장음표시 사용
781쪽
si quod potes magnificentius elegantiusque: huc adhibe duos spectatores . alterum peregrinum, qui
tantum visendi causa venerit , alterum, servum aut
situm ejus, qui construxit hoc aedificium s uter impensius delectabitur, hospes ille , ad quem illa domus nihil attinet; an filius , qui carissimi patris
ingenium , opes ac magnificentiam in aedificio gna cum voluptate speculatur ue praesertim cum cogitat, totum hoc opus ipsius gratia factum esser, S P. Percunctatio tua non eget responso: sed plerique non piis moribus , sciunt, coelum & quae coelo clauduntur, hominis causa esse condita. H ε. Sciunt plerique omnes : sed non omnibus hoc venit in mentem ; &, si venit in mentem, plus tamen cypit voluptatis qui magis amat opificem : quemadmodum alacrius intuetur coelum, qui ad vitam ccet
stem adspirat. SP. Veri simillima dicis. HA. Iam
conviviorum suavitas non est sta in lautitiis palatε, aut coquorum condituris, sed in prospera corporis valetudine, &3 stomachi appetensia. Cave igitur putes ullum Lucullum coenare jucundius appositis perdicibus, phasianis, turturibus, leporinis, scaris, siluris, aut muraenis, quam vir pius cibario pane, holeribus aut leguminiuus, potu vel aquae, vel cervisae tenuis, vel vini probe diluti: 'ropterea quod haec accipit, tanquam missus a benigno patre datos: omnia condit oratio ; omnia sanctificat precatio
praecedens, sacra lactio comes, magis animum re r. 3 Oininum enim condimentum fames: Dionyso fasti
dienti nigrum ius,coquus respondit, non esse mirum, cumὸ deessent condimenta, videt ante coenam exercitatio: FDiagoras cum ante aedes sequenter deambularet, interio-
tantibus quid ibi ageret,dixit, separare obsonium ad coena. - cibarius : panis secundarius: vinum cibarium dixit
Varro pro ignobili. Et ab cibarius in
782쪽
siciens, quam esca corpus , & gratiar am actio su cedens : postremo surgit amensation distentus, sed recreatus . non onustus , sed refectus; & resectus mente pariter & corpore. An tu putas, ullum ist rum vulgarium cupediarum architectum convivari jucundius 3 SP. Sed in Venere summa est delec metio, si quid Aristoteli credimus. H E . Et hac in parte vincit homo pius , non minus quam in convivio. Rem sic accipe: Quo vehementior est erga uxorem caritas , hoc congressus il e conii Olaus est i eundior. Nulli porrosevehementius amant uxores
stas, quamqui eas sic diligunt, sicut Christus dilexis ecclesiam , nam qui eas voluptatis gratia diligunt, ne diligunt quidem. Adde., quod quo rarior est eum uxore congressus, hoc est suavior : quae res nec impium politam latuit 3 qui scripsit, Voluptates' commendat rarior uvis. Quamquam minima, vo-
inpiatis pars in coitu sita est. Longe Uajor est in perpltuo convictu, qui inter nullos potest esse j cundior, quam inter eos, qui se Christiana caritate sinceriter amant, & amant pariter mutuo. In aliis stequenter cum senescente voluptate senescit amor. Christiana caritas hoc magis virescit, quo magis delectatio carnis decrescit. An nondum tibi persuas, nullos vivere jucundius, quam qui cum pietate do3 S p. Vtinam itidem sit persuasum omnibus l . HE. Quod si Epicurei lant , qui sitavi ter vivunt, ' nulli verius sunt Epicurei, quam qui sincte pieque vivunt. Et si nos tangit cura nominum , nemo ma gis promeretur cognomen Epicuri, quam adora
diis ille Christianae philosophiae pri cxps. Graecis
enim auxiliatorem declarat. Cum hesurae lex esset vitiis tantum non obliterata,cum Mosis lex magis irritaret cupiditates , quam sinant, cum im-
783쪽
pune regnaret in mundo tyrannus Satanas, salus ille pereunti humano generi praesentaneam attulit opem. Proinde vehementer falluntur quidam, qui blaterant, Christum natura fuisse tristem quempiam ac melancholicum , nosque ad inamoenum Vitae genus invitasse. Imo is unus ostendit vitam omnium suavissimam, veraeque voluptatis plenissimam: tam
