Scriptores rei rusticae ex recensione Io. Gottlob Schneider cum notis tomus primus °quintus

491쪽

que volucres edunt: exceptis tamen palustribus ac nantibus, ut anatis et anseris : nam id noxium quoque 2 cst. maximo tamen ' columbinum probamus, quod modice sparsum terram sermentare comperimus. Se

cundum deinde, quod homines faciunι, si et aliis illae purgamentis immisceatur, quoniam serven

tioris naturae est, et idcirco β terram perurit. Aplior est tamen surculis hominis urina, quam sex mensibus passus veterascere si vitibus aut pomorum arboribus adhibeas, nullo alio magis fructus exuberat: nec Sol uinea res maiorem facit' proventum, sed etiam saporema et Odorem , ini' pomorumque reddit moliorem. Potest et vetus' amurca, qu e Salem non habet, permista

metitis laudani Ceopotiio li, arpi ecipue ad vineam stercorandam idem ne i iam olim Theophrasius de Causis Pl. III, 32 et 23, eoque laeta

a Dine ait actores qua, dam sitieures; ti iti bautitia liabitum iratis;Isse. Quod vero veterascere et deseriere antea, uti Columella, vim eati licam urinae mitigare voluit, quod sit usu ollieina rum coriariorum ei stillonum, quae

492쪽

huic commode Rugiferas arbores et praecipue oleas rigare. nam per se quoque adhibita multum iuvat. Sed uSUS' utriusque maxime per hiemem est, et adhuc vere ante aestivos ' vapores, dum etiam vites et arbores oblaqueatae e sunt. Tertium locum obtinet' pecudum εstercus, atque in eo quoque discrimen Est: nam Optimum QAistimatur, quod asinus sacit; quoniam id animallentissime mandit, ideoque facilius concoquit, et bene' consectum atque idoneum protinus arvo simum reddit. Post haec quae diximus, ovillum, et ab hoc caprinum

PSt, . In OX Caeterorum' iumentorum armentorumque.

Deteri imum ex Omnibus suillum habetur. Quin etiam ssatis profuit 7 cinoris usus 'et lavillae. Frutex vo Polu-

magnum etiam discrimen spectantiarinae, ex relu vini aut cerevisia concoctae. Ceterum ex Sang. etiam Ptiastis ν teres re omisso stieris laudat ei in p. satis sis Diescere mulat Heliasius Advers. III. p. 460. Ab pi Bestiluἱ formam hanc, cui ex sola Commel. Gesnee substituit alteram ollami tae ; quod tamen in Catone e. 29 non secerat. Celertim ipse etiam sortitam alleram verameenseo esse. I ide ad locum Caiotiis

nolam.

Ad artiores laudat etiam Theophrastus 11. P. II, 8. De asinitio Pliniis, ii idem

ve , Nec calefacere nee exsiccare .lantum ait. quantum reliquorum ara; malium stercus acre et vehemetis.

Citieri, Γimum siceum ducibus in locis hoe genus appella ii Cialia molia

apud Transpadanos memorat Plinius 7 , c. 9. Celerum ex lectione Pol. et

493쪽

49O COLUMELL. Ε Llla. lI, CAiti l 4 pini succisus Optimi stercoris vim Praebet. Nee ignoro, quoddam esse ruris genus . in quo neque Pecora, neque aves ' haberi possint: altamen inertis est rustici eo quos que loco desiici stercore. Licet enirn quamlibet spondem, licet e vepribus et e viis ''compitisque 'congesta colligore; licet silicem ' sine iniuria vicini etiam cum ossicio decidere, et permi ere cum purgamentis cortis; 'licet depressa lassar quale in stet cori reponendo Primo

volumino sieri praecepimus,' cinerem Coenumque cloacarum et Culmos Caeteraque quae everrun Liar, in unum congerere. sed eodem medio loco robustam materiam ' desigere convenit. namque Ca TeS SCrpen

tem 'noxiam Iatero 'in stercore prohibet. Haec ubi, viduus pecudibus ager. nana ubi greges quadrupedum versantur quaedam quotidie, ut culina' et caprile,'

eis ris tim. Ponted. ex Tromb. praeseririneris in

E Oiis) Ilaee ex G s. ei sang. adindidi, quae in ri triolis mutavi Burmanu ad Petron. e. 334, deler; veluti glo sana vocabuli compiti, volebat Selicieb geti. Equidem simplieiter Letionem optimam cum Nic. IIein,io ad Petronii

l. e. approbo.

