장음표시 사용
131쪽
io 1 Petri Victorii Comment. ti
omnem esse dispositionem, non tamen conuerti has res: ut namque aliqui habitus verei vocentur, necesse est, ut existant ad eas res illi facti, ac parati, non tamen in quibus his
dispositiones sunt, in iis dein necessatio sunt habitus. Infra quoque in eodem hoe libro Aristoteles inquit. τ ι - Αδαri,Mιν eo . eum illic quoque habitus capi vellet, de ut ea xemplis positis ab ipso constat: sed his relictis o horum autem habituum medium ipse ait. vocari a suis : magnificentia autem illa est nostris: cur autem distinierit hos habitus a superioribus , exponit: in uit enim discrepare magnificum a liberali; quod magnificus versatur in magnis sumptibus: liberalis vero in paruis si conferantur scilicet cum sumptibus magnifici vitii neque enim pusili semper de minuti sunt sumptus luberalis hominis r exurerantiam inquit appellari a , de μνω quorum duo
rum nominum prius significat animum rudem , expertemque dignitatis consequendae, requi in ea inaaganda valde peceat 3, alterum autem notat hominem seruilem, & qui hu miles artes colat. paucitatem autem inquit appellari μιαροηρ--, quod nomen de ipsum iunctum, aduersatur virtuti 4 Quod pollicetur se expositurum , cum plenius de
accuratius . insta de his disteret, qua in te dissent Iant hi habitus magnificentiae sue --rae , sue vitiosae, ab habitibus liberalitatis, S ipsus talis, videndum est, quid significare voluerit ; nam quod pertinet ad amplitudinem sumptuum, de tenuitatem, Iam hiepraeceperat, an significat, quod illle addidit, liberalem progredi ad cuncta facta, In quibui
locum habet peeunia, veluti iuuare amicos, cognatos pecunia, ac probos omnes yiros,qui egeant; cum magnificentia potius versetur In his, ubi requiritur ingens expensa, fiuntque opera, quae ciuitati ornatui fitura sint . quemadmodum in templis deorum aediscandis. Ec,ut mos erat veterum illorum , basilicis ac thermis.
nimitas vocatur: exuperantia autem temeritas, . mollitudo quaedam vocata: paucitas autem paruus, oe angustas animus.
T R A Rriae ad aliam virtutem leuiter indicandam, contrarἰosque elus habitus, quae vIμtus, tamquam expressa Graeca voce, a Latinis magnanimitas magnitudoque animi vocata est.vertari autem ipsam dicit eirca honorem,& quasi contemptum ipsus,mediocritatem tradit appellari a suis, temperantIam ab ijsdem quin dam, craHi .m, idest inflationem quandam . & animum vento deditum , de qua voce diligentius disputabitur a me suo loco in quarto libro: paucitatem vocari dicit,vitium parui animi.
Quemiamo um autem se habere Acimus iamgnificentiam liberalitatem. discrepantem ab ipsa, cum maneat in paruis Fumptibis eum passa se haber
udeLm etiam A mgnanimitatem, occupantem se circa honorem magnum . eum i a circa res paruas sit: contingit enim ut oportet, appetere bonorem, Gr
His habitibus expositis, similitudine superioris vIrtutis & IlIῖus,quae demonstrata est In-sei loris, declarare volu t aliam, quae ut se habet liberalitas ad magnificentiam, quae discrepat ab ipsa, quia circa paruos sumptus versatur, ita se habet quaedam, quam nomine non appellat, ad magnitudinem animi, quae versatur circa honorem magnum, cum illa circa paruum: nam quod ad honorem pertinet, atq; in hac ipsa materia existere virtutem pronat; fierIque post e. ut aliquis recte faciat, ac peccet : licet enim inquit, ut decet, appetere honorem. & plus etiam quam oportet, a qua culpa aliquando M. Cicero testatus est,se
132쪽
In II. Librum Arist. de mors b. t O 3
,, tiam; atque minus etiam, quam decet. Non seruault autem eundem ordinem In his quattuor virtutibus describendis Aristoteles,quarum duae honestiores sunt, duae vero ins riores:in liis ei lim,quae ad pecuniam pertinent exotius est a minore, idest a liberalitate; in reliquis duabus a maiore, idest a magnanimitate .