tum absit lapis ille Tantaleus. S P. Quid isthuc aenigmatis est 3 H L . Ridebis fabulam : sed hic iocus seria ducit. S P. Exspecto jocum serium. H E. Narrant ii quibus olim studio fuit philosophiae praecepta fabularum involucris tegere , Tantalum quendam adbibitum sui e Deorum mensae, quam volunt esse lautissimam. Cum bospes esset dimitten us, Iupiter, hoc suae dapsilitatis esse ratus, ne conviva discederet absque I xenio, permittit ut quod vellet peteret, accepturus quidquid petiisset Tantalus auten istolidus, ut qui beatitudinem hominis, ventris & gulae dele ctatione metiretur, optavit,ut sibi per omnem vitam liceret tali mensae accumbere. Annuit Iupiter; Scratum erat votum. Tantalus assidet mensae omni genere deliciarum instructae: appositum est nectar inec desunt ros se , nec odores, qualibus Deorum ii res possitit oblectari ; adstat pocillator Ganymedes aut Ganymedi similis , circumstant Musae ruaviter canentes , saltat ridiculus Silenus, nec absunt moriones : breviter, quidquid ullum hominis sensum possit oblectare. sed inter haec omnia ille sedet tristis, suspiratis Sc anxius, nec hilarescens risu, neci Xenium) munus est hosi,itibus dari Alitum: Hine Martiat. Xenia ,ocavit librum suum .ubi Xenii loco amicis disticha sua mittit. Xenius autem Iupiter est dictus. quod ipsi curae essent hospiteo: Virg. n. a. hospitibiura dar/Iura
784쪽
attingens apposita. SP. Quid in causa Z Ha niam supra caput accumbentis de pilo pendet ingens α saxum lamjam casuro simile S P .Ego mee 'hi mensa subducerem. H E. Sed illi votum transiit in necessitatem: neque Vim Iupiter tam placabilis est, quam noster Deus , qui perniciosa vota mortalium rescindit, si modo poeniteat. anquam & alioqui, ne se Tantalus subdacat, vetat idem lapis, qui pronisbet vesci. Metuit enim, ne si se commoverit, illin, saxi ruina conteratur. SP. Ridiculam tabulam. HE. At nunc audi quod non rideas. Vulgus a rebus e ternis petit vitam jacundam , cum eam non praenet nisi mens secura:Nam sibi male consciis saxum mutito gravius impendet, quam impendet Tantalo. Imo non impendet , sed urget premitque mentem . nec inani metu discruciatur animus , sed in singis limras expectat, ut conjiciatur in gehennam. Obsecro, uid est tam suave in rebus humanis, quod mentem
tui saxo pressiam possit vere hilarare t SP. Nulla
profecto res nisi vel dementia, vel incredulitas. H E. Haec si perpenderent adolescentes,qui voluptatibus ceu poculo 3 Circeo , dementati, pro vere iucundis amplectuntur mellita venena , quantΘ studio caverent . ne quid per incogitantiam admitterent, Quod in omnem vitam mordeat animum 3 Quid non fac rent , ut hoc viatici*m pararent senectati ventura mentem sibi bene consciam , & famam nulla labe contaminatamὶ Quid autem illa senectute miserius,q ae cum respicit in tergum , magno cum horrorex saxum di hine Tantali lapidem dixerunt periculum ca-
785쪽
videt, quam speciosa sunt quae neglexit, quam foeda quae amplexa,st 3 Rursus cum a fronte prospicit, cernit imminere diem siupremum , & ab hoc protia , nus aeterna gehennae supplicia..S P. Felicissimos atabitror, qui primam aetatem servarunt incontamin tam ; de in pietatis studio semper proficientes, pervenerunt usque ad senectutis metam. HE. Proximus locus debetur iis , qui a iuvenili temulentia mature
tipuerint. S P. Sed quid consilii das illi misero seni H E. Nulli desperandum, quamdiu spirat: jubebo ad
Dornini clementiam confugere.S P. Sed quo fuit vita longior, hoc magis accrevit scelerum cumulus, jam arenam exuperans Quae est in litore maris. H E. Sed eas arenas longe superant misericordiae Domini. Arena tametsi non est homini numerabilis , finito
tamen est numero r at Domini clementia nec mo- . 'dum . nec finem novit. S P. Sed non est spatium brevi morituro. HE. Quo minus est spatii, hoc elamedardentius. Apud Deum satis longum est,quod a tertis ad cCelum valeat pertingere. Penetrat aatem & bre- VIS precatio coelum, I modo vehementi spiritus impetu ejaculetur. Evangelica et peccatrix sertur per omnem vitam egisse poenitentiam ue 3 sed latro in ipsa morte quam paucis verbis impetravit a Christo paradisum ΘSi toto pectore clama Iri miserere mei, Deus , secundum magnam misericordiam tuam; Dominus tollet saxum Tantaleum, dabit auditui iulius gaudium,& laetitiam; & exultabunt de condon iis peccatis ossa per contritionem humiliata.
a enim valet deprecatio iusti eme a1 Vide historiam hanc Luc 7. 3 Luc M. Domine Iesu memento mei cum veneris in regnum tuum.
