장음표시 사용
211쪽
m trahitur a cupiditate, ita ur,relictis ali , haec sumat: quare etiam aviatur, c cum ea ta adipiscitur,c cum concupisiit. cum dolore enim est cupiditas:
rei autem absurdae simile est quempiam angi d voluptatem.
Discosi et post haec, ponitq; nobis ante oculos intemperantem hominem, dicens eum correptum elledesiderio magno rerum amnium,quae iucundae sunt, postiunt': sent iis eiustitillare, aut si non omnium,certe illaium quae maxime tales sunt: trahiq; ipsum, & quasi raptari a cupiditate, libidineq; sua, ita ut prae omnibus alijs rebus has voluptates stimat, praedaq; sit & tamquam mancipium ipsarum: quare addis,angitur,& cum adipisci no potest quod cupit.& cum ardet desiderio ipsus:omnis enim cupiditas iuncta est eum dolore:
nee cupit aliquis vehementer, quin simul doleat: res autem absurda videtur. & quae vacua sit a ratione quempiam angi,dolor cinq; sentire ob voluptatem. Quod ἰμ ι - ... - ἰm o μίαν inquit, codem pacto locutus est in problematum xxviii segmento in eadem paene senteti inqui enim, πιπροῦ πιν λογον ήν-H.Sed etiam in primo libro capite itidem de temperantia, quo loco inquit, temperantem lane allici re pulchra & sua ui,non tamen abduci,& rapimeque enim post ci vocari temperans. qui nullam inde perci peret voluptatem. Verba eius sunt; α .-σχων, uti μία u.
Qui autem modum desierant circa voluptates, minus quam oporteat, ipsis gaudeant, non valde exivunt non exum cadit in hominem huiuscemodi vacuit, sensius etenim ceterae animantes secernunt escas, atque his quidem electantur:
his vero , minime quodsiexistat aliquis, cui nihil iucundum sit fui nihil interest hac, atque isti utatur is valde remotus erit ab ingenio humano. non in autem
talis nactus nomen, quia raro reperitur .
C v xi tradiderit, quomodo peccetur si mendo nimium corporis voluptatum, uisit nunc ad contrarium superiori vitium temperantiae, in quod incurrunt, qui abhorrent a voluptati. bus,fugiuntq; eas plusqua oportet; non quia cogitent, quid incommodi, ac culpae inde plerumq; nascatur sed quia natura sunt ab ipsis alieni. Narrat igitur huiuscemodi paucos ad- modii inueniri, qui scilicet nullum sensum habeant voluptatuim fugiantq; id, quod euneti sere mortales siequuntur& amant. Docet autem quod valet ad hune, tamquam stuporent quendam, conuincendum,ceteras animantes diisti 'guere escas,quibus alantur, atq; ex iis. uae naturae ipsarum accommodatae sunt, voluptatem Capere:alias autem fugete ac reputare; quanto masis igitur homines hoc facere debentaquare inquit ille, cui nihil iucundii est in vitamem sentit discriminis aliquid inter res suaves & asperas; hic valde remotus esta natura humana,& cum tantopere dii similis ceteris iit,non videtur polle appellari homo. Adiungit autem ipsum,quo proprie vocetuI,Vocabulum tractum n neste cum qui nomiana rebus imposiverunt. ea. quae raro fiunt, certis vocibia minime notarint. Deseripsit autem eleganter M. Tullius, cum M. Celium in iudicio defenderet, magni ingenij ado lescentem, deditum tamen his voluptatibus, huiuscemodi mortalem, agrestem inquam aedurum:posuitq; nobis illum ante oculos:quia autem locus valde notus et & illustris satis A putabo esse eum indicasIerinitium vero ipsius est. Quamobiem ii quem forte inueneritis. Idem autem aliquo modo fecit etiam noster auctor in III de moribus ad Eudemum , cum enim de ipso locutus esici non nihil in eadem virtute ea plicanda, vit loque hoe ipsius declarando dixit,exempla huiii ieemodi indolis ac morum iniicniri apud comicos,eum inducat in fabulas suas quosdam tales.qui ne ad modicas quidem & necessarias voluptates student prope accedere. Videndum igitur est, an Demea Terentianus, exemplum idoneum sit huius vacuitatis a sensibus, & corporis voluptatibus.
