장음표시 사용
101쪽
dinis adipiscendae, qui enim obiecerint caput alicui honesto periculo in bello siue in Hisquopiam, pleno dignitatis, facto. x inii sortes evadunt tempore: incipiunt enim paulati in contumnere mala, quae primo ipsis magna, ac terribilia visa fuere; eadem ratio est ceter rum huius generis virtutum consequendarum. Probat autem hoc argumento a notione nominis s umpto, quam ἰτώμν -- Graeci vocant, inde enim nomen idest a consu iudine hausisse nauat, cum unde virtutes hae aluti vocatae sunt, parum discrepet ab hac voce ἰ ut prima enim littera. quae sola discrImen factu. paene eadem est , disci imentantum in eo manet, quod in eorum altero tenuis illa est; in altero crassia, Eodem autem xrgumento idem probauit In Primo eorum librorum , qui ἰ/ina μιναλκ vocantur: quo tamen In loeo videtur primo rationem lianc ab etymologia vocatam, usu*am tinitae, quasi illa firma non omnino ellet, neqsatis idonea rebus grauibus constituendi3 . ac veritat tandagandae ; illam tamen suspicionem statim a se depulit, dicens valde ipsam utilem elle atque eam libere ustirpandam hucque transserendam: hoc enim videtur significare voluisse cum ait, Me c: nam quin aliis multi locis recipiata timentu' hoc, dubium non est. Stoicis quoque, & ipsa peculiaris fuit, quod restatus est M. Cicero. Quintilianum vero nimis' Ida ter ipsaim conteinplille irrisisienus: notum est. Sed non nullas etiam M. Varrunis Parum probatas fuisse, vel potius libere explqlas ςqmpenum qi: 'omesse etiarn argumentationem hanc certam iclidamque declarat, quod eiusdem nominis duas etymologias attulerunt doctii limi viri, & ambas quidem probabilςs, ut aetheris, Anaxagoras, αAristoteles. Plutarchus quoque in libello, quem scripsit --γι--ας. - , euin quid loret docui siet, & ipse a ratione nominis argumentatuu est: prImum uitiit dixit alia. moremque nihil aliud esse . nisi qualitatem quandam animi partis eius, quae vacua est a ra tione : statimque addidit, vocata autem ita est, quia qualitatem hanc.& disserentiam consuetudine capit anima, quae sine ratione est, a ratione ficta, de conformata ab ipsude quae
. , q*o persticuum ess nullam moralium Virtutum inmitam in nobis ese a
ratura: mhι lenim eorum, quae natura colunt . aliter uesicis natura: v
Iuti lapis, qui deorsum natura fertur, nusto stula alicuius assuesceret seu Fum Iem . quamuis aliquis milies Vsum Hul, et assuefacere , sursum iaciens: neque ignis deorsum , neque aliud quintam earum, 1 ae natura μ' aliter assuesceret.
EsT hoc tamquam corollarium: unde enim inquitperspicuum est, nullam harum, quae amoribus vocatae sunt, virtutem a natura nobis datam esse, patet hoc,quia consuetudine ocvsu dictae sunt parari: verum autem hoc esse testificatur, utens animaduersione rei satis cognitae ct perspectae: nihil enim inquit eorum, quae natura constant, usu & consuetudine variatur. studio in hoc etiam magno posito, nec mutat naturam id, quod etiam exemplis satis claris comprobauit. ita ut dubiotio nulla rectet Eadem autem hac praece- P ione ij idemque exemplis usus est in primo quoque illorum )e motibus librorum , qui maSni vocati sunt. Tamen D. Thoinas singulari suo ingenio, ac doctrina c. afain huius rei adserre voluit, quae cum duc a sit ab alio genere philosophiae a me relicta est, ut minime hic necessaria, qui autem hoc quoque, scire cupiet, ostendi, unde Per t.
Pe igitur natura, neque praeter naturam ingenerantur iambis,irtu
res: sed nobis natis, facti si is eas suscipiendave assolutis autem, perfectist
102쪽
In II. Librum Arist de morib. 73
t set hoe quoque quasi mrollarium , veritasque eius elicitur ex ijs, quae modo dIxit z asti mat enim virtutes non oriri in nobis, vi naturae, ut partes nolui corporis, quae sine nostio studio, & opera, tales, quales sunt, a natura fiunt: neque etiam contra naturam, idest non solum repugnante illa, di quas aduersante, verum etiam non leuiter adiuuante,& adminiculi aliquid praebente; quod videtur auctor ostendere; qui ait nos factos esse ad eas accipiendas, genitosque tales, vis nobis deesse noluerimus, perficereque quod ab ea inchoatum est, studuerimus, compotes ipsarum fieri valeamus: consuetudo autem, & studium in hoc positum, id praestabit. videtur autem hoc idem valere, atque illud. quod a M Tullio dicium est. Este ingeniis nostris semina innata virtutum, quae si adolescere Ii- .eret, Ipsa nos ad beatam vitam perducerent.
