장음표시 사용
71쪽
mors,aut membri mutilatio sequatur. 1 Excipitur lament ubi proteliatur se non aecusare ad uindicta in sangiuitis, sed quo suum recuperet,ac deinceps ne damnum rei, peris. naeve patiatur,xit habetur in cap. pen. de homicid. lib. 6. IraelatiS, uel clericis quibuscunquerdicitur enun ibi,qui de Iaicis suis malefactoribus quaere Iam penes secularem iudicem deponentes, petunt emendam sibi fieri,& prouid ri, ne contra eos talia de cc tero praesumantur,
protestando expresse,quod ad uindictam, seu poenam sanguinis non intendunt imputari nodebet; qua uis alias in tali casu de iure debeat poena sanguinis irrogari, si iudex mortem illis inferat, iustitia exigente. Alioqui si praelati, aut cIerici propter metum huiusmodi quia iudex ad ps nam Languinis posset procedere de suis malefactoribus taliter conqueri non auderet, daretur plerisque materia trucida di eo laena, di ipsoru in bona libere depraedandi. Haec ibi rex quibus duo habemus protestationem hanc
ab irregularitate liberare, Sc rationem etiam, quamobrem fuit inuenta scilicet ne metu irreuularitatis clerici averterentur quominus se, tuaque tuerentur, atque sic DD. omnes ibi cocludunt.
Verum quhd protestationis huius cognitio
ad irregularitatem euitandam plurimum prodest, ideo eam cognitionem hic tradedam n his proposuimus.Quae ut dilucidior sit . de ipsa haec contemplabimur. Primum quid sit. Deinde cur inuenta. rtio,quibus detur. Quarto, pro quibus causis.Quinto, coram quo uidice,& in quo foro proponatur. Sexto, qua sorma concipiatur. Septimo, quadO proponatur.
Octauo in quibus casibus,& in quo sero non est necessaria. Nono,quando proposita non ldest & quid de aliis ut teste aduocato,an &ipsi protestatione hac adiuuetur. His enim explicatis, absolutam ni fallor, protestationis huius cognitionem habebimus; iam igitur primam quaest ionem aggrediamur: id quod in sequent. prstabimus.s U M IU A.
e criminates causis aut eluiliter , aut eriminaliter
2 criminalibus in eausis quando criminaliter, t ciuiliter agi dicatur.3 Protestatio bu nihil prodest, ubi eriminaliter agitur,oe quamobrem.
Protestatio hae prodest in eriminalibus, usi eluit
g prim quaestio igitur haee est, protestatio
. haec, qua Suis eam proponens irregula ritatem effugit,quid sit . Verum, ante. quam eius definitionem ponamus scrupulus
tollendus eit, qui uidetur totam protestatio. nem hanc inutiIem reddere: nam protestatio
haec in criminalibus tantum locum habet, ut videbimus; non autem in causis ciuilibus, ex quo per se nec mortem, nec membri mutila-I ilonem Inserunt. It Inl n criminalibus aut ciuilite ut criminaliter agitur,ut DD. communiter cocludunt ficut teliatur. Iul. Clari in Practi .crma. lib. . . sn.quaestio. i. paulo post prina cipi uin .l Et criminaliter tunc agi dicitur, ubi ad commodum publicum poena insertur, NPgna est aut corporalis, aut pecuniaria, sed fi .ico applicanda:ciuiliter vero . ubi ad commodum pliuatum agitur, i ta Glossi in I. 3. in verb. Centum aureoru in. g. de sepulcr. violat.quam Gl. communiter receptam esse testantur DD. de Clar. ead. q. I. di in versic. Ex quorum om nium .ead. q. His praemissis protestatio haec inquam videtur inutilis esse; nam aut criminaliter agitur,aut ciuiliter.Si criminaliter, est Ptelietur,tamen protestatio nihiI prodest, ex quo protestationi factum est contrarium; qui enim vult criminaliter agere, vult pama iuris ordinaria reu puniri,qui potest este aut mors, aut membri mutilatio, atque sic asseruit Phi- Iip. Franc.in cap.pen .paulo post principiu ibi, Secus autem si ageretur criminaliter, er g ex quo factum cotrarium protestationi facit, protestatio illa nihil operatur, ut Bart.ac i D no.
Si vero ciuiliter agatur, videtur etiam inutilis haec protestatio,quoniam qui ciuiliter agit de crimine,non agit ad vindictam, &ad poenam
sanguinis,unde mors,membrive mutilario sequatur: verum,ut quod sua interest, recuperet, ut ex dictis habetur.3 Quid igitur concludendum iEgo pro certo
pono,ubi de crimine criminaliter agitur, pr
testationem hane nihil prodesse, si mors, membrive mutilati insequatur: di hoc ob rationem proxime allatam quod factum protestationi contrarium est, ex quo, ut dixi,qui criminaliter asit, poenam ordinariam inferri intendit. Inutilis igitur quoad hanc partem hac ratio ne est. secundo pro certo pono tubi de crimine ciuiliter agitur proteuationem hac prodesse. Primum,quia factum protestationi contrariunon est;nam protestatur se vindictam , ac ps nam sanguinis non intenderer id quod di facto comprobat,quoniam petit suum damnum tantum,& interesse; esto igitur iudex pinam sanguinis inuratactor tamen irregularis ob apte stationem non fit. Postremo quoniam fieri potest,ut iudex, quamuis actor protestatus sit, di ciuiliter egerit,tamen reum puniat aut morte,aut membri mutilatione pro delicti grauitat quo casu actor irregularis non fit, ted irregularitatem euaditi quam non euaderet,si protestatus no essetMuippe qui fuit cause, ut reus Puniretur. Id quod iure potest,nam, ubi ciuiliter actum est, aut constat de delicto per consessionem Nilbe tunc quoniam per confessionem in
72쪽
De Irreo talaritatibus Τracst.
In iudiciu factam delictum notorium factum
est,ut dicitur in cap. ii n. de uat.& honest. cleri. Ideo,quamuis criminaliter actum non sit iudex tamen potest hunc punire sine nouo processu, modo de crimine iudex ta ciuiliter, quaeriminaliter cognoscere possit. Aut constat de crimine per teste aliasve probationes,& tunc iudex,quamuis no possit ex processia ciuili eriminaliter reum punire potest tamen inquirere,& nouum processum facere ob probationes sectas in ciuili,& deinceps reum eorpore puniret & si iudex ipse de delicto criminaliter coisgnoscere nequeat, ad suum iudicem punien
dum remittere, ne delicta remaneant impuni
quitur eum Philipp.Franc. ibid. ii crsi. Quarto not. Protestatio igitur, ubi ciuiliter agitur, ut ex dictis constat, inutilis non est,& scrupulum sublatum habemus, qui inutilem protestationem hanc facere uidebatur,quare non recte dixit Malol .de irrregularitate lib. 2. P. T. num.
3.qui existimauit agentem ciuiliter aduersiis furem irregularem non fieri; etiam si non fuit protestatus si iudex surem desormet; nam rationes praedictae obsunt. Iam igitur quid protestatio sit uideamuS.s Protestatio igituri hae est protestatio, qua
quis de crimine ciuiliter agens de nunciat ex preste uindictam,seu poenam sanguinis se non Petere,quo irregularitatem euadat.
Dixi Protestatio pro genere; nam non solii dicitur de hac specie, uerum de omnibus aliis protestationibus,quas agunt Bart. ac DD.in l.
