장음표시 사용
31쪽
25 Dieente patre , quod meus Hoe mysti eo sub nomine Dileetus hie est filius ' 30 Μicat salus ecclesiae.
Sumensque sanctus spiritus Persona trina eonsonat. Formam columbae caelitus. Unus Deus per omnia. Debetur carmen Μonio I. p. 77. m. der Stadibibliothostru Trier M. I4IS des 8. Iahrh. in einer 'mnensammiung. Ein alto und fellenes Lied, denn es ist aus dem 5. Iahrh. und ich habe es sonsi nichi angetromen. Dieser 'mnus haliae genaue metriache Form mie: Illuminans altissimus, abernirat die gedankenreiche Mirete, modurch sich die Lieder desh. Ambrosius austeichnen. - Vs. I2 kommi aura in dem
Hymnus des Sedulius vor. Ita halie fedoch obiges Lied, melles metrista richtiger ist, fur sitier ati den Hymnus des S dulius. Aeeedit aliud quid ad antiquitatem carminis comprobandam. Celebrat Epiphaniam uti baptismum Christi et
virtutum eius natalem; contra magorum nulla iniicitur men-- tio. Quod eum antiquissimi temporis, tum Orientalis eccle- , siae vel AmbroSianae iure dixeris indietum. Nam ecclesia Romana a saeculo quinto medio adorationem per magos laetam una eum baptismo et miraculis celebrare consuevit.
Superat earmen Sedulii, immo Prudentii aetatem. Porro si Sedulius mutuatus est verba mutavit unda originem, haec ipsa imitatio, ut est apud hymnographos, insinuat carminis auctorem celebratissimum. Neque amplius de Ambrosio dubitandum est hymni parente, si meditamur locum Cassi odori in Psalm. 74, v. 8. 1 l. p. 241. ed. Garol. Vinum in divinis scripturis significat coeleste mysterium . sicut in illis hydriis
factum est: ut latices fontium ruborem vini, mutata qualitate, susciperent; quem natura non habuit. Unde beatus Imbrosius in hymnn sanctae Epiphaniae mirabiliter declamavit, splendidissisna Mee perborum. Sane editores Maurini intelligunt Πymnum: Illuminans altissimus, sed disputatio eoruin satis imbecilla est. Exscriptis vorbis Cassiodori quae ad carmen supra seriptum Pstriinero nemo non videt) haec habent: Eae hymnis autem duobus, quibus mysterium Epiphaniae etiam nunc habetur, ulter, spem in eius diei offlicto. canit ecclesia. Sedulii est, alter rero in Breviariis ordinis Ci- sterciensis, nec non in postremis Imbrosianorum operum editionibus exstat. In quem cum reptissime quadrent citata rerba Cassiodori, non dubitarimus eundem inter legitimos tanti doctoris foetus admittere. At nos v hementer dubitamus. Iam novimus carmen in quod verba Cassi odori optime quadrant. nec moramur priores Ambrosii editores a critica diligentia satis alienos. Si rem ad vivum resecamus, Maurini duo tantum noverunt Epiphaniae hymnos: alter Sedulii est. ergo
32쪽
necesse est ut Cassiodorus respiciat alterum. Itaque nobis persuasum est, Monium Ambrosii carmen seliciter investigasse: et ipse, opinor, huic sententiae plaudet. Nam quod desiderat aliquo modo poeticam Ambrosii virtutem, non tanti ponderis est ut argumentorum molem divellere queat. . Illucescendi vox frequens est in antiphonis ecclesiae sestivi κ. Brev. Const. in Epiphania: Dies sanctificatus illuxit nobis, venite stentes et adorate Dominum. Bret'. Rom. in Natiritate Domini: Hodie illuxi nobis dies 'r
demptionis norae etc. 2. In codice coruscat. 19-24. Ambros. de Raeram. I. p. 353. Ergo quare descendit Christus, nisi ut caro ita mundaretur, caro quam suscepit de nostruerenditione' Non enim ablutio peccatorum suorum Christo neces saria erat, qui peccatum non fecit: sed uobis necessaria erat, qui pereato manemus.Obnoxii. Exposit. Ev. Luc. II. p. 1307: Baptizatus est ergo dominus non mundari rotens, sed mundare aquas. Comparata hymni si Aeterne rerum' eum Hexaemero necossitudine et hoc consensu firmatur sententia. Ambrosium carmen confecisse. 26. In codice deest vox dilectu .
nia temum horva Mylicana. Orabo mente Dominum.
