장음표시 사용
391쪽
simum landuin esse , qui 6lonos indigenas haboret, et tanquam in ' paternu possessione natos iam indo a cunabulis longa familiaritate retineret. Ita Certe monsert opinio, rem malum esse frequentem locatione infundi: peiorem tamen urbanum colonum , qui per' familiam mavult agrum quam per se Colere. Suferna dicebat, ab eiusinodi homine sere pro mercede Iitem reddi. propter quod operum dandam esse, ut et vinsticos et eosdem assiduos Colonos retineamuS, quum aut nobismetipsis non Iicuerit, aut per domesticos Colere non expedierit '. quod tamen non evenit, nisi
in his regionibus, quae gravitute caeli solique steri-
litato vastantur. Caeterum quum mediocris adest Otsalubritas et terrae bonitas, nunquam non EX RSPOPIus sua cuique cura reddidit quum coloni: nonnunquam' etiam villita, nisi si maxima vel negligentia ' servi vel rapacitas intervenit. Quae utraque peC-cata plerumque vitio domini vel committi vel so veri nihil dubium est: quum liceat aut cavexe, ne talis praeficiatur negotio; aut iam praepositus ut Submo-ε veatur Curare. In Ionginquis tamen landis, in quos non est facilis excursus patrisfamilias, quum omne genus agri tolerabilius ' sit sub liberis colonis, quam sub villicis' servis habere , tum praecipue frumentarium , quem et ' minime sicut vineas aut arbustum )Colonus evertere Potest, et maXime vexant Servi, qui
non Lips. x neglegentia P. y insem. om. L. deinceps. pro committi Satag. eomeniti A. κ) lotiemh. Dr. II. L. a υilicis P. deinceps ctim praee. Genius. Q. Voliisitim Saturninum Consulem msseelum habent Fasti A. V. 809 , monente Schoet Mn. I tinquam non Ille et paulo post Vr,inus logi voletial nomisn om. Sed altero loeo ex libro Lips. deditiatis, quod huic loco non convenit.
392쪽
boves elocant eosdonaque et caetera P ora male
pascunt, nec industrio terram vertunt, longeque plus imputant suminis iacti, quam quod se vel int: sed nec quod terrae mandaverint Sic adiuvant, ut Pecte proveniat : idque ' quum in urcam contulerunt , or trituram quotidie ' minuunt vel fraude vel negligentia nam et ipsi diripiunt, et ab aliis laribus non custodiunt. sed nec conditum cum fide rationibus inserunt. rIta sit,' ut ot actor et familia peccent, Et ager SaepiuSinfametur. quare talis generis praedium, si, ut dixi, domini praesentia cariturum est, Censeo locandum. VIII. ' Proxima est cura de servis, cui quemque ossicio praeponere conveniat, quosque et qualibus operibus destinare. Igitur praemoneo ne villicum ex
eo genere servorum, qui corpore placuerunt, insti- . tuamus: ne ex eo quidem Ordine, qui urbanas ac de Iicatas arteis' exereuerit. Socors et somniculosum a genus id mancipiorum,' otiis, Campo, Circo , theatris, aleae, popinae, lupanaribus consuetum, nunquam noricasdem ineptias somniat, quas quum in agriculturam transtulit, non tantum in ipso servo, quantum in univcrsa re detrimenti dominus capit. Eligendus est
ferre Sueton;us Caesar c. 47. CAp. VIII. Prorinan) Lemma: De pecoro et meorum mngistris ineptum et spurium esse, recte monuit Poti. tedera, qui praeterea caput ipsum cum praecedente eontinuat; sententia et argumento vidii pia retino Interpretatur Palladius I, 6, 38: praestirem agri non ex durielis et tenere e aeriis se dis ponas ;quia fiducia prae eriti amoris imp Atratem eti*no praesciis os retrita ut irrelius libeἱ hcibent, a Delis temeraser, tilis. Palladius dixit pomere , sli- . eum, quod Columella instituere, Cicero imponere oral. pro Planeἰo e. 23.
393쪽
rusticis operibus ab insanio dii Patras, et inspectus Oxperimentis. Si tamen is non crit, de iis praeficiatur, a qui servitutem laboriosam toleraverunt.' Iainque is transcuderit aetatem primae iuventae, nec dum so- Dcclutis attigerit. illa, ne eo auctoritatem detrahat ad imperiti , quum maiores dedignentur parere adolescentulo : haee. ne ' laboriosissimo succumbat operi. Mediae igitur sit aetatis et firmi roboris, Peritus rerum
P asticarum, nut Certe maximae 'Cura . quo Celerius
1 nddiscat. Nam non est nostri negotii ' ultorum imperaro et alterum docere. Neque enim recte opus exigere
valet, qui, quid aut qualiter faciendum sit, uti subiecto discit. Potest otiam illi tiratus, dummodo' tenacissi
mae sit ' memoriae . rem satis commode ud ministrare.