Dicitur autem, qui modum superat in appetitiensius honoris , litisis,
qui autem Eeficit, ab honoris cupiditate νacuis: messius autem non e se adeptus nomen sine nomine autem sunt σ a sectiones eraeter illam ambitiosi,quae ambitio est: via assum H , t extremi de media sede litigent inter se, nos quoque, medium aliquando quide vocamus ambitiosium, aliquando autem eundem alienum at honore expetenda ,σ aliquando quidem laudamus amLinsum , aliquando vero alienum ab honore expetendo quam autem ob causam hoc facimus, in his quae sesuuntur,ilicetur modo autem de ceteris gramus, ratione ac modo, qui antecedit.
Ex PONIT quomodo vocentur hi, qui aliquo modo assecti sunt erga honorem, siue vaeulpenitus a desiderio ipsius sunt. primum autem ostendit, eum, qui in hoc superat modum: vehementerque appetit honorem, vocari φιλα μον idest valde cupidum honoris, & ambitiosum, ut Latini loquuntur: qui vero minus quam rectum sit, ipsum amat,appellari ἀν- λε ομνι medius autem inquit,& interiectus inter hos, nomine caret. adiungit etiam dispositiones, habitusue animi horum itidem earere nomine, ut illum, quem significauit, vacuum animum ab ipso habere, nisii quod habitus animi illius. quem ardenter cupere dixit honorem. φιλοτιμία vocatur, Latine ambitio: quae res idest suum ipsum M proprium uomen non habere.causa fuit . ut extremi; idest valde cupidus honoris, de qui ipsum nullam in partem appetit, contendant inter se de media sede, arrogentque sibi mediocritatem ac virtutem eam, quae in hac re est. Praeterea inquit nos in hoc vari j. incertique sumus:modo enim medium appellamus vitii nomine de ambitiosum: alio autem tepore alterius culpae nomine, contrariaeque superiori, dicimus ipsum elle sine ulla cupiditate honoris. Sed etiam inquit nos in iudicio de ipsis faciendo, inconstantes eadem de causa sumus: nunc enim probamus, laudamusque eupidum vehementer honoris: contingit etiam aliquando, ut laudemus alienum penitus ab ipso, cuius mutationis animi, sententiaeque variae de ipso, pollicetur se infra causam allaturum: sed nunc inquit,de reliquis habitibus disseramus, sequctes eandem viam, rationemque, qua haec coepimus tamquam in tabula describere'. Quod ad verbum pertinet, uo hic usus est πιδικά -νω, notum est ipsum valere, litigare, de in foro contendere de aliqua re ; unde fabula Apollodori vocata ala auctore suit quam, vertens Terentius, Phormionem alia de causa ipso ap. pellauit.
EUHis autem circa iram quoque exuperantia, s paucitas, mediocritas: mcuncti feri e careant nomine, meaeum lenem dicentes nedocritatem vo-
133쪽
cabimus lenitate extremem aut eis, ut superat mosi,sit iracun us vitium autem racudiar qui autem delicit acuus ab ira.paucitas autem acuitas ab ira.
IN Cipi T exponere, ab ira exordiens, permotiones, quae restabant, in qua tradit extare, ut in superioribus,tres eosde animi habitus, contra sententiam quorundam doctorum hominum, qui omnem iram vitiosam esse dicebant: statim autem inquit, cum fere cuncti lii habitus nomine careant, cum consuetudo sit, eum, qui medius eii, vocare πe , idest lenem, iiue mansuetum & non male etiam Latine mitem; inde quoque appellari lenitatem, mediocritatem ipsam; extremorum autem addit, ille, qui modum in irascendo transit v catur iracundus. habitus animi huius, vitiumque idest liacundia, qui autem focile patitur se despici; nee commouetur animo, sit, inquit quidam sine ira, α qui irasci nesciat: habitus huius, animusque talis appelletur ait uoi uin, idest vacuitas ab ira: de, ut Latini loquebantur, lentitudo. cum eundem appellarent, quem hic supra auctor vocat κοί- - , lentum hominem. Significat hoe M. Cicero in epiliola illa erudita ad fratrem, α plena optimorum praeceptorum, qua studuit corrigere ipsum, ut nimis pronum ad
Existant autem tres aliae me retritates, quae Iane similitudinis aliquid inter se habent: disserunt autem inte' se: cunctae namque versamur circa ser
monum, oe actionum communatatem disserunt autem , quia sarum una circa τerum versatur, quodin ipsis his rebus existit hae autem circa iucundum huius autem iucundi a num genus quidem manet inlusione, iocis alterum autem in omnibus rebus, quae in vita contingunt δcendum igitur nolis est de his, ut magis per ictamus, in omnibus rebus mediocritatem laude dignam esse extrema autem, ne e recta , ne e laude digna, verum vituperanda. Sunt igitur horum quoque plura sine nomine : enitendum autem e I, ut inaltys luissem ι-
ae facere flemus, nos i os nomina fuere, ut rei se planiores sint. noti Esi
melius sensius verborum consequi valeamus.