212쪽
In III. Librum Arist. de morib. 18 s
Temperans autem mediociatre si circa res his habet neque enim delectatur, suibus maxime intemperans βIpsius haec pomachatur, neque omnino quibus non oportet, neque valde huiuscemodi quopiam, neque si ista afuerint, dolet, neq, cupit,nisi mediocriter non igitur magis quam oportet huiuscemodi,neyue Paudo, neque omnino huiuscemodi ullo.
CVM, qui assines sint viti js declararit. quod siue nimium,siue parum sequantur harum voluptatum,ostendit nunc qui medium in ipsis tenea est autem hic temp rans vocatus: neque enim gaudet ille ius rebus, quibus intemperans : neque inde capit voluptatis aliqurii , sed potius ips4s stomachatur: leniumq; nihil ei iucundum est, unde non pollit recte ac sine macula ulla voluptas capi: ne i, etiam peccat in modo ac in ii iura rcram, quae suauitatem pariunt,quod iis se expleat, vehementerq; iptis, cum Draclcntes adlunt, Voranturque, laetetur aut cum illae ablunt, ob desiderium ipsarum dolet, quod intemperanti via venire significavi; qui non potest ferre desiderium ipsarum maeretque, cum orbatum se illis videt: non labitur citam homo temperans in tempore, 'liod, quando minime decet. incumbat in has voluptates, & ut non peccat in mensura debita ipiarii.n perci Picindarum ac tempore, ita ctiam in his, quae restant, circumitant ijs hodie vocatis.
Quaecumq; autem Acorporis sanitatem, vel ad lora, halitudinem iucun-Zsunt , haec qpetet mediocriter, atque,ut oportet, alia tucuda, quae nonsiunt petamento ιμ, vel contra boneuatem siue supra fortuno i ii , fui enam ita assec tu e I, magis diligit huiuscemodi voluptates,quam ae limatio Esarium ferat, temperans autem talu non est, sed rectam rationem sequitur.
C V M quidam cibi utiles snt tuendae valetudini, vi etiam alii accommodati ad bonam cor . roris nabitudinem qui ijdem sint suaves ae iucundi Oilendit,quomodo se gerat in illi, homo temperans:commodum enim corporis hortatur ut lumat ipsi,s: reuocat autem eum culpae metus; aretur entin ne in illis consectandis labatur: appetit igitur ipsos moderate, derut decet. Exemplum huius continentiae Cn. Pompeius erit aegrotans, qui spreuit turdo et L. Luculli; cum medici assirmassent carnem eius auis reliquijs morbi pellendis valde ido meam elle: nis potius hoc secit quia hominem non amabat, nec vita in re iuuari ab eo voci Iebat . sequitur apud auctorem, idem temperantem virum fiaturum in ceteris rebus, quae voluptatem gignunt, idest modice ipsas suinpturum s valetudini non nocent; neq; in De dimento sunt optimo corporis statui, sue non aduersantur dignitati, aut superant faculta res viresque paut moni j quod non seruabat Callonius ille, qui a Lucilio proicillus est, ut ., comitiemorat M. Ciceio. Ex homo miser inquit, Gnasti in vita numquam bene,cu omnia. in isto consumis squilla atque acipensere cum decumano. Qui enim 4nquit Aristote es ita animo allectus est ut non parot v letudini neque rei fantiliari, perspicitur plus amare vota luptatem, quam di nἰtatem ae decus, quod non committeret vir temperam, qui veram Omnibu* in rebus, rectamque rationem sequitur. T
Sot m riuod fontest . gissimilis est intemperatia quam timidatus haec namque ob dioluptatem exiΗit: haec ταο .l Llorem: quoνum duorum dinum euexpetendum, alterum Iero fugiendum . Ρ
213쪽
C . M exposuisset,quae faciebant ad temperantiam, 'contrariaque ipsius vitia, confert nune inter se intemperantiam cum timiditate, tuae sunt vitia duarum harum,quas iam explic uit,virtutum: probatque magis meritb vituperari intemperantiam, quam timidit tem, v-sus pluribus argumentis. Cum constet autem ea, Quae ipOnte facimus, si turpia sunt maiorem nobis maculam inurere, quam illa, quae inutii dc coacti, docet superioris generis esse intemperantiam: ipsam enim, id quod facit improbe, i, re ob voluptatem percipio damtim ditatem autem ob vitandum dolorem: quarum duaruiu reria alteracst expetenda: iter fugienda: expetimus mim voluptate:cupiditateq; ipsius ardeinus fugimus aut dolorem.