mplius quaecunq nobis a natura a sunt, earum vim, potestatemf inius
μcgimus possenus autem unctiones munerum redaemus,suae inde proficiscuntur. id quod in sensitas apertum eu. non enim ex eo quod saepe viderimus, ut saepe ossiuerimus sensus consecutismus,se contra habentes,assiumus ipsis, non quia Usimus Ialemus. Virtutes autem obtinemus, cum frius in muneribus i arum γersiti fuerimus, veluti Ginali artibus: quae nam'as cere oportet cum diaererimus, ea e cientes cimus, ceu aediscando, aedi-
Aiorum fabri fiunt, O faebus uentes Micines corquae iusta facta sunt,
ierentes , iusi evadimus: σ quae temperamiae IrFria sunt itemserantes, mi e fortitudinis itidem, fortes.
No e alterum argumentum est. quo idem probat: fgnificat enim, si virtutes Instae In n his essent a natura, idem in nobis futurum fuisse, quod reperitur in omnibus iis, quibus mos natura ornauit, de ad munera, propria animantium obeunda idoneos fecit,idest prius accepissemus a natura potestates earum rerum gerendarum : deinde in ipsas incubuisse inus facileque ea praestitistemus: declarat autem hoc exemplo sensuum, postea idem via,enire inquit, serique In aliis rebus: In virtutibus aviem contra feri. id quod ad sensus rertinet, ita persequitur. Non enim ait, quia saepe prius vidimus, site saepe prius audiauimus, sensus inde accepimus t facultatemque cernendi, aut audiendi adepti lumus t seu contra habentes iam, meaque ipss instructi, vii sumus illis, non usu de exercitatione obtinuimus facultatem cernendi. α audiendi. Idem etiam usu venire affirmat in ceteris a tibus i qui enim , inquit illarum perdiscendarum cupidi sunt; non alia ulla, propria opera aliarum artium tractantes, periti illarum sunt, bonique opifices evadunt, sed, ut poscsunt, moliuntur opera earum, quas sibi percipiendas proposuerunt. Exemplis etiam explanat, quod praecipit, & fabrorum. 5 citharistarum : quibus addi pollunt alia multa , quae cotidie ita Intelligi, perdiscique videmus; sed opus non est rem fatis apertam, ma- sit velle illustrarer eodem autem pacto ait, nos res iustas gerentes, Iustos fieri: idemque inici quis v rtutibus custodiri, duabus praeterea appellatis, declarat.
103쪽
onfirmat autem hoc, Metiam , quod si in ciuitatibus: qui enim si dura
leges, ciues sues cientes , ef Sciunt eos bonos. ac τρluntaι Amsi, omnis scriptoris legum hic est , quicumque autem non recte hoc praestant citabuntur: atque hoc dissert Mares. ab alia, bona a mala.
A Div v ARE iudicium suum tradit et & quod praecipit, verum esse ostendere. morem, institutumque liberarum ciuitatum: hanc enim sequi rationem docet eos, qui susceperunt ipsas legibus muniendas, & ad virtutem dirigendas: dant enim operam, ut exerceant ciues in honestis studijs. atque ita probos homines, bonosque ciues eos reddunt: dc sane inquit voluntas, ακοη-q; omnis eoru, qui scribui leges alicui ciuitati, hic est,ut scilicet asia suefaciant ipsos Inhonestis studiis: qui autem rationem in hoc veram non sequuntur, vel in excolend a ciuitate, pro rectis, bonisque stud ijs, praua eo inducunKsiue evicere hoc ne- fligunt, magnopere peccare dicit: initiumque hinc ducere ciuitatem, sit ne illa studiosa , ac recta, siue inutilis, de magnis viiijs assinis.