Dixi Reliqua pro differentiis,quamobrem separatur ab omnibus aliis protestationibus. quae non fiunt,ut uindicta sanguinis ne fiat, &ut irregularitas evitetur sed ob alias causas,ut traditur in cit. S.morte. Hac igitur breuis dein scriptio est huius prolestationis, quae dilucidior ex infra dicendis reddetur .Et de quaestione hae satis,ad alteram ueniamus.s V N N A.
1 Protestatio, qua tuetur accusatorem, ne ire ad ris fiat, cur ιnventa.
f. II. 1 et Secunda quaestio est, cur protestatio Μ. hae de qua supra egimus, inuenta sit. In qua questione breuiter concludimus ab Ecclesia ob duplicem causam inuentam esse. Quarum prima per se,ac proxima est, ne quis irregularis fiat, si apud iudicem secularem de suis malefactoribus quiretam proponat, Se i udex malefactores ipsos aut morte, aut membri mutilatione puniat, ita habetur in ca. pen. de homicid. lib. s. ibi Protestando expresse M
daeia delinquentium; metu en Im irregularitatis laesi, propterea quod aut clerici sunt, aut laici,qui elerici esse uellent, a quaerela proponenda contra suos mala factores auertebantur . quamobrem malefactores maiorem ansam accipiebant laedendi homines, eorun ve bona . Concessa igitur hac protestatione, ab Ecclesiaque instituta,qua relam proponentes irregulares non fiunt,& malefactores,atque improbi a delictis auocantur. Hac ratio colligitur etiam ex eod.c. pen. vers Alioqui. Sed iam tertiam
quaestionem aggrediamur. s U N M A.
I Protestatio qua aecusator irregularitatem evadit, an etiam laicis, sicut elericis concessast.
a clerici ubi sunt irregulares, ibi oe laici, O 8 con
g. III. t 'Tertia quistio est, protestatio haec an laiy. cis etiam concessa sit. Et videbatur dicendum clericis tantum, nam in cap. pen .de homicid lib.6.protestatio haec permittitur tatum prςlatis,& clericis quibuscunque, ut habetur ibi in initio, & in uersie. Alioquis prelati, aut clerici;prs lati enim & ipsi clerici sunt, qui iurisdictionem seri contentiosi habent, ut di
xit Abba. in cap. cum ab Ecclesiarum. numeri I.de ossic. din. ergo laicis concessa protestatio haec non uidetur: inclusio enim unius alterius exclusio est. I. in praetor.ε de iud.& cap. nonne depresumpt.
Atqui contrariam sententiam sequi debemus, scilieet& laicis facultatem concessam esse,& eam ipsis quoque,si ab ipsis proponatur, prodesse. Nam primo protestatio illa idcirco concessa est,ne quis irregularis fiat, ergo Ac Iaicis concessa diei debet; ipsi enim quoque irrea gulares fiunt,si non protestentur. Praeterea tubi clerici irregulares sunt.ibi etiam & laici irregulares efficiuntur,& E contrario,ubi clerici non fiunt irregulares,neque etiam laici, ut dixit SrI.in uerb. Homicidium. 3. qu. I. uersicu. Sexto,ergo Ee hic, ex quo clerici euitant irregularitatem protestando, se laici eadem ratione euitare debent Postremo priuilegiu hoc principis est,& ad poenam euitandam concessum, ergo qtiam latissimε interpntandum est. l.
nencium principis. st. de constit.princip.&ca. In P nis. de regia. iurilib. 6.Hinc etsi in cap. finis ne cleriuel monacie .lib. clericis iurisdicti
nem temporaIem habentibus expressε permittitur ad euitandam irregularitatem, ut iurisdictionem eam aut generatimia ut speciatim de leaent;tamen & in laicis iurisdictionem habetibus locum habere antea vidimus: ergo idem& hic. Nee repugnat clericorum mentionem ibi tantum facta in esse; nam illud ob eam rem factum est,quoniam maius ipBrum periculuveriabaturi non solum enim irregulares fiunt, verum etiam de grauiter peccat sine dicta protestatione,
73쪽
te statione, ut dixit Nauari in M n. cap. 17. nu mrr. 116. in fine,ibi. Haec tamen irregularitas non est,fle sequitur DiaZ. in Prata .crim. canon. cap. 98. num tr. q.uer sic. Secundo clericum. Iure igitur ipsoru in metionem Ecclesia tantum facit.capit. ubi periculum .de elect. lib. 6. Addo sicut clerici ordinum iunctiones exercere non pollent non protestando, ita nec laici ordines suscipere eandem protestationem ommitten do.Sicut igitur ipsis clericis ceditur, ut per protestationem functiones ordinum exerceat, ita per eandem laici te tuetur, ne inhabiles ad
ordines suscipiendos reddantur. Quare, quod opinio hec&res igioni fauet, ne scilicet inhabilis quis reddatur ad ordines,ob eam rem an plexanda est,argumen. l. sunt personae.ε. de relig.&lumpi. sun. Et de quaestione hac itidem
a Protestatio tua proposita irregularitatem quis effugit , non requiritur νθι pro ιlla causa neque mors,neque membrι mutιlatis inferri potest esto per iniustitiam iudex eam inferat. 3 Trotestatio dicta non etiam est necessaria in crimina lib.ι . M poena corporis aliqua debetur, sed nec est mors, neque membri mutilatio. 4 Proteilatio haec non requirιtur in causis ciuilibus.s Proteriatio an sit necessaria in causes ciuilibus, sepro certo basetur fine sanguine conssequi quem sum non possie.
ε Deferens deIιaum,quod deformationem non meretur,existimat tamen rudicem reum deformatura, an ιrregularis fat. F. IV.