786쪽
Ex ipsius scriptis, quantum per otium licuit, fideliter collecta a P. S.
Utilitate , Dissertatio. Viro Clarissimo
amor atque eorum a miratio quos haeommendant. Inter quos Erasenus noster , non naturae minus quam Batavia parentis tua decus ac miaraculum : in tauta eruditionis luce ac veritatis,
quam stertentibus p erisque invexit, adhuc scopulus earum , qui hanc ferre n9udum didicerunt. Qua amram causa semper fuit, quod ad Solem, quibus firmi parum oculi , caligent I eadem futura semperes, cur Solem hunc dissimiles non ferAnt. Nocte ipsa atque in tenebris exortus es , qu s semper amant atque, amabwnt , quorum interfuerat , na unquam generi' mortalium lucesceret: qui d e medis connivont, ostiarant,pandi curantur, ac per intervaga, ut somniculosi solant , ubife attosiunt , IAcem m detestantur, quam
787쪽
773 quam oderunt, quam defugiunt. Hesternum merum necdum edormis dicήμ. ipse, cum se totum , atque
rus erat publicus Europa : hoc est , semet libertatem,
pietatem , erudἰtionem, ita cum iudicio coniunxit, ut in expugnandis publicis erroribus ac morbis totus, unum hoc cum cura ageret , solius meritatis cliens
idem ac patronus . nusii , quod supendum, supplex: nulli Reipublica aut Principi in terris, vita causa, ut plerique, aut si pendioli, aidicitus, ne fortuna quidom, cuius eruditi quoque legibus iwerioque haud raro
uncigantur , vel obnoxius vel maneos et patrocἰnii nullius,non iudicii, non opum asectator, non culina.
ita denique egit, ita v xit, ut, eum sibi vixerit .e omnibus praclare mereretur Ipse pars haud contemnenda universi , neque minus nocessaria qYam ipsa rerum etimenta : sine quibus totum hoc, ne: es, nec eonsat. Cum maiori interim , quam quisquam hactenus uvidia commilsus, eos, qui vel erudiri nollent,vel monenti optime detraherent, ridendo opere
Aut plorare ivlst , voluit : non minus ad amoenitarem, quam ad omnium cognitionem, nutus, Scripta
Evangelica as Apostolica Latine dedit: Paraphrasi sententiam eorum candide expressit. Scripta Patrum spuria ne illegitima a veris separaυit ac distinxit. Contrisersim tractaυit, intellexit. Alibi errasse di-rant. Puod es hominis. nec hoc de se negabit qui se
hominem non diffitetur. Vitam qua piarumque vivitur,non aliter in pexit, quam qui instr mento a mechanicis reperto,eminus qua vident,oculis subiiciunt, Ac, quasi minus , ex arte intuentur. ut sic de futuris , quod prudentia es, iudicaret. Non minus imterim securus, quam qui ludos scenicos cum voluptare , extra nam 'is, ea lege tamen, uisententiam
788쪽
mox ferant, latuentur. Et, ut meἀici nonningi, retri menta ac urinam contemplantur , ni non recti Q
ctos valetudini resiluant ac sibi : ita noster sordes
quoque vitiorum contrectavit, ut errori mederetur, nunquam tristis aut morosus,' ubique suus. Vere Terminus, quem cum e te delimatum vides. qui ut olim Diis ceteris cedentibus in templo de manubiis
ereMo restitisse fertur , ita hic nec satione hosibus nec loco cessit. Nusquam tamen magis quam in lepidissimo Colloquiorum libro , hanc ideam animi empressit: in quo medicum , non gravem, non morosum sed festivum ac familiarem , arit. Quicquid luditur aut dicitur, e vita media petitum es, ut hanc eme det.ita,ut eadem opera,is linguo,rua on paucis sesedibus infecta erat,medeatur: barbinis praecipue infestus. Verus Proteus: qui ut sermm quastibet induere ac pro persona qualibet reprasentare, natus ta talis ubique sui , hoe est, simplex, candidusque, ut iaquρque, quos ad partes vocμt, vel inviti quod nos omnes