Adhuc ex isdem rebus, En vi earundem rerum gignitur omnis esset- , atque i uerit; eo em autem pacto cir ars: Hendo enim cithara, c boni, σ
mali sunt citharisae: eassimque ratione, sir fui aves aedificant, . reliqui omnes: dum enim bene dedi eant, boni erunt eius generis fabri, dum aute
Α x. 1 v D hoc argumentum est, quo idem constituiti studia videlicet alicuius rei frequenta ta, magnam vim habere ad virtutem in pectius nostrum inserendam, si honesta illa fierine atque integra eademque si contraria extiterint de praua, non sincere ipsam conflari, sea potius, siquid incoeptum fuerit, quod virtutem oleat, ipsum corrumpere oc labefactare: potius enim arbitror, auctorem loqui de ortu virtutum, quam de ipsis iam conflatis, stangendis ac disti pandis: neque enim facile est virtutem partam extinguere, ac distipare: Aqui compotes ipsius semel facti sunt, vix quelint moliti aliquid ab ipsa dissentiens & alienum ; quare non potest a virtute virium gigni. Adiungit, quod de virtutibus, ipsarum mortu tradidit, idem etiam usu venire in artibus perdiscendis; quae ambo exemplis confirmat; ex crebro enim inquit usu citharae, & boni,& mali fiant citharistae,prout ipsam attigerint illi, atque pulsauerint: seruata etiam eadem ratione, qui domos aedificant,& boni,& mali fabri domorum fiunt quod aperit, significans, quomodo diuersae res,penitusq; inter se contrariae ex eodem facio gignantur: qui enim ait, recte s. atque ordine gellerint in illo studio, boni fabri domorum fiunt: qui vero perperam ac temer mali. Idem autem aliquo modo commemorat M. Cicero de studio dicendi:ostendit enim duas voces circumferri solitas, quarum priorem, non correctam, castigatamque posteriore animaduersione. accuset: culpamque masnam in se continere hgniscat, inquit igitur. In quo fallit eos . τ' quod audierant, dicendo homines, ut dicant, esticere solere: vere enim etiam illud dicis a tur peruerse dicere homines, peruerse dicendo, facillime consequi.
104쪽
ta namque ita se res non haberet, nihil opus fuisset opera eius, cui doceret, sed e Gestis sint boni vel mali : sic iam , oe in virtutibus res see habet, dum
gerunt enim res, quae contractibus conssant, hominum inter secie cimur, hi
uidem iusti, hi veramis': tractantes autem ea, quae tertinent iacasin periculorum, in lysi assuefacientesnos metuere, siue fidere , hi quidem fortes, hi vero timidi es imur simili aute modosi res halet in tys,quaepertinent ad cupi
ditates, oe ea, quae ad iram hi namque i orum temperantes, . mites. - --
ram intemperantes, iracundi sunt hi quidem,quia sic se millis Vrunt, aliqautem, quia hoc pactor atque una profecta Orebo e simitibus actionibus habitus
exorIuntur. Us TENDIT, quod admonuit, praecepitque, valde aceommossatum, vel necessarium p tius ellet argumentatur autem a more, de instituto mortaliumr nisi autem inquit diligentia adhibita in his rebus trastandis multum prodesset, ac nisi diuersae rationes, atque inter se eontrariae, diuersos habitus gignerent, idest hos bonos ; alteros vero malos, nihil opus fuisset duce & praeceptore harum rerum, qui veram viam ostenderet, a praua nos abduceret: cuncti namque, Quin illud stiidium seqtientes & id, ad quod proeli ues forent , gerentes, sue honi, siue mali euasilent, quod cum in artibus perdiscendis via veniat, idem et am seri in vIrtutibus planum esse, tradit quemadmodum enim in rebus contrahendis se gesserint, ita iusti & inius hi fiunt: si namque in ipsis malitia, & fraude usi fuerint, improbi & auari fiunt: si fide, iusti de aequi. Idem etiam usu venire docet in sortitu dine, atque temperantia, eodemque pacto in eeteris virtutibus, etsi contentus fuit hoc in quattuor solis demonstrasse: cum enim inquit versantur in grauibus malis ac periculis quae propinqua sint, atque impendeant ipsis, se In illis exercentes, atque assuefacere um cientes ad eam virtutem, si ardenter se gesterint, series sunt, si timide, sermidolosi, in re-l quis duabus virtutibus, quas appellat, idem usu venire assirmat. quarum materIa esst cuia piditas, & ira: unde perspicitur. Aristotelem usum elle Inductione ; ad extremum autemi nificauiti ut in hae argumentatione mos est facere. atque uno verbo, ne longior sc licet
sm e similibus institutis: & factis, similes signuntur habitus. Quod inquit Nis enimie, hoc pacto se habuistet, nihil opia fuisset tiliquo. qui curam suscepisset elud landi,
rationem huius rei obtinendae tradidisset: simile est huie loco illud Ciceronis e prooemio,, tertiae Tusculanae. Quod s tales nos natura genuisset. ut eam ipsam intueri, & perspiaia cere, eadeinque palma duce cutit ira vitae conficere postemus: haud erat sane quod quis.,, quam rationem, ac doctrinam requireret.