E iusmodi villicum Cornelius Celsus ait saepius nurnos domino quam librum afferre, quia nescius litterarum vel ipso' minus possit rationes musing ro, vel Pec alium propter conscientiam fraudi timeat. Sed qualicunque villico contubernalis mulier assignanda est,
imperium Pontodera malobaing imperio seu de imperio. Contra Coinee intelligi putabat nu imperitim
men adaciai formulam comparandam hane: canes ad venandum , quod recte monuit et earpsit Pontedera ira CurIs see. Ceterum et eum VrsIncispurium censeo, igitur inelusi. Eristidii Deleri ut glossema voluit Cestierus. Equidem teneo. OD;am eonscientia sitie addit eulpae voea hulo non dicitur latine. In fatides mulatum cum suo libro defendit Potited. in Curis post interpretatus rtimet, ne fraudes detegantur U- re malebat mimis. Recte puto lConstitimul s) Iia ἰiortim hiarai Xil,
394쪽
quae continoat cum, et in quibusdam rebus tamen adiuvet. Eidemque actori praecipiendum cst, ne
Convictum cum domestico, multoque minus Cum extero habeat. Νonxamquam ' tamen eum, quem assidue
sedulum et sortem in Operibus administrandis cogno-VOrit, honoris causa mensae suae dio sesto dignetur adhibere. Sacrificia nisi ex praecepto domini no secerit. Λruspices sagasque, quae utraque genera Vnna stiper- 6stitio no rudeis animos ad impensas, ac deinceps ad flagitia compellunt, ne admiserit: neque ui bem nequo ullas nundinas noverit, nisi emendae vendendaeve pertinentis ad se rei causa. Villicus eniin, quod uit Cato, et ambulator esse non debet, nec egredi terminos, nisi ut addiscat aliquam culturam: et hoc si ita in vicino est, Ut cim romeare possit. Semitas. novosque limites in agro
pretes Petronii e. 53 et 57. Eidemque aetori) lla recie librἱ optἱmi pro Idemque. Visum .idorat Buel ner et Pontedera. Aelor idem est cum .illico. Iia supra I, 7, 7 aetor et familia. Infra XII, 3, 6 do villiea rtina enim noecti , si siti atque acto ratis et adiis in honore semiatis et raris domi enniseria feri . Pro ratoremae oribus meiat PlinIus Epist. III, 4 9, tibi vido Coelium. Aelor domus est ser iis prἰmarius, domestietis Sido niti Ep. V, 20. tibi xide Savaeotiem. Denique, quod rem cotificii, quae
actori hie praecep;l, eadem Columella libra Mi . ilico praeeipit. Actuarius apud Petronium eap. 53 rationes domino ed Ii redituum et pecoris , unde Heinsius putabat esse eundem aetorem Columellae, qui rationibus praeesset in villa. Verum infra VI, 27. 4 , actor industrὶus die; iur praesciendus eurao equitii; igitur aelorem et villieum pulti eundem esse ἔrationes libria inseret idem simul vel
procurator villae. Neeum senili Ponis ledera in Curis see. p. 46s. -- Robur argumento accedit os verbas mitieti aenim, quae paulo post, a. I, leguntur.