Iam in Thesauro demonstravimus, Hymnum: Orabo mente Dominum, commemoratum ab Casgiodoro, ignoratum a Garetio ac Maurinis, partem esse hymni: Bis ternas horas explicans, qui legitur apud Thomasium. Nune Uium investigavi Cassi odori locum a Maurinis praetermiη- sum. quo sententia redditur ut puto invicta. In Psalm. 118sllu) v. 164 II. p. 404 ed. Garet. Septies in die laudem tibi dixi super iudicia iustitiae tuae. Si ad litteram hunc
numerum relimus adrertere, septem illas significat vices, quisbus se Monachorum pia derotio consolatur, id est Matutinis, Tertia, Sexta, Nona, Lucernario, Completoriis, Nocturnis. Hoc et sancti umbrosii hymnus in sextae horae decantatione testatur. Iam eum Cassiodoro conseras hymnum: Nos ergo nunc consamuli
Prophetae dieti memoros Solvamus ora in canticis Preco mixta Davidicis. t septies diem vere Orantes cum psalterio Laudesque cantantes Deo Laeti solvamus debitum neque amplius dubitabis, quin Ambrosio certissimis de causis tribuendum sit carmen: Bis ternas horas explicans.
33쪽
Saoculum Sextum. Hymni qui commemoriantur in Regula Aureliani
L. Holstentus Codex Regularum II. p. 93 - 114. - - ordinem etiam quo psallere debeatis, in hoe libello iudicavimus inserendum. In primo die Ρaschae ad tertiam ter Κyrie eleison, psalmi duodecim: id est, quatuor Patres binos psalmos et alleluiaticum tertium dicant. perdictis psRlmis Κyrie eleis onet antiphonas sex, lectiones tres: una de actibus Apostolorum, alia de Apocalypsi, tertia de Evangelio hymnus: Iam surgit hora tertia, et capitellum; deinde Κyrie oleison. Sie in omni opere Dei tertia vi eo Κyrie eleison dicite, ante' quam incipiatis: et psalmis perdictis et capitello perdicto. Ad sextam idem numerus psalmorum, antiphona una, hym nus: Iam sexta sensim volvitur, lectio Evangelii, et capitellum. Ad nonam ipse ordo teneatur: hymnus: Ter hora trina udivitur. Ad lucernarium directaneus parvulus; id est: Regna terrae cantate Deo, psallite Domino. Alia die: Laudate pueri Dominum. antiphona tria, hymnus: Hic est dies verus Dei, et capitellum; quem hymnum toto pascha ad matutinos et ad lucernarium dicite. Ad duodecimam inprimis directaneus parvulus: Sol cognovit occasum suum. Sex fratres binos psalmos cum suis alleluiaticis dicant, antiphona tria, lectiones duas, unam de Apostolo, aliam de Evangelio. Ad nocturnos Paschales ipso numero omnia dicite, sicut in duodecima designavimus. Ad matutinos inprimis directaneum: Exaltabo te Deus meus et Rex meus. Inde: Iudica me Deus: et: Deus Deus meus ad te de luce vigilo, cum alleluia. Deinde: Confitemini Domino, cum alleluia. inde: Cantemus Domino, et ipsum sic. postea Lauda animνι mea Dominum. Laudate Dominum quoniam bonus est psalmus. Lauda Ierusalem Dominum. totos tres cum alleluia, deinde benedictio dicenda est. Post benedictionem: Laudate Dominum de caelis. Cantate Domino canticum novum. Laudate Dominum in sanctis eius: cum alleluia. Magnifica anima mea Dominum, aist cum antiphona, aut cum alleluia. hymnum: Gloria in excelsis Deo, et capitellum. Et complete matutinos ipso ordine toto Pascha. Sic omni die Dominico, et omnibus maioribus sestivitatibus, in quibus ab opere vacabitis. Quotidianis vero diebus ad nocturnos inprimis directaneus dicatur: Miserere mei Deus secundum magnam misericordiam tuam: deinde psalmi decem et octo. Antiphona tria panxula. lectiones Apostoli aut Ρrophetarum duae, et Diuitigod by Cooste