uapropter in umiendum A loc en , mi amones nomin quales redimis o disserenti enim harum emitabuntur halitus: non parui igitur momenti
HI se Asse Parimo pueris assu seri r seu multum , multum , Pel potiue
Noe potius dixerim vim habere monῖtI atque hortationIs. quam corollarij. eis dubἰtarἱ νnon potuist, quin veritas eius perspiciatur ex iis, quae diligenter supra exposita sunt. In cumbendum luitur nobis este inquit in hanc rem: operamque dandam, ut quae gerimus . qualia sint; idest virtutem redoleanti tinetique fiat aliqua parte honestatis rex qua euraeaptemus hoc e mmodi. fiuctumque non paruum ; quod habitus clamitabuntur his fictis , istudiisque nostris, cuicuimo3i illa fuerint, sue bona, siue mala. Quare putandum est non parui intereste, quibus in stud ijs, artibusque aliauis liatim a puero institutus st: non patui in 'uam momenti hoe esse ad reliquam vitam, sed totum res me. Qirantum a tum intellit ad vitam honesic degendare, sue contra, declarauit Lycurgus noto exemplo
105쪽
dc quod ponit rem ante oculos, de duobus canibus, ex iisdem parentibus natis, longe t men aliter educatis: eorum enim unus in culina seinper habitus fuerasialter vero in vena tu exercitatus: dimillis igitur ambobus, spectante multitudine ciuium ; ipsorum alter ad ollam consestim accesssit propinquam, alter leporem sectariis cst.
Quia igitur opus, quodbal in inmanibus, non contemplanta causa susceptum esi, ut alia snon enim νt intelligamus, quid sit virtus, cogitamus, verum ut boni vin f sciamur , isto enim pacto nullum emolumentum hinc capseretur necesse eis praeterea considerare quod ad actiones pertinet: quomodo il
lae gerendae sint: hae nam e in sua manu positum habent, ut habitus suales sim, via imus.
T R. A D I D I T Oportcre accurate perspicere secta hominum, cuius tantae diligentiae adli bendae in hac re, causa.ii adfert, quod ex actionibus nostris consantur habitus animorum sine recti, sue praui illi fiunt. Quomoco igitur rectum estet totos se conferre ad veritatem horum praeceptorum cognoscendam;Putareq; ita se functos esse officio: hoc vero relinquere, quod mxiores fiuctus seri, & profecto finis est huius operis de moribus: neque enim haec scribuntur, aut leguntur, ut exquisite de his disseramus; verum ut ad haec praecepta seruanda mentem, cogitationesque omnes nostras conuertamus, explicat igitur subtiliter totam rem: neque enim inquit haec quaerimus, ut cognoscamus, quid sit virtus, sed ut probi viri fiamus, illamque vitae nostrae ducem habeamus; aliter enim inquit nullum v rum fructum hinc caperemus. Cum autem initio huius partis particulam ea. postilisset. idest, quia, redditio ipsus est. necesse est considerare, quibus verbis declarat, Opus esse nos sedulo videre, quomodo in actionibus ipsis nos geramus, quod cum tanti momentist, redigit nobis in memoriam , quod iam de illis dixerat, dominas ipsas este habitu ipsoruin, & quales actiones ipsae fuerint, tales signere paulatim habitus, idest virtutem , aut vitia,non in ptum autem est e duxi indicare redditionem superioris illius ἰκμ, praese tim cum remotior sit, & inter ipsam, & illam particulam, unde apta est, si alia ἰη- , quae potuisset aliquem turbate . Non est autem dubium, quin, eis finis huius disciplinae est . Iactis haec praecepta exprimere, cognoscere tamen Laec multum prost: excitetque nos ad amandam de persequendam virtutem ; quod nisi haec utilitas hinc quoque perciperetur, rotuissct ea, tot voluminibus tractanda accuratillimus doctor, supersedere. Assirmat au. tem hoc ipse etiam de motibus ad Eudemum.