x e ' Quarta qliaest io est,pro quibus causis, v . seu in quibus causis fieri protestatio hec Q debeat. ne irregularis quis efficiatur. in
qua quaestione breuiter concludendum est,ipsam fieri debere in causis,ubi aut mors,aut m bri mutilatio insertur de iure, & sic in causis criminalibus. Id quod probatur primo perca. n. de hoinici d. libr. 6. nam ibi dicitur praelatis,aliisve clericis non abesse, si de suis malefactoribus quaerelam penes secularem iudicem deponentes petant sibi emendam fieri,& pro testentur expresse uindictam languinis non intendere;quamuis aliis in tali casti poena languinis irrogari debeat, si iudex mortem inserat tu ilitia exigente. Si ergo propositio qua re Iae non obstat, ubi protestatio interuenit, qua uis de iure mortem iudex inserat ergo secus si non protestetur. argumento sumpto a contrario sensu lux t. te. t. U.de off. eius, ergo in causis criminalibus protestatio haec requiritur, ex quo irregularis quis fieret, si mors interueniret, omissa protestatione. Postremo protestatio h sc inuenta est ut antea diximus, ne irregularis quis fiat,ergo in iis causis tantum inter . poni protestatio debet ubi irregu Iaris quis es.ficitur; at talis quis enicitur, ubi mors, mc m-brive mutilatio interueni ;& haec in iudicio iure ordinar o ui causis crinarii a lib. Inter v n Iuta ergo protestatio haec in causis crimina lib. interponi necessario debet, atque sic DD. sentiunt
I. uersi. Quinto haec protestatio. de homicid. x Excipitur tamen tui in criminali causa protestatio necessaria non sit , ubi quaerela de eo delicto proponitur,pro quo mors, membriue mutilatio non insertur; nam tunc, si iudex per imperitiam, quitiamve mortem iniuste inferat, me in brtimve mutilet,uel iuste ob alia delicia de eo reo aliunde delata, ut dixit Nauar. in Man .cap. 27. num. v I .versi. Quinto insertur, irregularis tamen non fit,qui quςrelam proposuit quamuis protestationem omisi erit, ita seni
sit Ancitaran. in cit .cap. penu. num. T. uersici . Secundo not. Se Philipp. Franc. uerit. In Glo C. in verb. Ius tia,S: Gemm .eod.& Innocent. inca. tua nos. in verb. Cultuna. de homicid. 3c Gl-1n c. Maximianus. iii uerb. Consilium. I l. qua sti . . idem alie ruit ita et . in Practi crini Cano. cap. 98. num. I I. ucr sic. Vndecimo, &Coua . in Clemen uni c.de homicid. p. 2.f. s. nume. . uersic. Nono. Idque merito, nam iuste protestationem omittit, qui pro quiret a proposita mortem inferri non posse de iure scit . Hinc venditor qui alias de euictione tenetur, ubi aut per imperitia iudicis, aut errorem est euicta, non tenetur. lcg. si per imperitiam. isside e uict. Item,etsi patrono patroni filio non datur bonorum possessio contra tabulas liberti. ubi. libertum patronum capitis accusauit, tamen locum non habet,ubi eo crimine ipsum accusauit,cuius poena non est capitis, esto iudex pimperitiam,&siuitiam poenam auxerit; nam haec nocere parti non debent, ergo neque hic. Accedit,quoniam in ciuili actione idcirco noest protestatio necessaria, quoniam ibi poena mortis non insertur,nec membri mutilatio,ergo idem in hoc casu, ex quo neque hic mTl a
talis in serri potest; ubi enim eade ratio est, ibi eadem iuris dispositio esse debet. argu . l. illud Tad leg. Aquit.
Quare,etsi ob fauorem, timorem, pr Inium, di huiusmodi iudex mortem membrive muti- Iationem intulerit,qui quaerela in proposuit, irregularis non efficitur etiam in his casibus, atque sic sensit Malol. de Irregular. lib. r. cap. 7. u. 3. nam ait irregularem eum non feri, qui procurauit furem capi coram iudice ob leue
causam,quae mortem, mutilationemve tro meretur, si ob alia delicta captum iudex morte afficiat. Id quod locum habere ait in quocunq;
senili casu. 3 Id quod locum habet, esto alia poena corporis inseratur,ut pote uel quia serto candenti signatur, in exilium mittitur, ad triremesve
damnatur,ita asseruit Dia2. eod. cap. num . 6.
uersic. Quarto, ubi alios idem sentientes refert; vel
74쪽
ferntietin monasterium demiditur, ut dixit Innocent. in capitu. clericis, ne cier. uel monach.
vel fustibus cedatur. Idq. merito ex quo enim irregularitas haec contrahitur,ubi mors, meminhrive mutilatio interuenit,ergo secus,ubi haec cessat,ut supra uidimus.
4 Tertio excipitu nubi causa mere civilis est;
nam,uel laicus, uel clericus agat, irregulares non emetuntur omissa protestatione. Primo, quoniam protestatio hac fit ubi de iure mors, membrive mutilatio com nimi ter inseruntur, ni habetur in citat. capitu penult. ibi Quamuis alias in tali casu de iure debeat poena an guinis irrogari; at eommuni iure in causis ciuilibus propositae poenae non inferuntur, ergo nec protestatio locum habet. Postremo, quoniam protellatio haec fit,ut irregularitas euitetur, qui in causis criminalibus locum tantum habet. per cita. capitu. pen. atque sic inquiunt
cus uero si causa ciuilis solet,& Couar. eod. numeri l.uersicu.Qtiinto,ibi Nec tamen est omnino praemittenda, de Glossi in citat.capit. MDximianus
Immo ob praetermissam protestationem in his causis irregularis quis non emcitur, quamuis contingat membri mutilationem mortemve sequi,ut pote,quia reum non permittentem se capi, aut de facto executioni sententiae resistentem familia iudicis . aut occidit,aut mutilauit: idque metito, non enim actoris culpa id fit,sed ipsius rei pertinacia. argum. cap. poltu
Iasti. de homicid. in antiq. Sc ita DD. commu
charian citat. cap. pen. num. I .uersi.Et idem si petam executionem.
3 At quid et si causam eiu item certo icto me
mouere non posse,quin mors, membrive muti
Iatio interueniat,an, non praemissa protellatione irregularis fiam, si quid eorum contingat pQuoad quaestionem hanc tres sunt DD. sententiae; quarum prima fuit 'uorundami quos r fert Abba. in capitu. postulasti.tium. 3. de homicid.qui existimarunt irregularem hunc fieri.Et hoc per cap. a.di per cap. suscepimus. de homicid. nam in cap. 1.punitur, qui furem interfici sie pmpter res, ergo non licet pro re hus esse causa ut quis necetur: item in capi. suscepimus, irregulares quidam facti sunt,pr pterea quod latrones quosdam ob res suas tuendas occiderunt ; nam inquit Romanus Ponti. ibi expedivisse potius post tunicam re linquere palium,quam pro conseruand is uilibus rebus , Ec transitoriis tam acerbἡ in eos exardescere, ut eos interficerent . Ecce hinc probari pro rebus non licere quempiam interficere,ergo neque in insu nostro licet elle causa, ut pro rebus quis necetur, Haec iura propositam sententiam non tuentur. Non citat. capit.
a.primo.quoniam ibi sur comprehendi pol
rat Sc ipse maluit tamen eum occidere,& ideo
in eulpa fuit. Hanc ibi dicitur. Interfecisti fu- ώ
rem,ubi comprehend i poterat absque occisi
ne ; at in casu nostro secus elimon enim actoreum interficit, ne e suum aliunde consequi poterat . Praeterea ibi auctoritate propria furem interfecit,& sua culpa occidit; at hi auctoritate publican non sua culpa, sed pertinacia ipsius rei qui non uult satisfacere. Non etiam qiiicquam facit capitu. suscepimus, quoniam Sibi auctoritate propria interfecerant; at hic
Quare,cum nullis rationibus opinio hae ni
ba. in capitu. postuIasti. de homicid. irregula rem hunc non fieri asseruit, ubi protestaretur, iux. Cap. pen. de homicid. lib. 6. Haec ratio, itidemque opinio mihi non probantur. Primo, quia corrigitur ei tat. c. postulalli, ubi de protestatione nihil dicitur, & periculum,ne sanguinis uindicta interueniret,aderat,de causa ciuilis ibi proposita erat,petitio sicilicet decimarum,3c tamen id ei licere concluditur; at legucorrectio uitandae M. iubemus. C. de testam. te. lancimus. C. de appella. Preterea protest tio de qua agitur in citat capitu. a.de crimina inlibus causis agit,ic in ipsis, leu pro ipsis prot statio inuenta est,ergo ad causas ciuiles trahi non debet,alioquin criminales causae a ciuili. bus non different quod absurdum est.
