장음표시 사용
491쪽
men, aut erret, sed aut sine vinculis sibi ipsa moder tur. Namque ego illud assentior Theophrasto , quod Putat orationem, quae quidem sit polita atque facta
quodammodo, non adstricte, Sed remissius numerosam
esse oportere. Etenim, sicut ille suspicatur, ex illis modis, quibus hic usitatus verSus efficitur, post ann-PaeStus, procerior quidam numerus, enloruit ; inde illo Ileentior et divitior fluxit dithyrambus; cuius membra et pedes, ut ait idem, sunt in omni locupleti oratiotio diffusa. Et si numerosum est id in omnibus sonis atque vocibus, quod habet quasdam impressiones, et quod mel iri possumus intervallis aequalibus: recte genus hocinumerorum, dummodo ne continuum sit, in oratioriis laude ponetur. Nam si rudis et indocta pulanda est illa sine in torvallis loquacitas perennis et profluens, quid est aliud causae , cur repudietur, nisi quod hominum auribus vocem natura modulatur ipsa ' quod fieri, nisi inest numerus in voce, non potest. Nume-LLA uisentior Theophrasto, quod
assentior necessario reiiiiiritui ima. Ea illis modιs Bene e trigii Be- ehemus ea his modi, , ne ter intra Palacnx versi los ponatur illo. Ni isorie cum Guel f. Α , ex ιstis mia sinete malis.
his enim natus credebatur, videlicet ex matre Semele, deinde ex Iovi, semote. Carminis genus, quo eonscie hatur hie hymnus . quoslihet pedes ad millehat IIcir it. lib. IV eurm. :Seti per ati Mees rara. διιhyrambos rha δε-I ιι nunιerisque Iertur, Lege sotalιs. Pax.T. - hiab. qtiasdam impressiones Noe quivis saeile sentiat in hae periodo Tullii, pria Caecina c. I. tibi sunt qualtior impressiones totidem inperiodi pallibus: Si quant m in agro
492쪽
rus autem in continuatione nullus est: distinctio, et aequalium, et Saepe variorum intervallorum percussio numerum Conficit; quem in cadentibus gutiis, quod intervallis distinguuntur, notare possumus ; in amni praecipitante non possumus. Quodsi continuatio vem horum haec solata multo est aptior, atque iucundior, si est articulis membrisque distincta, quam si continuala ac producta: membra illa modificata esse debebunt; quae si in extremo breviora sunt, infringitur ille quasi verborum ambitus; sic enim has orationis conversiones Graeci nominant. Quare aut Paria esse debent posteriora superioribus, extrema Primis, aut, quod etiam est melius et iucundius, longiora.
49. Atque haec quidem ab iis philosophis, quos tu
maxime diligis, Catule, dicta sunt: quod eo saepius testificor, ut auctoribus laudandis ineptiarum crimen
effugiam. Quarum tandem, inquit Catulus' aut quid
disputatione ista afferri potest elegantius, aut Omnino dici subtilius y At enim vereor, inquit Crassus, ne haeCaut difficiliora istis ad persequendum esse videantur, aut, quia non traduntur in vulgari ista disciplina , nos ea maiora ac difficiliora videri velle videamur. I um Catulus, Erras, inquit, Crasse, si aut me, aut horumquemquam putas a te haec Opera quotidiana et perva-Quodsi eontinuatio Derborum haee i. e. periodus. Sed h. l. incommodum est vocabulum continuatio, qnia aequitur contintiata et Producia : malim igitur compleato Merborum, ut C. 47, vel commehensio, quo saepius utitur de periodo orat. C. 66. Membra illa I. e. κωλα Seu mem Matini dicta.' erborum ambitus: sic enim Grae
ei Nempe per vocabulum ambitus pressius reddit Graecum περ Φοος.
Aut mria esse debenr in periodo paulo superius allata hoc facile potes
Haec vera quotidiana 3 Haud satisnρΡositum est overa; itaque vel deinlcudum , vel aptius vocabulum , ut PraecePta, substituendum eenseo. Alibi quoque in hac dieetidi forma solis adiectivis utitur , ut l. 36 : si de istis
communibus et per galis Mix huic aetati audiendam Putas.