TRADIT extate adhuc tres alias medIoeritates, quare & virtutes, quamuis non soleant in virtutibus vulgo numerari, de quibus praedicat,habere ipsas inter se similitudinem quampiam ; nec tamen easdem penitus elle, diserepare vero ipsas docet inter te. Primum autem in quo conueniat ipsis docet; id autem est, quia eunctae versantur in communione verborum atque factorum, idest cuin usu veniat hominibus, ut congrediantur, ac de aliqua re secum loquantur, sue aliquid sinul gerant, quibus in rebus α recte facere,& peceare ii in ines con tingit: dissentium vero inter se, quia una harum materiam ci quasi campum habet veritatem, quae in ipss verbis scilicet, atque sermone ; nec non factis est: reliquae duae in suavitate ac iucunditate; cuius suauitatis, communis ambarum, quaedam ipsarum inanet ira lusione, ac IocIs : altera vero In omnibus rebus, quae geruntur in vita a mortaliabus. His exposuis, narrat ossicium suum este de his praecipere aliquid, non tam quia haemediocritates valde obscurae sunt,inuruntque turpem notam ijs,qui in ipsis lapsi tuerint, sed ut meis perspiciatur, omnibus in rebus mediocritatem laudem habere: extrema aurε neu ue rem esse, neque laudari posse. quin potius quae vituperentur digna esse. Addit etiam, quod usu venire in non nullis eorum, quae iam exposuit, monstrauit, idem quoque
134쪽
In II. Librum Arist. de morib. I O S
eontIngere in his tribus mediocritatibus, vini ures horum habituum sint sine nomine. Qigare pollicetur, se huic incommodo, quod adterri potest, remedium adhibiturum; quod non attingeret: audax enim factum est, nouare nomina, nisi magnae utilitates inde caperentur, illae autem quae sint, commemorat: quod ita magis aperta erit, perspicuaq; haeerraeceptio, & ij qui legunt,auicultantque, facilius omnia con equentur.
igitur is qui medius est,uerax quidam erit,ω mesocrito, appelletur veritis: si uiatis a tem, quae quidem amplificat ,gloriosi hominis virio notetur, ρο qui assinis huic cu=ae ea gloriosius vocetur,1uae autem extenuat
disimulatio, , sui Esa utitur dissimulaur.
Is i et iv M ducit huius nouae, trium mediocritatum explicat Ionis, ab ea, quae versetur in vero siue tuendo, siue migrando; illum igitur, qui meatus est inter extremos, dicit, verum quendam virum esse: unde apparet consuetudinem ita nomen hoc non capere, nos fortasse veracem diceremus: mediocritas vero ipsa dicatur; docendi scilicet causa, veritas. P ctio vero inquit, α simulatio, quae gemina, duplexque est, ut ipsa est duum generum, ita duobus nominibus appellatur, quorum, quae auget, amplificatque sine modo ullo sua bona, vocatur gloriatio: c αἰαν enim gloriosus est, quod nomen nouauit M. Cicero, nec tamen me fallit eum aliter ipsium capere; qui huius ingenij est α' αἰ ,α dicit appellari Aristoteles; habitum autem, qui n contrarium peccat, inquit auctor nominari ..α aque vocati,qui admodum extenuat, conteritque sua bona.
Circa iucundum autem, que anet inlusione, iacis mediis appellitu a-ertus: σ affictus, nudium iocandi i exuperantia autem securailitis, qisi ipsi Ad tus est, sicurea: qui deficit autem, valdes alienus inde est, agrestu quidam. ost habitus,ru'cit, .