Et dolor quidem e pote Hate circit, ac naturam terdit eius, qui js opprimiatur: 'voluptas autem nihil huiuscemodi e ciri magis aut Ponte se gerit.
ALTERUM hoc argumentum est, quo idem probat: praetcrea inquit, dolor eripit nobilinentem, statuq; animi moueri leprauat enim inquit, perditque naturam,ac vim eius quos ipsam continet voluptas vero nihil huiuscemodi euicini pollum usq; sine tanto periculo ac damno carere voluptate, statumque nostrum sine ipsa melius integriusque seruare: magis
Quare quiddam est,quo merito m is ob ci potest minus enim n Intium est poeseri in i sis ulta enim in vita huiusicem odi sunt , nepericulo h inesse assuefaciunt in huiuscemodi rebus: contra autem in rebus formidolosis.
Hoc signἰficat ipse corollarium esse. Quare etiam inquit magis probro, & dedecori asan seli ac dignior, qu e ijciatur illi 'ltu, secuti eam, peccani. Tertio etiam hoe argariti nio utitur:tradit enim .facilius nos potic nosmetipsos ait adficere iis tolerandis, quae iubet nos facere voluptas ac libido, propter copiam mast am ac irequentiam harum rerum, quae g rnunt voluptatem : continῖit enim saepe, Ut potestatoni habeamus sta iti uin aliquoa ad mittendi in hac male la & sme gutturi ac Muntii in ivlgendἱ siue stupro 'ut adulterio operam dandi, a quibus ii nos abstinemus, temperantes reddimur. Adiungit etiam arumcntum, quo idem probat,a nullo periculo, nint 'te, quod iubeatur in semetsi b instrui nilo ad temperantiam colendam; sitque contra intemperantiam mi intendum: cum contra se res habeat in meditan da sortitudine, seque ad V am parando, vulneribus enim, ae morti caput obijcere necelle est.
Uderi possit non similiter sponte consari timiditas,ac factη iniussintula
ria haec enim vacua est a dolore haec vero propter dolore exturbat e mente, ita ut ali ciat arma ali sine dignitate vitigerant riuaproster videntur se violenta.
V T supra contulit intemperantiam cum timiditate: docuitq; virum horum duorum 'it ora magis sponte susciperetur ita nunc confert timiditate cum proprijs ipsius timiditatis faelisi dicitque nan videli uno & eodem pacto timiditatem : pontu suscipi, ut singularia ipsus facta sponte geruntur,atq; admini lirantur:haec enim, timidit s inquam, atque habitus. nullum dolorem inurit: quae vero inde prodeunt ob ingentem dolori qucm lentium, nis-lumque graue quod aduentat. ita Perturbant. ut e potestate excat : ut non puteat timidiim hominem arma abiicere, terisquς in rebus flagitiuna dc Odccus admittere: Quapropter auctor nquit, haec vini adscire videnturia cogere inuitum ea moliri: neque enim qui
quam horum sponte iaceret. - a
214쪽
la III. Librum Arist de moribo i8s
nempe cupiente, GPe UZetente: totum autem minus: nemo enim cupit in temeram esse .
os et EN D T post haeci aliter se rem habere in homine intemperante: In vita enim . mortabusque ipsus res singulares, quae particulatim fiunt, sponte, libenterque ab eo geruntur: huiulcemodi enim omnia facit eupiditate, libidineque impulsus, de appetens illa vehementer, totum autem illud,quod conflatur ex illis factis minus sponte in ipsum eadici nemo enim, inquit, at intemperans fieri, sed, si impetrari hoc posset, vellet undique periandi voluptatibus, non tamen illo nomine merito notari.