493쪽
gala exspectare. Ista, quae diciq, disti volumus riaeque tam dici, quam isto dici modo: neque tibi ho pro me solum, sed pro his omnibus sine ulla dubitatione respondeo. Ego vero, inquit Antonius, inveni tandem, quem negaram in eo, quem seripsi, libello, me invo-Disse, eloquentem. Sed eo te ne laudandi quidem causa interpellavi, ne quid de hoc tam exiguo sermonis tui
tempore verbo uno meo diminueretur.5o. Hanc igitur, Crassus inquit, ad legem quum exercitatione, tum stilo, qui et alia , et hoc maxime Ornat, ac limat, sormanda nobis oratio est. Neque tamen his tanti laboris est, quanti videtur; nec sunt haec rhythmicorum ac musicorum acerrima norma dirigenda ;sed efficiendum est illud modo nobis, ne fluat oratio, Ne vagetur, ne insistat interius , ne excurrat longius; ut membris distinguatur, ut conversiones habeat a solutas. Neque semper utendum est perpetuitate, et
quasi conversione verborum, sed saepe carpenda membris minutioribus oratio est, quae tamen ipsa membra sunt numeris vincienda. Neque vos paeon, ut herous
ille conturbet. Ipsi occurrent orationi; ipsi, inquam , se offerent, et respondebunt non vocati. Consuetudo modo illa sit scribendi atque dicendi, ut sententia
verbis finiantur, eorumque verborum iunctio nascatur a proceris numeris ac liberis, maxime heroo,
inerritationa, tum stilo )I. e. qui in usu dicendi. tiam maxime seri hendi ex reiicitione. Sie paulo post: Eonsti ludo aer hendi ad e disendi. . Conoaraiones habear alaestitias δI. e. periodos numerosas et rotundas. Perpomita e) I. e. peri ira rn- ione; opponitur enim gentis loquendi Per ac a s. membra minutiora.
sententiaε Derfils finiantur Haee et alia ilin trahimus exoniplis in Oratore. Interim hoe Quintiliani sib. ix, eap. 4 acciper Verbo sen
494쪽
DE DR TORE. LIB. III, CAP. So 487 aut paeone priore, aut cretico; sed varie distincteque
considat. Notatur enim maxime similitudo in conquiescendo. Et si primi et postremi illi pedes sunt
hac ratione servati , medii possunt latere, modo ne circuitus ipse verborum sit aut brevior, quam aures exspectent, aut longior, quam vires atque anima patiatur. Clausulas autem diligentius etiam servandas esse arbitror, quam superiora , quod in his maxime persectio atque absolutio iudicatur. Nam versus aeque Prima , et media, et extrema pars altenditur, qui de
bilitatur, in quacumque sit parte titubatum; in Oratione
autem prima pauci cernunt, postrema plerique. Quae, quoniam apparent et intelliguntur, varianda sunt, ne aut animorum iudiciis repudientur, aut aurium sati late. Duo enim aut tres sunt fere extremi servandi et notandi pedes si modo non breviora et praecisa erunt superiora ), quos aut choreos, aut heroos, aut
Α, Β, C. Vulgo minus apte et Paeone. Errabat autem Marcius , quum h. l. Iegendum esse putabat Paeone Posteriore, quia de modo finiendarum sententiarum agatur, in fine autem periodi paeoni posteriori locus sit. A qui h. l. de initio periodi Crassus loquitur; etenim eorum Merborum, tu quit , iunctio nascatur. i. e. incipiat, a Proceris numeris. Quod autem antea dicitur: sententiae Merbis finiaιur, hoe non ad finem periodorum pertinet , sed omnicto numerosam oratio. nem designat. Varie distincteque eonst-ι I. e. elausulae periodorum sivi variae et inter se diversae. Clausulas aurem' Cum h. l. eomρο-
Ucios aut choreos. σαι haroos , μι alternos esse Dportebit, aut in Paeone
illo posteriore - aut ei pari eretico Quem hie choreum vi cat, is tribushrevibus syllabis constat, et vulgo tribracliys vocatur. Sic orat. c. εέ.
Postrema autem verba aut in Paeone eretico nondum satis expedita sunt.