Divi Dir prῖmum Iucundum, dest suavitatem: cuius iucundi,& quod parIt voluptatem, partem quandam esse vult in verbis ac sermone. alteram autem in reliqua vitacillius iucuα ditatis,quae manet in Iocando. & dicta dicendo, qui medium tenet . dicit appellari crρ, νι ι . idest iocosum, de facetii habitum autem x rix /, exuperantiam vero in iocando, sturrilitatem. & qui incumbit in ipsam, scurram: is vero, qui abhorret ab hae et ii inquit agrestis quidam: Labitus, rusticitas .
Cirea iucundum autem quod restat,quo in deIeda vita manet, illi quidem, qui,υ decet, iucundus e P, amicus sit, oe mediocrito, amicitia ille autem, qui fui erat modum, si quidem nustius rei causa, pluendi cupidus appelletur, sivero emolumenti sui causa, assentator qui autem Hscit, . in omni bin s/is factu, i-Hiss iniucundus ect,u concertandi cupidus, is talis in congressibus dicatur.
135쪽
1 6 6 Petri V ictorii Comment.
Ex νONIT breuiter alteram partem iucunditatis, quae,ut repetit, in vita vitiendo, familῖ ,ritateque manet, in qua,qui iucundus est,ut decet, idest qui gignit voluptate ijs. cum quibus vivit,amicus est, mediocritasque in hac re appellatur amicitia; qui superat modum inhoe de hos enim quoque diuidit si nullum suum ob fructum hoc facit ;tis. i. erit, idest cupidus placendi aliis dicetur. Egregie autem descripst huiuscemodi ingenium Simo Te- ,, rentianus In filio laudando .cum dixit. Facile omnes perferre ac pati cum quibus erat cum-- que una: ijs sese dedere, Eorum obsequi studiis aduersus nemini. Si vero ob aliquam luat nutilitatem,allemator vocabitum, qui vero alienus Ab hoc est, vel potius libenter aduersatur. appellabitur altercandi cupidus. & morosus, molestusque .
Sunt autem in perturiationibus quoque, c injs , quae Umotus hos animi turbidos pertinent, mediocritates pudor enim non est ille quidem virtus,laudatur autem Giam,qui pudorem seruat: in his enim unus horum dicitur me u alter autem superat modum,ut qui dictus en stuporis plenus is qui cuncta verecundatur qui aut deficit, laetulus 1ue enitus mhi jussit nuerecundus:
Ex TAR a quoque dicit in motibus animorum, quos affectus etiam vocant: te, ut in ipsis permotionibus, ita quoque in his quae complectuntur ipsas, excitantque, medio itates; duas autem appellat; quarum prior est verecundia,sue pudor altera autem ri trit vocata a Graecis;quod nomen transjt in sermonem Latinum. De verecundia autem primum diisserit, quam dicit non esse sane virtutem; oc si qui seruat ipsam, verecundumque se praebet, laudatur, in his autem inueniri tradii tria illa, quae in virtutibus . vitiisque ipsarum existunt cum in his sit quidam medius; sintque etiam extrema, quorum extremorum qui lon-sὰ supcrat modum,vocatur inquit, idest stupidus. siue attonitus, qui scilicet cuncta veretur: quem autem minus quam oportet, vel quem penitus nihil pudet, inuerecuu-
dus, medius autem verecundus vocatur.
Inssignario autem, medioc=itas quaedam est inter inuidiam, or malevolen
tiam versantur autem circa aegritu an , c voluptatem, quas capimus ob ea quae euenerunt notis nobis, ac familiaritus: qui em m ad indignandum procliuis est, angitur , cum videt aliquos contra dignitatem secundas res nactos; inuidi autem hunc superans, angitur relus omnium bonis: malevolus autem tantum a B a sentiendo doluere ob aliena incommoda, ut etiam gaudeat. Sed de
his quidem alibi quoque tempus erit aegerendi.