tinent enim in se similitudinem quandam e virum autem ab utro sit vocatum,mhil iteressit ad ea, quae modo quaerimus: Elanum autem e reosterius a prio-
Qv Aa RIT nune de vocabulo, quo a Graecis Intemperantia vocatur: consuetudinemq; si iere inquit ipso in puerorum peccatis notandis uti, ob similit inem quandam, quae inter Ipsa, di libidinosorum flagitia graues q; culpas existit. Cum autem alterum ipsorum ab altero ductitin & translatum necessario sit:videt in mentem posse venire cuipiam, scire velle virum primo sic appellatum fuerit, quam tamen quaestionem uon esse huius loci ac temae poris fgnificat, tantum affirmat, dubitandum non ei te quin quod posterius hoc nomine vocatum est,a priore translatum fuerit. Iii libro quoq; II l. de moribus, quos misit ad Eu demum quaesii, Aristoteles diligenter de nomine,quo appellatur a Graecis intemperantia:&quomodo id factum sit,docet via peccatis puerorum videatur ortum este, quae coris recta.& eastigata non fuerint; quod si factum filisset. non tantopere creuillent, neq; in eum locum res venisset ut vix remedium ullum ipsis adhiberi pollet. Admonere etiam volo, Xenophontem in primo libro ἰυμ εια - . . quo loco tradit, Socratem minime solitum fui cie,quaerere rationem, εc causas rerum caelestium aut naturalium, sed temper in humani rebus cognoscendis occupatum sutile, resq; bonas ac malas virtutesq; ac vitia sedulo indagas te in at iis appellandis, a consuetudine non disiceitisse:cium vero contrarium hendere vellet,-rauis ipsum, non ilia xσὼν nominaste,quasi furor quidam, insaniaque se
Non male autem Uidetur translatum esse I casitigatum enim esse oportet, id quod appetit res turpes, cir multam accessionem habet: huiuscemodi autem ma
xime est cupidito, upuer seruiunt enim cupiditati fueri 1 offue , raecipues in his existis appetitus rei iucundae.
L A v D AT auctorem, principemq; huius translationis:affirmatq; multum ipsum In hoe via disse quia rectum est castigari, corrigiq; onine illud, quod appetit id,quod turpe est: auge- seitq; in illo suo desiderio vellementer tale autem esse tradit, liuiusq; generis cupiditatem, de puerum omnem;quod declarare quoque significat, quia pueri etiam in vita parent cupiaditati, ipfutiq; tamquam ducem sequuntur;qua in aetate maxime inqui apparere appetia, tionem reruni iucundarum,quae est evolutio eius,quod inclusum est in nomine cupiditatistinuitia enim locis ipse, definiens cupiditatam, dixit eam esse appetitione rei iucundae.
215쪽
igitur non erit obtemperans , mn potessate elas, quod imperium habet, multum crescet inexplebita enim ess appetitio rei iucundae, atque omes et parte in nullo homine, m usus,functioque cupiditatis auget id quodei dem ge- neris est, quod si magnae, ac Tebementes fuerant, rationem etiam , consi- humi extrudunt.
Ex PONIT mala,quae gigneret pars haec animi, n qua regnat libido, nisi in ossicio tenere tu ac disceret parere rationi. Primum igitur narrat, suturum proritas elle ut valde crescat in praua illa sua ratione:cotidieque maIores vires capiat: tu istae sentcntiae caulam certam, veramq; adserte expleri enim non polle ait cupiditutem rei iucundae ; quod etiam de stulto rege Persarum protulit M. Cicero qui praemῖum propuli crat et,qui inuenisset no- uam voluptatem. inquit enim. Qua Inuenta non fuit contentus: neque Atio umquam Α- ,, iem inueniret libido.: praecis alucra in animo ementia Iominis undique u auge- uere noster tua sit . Addit etiam, qui incumbit in eam dum putat se ipsam c xtinguc re, atq; si lare contra augete eum amis ille ampliscet I9 quod eliisdem genetis es & ui ab eo- illam sente manat: neque ni contingeret in alio genere voluptatis, cum ardor libidinis non augeat amorem peeuniae. Adiunxit etiam tertium 'iubddam,quod pelli muni est omnium, si magnae illae velletnentesque fuerint, penitus ipsas potestatem ratiocinandI existimanis dique detrusuras esse, eiecturasque ex homine .