Peareius post cretico addendum cen
sebat sinire. Sed hoc nihil egemus. quia de extremis Pedibus hic agitur. inepteque diceretur eatremus ρω snte in Paeone. Ac si, quod Ernestio in
mentem venerat, adderemus inien iam , nihilo esset commodius. Itaque Praestat vulgatam tenere, sed hae lege , ut alternos choreos et heroos innumero, qui constet ex Paeonibus v. lereticis, inesse signisicetur. Nam aitlansvla sit ex dnplici paeone υ υ υ- ω υ υ - , inest choreas υ υ υ alternans cum dactylo -υ O ; si
Paeone et cretico con tet M ω ω --
495쪽
alteri OR eqso oportΡbit, nut in paeone illo posterioro, quem Aristoteles probat, aut ei pari Cretico. 1lorum vicissitudines efficient, ut neque ii satientur, qui audient, fastidio similitudinis, nec nos id, quod faciemus, opera dedita sacere videamur. Quodqi Atilii aiser ille Sidonius, quem tu probe, Catule, meministi, solitus
est versus hexametro aliosque variis modis atque numeris sui de re ex temporo, tantumque hominis itage Diosi ac memoris valuit exercitatio, ut, quum se metale ac voluntate coniecisspi in versum, verba Eequerentur:
quanto id sacilius in Oratione, exercitatione, et Consuetudine adhibita, conseqtiemur t51. Illud autem ne quis admiretur, quonam modo haec vulgus imperitorum in audiendo nolet: cum in omni genere, tum in hoc ipso magna quaedam est vis incredibilis ius naturae. Omnes enim iacito quodam SenSu, sine ulla ratione, quae sint in artibus recta ac
prava, diiudicant: idque cum laciunt in picturis, elin signis, et in aliis operibus, ad quorum intelligentiam
a natura minus habent instrumenti; tum multo Osten.
υ -. inest choreus eum spondeo. Lam-
hinu nodum potius Aiscidit , quam
stiluit. reponendo titit 'aeonem atii ea Drrem creticum.
habere ua in Anthologia. Plinius lib.
VII, cap. 5t resorti eram omnit iis annis uno die natali tanti in eorreptum febre et eo eonsumptum sitisse stilis longa genecta. Floxuit centum ei reiterstite Chri,iti in annis. PnvAT.' In nimi ne momoris Nempe memor est memoria valens. ut supra II, 32 momor et Dra DP . diihil igitur opus
ast, quod Purgoldo in itieulem venit, eorrigore miaiocris. Est alitem hie eo Husio a mali re ad minus. Si Atilipa- Pr potitit vorΝtis ex lomprire fundere quod maius ae disitellius est . quatile
btis Pertia el P Ma . Qitidierint; in qtii hus inepta quaedam interpolata et vertim Aonsum tu hisita ei erimus. Si
496쪽
DE ORATORE LIB. III, CAP. 5 Idunt magis in verborum , numerorum, vocumque iudicio; quod ea sunt in communibus infixa sensibus,
neque earum rerum quemquam landitus natura voluiteSSe expertem. Itaque non solum verbis arte positis
moventur omneS, verum etiam numeris ac vocibu S.