H i c alter animi motus est, de quo praecipit,vocatus aliquando a Latinis Indignatio. ae tasse stoma 'hus:ipsum igitur inquit est e mediocritatem inter inuidiam, & laetitiam, quae capitur ex malis, incommodisque plienis. Ostendit autem accurate, quibus in rebus m neant hi assectus, S quod sit tamquam domicilium ipsorum; circa igitur dolorem, ae voluptatem versari dicit hunc affectum, quae contrariae inter se,permotiones excitantur ob ea. quae
136쪽
In II. Librum Arist. de morib. s O T
quae contIngunt notis personis, & aliquo modo propinquis: qui enim inquit propens est in stomachum. indignationemq; angitur , cum aspicit holuinem indignum illis bonis, habere res secundas: inuidus autem pronusq; in hunc affectum, stiperans huncidolet,cunividet quempiam. quicunque ille sit, siue dignus ipsis,sive indignus, habere rerum suaruinventos valde secudos. Monstrat autem his declaratis illum, quem vocat adeo remotum esse,alienumq; a dolore suscipiendo,ut laetetur alienis incommodis ac grauibus malis: verum ait, alibi tempus erit de his disputandi. Vedetur autem significare libros, quos scripsit de artificio dicendi,in quorum secundi prima parte exquisit copioseq; dillerit de perturbationibus.
Tei'ctitia autem, quia non simpliciter dicitur ,ροu haec , diuisionefacta, de utraque dicemus, quo pacto mediocritates sunt, similiter autem, σ γirtutibus, quae rationis sunt.
C V M In virtutibus nominandis, breulierq; describendis . non appellauerit iustitiam , praestantissimam omnium virtutum ; nunc rationem sui consilii reddit: ostenditq; se non si ne causa hoc secilic : cum enim non uno modo dicatur iustitia, duoq; genera ipsius sint, locus hic non erat, ipsi accurate explicandae; pollicetur autem postea se, ipsa diligenter diuisa ambo eius genera traditurum. declaraturumq; , quo pacto illae mediocritates sint: s- militerq; testatur, se expositurum, elle alterum virtutum genus, quae rationis sunt, in
cum sint autem distositiones tres, quarum Ao sunt sitia : una quidem pro
iter exuperantiam, altera tropter paucitatem , una autem virtus , quae meaeocritas eis, cunctae cundiis quodammodo aduersantur: extremae namjue,s me
diae. ἶi jsis sinsitae sunt, media autem, extremis.
C v M. tanquam in tabula, breuiter descripsisset una excepta,omnes morum virtutes. itaq; ante oculos nobis ipsas posuistet, collocalletq; virtutes in medio duorum extremorum, Quae extrema ambo vitia in se continent ; nunc docet, quomodo cuncti hi habitus inter te pugnant, nam omnes, etsi non uno eodemq; pacto, aliquo tamen modo oppositi si intinter se,ut docet: dicit enim extremos habitus aduersari sibi ipsis, & praeterea habitui medio, mediumq; extremis itidem repugnare.
Quemadmodum enim aequale, si conferatur cum minore, maius eu i cum maiore autem , minus: sic me , habitus collati cum js , qui in paucitate pec
cant, sperant modum cum js autem, qui exuperant, Paucitate laborant, ἀt
que inferturbationibuι, ω actionibus: fortis enim collatus cum formidolos,
137쪽
audax vigetur: cum audace vero, formidolosus similiter autem ρο temp erans collatus cum eo, qui sensu caret, intemperans: cum intemperante autem ,sensu carens hieratis vero, cum illiberali collatus, prodigus: cum prodigo autem.
C v M habitum medium dixisset aduersari habitibus extremis, de tanquam mutare naturam cum ipsis, timeretq; ne hoc perturbaret aliquos siniti rem aperire atque illustrare voluit. Idem igitur in aequali usu venire docet: quod enim aequale est.stum inter duo, quorum vnum minus est: alterum maius;& ipsum aliquo modo variatur si consertur cum inferiore & superiore t collatum enim cum minore, tit maius, cum maiore vero. minus. Eodem igitur pacto inquit, medij habitus , si conserantur eum ijs, qui minus facIunt, quam opo tet , tamquam exeunt de sede sua, perueniuntque ad superiorem : collati vero mitra supe- ri re tamquam minuuntur, putanturque minus earum rerum sumere: quod ut In per . motionibus, ita etiam in actionibus contingere affirmat. Non contentus autem simili hoe illustrasse, ae prorsus verum esse δocuisse, exemplis etiam virtutum hoc patefacete voluit tria autem positit, sertitudinis, temperantiaesiberalitatis: sortis enim inqui qui mediam sedem tenet, ii conferatur cum timido, qui inferior est, putabitur esse audax; qui superiorem,vitioque adinem occulta uiti eodem pacto addit,temperans cum eo collatus. qui spe elem habet sensu eatenus, existimabitur esse intemperans, eum altero vero, qui intemperans est, sine sensu. Tertium exemplum a liberalitate acceptum est,quod & ipsum satis apertum est remque ponit ante oculos.