34쪽
eapitellum. Completis nocturnia dicite matutinos. In aestate, id est, post Ρascha usque kalendas Octobris ipse ordo erit. Sexta seria vero post nocturnos duae missae fiant in aestate, in hyeme tres. Νam Dominica omni tempore et in aestate et in hyemo post nocturnos sex missae fiant. Si vero evenerit ut tardius ad vigili aes surgatur, quantum Abbati visum suerit, tantum legatur. Quando signum secerit, qui legit sine
mora consurgat, ut canonicuη missarum numerus possit impleri. Α kalendis vero Octobris alii nocturni addendi sunt. ad primos dicendum est: Miserere my Deus secundum magnam misericordiam tuam. ad secundos: Miserere mei Deus, miserere mei, directaneus dicendus est, Psalmi deeem et octo: lectiones duae de Prophetis, aut de Salomone. Hymnus ad primos nocturnos: Rex aeterne Domine. Ad se eundos: Μagna et mirabilia. Post dictos, quia nocte crescunt, quotidie ad librum facite missas tres. Unus frater legat paginas aut tres aut quatuor, quomodo mensura fuerit libri. si minute scriptus, aut maiori sorma, ternas Paginas si minor, quatuor: et fiat oratio. iterum legat tantum, fiat Hia oratio. tertio legat idem tantum, et ου urgite. dicite antiphonam de psalmis in ordine, postea responsum, deinde antiphouarn. Iterum legat alius frater: et sic impletis tribus missis dicite matutinarios eanonicos; id est, primo canticum in antiphona, deinde directaneum: Iudica me Deus. Deus Deus meus ad te de luce vigilo. Lauda anima mea Dominum. Laudate Dominum quoniam bonus est psalmus. Lauda Jerusalem Dominum. Ιnde: Laudate Dominum de caelis. Cintate Domino eanticum novum. Laudate Dominum insanetis eius. in antiphona dicite hymnum: Splendor paternae gloriae. alia die: Aeterne lucis conditor, et capitellum, et Κyrie eleison duodecim vicibus. Omnibus diebus quotidianis ita impleatur: Post matutinos ad primam duodecim psalmi dicantur: hymnus: Fulgentis auctor aetheris; lectiones duae, una de veteri, alia de novo testamento, et capitellum. Post haec omnes lectioni vacent usque ad horam tertiam. de reliquo vero diei spatio faciant opera sua, secundum illud quod Dominus dixit: Pater meus usque modo operatur, et ego operor. Et illud Apostuli: ' Operantes manibus no8tris. Et: Qui non operatur non manducet. Quia scriptum est: viae otiosorum stratae sunt spinis. Εt: fiervum inutilem proiieite la tenebras exteriores. Quotidianis igitur diebus ad tertiam duodecim psalmos dicite, antiphonam, hymnum: Iam surgit hora tertia. lectionem et eapitellum: Fiat Domine. Ad sextam sit ipse numeruS Psalmorum, antiphona, hymnus: Iam sexta sensim volvitur, Disitigeo by Coc
35쪽
lectio et capitellum. Ad nonam ipso ordine dicendum: hymnus vero: Ter hora trina volvitur. Ad lueernarium omni tempore et festis et quotidianis diebus inprimis direct neus. Postea antiphonae duae: tertia semper cum alleluia dicatur. hymnus una die: Deus qui certis legibus. alia die: Deus creator omnium, et capitellum .'