autem postea de iis, quid est recta ratio, π quomiao se babet a ceteris
C v M incumbendum nobis esse dixerIt In actiones. videndumque, ut tales ipsae sint, quales oporteat esse, quae norma huius rei sit, inuestigat. Primum igitur quoddam adfert, quod, etsi verum est. non multum tamen adiuuat, quia nimis commune est; & omnis rei recte& ordine administrandae utile documentum: quare omittit hoc nunc de in aliud tempus locumque rethcit. Illud autem est recta ratio, quae non dubium est, quin in omni actione nostra sit attendenda. & quasi dux quaedam persequenda. Pollicctur autem se postea de ipsa disputaturum, significaturumque quid sit recta ratio, & quomodo se habeat ad reliquas virtutes. Tempus autem erit huic rei exquisite tractandae accommodatum in
VI. horum librorum, quo loco disterit de prudentia. Non possum non magnopere hes
106쪽
In lI. Librum Arist. de moris. γγ
Ioco m rar extulisse doctiismum virum, qui imp robarit .is , quod ego olῖm secutussiun, volutileque legi haec namque lectio est cunctorum, quos vidi calamo exaratorum librorum, qui multi, de vetusti admodum fuerunt accellerunt autem postea ijs duo e Graecia eruti, qui idem confirmant, sed etiam Aldinum exemplar hoc habet: in primis autem veritatem nutus lectionis indicat res ipsa: reijcit enim explicationem huius rei in alium locum, qui ubi sit, satis apertum est, x a me monstratum.
IAI autem antea confessum sit, omnem, quae habetur de relus agendis ,
, orationem , crassa Minerua, minime exquisite debere exponi: veluti initis Piximus, quia ut materia requirit, aisputationes sum pinulandae: quae autem in actionibus manent , quae conducunt homini lus, nihil flatile halent:
quemadmodum etiam neque irae, quae salubres sunt. cum huiuscemodi autem sit oratis, quae dei sis uersum habetur, Abuc magis quae haletur e singularibus rebus oratio, non has t exquisiti ali1uia: nerue enim sub ar
um ea iis, neque sub praeceptionem 'ullam: oportet autem eos semper , qui Cunt , attendere, quae A tempus ilia faciunt Oeluti res se halet in arte me. aecorum, Er caernatorum: verumtamen et octrina, suam modo halemusis manibus talis eu. enitentam H, erimuri.
cvM dixisset, oportere diluenter videre. quemadmodum in rebus agendis gerere nos deis beamus, & quae vera sit ratio tradendi ipsis, antequam autem hoc aggrediatur, de quo prius in primo libro, quid sentiret, ostenderat, idem repetens, ait, omnem disputati nem'. quae pertinet ad actiones hominum tradendas. & res bonas, de malas significandas ciano modo. & minime exquisite debere tractarit insiplanterque facturum eum este inquit , qui hac via contentus non fiterit. & acutiorem, subtilioremque rationem requisierit, at ue hoc, quia pollulare non debet, qui auscultat ab eo, cui se erudiendum dedit,
aliquid supra materiam, naturamque rei, quam docetur. Hoc vero rectum esse confirmare volens, firmiterque custodiendum, aperit naturam, vimque huius materiae, quae nihil
stabile, solidumque in se habet i huiuscemodi enim sunt, ait, humana itasta, ct quae prodeste vitae nostrae, moribusque possunt, quemadmodum etiam, quae salutem dant eo rori, pelluntque ab eo morbos: variantur enim illa mutatis locis. aetatibus, anni temporibus, ceterisque huiuscemodi; in quibus discriminis aliquid reperti ut Auget autem e rorem stultitiamque eorum, qui vellent sibi exsus site tradi, quod valeret ad vitam ornandam, factaque humana sine macula seruanda i ii namque praecuptio omnis, in unii tersum aliquid tradens; quales sunt aries, exposita est tot dissicultatibus. variatumue multis modis, quanto maris, quae accedunt ad singularia facta disputationes exquisitu in nihil recipiunt: neque enim inquit cadit hoc sub artem vitam, aut qilippiam quod similitudinem artis habeat, quales sunt praecepta quaedam de documenta. Docere autem voluit, cum iam ostendit let, quid inde alienum foret; nec fructum ullum ferret . quid aceommoda tum sit actionibus humanis . recte & ordine adminis randis: paries enim esse inquit e ruit , qui aggrediuntur aliquid, agereque instituunt, semper accurate videre, quid tempus illud requirat, ipsique aptum iit. quod custodite inquit videmus medicos, de gubernat res nauium, qui ambo tempori serviunt: moderanturque varietati morborum.& tempestatum, ac ventorum: exemplis enim positis, haec declarare voluit. Ne autem aliquis diffideret, cognitis to t. tantisque disti cultatibus, ad extremum inquiet , succumbendum non
eise, sed quidquid potest adminiculi hule rei praebendum.