Quid igitur concludendum λ Ego simpliciter teneo in hoc easu irregularem quem non fieri ,esto mors, membrive mutilatio sequatur. Primo per citatacapi. postulast unam. eum Epistopus quidam ibi decimas exigi re a quibus
dam non posset,nisi ad regem confugeret, & a rege uix absque languinis effusione ad eas prae landas adduci postent ob idque dubitaret Episcopus ille,Romanus Ponti hac de re consultus respondet, si susceptam quaerimoni ad regem proposuerit, & rex quid durius contra ipsos agat, duritiae, aut malitiae ipsorum,no autem Episcopo tribuendum id esse. Ecce hie caciuilis agebatur,scilicet decimarum; item sine sanguinis effusione quaestio terminarI non p. terat, ac tamen id Episcopo non adscribendum,& idcirco irregularem non fieri concludit quippe quia non Episcopi culpa id fiat, sed ipsoruin,qui decimas praestare nolebant. Se cundo facit . quia quod contingat mortem,
membrive mutilationem interuenire, non ex
natura causae fit,ex quo ei ciuilis , neque ex ipso actore,quia hoc non intend it, sed per ac cidens id contingit, scilicet ob suam pertinaciam,ergo id considerandum non est, praeseditim,ubi quis rei licitae opera dat; semper enim in unaquaque dispositione id quod per se,
principaliter agitur, considerandum est, non
autem,quod per accidens.a glimen. l. non omnis.f. si cert. pet.& ibi not. 8c I. I.ε de auctori. tui. Ex his igitur concludo irregularem hunc non fieri, esto deinceps mors,membrive mutilatio init rueniat.
Excipio tamen, t ubi quis desert ad iudicem
75쪽
crimen,quod desermationem non meretur, si tilatio insertur, quamobrem pinestatio haec enim iudex captum ob illud iniuste, uel ob a- inuenta ell, ad illud Brum non requiritur, se 1 Iia crimina aliunde ad eum delata, desermeti ad forum seculare , atque sie sensit Couar. ii
cum deferens credere teneretur id euentu- CIeii Ien.de homicid.par. 1.3. s. numero primm ; tune irregularis efficitur, ut dixit Na- mo. uersiteu.Quinto. Idem Diaa. qui de com-uar.iu Man .capitia. 27.numero at . uersi l. muniDD. sententia testatur in Practi.crimin. Quinto,& Specula. in titu. De Irregularitate. numero fruuersicu. Et sunt haec in argument.& Mar.Socin.Sen .in capitu.ad audientiam.numero as .uersicul. Et ex praedictis etiam sequitur. qui& Hostiens. idem sentientem reis fert.Id quod locum habet in re sua, ubi protestans non est,in re aliena etia si sit prote status, tamen irregularitatem non euadet per capi. 1. de hom icid .l ib.6.Et de quaestione hac satis,ad quintam transeam .
2 Truenatis,qua accusator irregularitatem euitat,
coram quo iudicrio in quo foro Acienda sit. a Protestatio hac in foro eccis Ilico non requis
3 Protestatio omissa inforo rectesnon reddit Meu torem irregulare etiamsi per eadem acta mors sequatur
3. Vag Quinta quaestio est,eoram quo Iudice, - εc in quo foro accusator protestationem hane tacere debet, quo irregularitatem euitet. In qua quaestione concludimus in sero seculari, de idcireo coram iudice seculari eam fieri debere . Primo, quoniam id dicitur incitat.capitul. nul. ubi de hac protestatione gitur.ae .hom lcid. libro s. ibi. penes secularem iudieem ; nam ait ibi Romanus Pontis. imputari non debere elericis, qui de suis malefactoribus quaerelam penes iudicem se I rem deponentes petant sibi emedam fieri, protestando expresse, quod ad uindictam languianis non intendunt, si iudex mortem illis ins rat, iustitia exigente. Ecce hie aperte habetur aerelam hane coram iudice seculari,fle in iuicio se lari fieri debere. Secundo id proba- eur ratione, nam protestatio haec ob eam rem fit,ne quirejam proponens irregularis fiat, si
mors, membrive mutilatio interu eniat; at c
ram iudire seculari tantum, de in sero seculari mors embrive mutilatio inseruntur ; ergo pro certo habendum est protestationem hae in eo sero fieri debere . Postremo quoniam mors,membrive mutilatio ab Ecelesiastico iudiee non fit,ut habetur in rapitu I. in archiepiscopatu de raptide in capitu. nobis de apostat. hinc, ubi mollis mentio in iure canonico fit , pro excommunicatione intelligitur, ut habe tur in capit. peruenerabilem.prope finem;qui fit sint legiti. Ee ubi iudex ecclesiasticus reum habet morte dignum iudiei seculati tradit,capitul. eum non ab homine.de iudici ergo ex
quo iam lato aeque morsyaequememta mu
decimo. Non est igitur ab hae sententia discedendum
a Quare uel crimen grauissimum sit, qd in Ero canonico pmponitur, uel pro alio quis
interueniat,nel ut accillato uel testis,uel qua eunque ratione protestatio necessaria non eli. ut dixit Diar. ibidem ex quo neque mora; ne que membri mutilatio ibi interuenire potest.
Et de quaestione hae itidem satis, ad textam 3 ueniamus. t Si illud addiderimus eum, qui
apud Episcopum incestuosum quendam ae- tulit . q tio canonice corrigeretur, irregularemno fieri,si mors incestuosi interueniat, propinrea quod Episcopus posteaquam testes requisiuim illa Drtim sublata, fle ad iudicem se- eularem delata suere, unde mors deinceps secuta est,ut dixi; ex quo enim ecclesiasticum iudicem adierat,vindictam sanguinis se non petere significauit, dc ex quo eo in iudicio age bat protestatione uti non habuit, ita Malol.de Irregularitate.libr. a. pitui. 7.uersic. Huc spe
t Protestatio,qu sit ab Meusatore,quid operetur. a capiens reum,qui sibi damno dedit oleum iudie tradi quo Dum recuperet,irregularis non fit, sprotesteturse ad vindictam sanguinis eum non tra
. ULa 'Sexta quaestio est,quinam effectus proted. stationis huius sint . In qua quaestione
breuiter eoncludimus effectus hos sequi. Primum irregularis non fit, qui quaerelam proposuit,aut accusauit esto mors, membrive mutilatio sequatur,ut habetur in open. de homi cid.lib. 6.quem eanonem supra retulimus, levi DD. omnes ibi concludunt, de Couar.in Clem.unic.de homicid.μ2.9. 3.3c Dia2.in Pra
Hic autem effectus sequitur, esto pro certo habeatur iudicem mortem illaturum ob criminis qualitatemmam nihilominus accusator iris regularitatem euitat,ut supra tridimus de ut dixit Dira. eod.num. II .uersic.Nono,inc Fesimus postulasti.num.a.de homicid. ubi Ioanan. idem sentientem refert,& Couar.in Clem.um
a Item locum habet non Iu,ubi quis reum accusiat, quaerelamve preponit ob suum interia esse, uerumetiam de ubi quis reum capit, qui ipsi damnum dedit,& quo suum recurret,i
dici eum tradit, si enim protestatur se ad uim
76쪽
De Ii regularitatibus nact. 30
aictam sanguinis eum non tradere, sed quo re At quid si aceu sator dicat peto meum i nter
cupet et id,quod suum interest irregularis non esse tantum,& nihil praetere quibus uerbis uilit , eito deinceps iudex eum morte assiciat, detur significari se vindictam sanguinis non iumembrive mutilatione,ita speculatide Irregu tendere,ex quo nihil praeter sium intercile pe-Dritate.numero ρ.de Philipp.Franc. ubi H ti an irregi laritatem euadet λ concludo his ien.idem sentientiresere in citat.capit. penu. uerbis non se liberare ab irregularitate; proversic.Tertio notide Gemin.numer.6. uersicu. Brma requiritur,ut expresse protestetur, ut di Quid si clericus,&Couariinead.Clement .eo- citur inci .c.pen.ibi. Proteliando expresse; at dem. 3.numer. I. uersic.Decimo, & Nauarr.in per ea uerba. Nihil pretierea.non expresse, sed Man. capitul. 27.numen a6.4c Dia2.eodo- tacito protestatio fit ergo non satisfit disposi-pitu.num. i qui opinionem hanc communi- tioni canonis: hinc Clos Libi not. non susscere ter receptam esse lentit. Non est igiturquod tacitum,ubi requiritur expressum, Besequun- hae de te dubitemus.Ιmmo etsi non protest tur DD.alioquin,fi hoc daremus & illud sat ertur, sed tamen causa ea est,pro qua pcena mori sella Peto emendam m i hi fieri, ut dicitur in cit iis,membrive mutilatio non insertur,irregula ca .pen. ex quo enim hoc unum petit nihil praeris non efficitur, si inquirendo deinceps iu- terea se uoluisse tacito signi Mavinclusio enim ἰdex ob alia maiora delicta accusatum morte unius alterius exclusio et f.linoin praetor. s. de afficit ita dixit Specula. de Irregularitate nu- iud.& ca. nonne de praesumpt. Ex quo igitur mero so. uersicu. Et simi lire in argumentis pro ruma cautum est, ut expresse protestatio mo tamen ipse accusator non cogitauerit id, fiat tacito facta non sat erit.