Quolus enim quisque est, qui teneat artem numerorum ac modorum 8 At in his si paulum modo offensum est, ut aut contractione brevius fieret, aut productione longius, theatra tota reclamant. Quid ' hoc non idem sit in vocibus, ut a multitudine et populo, non modo Cutervae atque conventus, sed etiam ipsi sibi singuli discrepantes eiiciantur' Mirabile est, quum Plurimum in faciendo intersit inter doctum et rudem, quam noumultum disserat in iudicando. Ars enim quum a natura Prosecta sit, nisi naturam moveat ac delectet, nihil sane egisse videatur. Nihil est autem iam cognatum mentibus nostris, quam numeri atque voces; quibus et excitamur, et incendimur, et lenimur, et languescimus, et ad hilaritatem, et ad tristiliam saepe deducimur; quorum illa summa vis carmiuibus est aptior et canti bus, non neglecta, ut mihi videtur, a Numa, rege dOctissimo, maioribusque nostris, ut epularum solemnium fides ac tibiae, Saliorumque versus indicant; maxime
δ' atii contractione bremitis fieret Scil. reliquid. Nain quod Pearcius suasit sierent, id esset prae Posterum et
Conoenitia Gueli. Λ, concentias , evius quidem lectionis vestigia Ernesti in Od. Erl. depreliendit. Fortasse
legendum : non modo cater e in Coniscentia , seri etiam insi sibi singiali di
Πιsi naturam mooeat Lectionemrinice veram praebctit edd. Ven. Mediol. Steph. Ase. Muniit. Lamb. ACcedulit codd. Δυιέ. Mas. duri. 2, IOan. Bod. Gn. B, C. Alii male natura, quod Ernestius, quia meliorem lectionem non intelligebat, uncis circumscripsit. Sensus autem non est adeo disiicilis , ut morari Eruestium debuerit. Ars
quum a natura Profecta sit, la. e. quum orta sit a natura sensuum nOStrOrram, nisi naturam sensuum mo eat ac de
tectet , etiam in imperitis homini bus, artis eiusque Pr9eccpiorum iguaris, nihil sane egisse videatur.
' Sutinrtimque Salii Sacerdotes Martis, sie dicti quod dum ferrentuucilio, solcruut saltare. Ancile autu
497쪽
autem a Graecia vetere celebrata. Verum, ut in versia
vulgus, si est peccatum, videt; sic, Si quid in nostra oratione claudicat, sentit; sed poetae non ignoscit, nobis concedit; tacite tamen omnes non esse illud, quod diximus, aptum persectumque cernunt. Itaque illi veteres, sicut hodie etiam nonnullos videmus, quum circuitum et quasi orbem verborum conficere non POS-sent nam id quidem nuper vel posse, vel audere coepimus , terna, aut bina, aut nonnulli singula etiam
verba dicebant; qui in illa infantia naturale illud, quod
hrevius erat scutum,quod e caelo quum esset delapsum ad salutem Romae sa- tale, ne sorte subriperetur, curavit Numa, secundus rex Romanorum , ut undecim alia omnino similia sahri rentur. PRUST. A Graecia Melere Summam eruditionem Graeci sitam censebant in Nemorram Mociamque cantibus. Igiturae Daminondas Princ si meo iudicio. Graeciae . sidibus praeclare cecinisse dicitur : Themistoclesque atiquM ante annis, quum in vialis recusasset II ram,
habitus est indoetior. Cic. lih. I Tu-
cul. Quaest. IDEM.mxime autem a Graecia retere ce-
Iebrata Post haec verba turpissi mum legitur in IIss. et Edd. emblema: Quibus utinam similibusque de rebus divinari, quam de merilibus his Merborum translationibus diametari maluissetis. Quod ita ineptum est atque alienum, ut nullo modo id Crasso Cicero tribuere potuerit. Quum enim
ille supra summum orationis Ornamentum in translationibus agnovi set, nullum in verbis modum storeu-hiorem , aut qui plus orationis asserat orationi, esse iudicasset, quomodo nunc sui immemor pueriles appellaverit translationes 7 Ascripsit igitur taue ρμιν graminaticus aliquis, qui vellet antiquitatis studiosus haberi ,
et artis rhetoricae praecepta fastidiret. Terna avi bina Terna invicem opPosita verba numerosam essiciunt orationem: ex. gr. Odit Pri tam Mauriam : Publiciam magni entiam diatigit e Cic. pro Muraena. Item hina hinis, ut, in dominatu semitus , in semittite dominatus : Cic. pro Deiotaro: item q ium si gula singulta imponuntur, ut in illo Terentii Eunuchi Actu I, Sceva I: Excliasit, D Ocat, redeam' non , a me obsecret. PRYST. Aut nonnulli singula etiam Deμαdιeebant Lamhi a. maluit singiala etiam Merba numerose dicebant. Sed additamento non est opus. Nam terna, hina, singula verba dicere h. l. est tria tribus , duo duobus, omninoque Paria paribus opponere. Qui in illa infantia narurale illud. quod aures hominum flagitabant, lenebant lamen γ Ernestius : qui in illa infantia naturali illud, quod aures hominum flagitabant, tradebant lamen, constructione verhorum impedita. nec sensu satis idoneo. Pro tradebant ita Gueli. Α, B. C, est tenebant: idque Victorius aliique eum infamia nazurati coniungunt; sed pro naturati Pearcius e NM. duobus dedit natura.