Quapropter oportet moderatin i is es, o paucis, oe rationi nulla in re aduersari hoc imum autem est,quod obtemperans, caligatum vocamus, τeluti enim puerum, opus ea ut praecipit, mandati cuctos, vivere, sic animi partem, in qua viget cupiditas,ut ratio iubet: quare oportet partem animi, quae sedes ea cupiditatis in homine temperante assenu i rationi: ambabus enim propositum est honestum zconcupisciti temperans quae oportet,c ut oportet, quando: sic autem Batuit etiam ratio: haec autem dicta sint de temperantia.
os et g ΜDir quod remedium sit tot, tantorumque malorum: dandam enim operam nobIs esse ait, ut cupidines hae moderatae sint, dc paucae, ut nulla in re audeant repugnare rati ni t quod cum effectum, ad cxitumque perductum fuerit, obediens rationi, castigatumque illud vocare solemus t redit enim ad rationem nominis explicandam, qua a Graecis appellatur intemperantia;quemadmodum inqui decet puerum ad praeceptum, documentumque sui custodis vivere, ita partem illam animi, quae sedcs est libidini ad rationem. Quapropter ait,oportet illam ipsiain partem consentire rationi; propositum namque ambosus est honestas ac dignitas:cupit enim temperans vir, quae cupere oportet,&in illis expetendis modum iustum tenet, & tempus etiam rebus idoneum seruat, & sane addit nihil aliud praecipit ratio, α consilium, quam ne ille hoc praestet. crum ri:
216쪽
IN IIII. LIB M ARISTOTELIS moribus ad Nicomachum
IC AM&S autem deinceps de literalitate: si detur autem esse mediocritar circa pecuniar: laus enim tribuitur homini u-ίerali , non quod recte se gerat in periculis bellicis 'neque in
quibus temperans commendatur, neque in rebus existimandis': sedcirca gandus pecunias, ρο accipiendas, magis autem in anilis pecunias autem appellamin cuncta,1uorum ae limatio nummo me uratur.
O S T duas, in posteriore parte libri, qui antecedit hunc, M
se explicatas virtutes, sortitudinem scilicet, ac temperantiam; aggreditur nunc liberalitatem, & ipsam unam harum viri tum, quae morales vocatae sunt, quas om nes, una excepta iustitia, cui plenum, integrumque quintum librum seruat, in hoc tradit sequetur autem ipsam magnificentia; quae in e dem quasi campo, & materia versatur, sed maiore animo, Ahonestiore grandioreque strato. Quod ad ordinem harum vi tutum euoluendarum pertinet, non eundem hic sequitur, quem in libris de moribus, quos misit ad Eudemum, probauit - illic enim post ambas easdem , disi ruit, praecepitque de mansuetudine, qua explicata, de liberalitate egit: in lam autem mediocritatem quandamelle vult, in pecunia utenda ; reque familiati administranda, quam hic collocatam esse,i demque suam habere vult in medio harum rerum, quarum unam vocat suas verbis hoc loco δ ανι : alteram vero, λοῦψm: utrumque enim horum, quae contraria sunt inter sc, recte gerere liberalis debet; idest dare , dilargirique pecuniam quibus decet, & capere unde oportet. In altero illo loco ad Eudemum mutauit nomina horum liberalis virx munerum obeundorum, & quam hic appellat illic vocavit κπισπ: eodemque pacto, quam modo διι i. illic α Λι--: vocabula Igitur variata sunt, sententia custodita: qui namque pecu
217쪽