nee crediderit posse coiinsere di sequitur Ma a Verum i quid si dicatur Αceuso, &Pmte-
sieu. Declarantur predicta. Tertio locum ha- quod significat potius ad uindictam,quam acthel, esto iudex iniuste accusatum deBrmet. interesie dictum esse, an inqua protestatio abita inquit Gloss.incitat.capiti .penu.de mi irregularitate immunem reddetp Hacquistio
eid.quam communiter receptam testatur Co nem mouent DD.inci .c. m. communiter rauar.eΟdg. .num. .uersic. Muti. men concluditur protestationem prodesse; naPostremo operatur protestatio haec in cleri sic dixit Ioan. Andr.&Gemin.in eod.e. pen.&co,ne etiam peccet ἱ peccaret enim accusendo Philipp.Franc.ibid.uers Secundo not. Prob sine protestatione,si contingeret deinceps me turautem id ratione;nam uerba secundum metiri mutilatio, mortisve illati Et de questi m rem proserentis recipienda sunt.l. non omnis.
hac itidem latis. f si cert.petiitem intentioni nos rae servire dehent,non intentio ipsis, ut dicitur in o intel ligentia de uerb. sign.8c ut id pluribus tradidi es U H MA. Viu.in sua Syl. in . I o3o. Item nihil interest,quib. uerbis utamur,modo resHua de agitur, intelligatur.arg. .certuna.fiat certi pet.& sem. Trinnatis asit ab accusatore quὸιrreolarita sit Glossim I.quae extrinsecus.ε euerti. oblisetem e fugiat,quaDrnia concipiam . at mens ipsius protestantis est ciuiliter agere. v a Areusatorsi dicat Accino, re Protector, σestri dilaum interesse tantum consequi,non autem
' πιε liberet ar ab irreetalaritate. ut corporaliter puniatur accusatus,ut ex prote, urerentio beeo inscriptisfiat. ' statione colligituri ergo,&si dixit Accuso,t Protestatio heequamio proponenda. men ex quo dixit, testor me uindictam lanet Protectatio hse coram qMfieri debean guinis non intendere,fatis declarauit se quae-
οῦ relam proponere,& no accusaetione. Postremo
facitiquoniam accusatio etiam pm quaerela pras. VII. t nitur; nam de quaereta inoffetosi testamentia Θ 'septima quaestio est,qua forma protesta accusetis dicatur in te.patentibus. einossi. v. tio haec concipiatur, quo accuset rem ab test.&tamen actio civilis est ipsa quaerela, ut Uitregularitate liberet. In qua quaestione tradunt DD. proxime allegati, ergo idem de breuiter eoncludimus hae larma idest his uer in casu nolim,e x quo uerba meti inseruire de his, uel simillibus eandem sententiam haben- bent,& quae mera Herit accucintis , constat. tibus emcipiendam esse: Magnifice Domine Non est igitur quod hae de re dubitemus. iudex, quoniam Titius mihi par bouum fura- 3 Expresse igitur protestatio haec fieri d tus est,peto a dominatione vestra, ut faciat il- bet necessiario,non autem in scriptis:no enim lIos mihi restituetera damna, quae passus sum, hoc de subitantia est;tum quod citat. cap. n.& interesse mihi pristate. Protestorq; me nul- id non requiris. sed solum, ut protestetur ex lo modo poenam sanguinis intendere,aut mor presse,ibi Prutes ado expresse ergo ex quo lex erem, membriue mutilationem, ita colligitur id non dicit,nec nos dicere debemus. l.de prae ex c. rude homicid. lib. 6. Continere iurui tio.ffide pubi .in rem act. tum quod,ubi lex es
pretestatio haee debet se non intendere uita, quid uult in scriptis fieri,id expressit,ut m e. r. ctam inguinis ullo modo. - ibi.Inscriptis proserat,de sent.exeoin lib.6 α
77쪽
in capitu. . . r.eum aliis similibus propositis ibi a Glosside censu.eodem libr. Ex quo igitur hie hoe non dixit, ideo id fieret nec ne,non curauit. Utile tamen est , quo facilius protestatio haec probetur, ut in scriptis fiat rogando publieum scribam in iudicio, ut eam scribat praesentibus testibusatque si e dixitGloss. in eodem .pen. in item. Protestando;nam inquit clericum cautὶ facere si de hae protellatione eonfici faciat publicam scripturam, quq Gloss. duos mul facit; nam signincat necesse id non esse, sed tamen utile. Idem Philipp. Frane. ibide,&
ε Proponi'autem debet haec protestatio, ut dicitur excitat. capitu. pen. ubi quaerela , aut accusatio proponitur; nam ibi dicitur non imputari clericis,qui de sitis malefactoribus Mus relam penes secularem iudicem deponentes petunt emendam sibi fieri,&caeta protestando expresse,quod ad uindictam, leu poenam
sanguinis non intendant,de cat. Ecce hic pr teliatione fieri,ubi accusatio, quae relaue proponitur.Ηinc pract. receptum testatur Diar.
In ead. Prax. capitu. 9 numeris. in fine,ut protestatio fiat in limine quaerelae, uel accusitIO
At quid si fiat, postquam res agi caepta est,
an irregularitatem accusiator effugiet Z Αdhue sentio ipsam prodesse, si antequam processus persectus sit, fiat, sat enim est eo tempore fi
ri,quo sal uti accuseti prospici potest, atque se
asseruit Couar. in Clement. de homicid. in a. P.S. .uer sic. Quarto; nam ait accusantem liberum esse ab irregularitate, si protestetur in ip iamet aeculatione, in ipsove iudicio. Non est igitur,quod hac de re dubitemus.