107쪽
Frimum igitur hoc viilredum es, huis modi omnia naturam hanc baίρονι , ut ab egenate, oe ubertate corrumpantur sopus en enim super elsium re bus leui monjs claru ) veluti in viribus corporis, ac sanitate fieri videmus
exercitationes enim, quae menseram transeunt,ω quae minores sunt, corrum. puru vires ,similiter autem oe potus , cibi, cum plures extiterint, corrumpunt valetudinem : in quibus autem mensura aRisita fuerit , e ciunt, in augent, oe tuentur . Sic igitur se res baset Mintemnantia, c in fortitudine, o in ali s vi tutilin et qui enim cuncta fugit, ac meruit , nihil uesum. net, is timidus e citur: qui vero nihil omnino metuit, sed contra omnia magno animo vadit, audax. Simili modo m. qui omni via De voluptare perseu tur , a nulla se abstinet, intemperans: qui vero cundi in fugit, quema dum a tires homines faciunt cis expers sensus euadet. corrumpitur en:ω temperanna, fortituri ab exuperantia , . ege uate : a mediocritate aureis
PR. M v M quod adfert, ad virtutem tuendam accommodatum: contrariaque ipsius vis declinanda, est, quod vult nobis exploratum este, iacta hominum duabus contrarijs inter se rebus deprauari: Quarum alterum est, α Parum eorum iactorum i itinere; alterum veris nimium, ut ita appellem -- ,&-, idest penuriam siue egestatem, atque exup tantiam ; ne dicam posteriorem hancexcelsum, quae vox apud Veteres auctores longe aliud valet. Cum vellet autem rebus notis, & ante oculos politis, discutere quasi e uiui nem, quae in hac re est, consilium suum aperit, utiturque ligura, vocata xροι. Θωθώ: priua enim corrigit, atque emendat, quod videbat reprehendi ab aliquo posse, quam culpam illam admiserit, si culpa est appellanda. : iue non est hoc cinc datio, quia peccatum nullum in hae ratione est, sed stimulus potius ad hoc libere iaciundum: nemo enim umquam dubitauit, quin hoc rectum sit, ut dixerit decere iii per obscuris rebus, apertis testimoni js exemplisque uti. nec esse cunctandum hoc sicere. Ostendit autem in viribus eorporis .eviletudine idem contingere; deambulationes enim inquit, & ceterae corporis exercitationes, quae modum sit perant itidemque quae ad rectam incusaram non perueniunt, eo rumpunt vires, eodemque pacto potus, cibique immoderati perdunt corporis lani. a-tem: moderata autem haec omnia, & gignunt, & augent, dcxaentur; haec valetudinem : superiora illa vires, roburque. Quod vero ait, opori crede obscuris rebus uti.
testimoniis elaris & apertis, atque ita alis lucem adierre; idem et atra tectum elle, aufieri debere dixit Theophrasius in primo libro de ijs , quae oriuntur e terra. ij leni paene verbis, quae sunt haec δ o κ- Cum autem similia exposuist et , in quibus hoc tamquam oculis cern tur usu venire , redit ad ea tradenda , quae animo intelliguntur . atque ait idem in ipsis seri . idest in eunct , Irtutibus morum: has enim intelligit, quarum duas appellat: quod huiuscemodi es te, parque alis, exponit: quomodo enim sῖ.nan ur vitia c.mmemorat, in tio ducto a foru
108쪽
In II Librum Arist. de morib. 7 9
studἰne. Qui en i m inquit omnia pericula fugit ac metuῖtr miliumque si astinetae sebit. formidolosus efficitur, oc cetera, quae satis plane,aperteque ab ipsse exposita sunt; cum autem quibus modis deprauentur, ostendiisset; quae via, ratioque sit conteruandorum e mm monstrat: illam vero esse mediocritatem testatur.
Se non solum extus, oe incremeta, c interitus at relus profescun-rur, τι earundem rerum fiunt: si etiam actiones in Urim erunt: in ceterissem relus, quae clariores sint ,sic se res habet, Peluti in siribus corporu=,-rnuntur enim ex multo cibo, quem is capiat, sir e multis latorius, quos Fufi neat, ac maxime ut haec e cere homo νο IIus : sic autem seres halet in Urrutilus: inde autem quia actinerino a voluptatibus, temperantes e cia
mur, c essem, maxime valemus AHin re nos ab ipsis simili modo se res h/hr in fortitiai ne i assuefacientes autem de cere resterrilites, atque sustinere sis, s cim fortet, σ essecti maximὶ valemus sustinere res terratiles.