niam alicunde eapit Is patrimonium auget: paratq unde benignus esse possit qui vero di largitur,aniniit partem ipsus. Sed his relictis,uideamus,quae modo autior traditi cum Gnim fgnificasse materiam esse huius virtutis quam dixit, probat hoc a communi iudicio . sententiaque hominum qui haec attingunt:aliquandoque de ipsis sermonem habenti eum enim commendare quempiam volunt ornatum , ut opinio est, hac virtute, laudant eum . non quia se recte gerat in rebus bellicis, neque in iis, quae laudi dantur temperanti viro. sed quia tisicio fungitur in dilaigiendaAopcndaque pecunia: magis tamen ii uelligi que piam liberalem esse aflirmat magisque ipsum constitui In recte tribuenda quain in eodem etiam pacto, honesteque sumend a pecunia. Cum autem nonaine usus*sset in stendenda materia huius virtuti , quae vox proprie nunc nummos, pecuuiianique signiscat: testatur se capi velle ipso ceteras etiam partes patrimoniis vehiti vestia nil hq utis, anulum,uas omneque demum huiuscemodi unde fructu ,vitisque at mis capiatur. Animaduertendum autem est cum rejecit ab ossicio libentis materiam procliam fortitudinis,& temierantiae ira In Imeq; lauaari righitatem dixisset on ;lla Dei, addiditque . . - η ινι n,quam virtutem ipsis s*niscare voluerit, cumque extiterint, qui iustitiam illi acceperint, valet eque putarint in iudiciis, cogitandum magis de hoe ambror: m Pnim existimare valet, . AM q; existImatlanes de aliquibus rebus factae appella, ni sic ostioni- munius est, quam iudicare de lite, causaque aliqua serens: sic enim quoque accepit hoe verbum in III de motibus ad Eudemum ubi de magnitudine animi praecepit dicens
rumque iudicium facere de bonis magii Is & paruis, laude dignum est. An ita hie loeutus est quia & iudices, At magistratus omnis, si velit ollicio fungi, antequam sentent Iam serat,sccum dcbet diligenter cogitare ge eo, quod in iudicium venit: statuereque, paena ne dignum si, sue absolui & perieulo liberari, ut quod antecedit hic pro illo quod sequitur,
usurparit: enim, non hoc vocatur.
Sunt autem, prodigalitas , oe it iberalito circa pecuniis exuperantiae, erectates: illiberalitatem quidem semer appendimus ijs, qui maius, quo
oportet, Hudium ponunt in fecunia quaerenda, tuenda prodigalitatem --
tem OLycimus aliquando complicantes incominentes enim, qui ingentes βω-
ptus faciunt in intemperantiam Jocamus pro gos.
Osristi T. quae sint vitia in hac quasi materia, quomodoq; vocentur,qui loge abeunt a medio:cum duo autem sint,qtiod huic commune est cum ceteris virtutibus; prius appellat eulpam eius, qui patrimonium ei fundit; unde vocat uni cst a minime tuenda re familiari: alteri vero nomen in positum est a ibidibus, & quod nimis curat rem familiarem,contraq; dignitatem, & id quod conuenit ingenuo, & honesto viro, ipsi par si dilabuntur en in coit traria via ac modo. Addit autem, nomine, quo significatur haec illiberalitas consuetudinem semper uti in hoc uno tantum vitio notando: illiberales enim dicuntur, qui plus studii curaeque ponunt, quam oporteat, in cogenda, & tuenda pecunia: hoc autem non contingere in altero vitio, prodigalitateque appcllanda:duabus enim culpis,erroribusque magnis accusandis usurpatur: adiquando enim inquit dicimus ἀσώme elle incontinentes h mines ac libidinosos:quiq; ingentes iumptus ficiunt in explendis corporis voluptatibus. Lusir autem in hae Graeca voce Martialis accusans seminam quae & lasciua foret,& in moribus suis perseque dis maenos sumptus faceret. quod inde etiam mirum videri potuit, se cum elici nata e patre. cui videretur nomen impositum este a tuenda re familiari. Sotae fi-- lia elinici fabulla, Deserto sequeris Clitum marito, Et donas & amas: ιλεις ασά .