3 Atqui t coram quo fieri debet Z Plane
coram iudiceapud quem quireta proponitur, ita habetur in citaticapit. pen. nam ibi dicitur proponentes quaerelam penes secularem iudicem irregulares non fieri,protestando exprense dc cat ergo apud eum iudicem seri debet , apud quem quaerela proponitur. Postremo ipse potest reum punire, aliive puniendum mi tere ergo apud eu protestatio fieri debet,quo. ubi periculum est,ibi cautio adhibeam.Et de
I Protenario, qua accusator irregularitatem ex dit,verbis non expressa, sed Mumo tantum con-eepta an possit ad irregularitatem euitandam. a Protestatio praedicta an liberet quem ab irrem
ritates'ot manιmum protectationi contraris habeat. S. VIII. x - foctava quaestio est, an si aerii sator nomv. protestetur, animum tamen habeat tuum tantum recuperandi, non autem ad uindictam agendi, irregularis fiati In qua quaest one breuiter concludimus irregularem hunc fieri: id quod probatur primo per capitu. a.d homicid .lib. 6. nam protestatio haec expresse fieri debet,ut ibi dicitur, scilicet se non ad ui dictam sanguinis qusrelam proponere; at, qui animo protestationem hanc in ciuiam habet, expresse non protestatur,ut per se patet, ergo irregularis hic fiet,ex quo expreste protestatus
non est. Postremo pro serina eo iure cautum
est,ut expresse fiat, ergo ad unguem est adimplenda, ut tradidit Bald .inle .fin. C. de suis αle.de sequitur Iac in I. hec uerba .num. I. g.deleg. t. Ex quo igitur expresse hic protestatus non est protestatio illa animo concepta nihil prodest;propositum enim in mente retentum nihil operatur. Iesesi non repetendi. C. de mudit. dat. us non secun . Addos hoe daremus in exteriori solo neminem in hoc casu irregularem fore,quippe, qui assereret semper se hoc animo accusasse ι arregularis igitur hic erit,atque sic sensit Glos.in citati capitul. se cundo. in uerb. Protestando; nam ait ibi non sufficere tacitum,id est, ut tacito quis prote stetur, sequitur eam Philipp.Franc. ubi Ec Ioa. Calde rin.idem sentientem reserti nam inquit requiri ex prellam protestationem, de in foro etiam conscientiae non sufficere protestatimnem hanc in mente conceptam, nisi expresse exponatur. Idem sensit Couar. in Clement. de homicid. secundae par.*.quinto .versicu.Septi. mo, ubi Sc eam Glossi communiter receptam
esse testatur. Pertinent hic quoque, quae dixismus antea, ubi exprimi protestationem hanc asseruimus . Ab hac igitur opinione discedendum non est , quae locum habet etiam in
sero eonscientiae,ut scilicet irregularis hic sit. qui expresse protestatus non est; nam in semexteriori fit irregularis, ut proxime probauimus; at,qui in eo sero irregularis est, de in conscientiae soro irregularis censetur . atque sieinquiunt in hoc casu DD. pauloante allegati.
a Uerum i quid E contrario, si quis pro-
testetur expresse quaerelam se proponere, ut suum consequatur , non autem ad uindictam sanguinis , an irregularis nihilomi. nus fiet, si contrarium animo conceptum lia.
heat 3 In hac quistione duet DD. sententiae
sunt; quarum altera est hunc irregularem fieri . de hanc opinionem tenent Domin.& re. rus. de Hossiens in Sum m. quos reseruiat, aesequuutur Dia2. in Practic. min. Canon. ca
sic ut . Si autem uera placeat 3 nam inquit hune irregularem fieri quoad Brum conscientiae δε non semel se confiuvisse iis, quibus
78쪽
De Irregularitatibus Τract.' 4r
id eontigit, ut dispenntionem obtinerent . Iaris tamen essicitur ut supra probis imus,er-Ptobatur autem horum sententia hac una po- σ&E contrario, qui protestatur, irregularistissimum ratione , quod protestatio ab hoc heri non debet,esto animum protestationi eo facta falla est,&non talis, qualem requirit ci- trarium habeatiquod enim operatur propositat.capitu pen. Haec ratio non me mouet; nam tum in proposito, operatur oppositum in op canon ille requirit,ut expresse fiat, ut in eo posito,ie.fin. 3.fin. it.deleg. 3. Postremo sumus dicitur , quod ab hoc factum proponimus ; in poenis,ergo benignior interpritatio facienergo proteitatio fuit talis, quarem 'canon re- da est,ut hic irregularis non sit, cap. in pamis, quirit . Praeterea lex de eo tertur , de quo de ibi GIOss de regu .iur libr.6.le. interp'statio potest cognoscere ; at de animi cogitati ne. Lde poeta. Addo, si contrarιum lentiremusnibus cognoscere non poteli, ut per se patet plures irregulares sere; cum saepius animum Deus enim tantum scrutator cordium est contrarium protellationi habeant.In hae igi- ergo hianiana lex de mente ipsius protestan- tur quaestione sic concludendum censeo; iam iis disponere non potuit; ergo nec in hac pro- alteram quaestionem aggrediamur. testatione, ut id probauimus in Tractatu de Censuris capitu ς .g. ia. ubi rem hanc abunde egimus . Nec repugnat,quod dixit Na- S V Iu 31 A.
uar.ex quo exterior accusatio interuenit , ob
id irregularem fieri;nam,si accusatio interue' i Protestatio, quae aceusantem ab irregularitate linit exterior, &protestatio exterior etiam ac berat ocum tantum habet , via Iuum interesse cessit a & quamuis canon protestationem, pro equitur. mendacem, e fraudolentam nolit . si tamen 1 Protestatio non prodest,ubi de re aliena agitur. Daus haec exterior non appareat, ipsa lex pu a Protinatio bac nori prodenprocuratori. Erasnire eam non potuit; cogitationis enim pec uoraro. catum poenam in foro exteriori non mCre NAessctores sui an Leantur,su astendemtibus,et tur.capituI.cogitationis.de poenitenta dii inc descendentibus damnum ιnferunt, quoad proter. Non igitur ratio proposita mihi satissa' stationem hanc,ita ut prosit. eit . Non etiam reliqua , quae dicit Na- s Protestatio ue locum habet etiam in damnis fu-uar scilicet in foro conscientiet hunc irregu - rem. larem fieri;ηam aut intelligit in soro conscien 6 De nrians delictum committendum ingraue reitiae tantum irregularem esse, de hoc esse non pu&.detrimentum t proximis protinetur,irpoteli a nam in eo foro multa irre utaritas regularis non fit. est nisi peccatum , sed ipsum proprie irregu- 7 DRusctua Meatus Palis, an 'ιrregularis fiat , larem non esse suo loco probauimus; aut qui accusatoris partessumnet. intelligit irreguIarem esse, idest eum peccase i 8 Dela res delictorum fiunt irregulares, qui crea
se , & hocquidem taceri potest , scilicet tin turis iussis,cthmusmodi loris. sum peccare . sed in hoc casu non necessario requiritur dispensatio, quam ipse multis f. IX. se suasise fatetur; peccatum enim ablislutio- x e 'Nona quaestio est an protestatio,qui line, & non .dispensatione tollitur . Aut in v. herat accusantem ab irrestularitate,pro,
telligit in foro conseientiae quia scilicet pro- sit tam in causis suis, quim aliorum,id-bari non potest , di hoc etiam uerum non est tam ubi libum interesse prosequitur, quam est i nam, esto delictum probabile non sit, aliorum. Philipp.Franc. in capitul. de homi-prena tamen ipsum peccantem afficit,ubilin eid.libr.6.in principio inquit protestationemio iure infertur , quandoquidem lex semper hanc tantum prodesse ubi quis quaerelam pro-eem est . Quare non solum insem conscie ponit proseaut suis malefactoribus: hanc opitiae, sed exteriori irregularis esset:at in foro con nionem sequitur quoque Felin.in capitul. scientiae id fieri non posse significauimus, oc P stulasti.in fine. de homicid. nam inquit cita.caxime uidebimus. pitu. penit.ubi de hac protestatione agitur, lo-Hine contrariam opinionem secutus est Fe cum habere, dummocio agens praetendat intcriin.in rapitul. postulasti de homicid. 8c aper esse,alias autem protestationem hanc inanem tius Couar.in Clementi de homicid 1.p. S. s. esse. Eandem opinionem sequitur,fle commu- uersicu.Sexto. Hane ego uti ueriorem. 3c b nem sentit Couariin CIem.unie. de homicid. nigniorem tequor. Primo, quoniam irregu- p. 1.S. s.num. Versi.Undecimo, 3c DiaZ.nu. aritas fori exterioris poena est, Sciture Pon- I. uerl.Quinto.c. 98.in Pract-crim.canon.Ηactificio inducta,iit habetur in capituI.is qui. de opinionem uti ueriorem ego etiam sequor .