Serpentem noxiam linero . a liber

Polii. om;iiii verbum urer , Ponte. dera ex vocat tilo nox ia esstigii naui. Varro sie I, 38 in eo, si in medio em sta HS ra materia sit δε elvi, negant serpentem nascit unde Pliniti, XVII. a. 8 r pati e rogore ripiario - itia fore, ne inravis ratiar his ser semes. Vides, Plinium interpretari rostiiriam e robore. Ita etiam Cato e. 38, 4 et 8 . dixtim uos Mipites. Equidem vulgatum sementum noxam ex libris optimis

eorrexi.

' Crimiti γ Vulgatum emerati aper e vitiosum ex I tiro Lim. corrigἱ tu,sἰl Potitedera; caprile enim quotidie ierri xuli Columella libro VII, e. 6 Sed

praeterea etiam etilinam ii. l. abe se

494쪽

DE RE RUSTICA

tu odam pluviis' diebus, ut bubulia ' et ovilia debent

cmundari. Ac si tantum frumentarius age P ostenihil refert genera sic oris separari : sin autem surculoci segetibus atque et in in pratis landus est dispositus, generati in quodque reponendum est, sicut Caprarum et avium. Rcliqua deinde in praedictum locum Concavum ' congerenda , et assiduo ' humore satianda sunt, ut hetharum semina culmis Caeterisque rebus immista puti cscant. Aestivis deinde mensibus non 'aliter, ac si repastinos, totum sterquilinium ' rastris Permiscori oportet, quo facilius putrescat, et sit arvis idoneum. Parum autem diligentes Existimo esse agri

Dr. H. Voluerunt egerenda. quod Anonrmus in margine R. at nolaxit. g ad sileo timmere P. O) acilianda G. St. h) immitin I. B. Br. B. 9 non vellem. Voluii enim aperie Columellade pecudum floreore loqui. Itaque in Ilim sti Ie ei comiti. De suili Etituis mella VII. 9 , r diligens Por Dior

linam nemo defendet ex loco Aggeni vel iei Coinmetii. in Frontinum de Agrorum Qualitalibus, Bbi est , Stine in stigia Annia loea pulli , inoptim d

pelian . Vide Gestiari Thes. L. L. quieufinam etiam de tali hia die; voluit. Sed neutra signiticatio li. l. convenit. Festus culinam diei ait locum, iti quo epithe ira su nere eramburun ur. Cala- lecta i Ne e in eradinam rivi com-phulia dispes o at eis sordidissi ubi oris ecirrigit Pontedera ad Varronem in Antiqq. In lapide vetusici sacris aedibus adnexa culina est: II. Petili Mono Meriam Ser. Stilpicias Trophi

mus aedem , Lotheciam , evit m premnia stivi a solo restimis. In alio: simoni

snertim M. Magius - aedem, Signia A, Portietim Maeresia II. entiniam elloetim in quo eas,isu V. S. L. n. Harea istilii P ledera ad Varron. I, 43, 2. odque Ita recte Ursinus etnenis davit vulgatum quoque; idem volebat deinceps o tam legi.

tre itine. Videtur igitur h. l. spinartim seminis legisse; aut traduxit ex libri I,

cap. 6.

Rastris permisse, i) Geoponica is,

495쪽

4s 2 COLUMELI. AL MB. Il , CAP. I 4 colas, apud quos minores singulao pecudes tricenis 'diebus minus quam singulas itemque maiores denas vehes stercoris esticiunt, totidemque singuli homines, qui non Solum ea purgamenta, quae ipsi corporibus odunt, sed et quae colluvies' cortis 'et aedificii quο-b tidie gignit, contrahere ' et congerere possunt. Illud quoque praecipiendum habeo,' stercus omne quia

tempestivo repositum ' anno requieverit, segetibus esse maxime utile; nam ct ' vires adhuc solidas habet, et herbas non Creat: quanto autem vetustius sit,' minus prodesse; quoniam minus valeat. itaque pratis quain recentissimum debere e iniici. quod 'plus herbarum progeneret: idque mense Febi unxio luna crescente fieri oportere. nam ea ' quoque Des aliquantum