Limites) vicis transversas in agro esse, alibi terminos , recte annotav Il
395쪽
remque domini necessarium receperit.' Vt 'ab his ar
cendus, ita exhortandus est ad instrumenti serrament runt quo curam: ut dii PliCia, quam numerus servor um
exigit. resecta et reposita custodiat, ne quid a vicino pos tendum sit: quia plus in operis servorum avocandis
quam in pretio rerum eiusmodi consumitur. Cultam
vostitumque familiam magis utiliter quam delicato habent, inunitamque diligenter a vento, frigore plu- inque; quae cuncta prohibentur' pellibus maniculis, Centonibus consectis, vel sagis cucullis. Id si Mat, o nullus dies tam Intolerabilis est . quo non sub divo moliri aliquid possit. Nec tantum Operis agrestis sit artifex, sed et animi, quantum servi tu patitur ingenium. virtutibus instructuS, ut neque remisse nequo crudoliter imporet; scin perque aliquos ex molioribus fovent, parcat tamen etiam minus bonis: ita ut potius limeant eius severitatem, quam Crudelitatem dete
Festus. Locus Catonis, quem laudat timio referri maeroesiar; inserendum Columella, est V, seel. 2. 'pulo h l. compares. res riti Infra di hospitem nisi Ao an iis noe verbum ex alterisa, amisi in domini, τυrm rarissime loco inserendum esse, moniali etiam reeipiar. Hoe loco puto esse legendum Morgagni.ravia necessariam. Municiam in In altero loeo rectiustis tumen i) Ila roete Edd. optimae est: id est, mutilaam diligenter a sti- pro inuramentortim. lia eli:: Noster goribtis et imMiltis, quae rura e mmiti a XI, ι, 23, tibi eadem veri, hibentur optime pelli s ntimientis eatenus repetuntur. Est enim insim- sagatis metillis; ubi Sangerm. libermentum , quibus res rustica instrui- habet an viis meiatis. Ferrarius de B tur ad operti, ei praeter instrumenta Vest. II, 3, 22, malani Mos oti Ira proprie nobis dicia, alia mi ilia iti- lis, alii, reserente morgagia; , fragis eludit. Gia eti liis. pelles manicatas interpremigis) Ex aliorci loco, ubi esti latur Ferrae iis tunicas scori eas ri a cmpse si per . pliata eompasci ae am nuleatas. Sed x de ad Catonem c. I , 3.
396쪽
stentur. Id Contingere poterit, si maluerit custodire
Subicctos, ne peccent, quam negligentia sua commit- toro . iit puniat delinquentes. Nulla Pst autem maior . vel nequissimi hominis custodia, quam operis ExaCtio, ut iusta redda uiui , ut villicus semper se repraCSCrit t. sic ' cnim et ' magistri singulorum ossiciorum sedulo munia Sua exsequentur , et ' cautori post defatigatio
nem 'operis quieti ne somno potius, quam deliciis' oporam dabunt. Iam illa votova, sed optimi moris
quae nun C exoleverunt, , utinam possint Obtineri: DBCOHher Uo ministro quoquam' nisi in re domini utatur; nes cibu in nisi in conspcctu sumiliae capiat; neve alium. quam qui caeteris praebetur. sic enim Curahit, Ut cipanis diligenter constat, et reliqua salubritCr apparentur. Ne extru fines nisi a se missum pingredi sinat: sed nec ipse mittat, nisi magna necossitate CogentU. Neve negotietur sibi. pecuni univc ' domini aut animalibus aut rebus aliis promercalibus occupet. IIaeconim nogotiatio curam villici avocat, nec unqNam patitur eum cum rationibus domini paria sacere; sed ubi numeratio exigetur, rem pro nurnis ostendit. an .universum tamen hoc maxime obtinendum ab co cst,
397쪽
Νcquid se putet sciro quod nesciat, quaeratque semporsi addiscere, quod ignorat. Nam cum multum prodest perite 7 quid sacere, tum plus obest perperam secisse. Vnum enim ac solum dominatur in rusticatione, quidquid exigit ratio culturae, semel sacere: quippe quum' emendatur vel imprudentia vel negligentia, iam ros ipsa decoxit, nec in tantum postmodum ' exuberat, ut
et se amissam restituat, et quaestum temporum PrRe- a teritorum Pesarciat. In Caeteris servis haec sere praecepta servanda sunt, quae me ' custodisse non poenitet, ut rusticos, qui modo non incommode se gessissent,
saepius quam urbanos familiariusque alloquerer; et quum hac' comitate domini levari perpetuum laborem corum intelligerem, nonnunquam etiam iocarer et plus ipsis iocari permittorem. Iam illud saepe iacio, iit quasi cum peritioribus de aliquibus operibus novis deliberem, et per hoc cognoscam cuiusque ingenium, quale quamque' sit prudens. Tum ctiam libentius eos id opus aggredi video, de quo secum delibera tum, et