sentent.excommvn. libr. 6. at poena exterior quae probatur eod.cit. a. pen. nam de hac pro
non afficit animo taniam des inquentem , ut testatione Summus Ponti Lagens, quibusque probauimus in eod.f. a. De Censuris. bu. ea prosit, de quibus priuilegium illud conce-I. ergo irregularis hic non essicitur. Praeterea, dat, iis prodesse inquit. Qui de suis males qui non protestatur, Et tamen hoc animo age ctoribuq poenes secularem iudicem petunt enus est,ut uindictam sanguinis nolit, irregu- meda sibi fieri. Si ergo iis prodest protestatic
79쪽
qui de suis malcfactoribus quaerelam deponunt,tap tum emendam fieti, ergo protestatio haec prodest,ubi quis de suo intervile agit.
Postremo Romanus Pon . rationem redd cns, qua inobrcm praelatis, ac clericis protestati nem hanc concesserit , inquit ob eam rem , quia si clerici propter metum irregularitatis conqueri non auderent, daretur materia pleri' e trucidandi eosdem , &ipsbrum bona libeia depredandi.Si ergo id facti im est, ne detur materia eos trucidandi, Sc ipsorum bona de predandi;ergo iis datur, quorum uel rati ne personae, uel ratione rei interest, de idcirco,
ubi desito interesse agitur. Pro certo igitur habebimus protestationem hanc iis prodesse, qui pro se,sulsique bonis agunt. Quare,si damnum detur seruisi iis, uel ancillis, dominus eorum , quod in eius bonis sunt de eius idcirco interest. protestatio haec proderit,atque sic dixit Philipp. Franc. eod.
It cm si de bonis aduentitiis filii quis agat;
nam eius interes ,ex quo usum fructum eorum
habet.ubi usus fructus impediret impeditusve esset, de facit.c. postulasti de homicid. in antiq. iunci. Glos . ubi pro decimis, quae ex alienosundo percipiuntur, protestatio haec prodest. Illud autem animaduertendum est,interesse hoc, pro quo interposita protestatio haec ualet,debere esse proprium.& particulare. x Ex conclusione proposita teonstat,ubi quis pro alto ius causa, icitateresse accusat,esto pro testetur, nihil quoad irregularitatem ei prodesse; ex quo enim prole tantum potest , ergo
secus pro aliis; inclusio enim unius alterius exclusio est. l .cum praetor. is de iud.ca. nonne. de s
3 praesumpt.: Qui ergo testis procuratoris,advocative partes agit,hic nulla protestatione irregularitatem euadet;quippe,qui rem suam non agat,& proprium intereste, atque sic dixit Felin. de clerico accusante furem de furto alteri facto, testimonium ve ferente, in m. postulasti. in fine. de homicid. quem communiter rece pium sensit Couar.in CIem. de homicid. p. a.
4 vertam quod in citat. cap. pen. de homici. lib. 6.dicitur protestationem prodesse iis, qui 6 de sitis male faetoribus quaereiam proponunt, an sui malefactores dicentur , qui suis filiis,
aliisve descendentibus, uel ascendentibus,a-gnacis,cognati se iniuriam, damnum ve inserunt Videbatur dicendum de pro suis, de siepro his agi nobis licere sine irregularitatis metu;nam suorum appellatione uniuersi comprethenduntur usque ad septimum gradum,ut dixit Cloisin l. si foemina. C. ad Turpili.quam sequitur Ias. in te. t. in fine. is in ius vo latean.& Bald .ab eo citat. multis in locis eam singularem appellat. Atqui contrariam opinionem sequi debemus , scilicet protestationem hanc in his ea sibus non prodesse. Primo,quoniam id habetur incitatacap .penu. m,etsi in initio eius canonis de suis malefactoribus dixit, in fine tamen
repetens eadem It inanii S Pont. non ampli Ullsuorum mentionem facit, sed solum inquit dari materiam plerisque trucidandi eos, scilicet clericos, de his enim antea egerat,di ipsorum bona l ibere depraedandit ergo non de iniuria alteri personae illata de damnove alteri illato, quicunque sit. hac protestatione se quis tuebitur,nili ipsemet laesus,eiusve bona damnii passa sint. Id quod eo magis dicendum est, quod a uerborum forma non est recedendum, nisi
aIiter constet de contrario, ut dixit Goss. in C. ad alidientiam. de decim .at in eo capitu. Pen.
prospicitur solum iis, qui in se, suisque bonis damnum passi sunt ergo ab illis uerbis non discedemus. Postremo facit Clemen.un. de homicid ubi, etsi immunis est ab irregularitate. ut suum occidit,aut mutilat inualorem, quao aliter se tueri non potest, tamen pronomi ne illo suo non comprehenduntur Pater, mater, filius uxor, & aIta coniuncta persena, ut dixitGloss. ibi communiter recepi. ergo idem de hic eodem pronomine praed icti non compraehendentur,atque sic conclusit Philipp. Fran.m
citat.Cap. pen. in principio. ouar. tamen incr
stitutio, tenet, ut scilicet locum habeat prot satio, ubi proponitur accusatio pro iniuria illata accusatori,aut suis,& propinquis de communem opinionem hanc lentit. Mihi tamen
contraria magis pIacet ob prs dicta. Protestatio igitur hic locum habet solum,ubi pro suo interesse quis agit,uel personae,uel ret,ut lepins me diximus.