218쪽
In IIII. Librum Ari s f. de mori b. t 8 9
Quare improbissimi videntur esse: multa enim simulstia in se continent: non igitur proprie auessantur is enim prodigus est. qui unam culpam in se halet, perdere in am fortunas suas prodigus enim eis alienus as lutes/a, qui suo vitio perit ea idetur enim perditio quaedam sui ipsius ese intentus patrimoni', tamIuam imum vivere constet his rebus, se igitur prodigalitatem
A v v x R t hoc auctori visum est, quod elicitur e superiore sentent a: est enim corollarium, magnopere accommodatum ad homines deterrendos reuocandosque ab hac turpi culpa , cum duplici dedecore laborent . pelli mi igitur inquit, mortales hi sunt: multis enim timal viiijs dediti sunt; quare addidit, non proprie, apteque hi dicuntur ς 6 i . prodigique: dignus enim est, qui ' sine appelletur, ille qui uni tantum huli: culpae a linis quae est dii lipatio atque euersio patriinon b. vere autem huiuscemodi hominem ita vocari assirmat ;cum Et brie, alienusque, a sua salute vocari debeat, qui lita culpa per t: videtur enim ait interitus esse, Perditioque sui ipsus, distipatio patrimonis quia vittit custoditur, manciq; ope. M auxilio harum rerum, idest sortunatum suarum,ac rei familiaris. Pallosophum vero hoc divitie in vita emendanda, optimaque discipi ina tradenda, m rari non debemus. cum sertio, apud grauem comicum, idem in mentem venerit tilludens eniris ille ero ex alieni Per- ,, sona, inquit. Non tu hoc argentum perdis, sed vitam tuam. Post haec Aristoteles inquit, concludens quod dixerat, sic nos in colloquiis accipimus i σωr
ram : Z amae autem unum qu: Iam sum eorum, quilus utamur invita unaquaque autem re optime utitur, qui tenet virtutem, quae in singuis rebus exia
Ilit: Ο A uitlys igitur optime utetur ide, qui tenet virtutem , quae est in rebus pertinentilus ad iccunias hic autem eis tib alis.
S v Mi T quoddam in uniuersum verum, cui accommodat quod ostendere vult: illud autem est; hancelle naturam rerum omnium, quae vii buu humanis seruiunt,ac igni tamquam instrumenta nolirae vitae,ut liceat nobis ipsis uti, de re cc S praue. exempli gratia gladio:cui enim rei inuentus est, utitur gladio diiciplina domestica rij auteri xii j . utuntur ad inii entem ominem obtruncandum:huiulcemodi igitur et ibinquit diuitias. Addit quoque, ad concludendum necessarium, unaquaque re optime uti illum,qui praeditus est Mea tute propria ipsus illius rei: eximieque eam tractare didicit: luare, rationem concludens. inquit. Optime diuitijs vetetur ille, tui virtutem eam tenc quae in ipsis existiti is autem est A
et sus autem pecuniarum esse videtur sumptus facere, oe dare zsapere autem, tueri potius est posseder
Rrs TABAT quaerere quis foret pecuniae,reique omnis familiaris usus; psum autem duplicem esse affirmat, qui namque absium it eam in famalia alenda, rebusque necelsariis liberis parandis, iisdemque, si facultates patiuntur, honestis artibus inutituendis, is utituri e tere-
219쪽
Eie pecunia:nec non is etiam qui dono dat; qui vero, inquit, quaerit pecuniam, auget patrimonium, pariamque rem tuetur ac ieruat, is Potius incumbit in rem, quae G α vocata Est, quam in χρ on, atque usum . ' δ
Quare magis es liberalis hominis dare quibus oportet, quam capere Inde
portet, c non capere, *nde non oportet.
Hoc est plane corollarium, quod clicitur e superiore sententiat valetque ad instituendum, Ornandumque liberalem virum : potius enim partes ipsius esse dicit, dare quibus decet, quam sumere,unde etiam licet; & non capere domuinq; comportare pccuniam Vnde non ilicet,etsi duorum horum,quae minus probari polle significat in moribus liberalis hominis Prius cum laude gerit, alterum non botest attingere nisi improbe, ut capiat scilicet pecuniam, unde minime decet.
Virtutis enim magis proprium e 3, leneficium in alium conferre, γκω leneficium accipere, atque honectum aliqui effere , quam turpe non e cer . . Non es autem obscurum,comitari largitioni, lenescere , res honectas agere
acceptioni autem , lene ac j re, non turpta Gere . Co NpiRMAT quod modo ait vertimque esse probat. pluribus argument Is, quorum a sumentorum primum hoc est: dicit enim proprium magis esse virtutis, benescia conferre in alios,quam ipsium aliunde accipere, & hqracii uim aliquod erere potius, 'tiam turpe noemcere, & si hoc quoque commendatur , scd quaeritur modo de malore honόα ' ac laude . Quod nune tradidit dehonestiore munere liberalis viri, vique virtutis, non cinuna tantum hac re; sed in omnibus . in II, quoque libro de arte dicendi, virtutem dcf-nicias , inquit, ipsam esse vim, po traiciesque conferendi beneficia thul a & hi agna umoriales. Planum aurem, & apertum hie elle addit, comitari donis.datis de largit luti l. boneficium dare: ncq ite seiuncti ini inde este polle, & lacinestas res screre:acceptis vero ab aliquo commodis & utilitatibus lucri se S nhllam maculatri titubitudinis ac mittete: qui e- nini cum taci,no repudiat benignitatem locupletis viri ac benefici,nulli culpae allinis est.