tundem rerum consertiari: avi sit autem his modo illos, qui virtutes adepti iam sunt, consuetudineo ue, ac studio tales facti, in iisdem studii , facti, que permansuros, faciliusq;. ae melius res illas administraturos, quod probat cin litudine earum rediim, quibus usus fuit in his, quae docuerat confirmandis; in aliis enim aIt, quae apertiora sunt, videmus ita rem geri, quae explanat. veluti in corporis viribus euntur enim de ex multo ciba sumpto, de ex multis laboribus toleratis qui autem validus, robustusque Actus est,is maxime potest de multum cibum capere, de multos laboret sustἰnete ; primum namque sno altero obesset: quod Celsus etiam fgnificauit, eum enim praecepistor, plurimum cibi semper capere,addidit, dummodo is concoquat. Vt supra outem ficerat: cum enim smili xxationem exposuisset, idem in virtutibus usu venire declarauit, ita nunc similium ratio patefacta, transi ad ostendendum idem contῖtiqere In virtutibus Ipsis ε, exemplo autem .uarum usus est, temperantiae scilicet & sortitud inis. Cum enim inquit diutIus abstinuerimus nos a corporis voluptatibus, e scimur temperantes, & posto uam temperantes sam sumus, minore negotio, cillimeque abstinemus nos ab iisdem vostis ratibus Idem etIam seri adiungit in sortitudine, id quod aperte exponit. Verum igitur est, quod ait in ij sdem fictis versari eum, qui studio suo, & opera in eo multa posta, parauit tibi virtutem. qu inm auxilio, de usu particeps factus est eius virtut si nee transire ex ipsis In ficta aliua vi tutis: facta autem vere dicere Ipsa potuit, etsi absolutiora illa sunt post virtutem pa tam : non tamen hoc ita dijungit ipsa, distinguitque, ut diuersa existimari, dicique metiato pollini.
109쪽
ti , quι autem Hlet , timiduc: circa voluptates enim,s' Llaret Iersetur virtus
moralis: es azipiscendam enim voluptatem res impra ι simus. ob dolorem tem M um assismus mi a rebus honesu.
y x toto animo incumbunt lv xl squam rem, valdeque eupidi sint Ipsus adIpiscendae. - ptant scire quam Prope ab ea issim, de qui etiam aliquo proficiscuntur, non cellam qua ere, quantum absint ab eo loco . Idem isitur in hac re fieri probabile est , praesertim cuim
ali non parum signat, desinere,antequam ad medium rei ueneris: eodemque pacto Vi- erius progredi: neque illic sistere,ut oportebat. Monstrare igitur: voluit Ariuoteles,qu modo stire possimus, impetrasse inos tu, cuius desiderio tene amur, cumque ea, quae anim sunt, cernere nequeamus,planeque perspicere utitur signis: indictoque nobis nutus reissse posse aiφ, quod iam habitus conlecuti i unus, voluptatem, atque dolotam, qui comitatur iis sactis, edi enim ipsas vocavit. xlij- tamen . α actiones intellexit . Inquit igitur, qui se abstinet a corporis voluptatibus, studetque hac ipsa re temperans iam cit: qubautem doli , angiturque, intemperans. v K volvit etiam exemplo alius virtutis, Minquiti qui autem magno animo stat contra grauiama a casusque magnorum reticulo xum , atque haec sustinet laetanti animo. aut saltem nihil dolens, sortis est, qui vero an-
-ritur. timidus. Omnis enim innuit virtus morum, semetitia certa, veraque .nVni
sym, confirmans quod dixit; spectui x in voluptate, as dolore, mi pin tarn en ea Planat: Db percipiendam enim voluptatem multa gerimus culpae amota, Mb fugiendum dolorcinrubstinemus nos ab lionestis non nullit factis, quae libenter gereremus, niti dolore dcte xeremur. Quod inquit, sup nihil dolens, eorrexit his verbis ante dentem sententiam rvix enim fieri potest, ut aliquis in fiali set titydinii exereendis vacuus omnino sit a dolo-xe, ne dum laetitiae plenus esse vAleat; Quod contempsit etiam M. Cicero cum sententiam illam grauem Ppicuri exposuisset, qui dicebat, sapientem, in Phalaridis tauro si erit, dicturum, quam suave est x oc, quam nihil curo: addidit enim, sitaue etiam, an parum est, si non amarum3 Quod ad locutionem fiet' ut hie xiii st. Miu ixit,ita in libro de artero Drum locutus est: inquit epin; a p io,
Hoc plane corollulum est, ductum e vicina disputatione, quae declarauit. quanta vis ceconsuetudinis, & quantum momeno in ea postum sit in utramque partem y quare inquit incumbendum est in bonam edit ilonem statim a teneris annis: neque expectandum longius tempus i sero enim tunc, & minore cum fructu hoc efiiceretur. citat autem huius v rae sententiae testem Platonem, ipsumque laudat qui optimam institutionem esse censue- x, as uesacere pueros, ut & gauderent & dolerent, quibus oportet. idest vi honestis s cti laetarentur, turpibusque anserentur, s sorte aliquando ipsis contigisset, ut in huiuscemodi aliquam fraudem inciderent:cum vero aliae quoque tint rationes corrigendi mores, hanc rectam esse disciplinam optimamque omnium Asseuerat. Quam autem ἰnstitutionem anteponendam esse ceteris omnit, is indicauit vir doctii limus sapientiissimus . eandem tenuis homo vidit utilem in primis esse pueritiae erudiedae, idest Lacon quidam, qui huic curae paratus erat, eustodiaeque pueri praepostus e eum enim ex eo quaesit, in larct, quam potiti inium rationem in eoonicio secuturus esset, respondit, ego praestabo. πι puer e rebus honestis voluptatem capiat; molestiam autem e turpibus.