498쪽
DR OR TOBE l IB. m, CAI'. 49r aures hominum flagitabant, tenebant tamen, ut et illa essent Paria, quae dicerent, et aequalibus interspir
tionibus uterentur.52. Exposui sere, ut potui, quae maxime ad ornatum orationis pertinere arbitrabar. Dixi enim de singulorum laude verborum, dixi de coniunctione eorum, dixi de numero atque sorma. Sed si h itum orationis etiam, et quasi colorem aliquem requiritis, est et plena quaedam, sed tamen teres; et tenuis, non Sine nervis ac viribus; et ea, quae particeps utriusque gen ris quadam mediocritate laudatur. His tribus figuris insidere quidam venustatis, non suco illitus, sed sanguine diffusus debet color. Tum denique nobis hic Orator ita consormandus est et verbis et sententiis, ut, quemadmodum qui utuntur armis aut palaestra, non solum sibi vitandi aut seriendi rationem esse hahendam
Putant, sed etiam, ut cum venustate moveantur; sic verbis quidem ad aptam compositionem et decentiam , sententiis vero ad gravitatem orationis utatur. FOrmantur autem et verba, et sententiae paene innumerabiliter, quod satis scio notum esse vobis; sed inter con formationem verborum et sententiarum hoc interest. quod verborum tollitur, si verba mutaris; sententiarum
L. quod habet otiam Eel. sie optima
exit sententia: qui etsi insantes orant, tamen id quod naturae nsentaneum erat . et quod aures hominum 1lagi tahant, tenebant. Innumerabili re Ita rexeripsi a G vel . Α . pro vialg. ι timerabiles .aen is postulante. Nam Iormanrtirson e ritiae paene innumerabiles. osset t. q. innumerabitus sunt Mutentiae, qMartim sint fis irae. verum id po tuta hal loquentis eonsilium . ut diceretur. siguras verborum ae sententiarum adeo multipliees esse, ut earum modi sint paene innumerabiles.' Verborum in litar Stia satirae verborum perit gralia, si verba mu
letitur. In illo Ovidii versiculo, quem ei tat Quintilianus:
Ciar ego non in m. Furia. te friam pparonomasia est : aliquid aliud , v. g. rnhiarim, in sine versus nubstitue, evanescit fgura. Contra in hae sententiae spura praeteritio est quam adhi-
non aiam praediciaturus , Quirites
499쪽
Permanet, quibuscunque verbis uti velis. Quod quidem vos etsi facitis, tamen admonendos puto, ne quid esse aliud oratoris putetis, quod quidem sit egregium atque mirabile, nisi in singulis verbis illa tria tenere, ut
translatis utamur frequenter, interdumque factis, raro etiam pervetustis; in perpetua autem Oratione quum et coniunctionis lenitatem, et numerorum, quam dixi, rationem tenuerimus; tum est quasi luminibus distinguenda et frequentanda omnis Oratio sententiarum
53. Nam et commoratio una in re permultum movet,
quantas ille res domi militiaeque, terra mariqtie quantaque felicitate gesserit:
ut eius se er Moluntatibus non modota es assenserint, socii obc Perarint, hostes Medierint: sed etiam Menti rem Pestatesque obsecundiarint. Hoc breDissime Hicam , etc. Immuta quantum-
Iibet voces, eadem flabit figura seu tentiae praeteritio. PRufrimat Deitis De Iaciendo hic non
agebatur. Itaque legelidum arbitror: etsi sal scitis. Raris etiam Sic Gueis. C, recte. Vnig. raro aucem etiam. Tum est quasi Iuminibus distinguenda et frequentanda omnis oratio sententiarum atque Merborum Quia paulo ante praecesserat in PerPettia oratione. Pargoldus verba omnis oratio delenda
Putabat in observationibus ad aliquotaractores editis, quarum qui censuram egerat vir doctus in ephemeridibus Iiterariis AID. Lit. Zeltung a. I 8ΟΣ,
scida aro , etiam sententiamum atque Merborum melius ahesse opinabatur. Sed haec necessario servandR fiunt , quia transitum faciunt ad explicatio nem, quae sequitur, sigurarum. Νeque vero non defendi Potest omnis oratis, quia verba in PerPestia oratione quum - tenuerimus membrum Dei unt ab eo quod sequitiar constructionis diversitate seiuncti iri.