Haec omniatquae hue usque de hae protestatione scripta lutu, locum sibi uindicant non solum in damno iam illam, ut uid in us , uprum etiam di in dano.quod sibi, suisve rebus quis timet; contra enim eos i quibus haec metui
musagere possumus, ut idoneam cautionem nobis praebeant, de si a Iudice mutilationem, mortemve patiantur,actionis huius occasione irregulares non efficimur, modo pmtestati fuimus, ita habetur in citat. c.pen. 8c ibi DD. com
At quidlsi quis metuat ab aliquo graue danum Reipubl. aut proximo, an tunc irregularis fiet,si haec mala impedetia de nunciet, in initio protessatus se ad uindictam sanguinis id
non facere,sed ne ea mala contingant Qiloadquistionem hanc videbatur dicendum id nos non posse sine irregularitatis metu, etiam si Ptestatio fiat;& hoe ob hane rationem, quod citat. p. n. beneficium lioc iis concessisse tantum uidetur,qui pro se,seoque interesse ague, ut proxime probauimus.
Atqui contrarium sequi debemus, scilicet nos posse denunciare delicta futura, quae quis metuit ab aliquo in damnum Reipubl. uel proximi esto clerici scimus, utpote proditione conuentus, homicidis, di huiusinodi alia delicta commenda, modo aliter subuenire eis no posti inus,
80쪽
De Irregularitatibus Tract. 43
possimus,&protestemur nos ea de nunciare,
quo impediantur , non autem, ut poena languinis malefactoribus inferatur. Nam primo
id asseruit Caictan. r. a.quaestio. 3δ. articul. 7. quem sequiti r Nauar. in capitu. inter uerba Corolar. MI r.q. r.& in Man .cap. 1 7. numem 2 3. uersi c. Nullum tamen,& Maiol.de Irregii Iaritate.cap. 7. versic. DelatoreSuero. libr. 1.&COuar eod. num. .versi. quae quidem opinio.
Postremo id probatur etiam ratione; nam tilex naturalis,qi am diuina. idest charitatis madat,ut periculo,quod Rcipubl. proximove impendet,subueniamus, si possimus ; lex enim charitatis iubet, ut proximum nostrum, sicut
nos amemus;at,quod lex naturalis,divinaque mandant,per legem ecclesiasticam non impeditur; nullum enim Ecclesiae praeceptum contra iuris diuini praeceptum est,ergo per legem ecclesiasticam prohibitum non est, ne in hoc
casu Reipublice, proximoq; subueniatur, nec etiam clericis, cum di tali omnium maxim Echaritatem colere debeant. Si ergo per ecclesiasticam legem praceptum naturale .charita tisque non impeditur; ergo,qui de nunciant iudicibus delicta futura cum protestatione iam dicta irregulares non fiunt: alioquin ob metu irregularitatis multi ab hac de nunciatione, di praesertim clerici allocaretur. Accedit, quod hie in casu necessitatis sumus, ergo hac quoq.
ratione denunciando irregulares non efficimur; nam nullus status,nullum praeceptu,nuIlum uotum inhabilem quem reddit ad huiusmodi subuentionem in casu extremae necessi ratis,ut assernit Caietan eod. uersic. Et confirmatur. Non obstat citat. p. pen.de homicid. na ibi extra casu in necessitatis i oquitur, quippe ubi iam damnum datum est, quo casu, qui damnum est passus,potest sibimet consuere . Etsi de damno futuro ibi quoq. agi uelimus, adhue,utecelesiasticum ius ad diuinum se cosermet,accipi debet extra casum necessitatis. Irregularis igitur is non fiet, qui denunci bit damna imminentia Reipubl. uel proximo, ubi alit et subueniri ipsis non potest protestatione praemissa. Exeipitur ergo,ubi aliter subueniri his m iis posset, ut pote, quia suis admonitionibus, ac praecibus pro certo habet malefactorem a delicto cessaturum;tunc enim denunciare eu non debet ita asseruit S.Τho m. a. a. q. 33.arti. 7. in respon.uersicu. Et quia illi,qui sic occulte peccan Ietenim tunc cessat periculum, & necessitas denunciandi. de Couar. ibidem. P ro certo
igitur id habere debet & firmiter id tit unare;
atque sic DD.allegati concludunt. Seeundo excipitur, ubi posset malo occurrere solum detegendo periculum imminens sine detectione ma tum praeparatis; in hoc enim casu sat erit praeparationem denunciare; nam suae obligationi satisfacit , alias autem si malo prouidere non potest, nec Hationibus, nec pre. parationem de nunciando , simpliciter pote it dicere Caveatis a tui, primissa protestatione, iit dixi. Et sic in hac qiis ilione cum aIlegatis
Verum 1 quid de fisco. seu aduocato,syndito ve discati an irregularis & ipse fiat e Nam
hodie de consuetudine fiscias cieatur, qui uel fiseus simpliciter dicitur , uel adii catus, seu syndicus fiscalis,& accusatoris, iaci denunciantis potius partes sena mit, esto pars quaerelam
non proponat, ut de cominum Praxit: statur Clar. in Prael. crinai. lib. 3 .g. hn.quaest. φ .uci sicu. Sed certe quicqiud sit de iure, ibi. Et ratio est,quia hodie de cosuetudine,& Diar. in Pra
cti .crHNin. canon. cap. . . de cap. 6. plane conclu
dendum est&ipstim irregularem fieri , ubi mors,mebrive mutilatio interuenit; fuit enim cauta di ipse horum, quo casu quis irregularis esticitur.cap. si quis uiduam. disi. o. N ca. fin. de homicio. lib. o. Nec protestatio ei quicqua rodest;q uandoquid cira nec de ostensa ipsi facta, nec de damno eidem dato agit, sed alteri. quo casu protestatio non i alet per cap. pen de homicid.lib.6.&ut supra probauimus. 8 De Iatores quoque t seu denunciatores delictorum irregulates sunt. Delatores autem appello eos,qui huic muneri pr positi sunt in Parochia, uilla, uel oppido, ut delicta denunc iei, quae ibi sunt, qui di per totam Italiam creantur, ut testatur Clar. eod. cap. 7 uersic .Scias aute,qui Syndici, Barbiani uero nostrati lingua Caudelari seu cauteIarii nominantur; quippe qui cauent delicta, quq ibi fiunt. Hi ergo denticiant delicta,& subeunt locum quaere lip , tiel diffamationis,aperiuntque uiam iii dici ad inquirendum, ita Clar. ibid. ubi di qua forma de
nunciare debeant, & an uiles personae munus hoc exercere possint, de nunciationumque ipsarum effectus explicat.Si per denunciationes ipsorum igitur mors,membrive mutilatio interia eniat,irregulares de ips fiunt; quippe, qui causam de imationi praestent, atque sic dixit Malol.de irregula. lib. 2.cap.7.uersic. illud uero.Irregulares quoque & delatores, qui no exossie .sed sponte delicta de nunciant, esticiunturmam quod interest Reipublicae, ne delicta
impunita remanetant. l. ita uulneratus. Cad te.
Aquil .ob eam rem & ipsi audiuntur, ita CIatae .cap.7. Nec protestatio ipsis quicquam P dest ob rationem antea allatam. Vel igitur ad instantiam partis iudex procedat, uel ex officio sicut ipse irregularis efficitur, ita in priori casu accutitor,quaereIamve propones in posteriori uero denuncians irregulares efficiuntur. Et de hae materia talis. At quid de conetonatoribus dicendum est, qui in is concionibus hos, illosve reprehenisdunt quamobrem iudices reos capiendos curant,& interficiunt,an irregulares fiunt Hanc qiuellionem in seq. explicabimus.