110쪽
In II. Librum Arist. de morib. 8 i
Amplius autem si virtutes versantur circa actiones,m motus animorum 2omni autem motui, atque amni actioni comitatur *olupto , . dolor: hanc Po-1ue ob causam virtus minereputanda eis, circa voluptates, si Zlares.
a xet a R v M hoc argumentum est, quo itidem probatur, v Im magnam habere voluptatem. atque dolorem ad virtutem gignendam aut interimendam: versari enim inquit virtutes circa actiones, & habitus animorum, quibus ambabus rebus sine ulla exceptione comitatur siue voluptas,sive dolor. Quare inquit concludens,hinc quoque cognoscere licet virtutem manere circa voluptates. dc dolores. & hos esse motus, qui pariunt ipsam. Quasdam au. rem virtutes moderatrices esse humanorum factorum, ut, liberalitatem; magniῖcentiam . quasdam vero motionum animi, ut temperantiam, lenitatem satis notum eli.
Dilicant autem hoc animaduersiones quoque in prauos homines, quae foster bas: messitie nam fue quaedam sunt: medelo autem fieri solent per res
contrari π.Txx et i v M hoc argumentum est, quod a signo ductum est: eum enim manifestum est Id. quod sequitur probatur id, quod antecedit: inquit enim, indicant hoc etiam, & patefaciunt rationes, quibus leges animaduertunt in eos , qui improbὸ aliquid fecerunt: utuntur enim his: sunt autem illae rationes quaedam emendandorum animi vitiorum , ut curat pones medicamentaque morborum corporis: medici enim, contrarijs utenter, medentur aegrotis, quate recte institutum fuit, ut idem seruetur in viiijs animi. flagitiisque purgandis. Secuti vero non pauci voluptatem quam capiunt e Venere impura aut e coacta pecunia auare, siue multantur,siue ignominia assiciuntur,siue corporis paena, exilioque pauniuntur, e quibus omnibus modis dolorem ac molestiam sentiunt. Eodem etiam noe aria sumento usus est auctor in II. eorum librorum de moribus, quos misit ad Eudemum, &iisdem paene verbis ipsum exposuit, nisi quod pro μ' ora illic inquit, ut solet, quare inde quoque perspicitiir verum esse, quod dixi, argumentatum hic esse auctorem a nota huius rei, atque eo quod sequitur ; inquit igitur. Sisnum autem est, quod circa res iucundas & tristes maneat virtus, ac vitium : animaduersiones enim in prauos mortales quae sunt medelae quaedam, dc efficiuntur per contraria, velut in alijs,constant ex his.
. Duc prius 1 3, ά imus omnis animi habitus a quilus rebus natu
ra si deterior, ac melior,ad has res,o circa res has natura fertur: 'opter vo
luptates autem cr dolores mali habitus sunt, persequendo hin, aut fugienda , siue quis non decet: siue quando non decet, siue ut non ricet ,siue Pocunque asi
mois huiuscemoae res a ratione duinguuntur .
A n e v M E NτvM quartum hoc, huiuscemodi est. Repetit autem, quod iam demonstr rat: at ue ipso utitur, tamquam fundamento quodam nouae huius rei, quam confirmare vult ; illa enim est virtutem versari, veluti in materἰa sua propriaque, circa voluptatem Mdolorem; inquit igitur, Omnem animi habitum, unde melior, aut deterior sti ad illas ipsas res natura sua impelli, ac niti a se ipso discedat, eo eonuerti, atque in ipsa volutari: fieri autem malos habitus ipsos dici ob voluptates ac dolores; id quod narrat contingere multis modis: ijsque omnibus rationibus,quae πGnae M . quod quasi cingant fictum,corrum' pantque ipsum, vocatae a Graccis sunt non enim simplicitet sequi voluptates, ec fugeret dolO-