Quasi taminιbus distinguenda De sgurarum usu recte hoc praecipit Fabius lib. IX, cap. 3: Si quis Parectet quiam res Poscet utetur Pelial amers quodiam condimento , iucundior erit oratio: at Viti nimium affectaseerit . imam illam gratιam Marietatis amittet ς quamquam sunt quaedam fguimaelia Pec*tiae, ut Paene iam hoc φstive nomen effugerint: quae etiam si s .eratur crebriores, aures consuetas minus ferient. Nam et secreta , et exly a Uulgarem usum Positae, ideoque magis nobιles, ut no itate aurem excitant , ita C ta satiant, nec se obseias fuisse dicenti, sed conqMisitas, et ex omnibus lateribus extractas congestasque de clarant. PRusT.
Commoratio una in re Exempla suggerent Ciceronis orationes prosee omnes. lusignis est bic locus pro Roscio Amerino. Quomodo oecidit y mse Percussit, an aliis Decidendum dedit 'si φsum arguis, Romae non fui : xi Per alios Iecisse dicis , quaero seri osne an liberos' Quos homines Z indidemne Ameris , an hosce ex urbe sicarios ' si
500쪽
DE ORATORE LIB. III, CAP. 53 493el illustris explanatio, rerumque, quasi gerantur, Subii spectum paene subiectio: quae et in exponenda re Plurimum valet, et ad illustrandum id, quod exponitur,
et ad amplificandum; ut iis, qui audient, illud, quod
augebimus, quantum efficere oratio poterit, tantum esse videatur: et huic contraria saepe praecisio est,
et plus ad intelligendum, quam dixeris, significatio,
gurum liam eo ιατυπωσευ et υποτυπωσιν vocavi Graeci. Exe inplum illustre stip-
peditat Tullitis Veri itia r: Pati es hi.
tios indelis. Meebant in limine, matresque miseMae pernoctabant ad nstitimearceris, ab extremo eomniexti libertim exclusae , qtiae nihil taliau o sanet, nisi tit filiortim ex remum viri timeaecinore si hi lieeret. Auerat ianitor car-xeris, eat nifex pDaetoris. mors terrorisqtie x iorum, iae eloitim lictor Sestitistetit ea omni gemitti dolore a serta mer es e pia hiatur: ut videras , lase
IV. 55. Quintil. IX a , fio uvero, tit ait Cicero, sub octilos stib etio tum fieri solet, quum res Doli gesta indieantur, Ma ut sit gesta ostenditur. nee universa, sed per partes, quem loeum pro imo libro subiecimus ei identitie, et Celsus litie nomen isti si-gorae dedit. Λb aliis υποτυπο et ui citur proposita uti aedam forma rerum ita expressa verbis, ut cerui potius videatiar, quam audiri . .
Petierisio) Sie edidi pro vulg. mmmmio. Nam Quintilianus, qui totumh. i. exscripsit lust. Or. IX, i, 27 legit praecisio ; idemque Ix . a. 58 eandem
innitii, quum dicit, esse aliam non quidem reticentiam, qtiae sit imper- Reii sermovis, sed tameti praecisiam , velut anto legitimum suem, Orationem ; et vestigia huius lectionis sunt in leelione Cueis. A, B, C, Percussio, ex qua delude ah aliis factum est per- rsio. Denique praecisio iam est iu quibusdam edd. veit. in Paris. Lips. Emesti lectionem percursio defendit. quia Opponatur commorationi. At op ponitur potius explanationi: ae si illud esset, recte tamen e morationi in aliqua re etiam praecisio posset opponi.
Et plus ad intelligenduam, quam dixeris, signiscatio Quintil. IX, i, et legit: ei ad plus inultigeniam q. d. s. Althi IX, 2, 3 simpliciter plus quam daeria si faciationem appellat . tithie quoque ad intelligendum e glo