De H Domino addi volebat ex aliora loeo Pontedera. Foumisatim) Libri pol. et Sang. postmodo, protiante Draventi. ad Li iam T. Ill, p. 4037. Red infra VI. 37 , pro postea Ithri Lips. et Narag. cum Edd. I. II 'I habent malis iam. Otium Me comitate) Ilane leolἰomem sex librorum varietate es ei; quum xiderern . alloquio eiusmodi levar; servorum latiorem, iocari etiam
398쪽
consilium ipsorum susceptum putant. nam illa sole inrita sunt omnibus Cir umspectis,' tit orgiis tuli man- scipia vccognoscant; ut explorent, an diligenter vincta sint; an ipsae sodes custodiae satis tutae munitaeque' sint: nuin' villicus aut alligaverit quom piam domino
nesci eute, aut revinxerit. nam utrumque maXime Ser
vare debet, ut et quom patersu milius tali 'poena multaverit, villicus nisi eiusdem permissu compedibus
non eximat: et quem ipse sua sponte vinxerit, antequam sciat dominus, non resolvat: tantoque curiosior ιγ
inquisitio patrisfamilias debet esso pro tali gonere. SEPVOPum. Ne aut in vostiariis aut in caete vis praebitis iniuriose tractentur , quanto ct pluribus subiecti, ut villicis, iat 'operum magistris, ut ergastulariis, magis
n eonsili PlinIus I, Epist. 221 nesciente alia r inxeri pre le-RI Re s serie rinio, Diue moriisque citionem proh . Celorum Αἱ loetionem consiliram suscipere υel ponere. cire seriis sequaris, tum Vrsinum Cir nutinetis) Edd. primae eum corrigentem ri eos a scammae - explo-Sang. circumsePIis. Quam lectionem renitir simul ' portet sequaris; vulgari sequutus videtur Ursinus, quum eoe- antem lecti ne probata, non opus erit rigeret sequentia recognos nitar correct one. Celerum memineAs, er-rVI erit - - domi me nosei te sed gastulum esse subterraneum. Vide mitius praecipue cavere voluisse via ad eap. xl, secl. 3.
399쪽
obnoxii perpetiendis iniuriis, et rursus saevitia nRUUnvaritia laesi magis timonili e sutit. I tu suo diligens dominus , cum et ab ' ipsis, tum ci ab solutis, quibus
maior CSt fides, quaerat, an ex sua constitutione iusta
percipiunt. Atque ipse panis potionisque honitatem
gustu suo exploret; Vestem, municas, pedumque te-ginin: ' recognoscat. Saepe otium querendi potestatem faciat de iis 'qui nut crudeliter eos aut fraudulenter in sestent. Nos quidem aliquando ' iuste dolentes tam vindicamus, quam unimadvertimus in eos, qui sediti O-nthus familiam concitant, qui calumniantur magistros suos: n rursus p Paemio prosequimur' eos, qui strenue s utque industrie se gerunt. Foc minis quoque secundioribus. qua Cum in sobolo' certus numerus honorari debet, otium nonni in suum et libertatem dcdimus, quum plures ' natos M oducassent. Dum. cui tres crant silii,
voeabulum intereidens. Vulgarem in- orptinctionem itisse . lentos, tam vinis die tis ineptissimam corvexi, qi an quam uacilli r erat oratio sie ordinata Gm itine dolentes Dinui natis. Deos Penates Calo cap. 2 r paler samitin. titi mi Ditiam Nenit, titi Inremfamiliarem sutis is, et cactera , quae transtulit Columella. Fiseere instituerit ) Vrsinus malebat inuit is, vestitatus a Cestiero. Coritis titime s) Alditiam seculae.
Edd. inepte interserunt fuerit. Vilium
400쪽
vacatio ς' cui plures, Iibertas quoque Coni ingebat. Haec othiustitia et cura patrissa in ilias multum consert augendo patrimonio. Sed et illa meminerit. quum o ci- 2 ii vitate remeaverit, deos penates adorare: deinde si tempestivum erit, confestim, si minus, postero die fines oculis perlustraro, et ' omnes partes agri revisere atque aestimare, num quid absontin sua do disciplina et custodia remiscrit; num illiqua vitis , num arbor, in fruges absint; tum otiam pecus et familiam recenseat, fundique instrumentum, et supellectilem :' quae culicta si per plures annos saccre instituerit, beno moratam disciplinam, quilin senectus advenerit. Obtinebit. nec erit ulla eius actas annis ita Consecta, ut Spernatur n
IX. Dicendum etiam est, quibus operibus quemque habitum corpo vis nut animi Contribuendum putemus. Magistros operibus oportet Pracponere sedulos. ne frugalissimos. eu res utraque plus quam Corporis Statura roburque confert huic negotio; quoniam ' id ministerium custodiae Α diligentis et artis Osticium est. Bubulco quamvis necessaria, non tamen satis est in- et
legitur, et alibi, ut Index doeel. Ἀ-lcrum sequeritia veeba itiihi viiii quiualere videntur; copia certe vocabul rum abutidani.