assequuntur , Batavum agnoscant. Sed nee ignorabat , quis Dialogi iam olim ullis esset. quem Philosophia a Platone eaterisque sapientis consultis consecratum, ad theatrum Comici antiqui ad facetias iocosique, numeris exutum, Lucianus revocam rat. Nihil Ii magno constat. omnia ex tempore ut nata, ita huic illi .ccasione lapide accommodata sint. sua de se illi te sata ea nunqAam potui qua ludos maxime exhibebant, qui religioηis pariter epietatis larva utebantur. Leuam disractam, v ritati pariter ac genio sustendit. Hoc volebam , ne, quid de eo ipse iudicem, nescires, de quo optime tum iudieare, tum mererI, soles. is enim nescit, quan tumserina eius tibἰ debeant 3 Vale me ama. D. Bat austri An. cIPIaς x xa VI. DE
789쪽
DE SYCOPHANTIIS& imposturis cuj usdam Dominicani, qui in Gallia
a se ridicule interpolata, edi
ER Asrai ADMONITIuricu LA. mPRodierat Colloquiorum libellus, partim E eo fibulationibus domesticis partim E schedis meis
consarcinatus; sed admixtis naeniis quibusdam,non raptum ineptis, verum etiam male Latinis, planeque soloecis. & hoc nugamentum miro applausu exceptum est, ut in his rebus quoque ludit fortuna. Coactus sum igitur hisce naeniis manum admoliri. Tandem adhibita paulo majore cura, non pauca adiecimus, ut esset justa libelli magnitudo , jamque vel hoc honore dignus videri posset, ut Ioanni Erasmio, Ioannis Frobenti filio, puero tum sex annos nato,sed indole incredibili, dicaretur, id factum est anno MCC e CCXTII. Quanquam lmius operis natura est, ut quoties visum suerit, recipiat accessionem. Itaque in gratiari studiosorum v Joannis Frobenti frequenter jam auctarium adjecimus ; sed ita te peratis argumentis, ut praeter lectionis voluptatem, ac sermonis expoliendi fructum, inesset quod ad mores quoque sermandos conduceret. Porro donec praeter meras ineptia iud haberet ille libellus, mi-Kkia Α , ro
790쪽
ro omnium favore legebatur. Vbi accesserat uberior utilitas, non potuit effugere τα, Theologus quidam Lovaniensis, mire lippiens
oculis, sed multo magis ingenio, vidit illic quatuor locos Haereticos. Accidit & aliud quidda in liuieoperi memorabile. Excusum est nuper Lutetiae, co rectis, hoc est, depravatis, aliquot locis, quae videbamur attingere Monachos, Vota , Peregrinationes , Indulgentias, aliaque hujus generis. Quae si plurimum valerent apud populum, uberior citetistis quaestus. Verum hoc fecit adeo stulte, adeo ii docte , ut scurram quempiam e trivio fuisse jures: quum auctor tam insulsae fabulae feratur Theolo gus quidam ordinis Dominicani, natione. Saxo. Quorsum attinet addere nomen & cognomen, quod nec ipse cupit supprimi 3 nescit tale portentum p descere, citius laudem etiam petat ex scelere. Acidit Impostor novam Praesitionem meo nomine, in qua iecit lie/ viros in uno puero instituensso sudantes, Capitonem, qui tradidit literas Hebrescas: Beatum, qui Graecas: me, qui Latinas. Horum utroque Acit me tum literatura, tum pietate, inferiorem ; signiff.
cans , in Colloquiis inspersa quaedam quae Lutheri resipiant dogmata. Atque hic scio quosdam sublati ros cachinnum , quunt legent, Capitonem ab isto, qui sic odit Lutherum , optimi doctissimique viri
elogio praedicatum. Haec atque hujusmodi multa me loquentem facit, hujus audactae exemplo sumpto ex epistola Hieronymi , qui queritur , aemulos suos ipsius no ni ne confictam epistolam sparsisse apud Astos in conventu Episcoporum, iii qua fateretur, se 'deceptum a Iudaeis quibusdam falso vertisse Vetus Test mentum ex Hebraeis. Et omnino persuasissent,