Thes. I. p. 40. Ad sextam. Notum est Hymnum a nonnullis Ambrosio adsignari. Quae sententia, si non extra dubitationem est, commendatur quodammodo v. 17-20. Nam Ambrosius multus est in Abrahami laude, qui sanctam Trini intem hospitio exceperit. De Cain et Abel p. 197 ed. B: tres ridet, unum adorat. De fide resurrect . p. II 59: Trinitatem in typo ridit -- tres suscipiens, unum
adorans - - tres ridet sed unitatem veneratur. Tamen,
cum alius Hymnus ad Sextam VI. multis de causis tribuatur Ambrosio, an duo de eadem hora composuerit carmina Notum est et in regula S. Bonc dicti monachis proponi Am-b rosi istia intex officium recitanda. Ita c. s nocturnis horis adsignatur Ambrosianum. c. let matutinis dominico die, c. l3 matutinis privatis diebus peragendis, c. 17 vcsperarum commemoratur Ambrosianum. Sed nihil hoc nomine evinci docent viri docti. Raubach Λnth. L p. 60: , Die Benenniing Ambrosiani sche Hymnon, dic in Κirchenschriston liguli g vorkomuit, vania hier am Wenigsten et a s bc cisen, da si e voti allen, doni A. in Rucksichi dos Si IbenmaasseΗ nacligebit deten Hymnon 8ebrauchi Wird, fio das sin der Monchree et des h. Benedici stati Hymnus so-gar nur Ambrosianus Ambrosianum stetit. Quod ad so-quiores aevi scriptorcs, Rambachium haud moramur: at mirifico errat in S. Benedicto. Bene novit, distinguit hymnum et ΛmbrOsianum. Testimonio est caput regulae XVII: Tertia. Sexta et Nona eodem ordine celebretur: id est versus, hymni carundem horarum. terni psalmi, lectio, et versus, Κyrie eleison; et Missae sunt. Si maior congregatio fuerit. cum antiphonis; si vero minor, in directum psallantur. Vespertina autem gynaxis quatuor psalmis cum antiphonis terminetur; post quos psalmos lectio recitanda est, indo responsorium, Ambrosianum. vcrsiis, canticum de Evangelio, litaniae, et oratio Dominica; et fiant Missac. Completorium autem trium psalmorum directione terminctur. Post quos hymnus eiusdem horae. Disposuit igitur S. Benedictus septem horis septem hymnos. Ex horum numero tres, dico ad Nocturnum, Matutinum ac Vesperam ah Ambrosio coii secti sunt. Nec video quid in his a vero simili recedat. Hymnos nomine haud expressit Benedictus. In regula Benedicti Anglosaxonica, quam S. Ethel oldus saec. X. eomyosuit, commoniorantur hymni: Iam lucis orto sidere, Nunc sancte nobis spiritus, Rector potens Verax Deus. Rerum Deus tenax vigor. O lux beata Trinitas, Te lucis ante terminum, Christo qui lux es sit dies.
36쪽
dubitandum esset, nisi vetustorum hominum fuisset consuetudo, hymnos ad omnes horas mutare in Quadragesima. Et profecto Hymnus supra scriptus apte eonvenit passionis dominicae memoriae
Adii elatur scripturae Thesauri Areualus. s. et mento. 24. rogandum. Est in Thes. vitium typographicum. 29. et nos. Neale: Mihi ridetur eae aliquo novatore plurimas tulisse correctiones. Sane carmen plurimis Mogarabum hymnis politius est: at, si Ambrosium putamus auctorem, ex illa virtute nulla nascitur suspicio.
Thes. I. p. 44. Ad nonam. Hoc quoque carmen non indignum est quod ad Ambrosio prosectum esse credatur. Atque insunt voces Ambrosio iaeceptae ut V. 12. serena lumina e. a.
1. Αmbr. in Psalin. 43. I. p. 88T: Cum igitur omnes dies Deus fecerit, huic Iam n diei prae ceteris dirini operis
praerogativa delatu cst, quo peccatuis omne sublatum est. Hic ' ergo est dies, ' quem illuminarit sol iustitiae. 16-20. Ambr. de in . dolia. II. 716: Nam quiae erat causa incurvationis, nisi ut caro qua' peccaverat per se redimoretur. 2. R. A. M. Sancto serenus. recte. 5. M. perfidis.
37쪽
Ambrosius yanet an rarem Platete . ais uber die Iudenchrist nund ermaehrenen Tutolinye seltener murden, perstando die spateren Abschroiber diese Beziehungen victi mehr und mach-ten Ahier in den Teant. Haec omnia argutius quam verius prolata sunt. Retinemus cum libro Oxoniensi et Rhenoviensi scripturam vulgatam quae optimum landit sensum. T. A. quo no8. 9. quo. 7. Μ. solvet. die richtige Lesari, reieatieU M. 56 illuminans altissimus9 27 das Futurum stehi. Das Praesens solrit ist aus den Hss. in der linyua rustica istunden, metrae I stir e setron und umgekchri. 10. R.
quaesivit fide. A. Jesu brevi adquirit sidem. M.
der strosse Sunder noch vor den Gereraten in den Vmmel kam. - In dieser Stelyerung Γωι eben der strosse Trost. den A. duroh das Boispiei des Schachres den Sun rn gehenmili, des D setri er sie aura in der folgenden Strophe fort. At primo praetermisit M. molestam nasci ταυ λ risu vocum praevio gradu ac praevenit significatione. . Accedit quod antiquissimi eodices legunt iustus. , R. ot codex Thom. Al. .