ros tum noritim req; Dcril segetitas este Derlecori essetani P. dona remur uniannum requi erit segetistis esse Dia alereori Sang. sed ex Sane. Grenoxius

seel. 53 i in hanc quoque mcliorem mariam determinenitis, mirum ria, sin-mtis inhes i Gniario ire, in sitim-LIs me es minorea: ira mniores denisse nisi contingvi Me, male stitis arisse pecori mi tim appareat. quem locum pessime interpretatus Ilardu; mis non vidii in d niario ire latere mensis seu tr;eenorum aierum vocabulum et numerum. De vehihus vide XI, 2 . 86. - denas Oehes stercoris monet Ponteis dera in tinas mutandus es e. sed lo-

has seria r si vertis itis sit, minus pro deri . minis vero Neemia stercora pro

heriarum.

496쪽

foeni Ductum adiuvat. De caetero usus stercoris qualis in quaque re debeat esse, tum dicemus, quum singula persequemuri 'XV. l. Interim qui si umentis arva praeparare volet, si autumno sementem facturus est, mense Septembri: si vere, qualibet' hiemis parte modicos a Cervos luna decrescente disponat,'' ita ut plani loci iugerum duodeviginti ,' clivosi quatuor et viginti vehes

stercoris teneant: et, ut paulo' prius dixi, non antea dissipet 'cum ulcri, quam erit araturus. Si tamen aliqua causa' tempestivum stercorationem iacere Prohibuerit, secunda ratio μ est, ante quam seras more seminantis

s prose e P I. B. Br. R. Ceterum surraris ei Meretri in Satig . ubique ser plum esse testatur Gronov.

prra sti tirus Sang. orcstimus P. iaci artis ex Sang. Grori vitis. g tisa eum rem msiloa a P. S. h sotio I. B. Br. R. ci Vulgo Urritis P. surtia more si semel , herbis ossetet. Seil;eel ut noster cap. 6 monet, ad segetem .alereus decrescente iuna egerendum es , contra in prata crescente, quo plus herbis proficiatur recenti stercore ingesto. De Oetero ustis Malim eum Vrsino

ri eae ero tisti stercoris.

r Hiestitit. quidem Lia lamiua et crur- ιιοι hiemis piarie , sed si tempore suo eicii aliqua rationes non Polemni, --

re iam serias. more seminis per agros ImLelem stercoris Uargere, Mel cra; num navi/vi proiice, et terram sarciatis misce.

dtio et Diginti et eap. 5, Pontedera eorrexit vulgatum duodecim. Aceedit Ili sch. et Plinius XVIII, ,eci. 53 1 mmno aliquid sartios Sortemiar mon. so finitim inaret post im/rem. Vtipa si Demo eri sisti tis, Per hiemem statim

dispotiis. uiatim est, Defies octodecimitigero uitrui; dispergere iatilem Priω quum vires et iacto semine. Postr ma vortia vitiosa ceti,eo in Plinio.

Vide etiam itiis ad XI, 2 , 86. Ariartim, IIane librorum ieelionem

497쪽

ex aviariis pulverem stercoris per segetem sPargero. Si et is non erit, caprinum manu iacere, atque ita terram sarculiS permiscere. ca res laetas segetes Peddit. Nec ignorare colonos oportet,' sicuti re igoscere agrum, qui non stercoretur,' ita 'pcruri, si nimium stet conetur: magisque Conducere agricolae, frequen

a ter ia potius, quam immodico sacere. Nec dubium,

quin aquoSUS ager maiorem eius copiam, siccus mi

norem desideret.' ' ulter, quod' assiduis humoribus Pigens hoc adhibito regelatur: ulter, quod per sc tepens 4 siccitatibus,' hoc assumpto ' largiore torretur; propter quod nec deesse ei talem materiam nec superesse oportet. Si tamen nullum genus Sici cori S suppetet,