Quare detrudunt medium extremi, alter ad alterum GP vocant fortem f=midolosis 'idem, audacem: audax autem formidoloseum: atrue in abys etiam
H o e est corollarium, quod elicitur e superiore disputatione, tamquam enim cernitur studium utriusque extremi, exturbantis medium sua sede, trudentisque ipsum in alteram lioeiptima enim plane st,cuui timidus seriem appellat audacem, siue audax eundem,timidum. Idem autem quod in hoc, in ceteris contingere dicit: primum autem hoc fuerat trium illorum exemplorum ; sed praeter ipsa, idem etiam In ceteris fit. Apto autem valde est v iis Aristoteles vel boad studium , conatumque extremorum Ostendendum , quo, deiectum e suo loco. compellunt medium in alienam sedem; nam quin id usurpatum ab co sit. dubitari non potest: neque enim utuntur in eo aut inanibus, aut viribus corporis. Homerus etiam eodem pacto ipso usus est, cum cec nit . iin Loquitur enῖm de Graecis, qui omnibus vitibus conabantur defendere clallem ab incendio, cum Troianifices, ignemque in ipsbrum naues iacerent. neque cnim incommoda tangi Pollunt, cte a
Cum haec autem ita a uesentu bi sis, plurima oppositio est extremis inter se,quam cum medio longiore namque satis haec di iam a see et i is,quam
a me or veluti magnum a Iaruo , faruum a magno, quam amio ab ae
C v M ostendisset tres hos habitus oppositos esse inter se itune tradit qui ipserit m magis ad uersentur sibi ipsis, docetque huiuscemodi esse in extremis sedibus positos, cum sibῖ ipsi magis opposti sim quam medio,ut declarat spatium ipsum loci:maiore enim interuallo uant, φ
138쪽
In II. Librum Arist de morib. Io 9
stant,ut apparet, assirmatq; ipse a semetipsis, j a medio; eadem ratione,qua magnum a pa uo magis ieiunctum est,& paritum a in agno, I ambo ab aequati: tiris autem aequaleque videtur cepille pro eo,quod par est,neque superat, neque superatur. Vt autem perspicitur,vsus est hie auctor nomine tertiae collationis,pro nomine secudae,ut erat consuetudo Atticἱ sermonis: κλ. . enim inquit pro πλε - : quod etia adnotarunt veteres grammatici Graeci.
mplius quibustam extremis similitudo quaedam esse perfficitur,si res
rarur ad medium t augaciae adfortitiainem,c pria galitati ad liberalitate: extremis aute inter seplurima dissimilitu o quae aut plurimum inter se ἀ- flant,desin uni esse contraria: quapropter magis contraria, quae plus ainant.
δε x x v v hoc argumentum est, quo idem constituit, inquit enim. Praeterea sunt quidam extremi haltitus, in quibus visiuiit limilitudo quaedam cum medio habitu, quod statim exemplis construat: inquit enim veluti in audacia cum Brtitudine: ambobus enim conuenit in hoc; quod obhciunt caput maximis periculis; itidemque in prodigalitate cum liberalitate. Adiungit autem, quod requirebatur ad concludendum ; quae plurimum inter se distant, ea contraria est e, quae definitio erat rerum contrariarum;qι ire sequitur, ut magis contraria sint, quae plurimum inter se distant.
Medua autem a uersatur, in quibusdam quidem magupaucit, , in quibus m autem exupexantia. ceu fortitu imi quidem aduersatur,non audacia, quae verantia est, sed timiditas,quae fauci- ess temperantιae autem non vacuiato sensus,quae penuria, paucisos est, sed intemperantia, 1 o eu exuperantia.