II praevenit, mendose opinor, propter vocem vicinam praevio. Nequo verba praevio gradu dissuadhnt textum vulgatum: optimum exhibent sensum, latronem omnibus fidelibus antecessisse et quasi viam strλvisse. Denique Verborum structura se praevenire aliquem praevio gradu in locum aliquem,' non ea est, quae plaeere pos it. A. Iustoque brevior gradu - pervenit. Sensus: via iusta et reeta
38쪽
ad regnum Dei est poenitentia diuturna Ut bonis oport-bus plena. Latro breviori via vel per compendium ad Deumvonit. 3 13. R. ob stuponi. A. hoc Opus stupent. 17.
Codicos Monii dividunt hymnum, ita ut ab v. 17. incipiat
λltera. pars. 22. A. ut eulpam quaerat gratia, recte opinor. 27. M. iam mortua est vita omnium. Alle be-kannien I caelo setiam R. A. moriatur vita hominum haben moriatur vita omnium sesten Sinn uua Versmuas. Dus Praeseus Ganri ni hi sichen, dentu einem interliede ist is rLod Christi roraume angen, dor conivnctir Moriatur ist dures die andren Subiunetire enistandon, ira seιrte das Perfeci, πο-
ad metrum. Ambro8ium sempor servasso elisionem non tam certum est, quam quod certisSimum. Νec magis idoneum est argumentum . a sensu depromptum. V. 17 32 poeta
quasi loquelitem facit angelum it Petr. 1. 12, salutem per
Christum paratam ita admirantem ut in adspectu crucis et latronis poenitentis totum percurrat redemptionis mysterium, iam ante mundum conditum a Deo decretum. Sequitur ut etiam x. 19. legatur tollat. Et recte. Sic Thomasius. Oxoniensis libor ot omnes eodi res Monii. Similiter v. 30. tenendum e8t resurgant. legendum 32. gemat. 30. R. resurgunt. M. resurgent. 32. A. M. gemat. Diraehurete Wωwerfuny des misen brauchi, A. aura in dom Hymnus aus den heil. Laurentius: vorate, si coctum est, iubet. At illa verba Laurentii o legenda pius deprompta sunt. Adi ieiunt non nulli doxologiam: Gloria tibi Dcimino etc. Sed recte Monius: Die maenimies mird zmar ron Hinemur de non trina mitate opp. ed. I. 5 S. dem A. et Uraehrisben, aber mit recti. denn A. har k ine he onten Hymnen yemarat. ')' Frequens est in hymni pia latronis ad Christum conversi
commemoratio. Minus notum est. passim Sancto ανωστω celebrari festum. Romae in ipsa Parasceve Domini in una ecclesia S. Quirico, commemoratur ., S. Disma ii buon ladro Porro ad manum est officium S. Boni I. atronis XXIV. Apr. expressum Ma triti 18 0 Omnipoten9. et misericors Deus, qui juglificas impios. te supplices exoramus; ut nos benigno intuitu. quo Unigenitus tuus beatum traxit latronem, ad dignam poenitentiam Provoces, et illam, quam ei promisit, tribuas nobis, gloriam sempiternam. Per euindem Dominum nostrum . . . Et in Directorio Sanctae Fidei do Bogo tu l8i4 du 24. Apr. saltem in Calli rati sestum celebratur dupl. S. Boni Latr. Hincmarus do non trina Dei t. quinque doxologias assest ut
Ambrosionas p. 518. - In Visorum hymnium conclusione sanctae , Trinitati semper unam et aequalem stloriam refert dicens:
39쪽
Thes. I. p. 85. II. p. 382. Paschalis. Beda do Metris p. 1380 ed. Ρut sch. Rhythmus est rectorum modulata compositio, non metrica ratione, sed numero syllabarum ad iudicium aurium examinato, ut sunt car mina vulgarium poetarum. Et quod rhythmus per se sine metro esse potest, metrum vero sine rhythmo esse non potest, quod liquidius ita definitur: Metrum est ratio cum modulatione, Rhythmus est modulatio sine ratione. Plerumque tamen casu quodam in renies etiam rationem in rhythmo, non artocii moderatione servatam, sed sono et ipsa modulatione ducente, quem vulgares poetae necesse est rustice, docti faciant docte. θuomodo ad instar iambici me ri pulcherrime factus est hymnus ille praelarus . Rex aeterne Dominae Rerum creator omnium Qui eras ante saecula, Semper eum patre filius et alii Ambrosiani non pauci. Item ad formam metri trochaici canit Hymnum de die in diem per alphabetum Apparebat repentina ete, Probavi in Thesauro scripturam: O rex aeterne Domine. Sed nusquam roperitur in libris vetustis. Neque Cassander vera protulit eum carmen admodum rarum eqso contenderit. Ex ordinario Turonensi 1450 cantatur ipsa Dominica Paschali.