miseris S. sariri more minantis. λ oportio P. oportere reor sang. l)rier retin P. m) desiderat Br. n . a Mis P. quod mis G s. o aleel iniitis ad hoe adsti m iurgiori s loveretis P. S. O) alaetim o I. B. si quae verba addo, quae paulo am ea vitiosa censui laeto inlia semina aut ecu semine. Alias enim loeus PL.nii , qui manifesto ex C lumella est traductus. sensu caret omni. In Pli. nio ante Isarduinum legebatur : prim ram seriar, arare mi irem. Codices tamen aliqui iniis ei Maelial habetii seriplum. Sed ratio et aueloritas Palladii , supra laudati, legore in Colu-mhlla et Plinio iubet seras et se I. Nain si agro iam seminato, qui sarritur, sturcus iniiciatur, Dec agro nec frugibus profuerit. Itaque vulgatum sarrias correx;. Poterit lamen vulgalaleelio etiam dentidi ex eo quod sequitur : atque ita terram viretilis Permiscere. id enim est sarrire Sed dilia genita Columellae postulabat . ut antequam de sarritione loqueretur, dostercore et semine ipso itiite elido lo. queretur , et tempora uniuscuiusque iniiciendi doceret. Igitur antecedere sationis, sequi debebat suo itionis men-t;o. Aoiarii moni; nem nee Pallad ussivit, sed sImpliciter pialverem Mer-eoris spargἰ iubet. Alii eum ipso semitae columbinum flercus in arvum spargebant, annotantibaa Quintilii, Geos n. II, 2 . a Refrigeseere PlἰnIus 8, se i

er si non sterco Iur, aeges; si Nimium floreo itis est, natiritur e saetitisque est id Mem, Miam sumia modiam Gre. Utio eradiditis solum est, eo miisntis raddi stercoris , ratio est.

Immodis ἡ Palladius Sept. t nec

requisit. Sod si laetuminis copiti nona nunt, hoc pro stercore Optime sedit, is sal dosis loris eresiam Dei ars iliam spvirgas, cretosis ac nimium spissis lonem hoe etiam segeti hin pro A it. H inuens im&herrimcis recidit; nam Lo- tamen in triuiis a. orem Diui vitia r

eonstituit.

498쪽

ei' multum proderit secisse quod M. Columellam patruum meum doetissimum et ' diligentissimum agrico

lam saepenumero usurpaSse memoria repeto, ut sabulosis locis cretam ingereret, cretosis ac nimium densis sabulum: atque ita non solum segetos laetas excitaret, verum etiam pulcherrimas vineas esticeret. Nam idem negabat stercus vitibus ingerendum, quod Saporem

vini corrumperet: melioremque censebat CSSE mate

riam vindein iis Oxuberandis, Congesticiam' vel de vo-Ρvibus vel denique aliam quamlibet urcessitum 7 et nil vectam humum. Iam velo et ego reor, si deficiatur omnibus robus agricola, lupini certe expeditissimum praesidium non dcesse : quod quum exili solo circa Idus Septembris sparserit et inaraverite idque tempestive vomcce vel ligone succiderit, vim optimae M stui covationis exhibebit Succidi autem Iupinum sabulosis locis oportet, quum Secundum florem, rubricosis, quum

cap. 5 exiremor Terram terra em uis duri, vi aliqui Praecipiant, alvor tenuem Pingui i/raecla , atii puelli hi tu e sv r nidiam ae praepinguem, dem Ilia operiae est. Quia pol si sperare , qui ratim eolii 2 Ita suo ipse iudicio rerum rustiearum et naturalis

seienti ala itis utiliam prodidit, qui lameli de margae gener bus et utili late alitii tradidit. Olim Theophrastus de C. P. III, 25, eandem doctrinam proposuit in Columella. Caleis usum ad sod cundandos agros Heduorum et Pici Dum ipse Plinius inemorat Xust , e8. Ad oleas einerem e calcariis sur-naeibus adi, bet Columella. Ad ageris

stieeundandos ealcis et margae ustim ignorat eum Calone, Varrone et Pal

ladios nee in Geomnicis legi, quod

hiae referre possem. I are tamen me mini se videtur margae I, 7, 8, ipso crelain fossiciam vocat.

499쪽

49sὲ COI.VMEM. AE I .l B. II. CAP. I 6 tortium egerit' Blie dum tenerum est convertitur, ut celeriter ipsum putrescat, permisceaturque .gracili solo: hic iam robustius, quod solidiores glaebas diutius sustineat et Suspendat, ut eae solibus aestivis

vaporatae PESolvuntur.