2 r s i ambo extremi oppositi sunt medio, non tamen illi aduersantur,repugnantq;,ut nune docet, uno & eodem pactomunc enim & in hac materi qui parum ipsius ivinit, oppositus est medimnunc vero,qui amat. sectaturque id,ut exemplis declarat; ceu inquit, sertitudini non audacia, quae exuperantia est, opponitur, sed timiditas, quae raucitas est, ac penuria illius rei nemperantiae autem contra,von stupor,vacuitasque a fetasu,quae paucitas est, sed intemperantia, quae est exuperantia,opponitur magis.
Ob AH autem causu hoc se venit, una quidem ,1 e manat ex js re fui enim propinquius est,cr magis simile alterum extremarum medio non hoc ,sed contrarium ononimus, ceu quia magis simile Uidetur esse fortitu ini is acta, . propinPius: minus autem simile, timuit, ideo magis hoc opponimus :quae namque plus dictant a me obmagis contraria Iidentur esse una gitur ca se haec ess, quae manat ab ina re o.
NON una alipem de causa hoc fieri, sed duabus dicit, duplicemque habete. originem hanc
139쪽
varietatem narrat: quarum causarum una prosciscitur a natura rei: altera ab Ingenῖο n stro, ac natura: prius autem exponit eam, quae manet in re ipsa; illa autem est: quia enim
ut inquit, magis propinquum est, magisque simile,alterum extremorum medio, hoc quia tale est non ipsum opponimus medio, sed potius alterum, quod magis remotum, dissimileque est. Exemplis autem totum declarat: veluti enim ait, quia magis smilis esse videtur audacia sortitudini,& magis ipsi propinqua:contra autem timiditas magis dillimilis. hanc potius opponimus: aduersariq; ipsi magis arbitramur,secuti normam hanc: quae namque plus diltant, maioreque interuillo a s emetipsis seiuncta si1nt, magis contraiia videntur es.se:audacla,quae cunctis periculis sine ullo discrim ne caput obiicit: incurritq; In ipsa temere, magis propinqua putatur ei te sortitudini. quae ipsa quoque non declinat magna pericula,cum ratio poscit; timiditas,quae longe abest ab his factis, etsi alia parte conuenit ei cum . sertitudine, magis remota ab ipsa creditur, repetit, quod initio posuit, in extremo, atque
Altera autem a nobis ipsis illa enim, ad quae ipsim agis natura sumus ali
quo modo front, haec magu contraria medio per liciuntur ceu,qsinatura maris
ρνιni sumus ad voluptates: quare magis delasmur ad intemperantiam ,qua a castitatem haec igitis magis contraria Eicimus,ag quae metis accessio D. M.que hanc ob causam intemperantia, suae es exuperantia, magis contrinia ect
R L T 1 R A M causam, quae inquam oritur a nobIsmetipsis, esse dicIt hanet ad quae en Immasis Acti. propensque natura sumus. haee magis aduersi, inimicaque meaio videntur esse: hoc autem, quia aestre possumus nobis ab ipsis, ad quae procliues natura sumus. temperate. Ipse ficto exeplo hoe probat: veluti enim inquit; ips magis natura factῖ stimus ad corporis voluptates quare sumus proni ad Venerem ; ficiliusq; delabimur ad in temperantiam, quam ad castitatem. Haec igitur inquit,maris contraria dicimus, ad quae accellio, auctioq; magis si idest si vellemus esse cassi, incumberemusq; In hanc laudem, non tam iacile prosceremus in ipsa; quia hoc repugnat naturae hominis, quam s oratium studiit nos Impelleret ad augendam libidinemaviresq; ips addendas. Auctor concludes ad extremum inquit; Atque hanc ob causam intemperantia,quae est exuperantia magis est aduersa temperantiae , quam vacuitas sensus, & tamquam stupor . Necesse autem hie habuit Arist teles probare, quod dixerat verum esse: idest nos magis proclivus elli ad intemperantiam . quam ad vacuitatem sensust neque enim, non sumptis aliis habilibus, qui magis cogniti. concelsq; serent id demonstrari poterat: s namque in iis mansilet,vitiosum argumentati-di genus extitisset: uare inquit quod planum erat, nos magis natura factos este ad voluptatem capiendam, quam ad modestiam.castitatemq; amplexandam ivnde per icitur nos magis pronos esse ad Intemperantiam'. quam parit copia voluptatum,quam ad fugam ipsius .eijciendamq; penitus ipsam e corporibus nostris,quod ves Id quod, quemadmodum hic ficit, ita etiam in primo libro lai di, seruauit, ubi eosdem lio, loeo, s-gniscat. Intelligendi virum duorum extremorum magis cotrarium si inimicumq: medio. atque id non solum Iisdem doeumentis:dixit enim illic quoque, Mo upos α.. α
aptum,& accommodatum esse hoc quoque ad eandem virtutem. honestatemque ostendendam testatur aliquo modo Lysas. Durus Graeel sermonis auctor, & quas regula quaessam ipsus, qui ait in oratione qua defendii eum, qui Eratosthenem adulterum deprehensum
140쪽
In II. Librum Arist. de moris. III
se igitur virtutem moralem mediocritatem, oe quomodo talem ἰ esset me
diocritatem duorum vitiorum, unius conflati si exuperantiam alterius ob pau
citatem esse s i am hu: Ucemodi,quia coniectatrix est me j,ac me j eius, quod
init ιnferturbationatus,atque actionibus,seras traditum eis.