Et gratia habetur et,qui dedit, non illi 1ui non accepit, . laus magis sequiatur ipsum
A L T E R v M hoc argumentum est quo idem probat, luctum a more, consuetudineqtieli minum,qui statias habent,obligatos lite se esse fatentur illi,qui dederit al qii Id. Qq; pecunia ipsos subleuarit, non ei qui ab ipsis accipere noluerit; cum hi quoque recte se gerat, ut audi ivxx cui non sin* imbi at t mcn priores illos inagis laudari. Addam, suod Harotest monio confirmabo, cos, qui repudiant benignitat ira alicii ius, donaque inde accipere nolunt, aliquando non solum non placere munificis illis, sed etiam apud ecis offendere: impe aiqnt enim bc ficentiam ipsiqnam ii ut memoriae proditum est a M. Cicerone cum Yenocrati Alctari iter magnam pecuniam an silet: accipereqire prinio ille noluisset, iundem, p. stquam legatos tristiores vidit, exiguam Partem ipsi iis accepisse,ne aspernari rex s
220쪽
In IIII Librum Arish de motib. 19 Io facilius ect non capere, quam dilargiri suam enim rem eropriami mian s homines effundunt quam capiant rem alienam.
TaRTIVM hoe argumentum est ab eo, quod magis arduum, disseaeque est; unde etiam honestius est pionius enim este inquit minoreque negotio administrari, non capere ab alio qui dilargiti voluerit,pecuniam, donumque quam alis munerarI. Adiungit autem hoc probans: minus enim aegriusque consuerunt mortales,quod litum, propriuinq; est, effundere,quam sumere alienum idurum enim videtur, spoliare se suo aliquo bono. 3e quod diu possederit: in rebus autem molestisi arduisque peragendis virtutem manere, notum est.
Si liberales autem appellantur, qui dederunt: θ autem qui non accipiunt, non liberalitaris nomine laudantur, sed non minus iustitia ,1uι autem capiunt, neque admodum laudantur.
Q v ARTO hoc argumento constituit idem, ducto a consiletudine sermonis. de quasi communi de hac re sententia liberales enim inquit dicuntur. qui dant de suo aliquid, dilargiunturquC,quod nomen valde ornat ipsos .virtuteque praeditos significat: qui non libeter sumunt: nec facile patiuntur se pocunia aliena iuuari:etsi ipsi quoque laudari solent, non tamen ut liberales laudantur, sed potius' ut iusti. aut si non nudi sunt omnino a laude liberalitatis: nam quin liberalis quoque officium sit, non suniere unde minime oportet,' dubium non est: Adiungit autem qui sumum,ne laudati quidem magnopere tolere etsi non labuntur nec peccant,cum casu aliquo Oppreis,non repudiant benignitatem locupletium.
ovi Neto hoc ultimoque argumento idem probat: manere inquam virtutem hanc potius in danda, quam in accipienda pecunia: ducit autem ipsum ab amore, quo perspicitur inaro mortales liberales viros prosequi: affirmat enim nos ferme diligi iupra ceteros omnes omines, qui ex virtute quippiam gerunt; cuius ratio est, quod iuuant ceteros: opitulanturque iis, qui egent, sua pecunia; hoc vero inquit positum est in dando, unde nascitur, ut cum maior nominum numerus egeam, quam abundent, hi poti:simum inueniant mul
C v M pluribus argumentis docuisset maxime virtutem hanc manere in dand o, pecuniaque pauperes subleuando; modoque elle hanc honestiorem,anteponendamque alteri, ipsius rationem: tradit nunc, non omnem largitionem poste merito vocari liberalitatemued requiri in ea constituenda, ut scruentur, quae in ceteris virtutibus absoluendis custodiri debent; cum enim ipsae snt honesta facta, propositamque ante oculos habeant dignitatem: liberalem igitur virum etiam oportebit dignitatis causa, moliri, quae geritulla autem quae snt,