. Thes. I. 24. sq. Add. II. p. 381 Praeter regulam Aureliani carmen ut Ambrosianum commemoratur apud Bedam de Metris p. 1387 pd. Pulsch.
Praesta pater prissime. Patrique compar unice,
Deo Putri sis oloria Eiusque soli Filio cum Spiritu paraclito
F nune et in Perpetuum. Laus, honor, virtus, gloria Deo Patri et Filio a cum Sancto Spiritu In sempiterna saecula. Gloria tibi Dominestui surrexisti a mortuis, cum Patre et Sancto Spiritura sempiterna saecula. Christum rDyemus et Patrem, chriori Patrisque viritum Unum potens per omnia. ne precantes Trinitas.
40쪽
vestricum lumbi m ιet metrum recipit iambum locis omnibus, spondeum locis tantum imparibus. quo scriptus est Hymnus Sedulii A solis ortus cardine. Sed et Ambrosiani huc maxime currunt: Deus . creator omnium , Ium surstit hora tertia, Splendor paternae yloriae, Aeterne rerum conditor et ceteri perplures, in quibus pulcherrimus decore est compositus hymnus beatorum martyrum, cuius loca cunctia imparia spondeum, iambum tenent paria. Cuius Principium est: Ieserna Christi munera Et martyrum rictorias Laudes ferentes debitas Laetis canamus vocibus. ' Recipit hoc metrum aliquoties, ut scribit nullius Theodorus, etiam tribruchum locis omnibus prac ter norissimum. Documento est: G ryoneae male pro sto minari gigas substantiae Alucris ut currat rium. Ambro stana carmina apud Bedam quoque carmina ab ipso Ambrosio intelligas. Commemorat sex hymnos Ambrosianos, equorum numero quatuor extra omnem dubitationem Ambrosium patrem agnoscunt. Itaque haud immerito colligitur, et duo alia earmina, aliis intermixta: Splendor paternae gloriae et Aeterna Christi munera ab Ambrosio esse consecta. Accedit Uincmarus de una et non trina Deitate p. 528. S. Iliquando Ambrosius) totos tres sancine Trinitatis personus singillatim emerens, unius deitatis sanctam Trinitatem exse demonstrat dicens: Splendor paternae stio riae etc. Et adiicit trox priorOg strophas. Item primum versiculum excitat p. 548. CL et uv. 2l-24, 2 32
init der Melo die. Ημ. gu Lichtenthal l l. Jahrii. ad laudes M. 4. Hincm. M. diem dies. Der Vers entvrichi iam r. 2. , demnach mussto die Lesari gemiihil modo. C. die Rdierum uti in Trevirensi saec. 8. et Oxoniensi saec. 8. Thes. I. Proll. p. XI sq.) et in aliis. Fundit scriptura sen sum idoneum neque ego extra dubitationem putaverim utrum poeta scripserit diem dies an dies dierum. 9. R. l. 2. M. C. et patrem, quod recipimuR. 14. M. dentes. der. Hural ist romutineri, meu er r. IJ. und I5. strat. Νon idoneum videtur argumentum, ut denteκ pro dente commendet.
18. Ab. si dei, quod probat Νealius. 2I-24 apud Hincma- .rum de una etc. p. 528: Christusque uobis sit cibus potusque noster sit fides: laeti bibamus sobrie Diuitiam by Cooste