COMMEMOR Ar,se praestitisse de ad exitum perdux sse, quae volebat: ratioque huius disciplinae poscebat:incipit nunc autem a virtute, nos omni, sed quae morum cit, senereque eius monstrando: virtutem igitur inquit, intelligo moralem, mediocritatem elle, dc quomodo mediocritas sitielleq; ipsam mediocritatem interiectam inter duo vitia, quorum duorum vitiorum unum manet in exuperantia:alterum vero in paucitate, & praeterea talem i- Psamelle quia coniectatrix est medii illius, quod existit in permotionibus, actionibusque nostris. Haec inquam omnia tradita sunt, Sc exposita.
Quapropter arduum est,stadisum virum esse arduum enim est in unaquaq; remedium capepere ceu circuli messium nancisci non est cui det, sed eius qui didicerit, eodem facto σirasci, mortalis omnis ac facile, fecuniam Zare, ac si uetus secer cuι autem oportet, quantum, oe quando, Er cuius gratia, σ1 modo non est omnu mortalis,neye facile. Uruod es recte facere oe' rarum, oias e gnum, Erhoninum.
Hoe est corollarium:eum enim ostenderIt virtutem esse mediocrItatem sciat autem quam arduom sit consistere in medio,quod tame testatur, notumq; omnibus esse vult, hanc causam esse putat tantae dissicultatis, inquit igitur. Quapropter dissicile est mortalem aliquem studi sum este, periectumq; in qualibet re eum singulis in rebul,artibusq; medium adipiasti arduum sit,atque operosum. Exemplo autem unius rei, valde accommodatae ad rem illustrandam hoc probat, idest circuli cuius medium quod centrum vocant inuenire dissiciale est omni homini qui no didicerit seientiam illam, idest geometriam:idem autem usu venire allirmat in his rebus,quas habemus in manibus:idest in motibus animorum,& humanis actionibus,quod probat exemplo & irae,& largitatis. Eodem igitur pacto inquit irasci cuiusvis hominis est, & non solum magno ingenio. de iudicio praediti. nulliusq; negoth, itidem pecuniam dare, sumptusq; facere facile est; cui autem decet pecuniam praebere, de quantam decet,& quo tempore,& ob quem finem.& modo,quo decet, non est cuiuslibet, neq; facile; quibus in rebus manet laus,& commendatio omnis: quare inquit,recte quIdquid id sit coiicere, oc absoluere de rarum est & laudabile,& honestum. Vt autem, munus, , quod sit liberalis hominis ostendere voles,& quod in ea re non planum, inquit o. uri tiis,'etiam Plautus in Pseudolo locutus est: Hunc videbo non dare argentum tibi.
Quapropter oportet eum ,qui aget da pisci medium trimum quide remoue
ri rese ab eo, uo magis contrarium ect, veluti Calypso quoque admonebat. extra H fumum, ' umbram seiunge nauem extremorum enim ν num quidem magis estraeceps iaculpam, aberum vero, mInus.
C V M docuerit, nobis dandam operam esse, ut medium, in his rebus consequamurnatque ii-