XVI. XVII. Atque haec arator exsequi poterit, si

non solum, quae retuli, ' genera pabulorum pro 'derit, verum etiam copiam foeni, quo melius armenta tuen- . tur, Sine quibus terram commode moliri is scile est: et idco necessarius ei cultus est Etiam prati, cui Vetea res Romani primas hin agricolatione tribui unt. NO-men quoque indiderunt ab eo, quod protinus esset puratum, neC Insignum laborem desideraret. M. quidem Porcius et illa commemoravit, quod nec tempestatibus a siligeretur, ut aliae partes ruris, minimique Sumptus egens,' per omnes annos Praeberet reditum, rioque

Tertium) Tor enim florere lupInum annotavit etiam Plinius Xulit Aeet, 46. Ad regeteam, Itiquit. Mendam posturtium sorem Derri desel, in stiliati post se radiam. Creseentius II, l3. suo tempore lupinus eodem consilio seri, a Mediolcitieusibus raphanos, ab aliis galegam ali ; in Britannia sagopyrum, trifolium et alia legumina ita seri et

aratro eonverti stercorandi agri causa, monet Dichson I, p. 303. Graecosita sadine segetem aratro vertisse, di. Imus ex Theophrasto II. P. Vill, s. iiii Thossasti, et Macedrinas nominat. Ceterum Itigri sis in Sang. esse testatur Gronoxius.

Proemptar) ex ingenio Vrsinus sui dare voluit, quod confirmarunt libet scripti pro vulgato praerupti, quod

aliten Gestierus non aiideba i damnare.

Cap. XVI. Armen tri) Isidorus XV .

3 3 P est cuius foeni copia n mentia tuentur, mi opteres romani --men indide vir ab eo quod Protinus sit Parati m. nec ma tim talorem etiam e desiderit. unde h. l. malim leginingruam liaborem cuntirae desideret.

Pliuiti, XVIll seet. 6 ct prata tirari qui partitis diaere. Idem feci. 67 r ρ lorum Deir lima tigri tis etiria ac minimi impenati. a quo loco vulgata seel. I lectio miniminne desonditur. mitis egeno Ex sectione libri p. lii. ei Sang. suspicor, olim h. l. suisse

500쪽

eum simplicem, quum etiam in pabulo non minus redderet, quam in 'sOeno. Eius igitur animadvertimus 3 duo genera, quorum ulterum eSt gi CCaneum, alterum riguum. Laeto pinguique campo non desideratur in- 1luens rivus, meliusquc ' habetur foenum, quod suapte natura succoso ' gignitur Solo, quam quod irrigatum aquis elicitur, quae tamen sunt necessariae, si macies terrae Postvlut. nam et in densa ' ot resoluta humo quamvis exili pratum fieri potest, quum facultus irrigandi datur. Ac nec Campus concavae positionis esse εΠequo collis praeruptae debet: ille, ne 'collectam diutius contineat aquam: hic, ne statim praecipitem sundat. 1Φotest tamen mediocriter acclivis, si aut pinguis est aut riguus ager, prutum sieri. Λιν planities' smaxime talis probatur, quae eSigue Prona non patitur diutius imbres aut influentes rivos immorari, sed ut quis eam supervenit humor, lente prorepit.' Itaque si

laetum minimi annittis et L ris. Ipse Columella deitieeps cap. 38r u culitis Pratorum maioris eurae quam latioris

est. a

seei. 57 , rara. 5 e ter Oero pleris jue in Ioesse et Poricia in ipso ea ira non mi-ntis emolumenti est .pti m a foemi. A mentoriam id en a timcnto meme Pr generatio stium ciaque eonsilitim disti , optimo nutrime quiadrigarum qiararatu.

Laelo pingui Plinius XVIII,

vit, ei vilium arguit lectio libri Sari

germ. nam et inde et resolvita. In terra densa tamen pratum sieri, etiam te statur noster c. 8, 5: si tanen terris densior est.

Sed is quis erim) Vulgatas me si is eum vitium Gestierus emendareeonahalue legenda vi si quis. Nos librum Sangerin. sequimur.