장음표시 사용
241쪽
iminuta, exilisque est in hoc quoque, quod valde amat: sectatur enim puta lueo, Gl-Panique suam exercet in exiguis quaestibus.
Quae igitur prodigalitatis propria sunt non Uevnaerescunt: non enim facile ect re nullo accipientem loco omnibus dilargiri : celeriter enim' deficiunt fortunae illos, qui tirgiuntur,sipriuati homines sunt, qui sineputantur Πρ-
ERRATA, culpasque prodIgalitatis, dicῖt non valde simul crescere, quia, cum contrariae inter te illae sint, dum altera insarum augescit, facultas eripitur alteri crescendi: potius enim minuitur, & paulatim deletur. Quomodo hoc contingat, auctor accurate docet: non enim inquit facile,pronuinque est, hominem, qui aliundendi it capit: neque cogitationem ullam suscipit de quaerenda pecunia. poste omnibus dilargiri: breui enim spatio tempolis relinquet priuatos,deseretque pecunia, omnibus effuse d targientibus; qui priuat; soli possunt vocari merito prodigi . nam tyranni, & qui fortunas omnium, quibus iniuste dominantur, cripiunt.non dicuntur prodigi, sed priuatis solum hoc nomen coniuenit. Satis autem notum est duobRs modis: nic legi, verbum, quo haec sententia concluditur' in quirbusdam enim ubi sciij,tum est, & iis quῖdem cutietis, quos vidi, euo lino: interpres vCro Graecus legit, e-δ., , , de qua etiam varietate lectionis diligenter disseruit Lam h nux . Nollem autem me olim a communi lectione discellisse, quae praesertim reperitur e-IIam in optimo omnium exemplari quamque vetus tralatio ex prellit; et si ad sentcntiam i-plam parum , aut nihil interes , ut ruin duorum horum verborum recipiatur: enitar cnim semper germanam, veramque scripturam auctori seruate.
Quia talis sideri post non paulo melior se, quam illiberalis: facile e-
iam sanari poteHσ aetate, o gestate , iamiarum venire potecto continet enim in se ea, quae liberalis sunt da largitur enim, o non capit , neutrum aua
rem ut oportet, neque recte si igitur hoc facere abseetus fuerit siue sequipiam
facto immutatus erat, erit astraque uberalis: dabit enim quibus oportet. σnon
captet viae non Fortet. . U v I A inqui nisi hoc esset huiuscemodi alἰquis non parito interuallo melior videri posset; quam illiberalis postquam enim docuit, in quibus labitur proiiugus,vixque polle illa vitia na crescere, ne penitus eum videretur a amnare, Ostendit anteponendum ipsum esse illiberali , cuius suae sultentiae caul im Ail;gent et adfert dieit enim corrigi ipsum sanarique, non magno negotio polle atoue id ipsum a duabus te bux, quae vIm, potestatemque m snam habent hoc e laciendi: illae autem sunt, aetas, de penuria, & extremis relictis,ad naedium peruenire . Nam quod ad aetatem pertinet, id quoque testatus est Tercntius ex persona Micionis, placidi senis; dum litigaret cum fratre agrest; ae duro homIner ait enim . ,, Solum unum hoe vitium adfert senectus hominibus. Attentiores sumus t nam quod dixit sperari hoc de ipso polle non sine causa 'probat id dicens eum liberal Is viti partes alIquas tenere: nam & praebeti de non sumit: non tamen recte sacere, di administrare haee dicit rsulisset enim, si hoc custodiret, non prodius, sed liberalis , quod si assuescet, curamque
242쪽
In IIII Librum Aristo de morib. 199
h bebit, vise purget,siue alia quapiam ratione vitam,moresq; mutari fiet liberalis: dabit enim quibus rectum est dare, re non capiet pecuniam,vnde minime oportet.
Quine non maltis moritus esse νidetur non enim praui hominis: neque de generis videtur esse severare modum in dando, non accipiendo , sed fatui Prodigin autem , ita sumptus, Mitur multo melior esse ι ιιerali,Wob ea quae
taeta sunt, cir quia hi prodeu multis: hic vero neminisse ne sibi ipsiquidem.
Hoc ductum est e superiore vicina sententia,&plane intelligitur esse corollarium : inquitis enim, quapropter liomo prodigus non videtur cile ingenio moribusque milus: nec enim est improbi mortalis opus, institutumque, neque Ignobilis, superare modum in dando,&in minime accipiendo ; sed potius boni viri S simplicis naturae proprium : accommoda- ω tum itidem hic est illud Terent ij. In istam partem potius peccato tamen. Quare addit, is, qui est hoc pacto prodigus melior videtur, quam illiberalis, ijs de causis, quae dictae sunt; α praeterea quia hic multis prodest ille vero nemini ac ne sibi quidem ipsi:propter inna, tum enim magnum amorem pecuniae, non capi commoda ulla vitae, neque fruitur etiam iustis, necta viisque volaptatibus. M . ra l
Sed multi enumero prodigorum, ut traditum en a nobis, m cap unt νηῶἡ1n oportet sin hae parte istiberalis.
Si in uno tantum illo peccarent, quod proprium est viiij ipsiorum, ut sanificauit, medicari posset prodigis r & iis, qui niuiis magnos sumptus faciunt; verum laquit, magna pars eo Ium, praeter quam quod perdant foxtunas suas,capi ut pecun iam,vnde minime decet, quare migrant e luis finibus, suntque hac parte illiberales ac sordidi.
Froni autem evadunt adaccipietaum, quia desidepo magno tenemur sumptus faciendi: e cere autem hoc facile nequeunt: celeriter enim deserit eos res familiaris necesseri igitur sis imponitur aliuni sibiparandi simul autem, ω suid nullam cogitati, em suseipiunt dehonectate , inconsiderare , atque --ψque capiunt: cupiunt Num ae largiri: quomodo autem, siue ori, nihil norum interestu
Qvo Mopo incidant in contrariam culpam d0cet: procliues enim fieri ipsos dieit ad su-ibendisini aliunde; quia staria erunt secum ingentes fiuinptus facere quod facile praestare neque tisi eoutenii velint esse sius vectigalibus: quis enim non videret , ita eos celeriter a mill uros patrimonium t quare inquit coguntur aliunde quaerere, studiosq; ei Iu pecuniaci undique cogendae. Coniunctum ςst cum his, quasi mutatis moribus, prodigis alii iii maius maluit , quod cum nullam sustipiam cogitationem de dignitate, temere M undique s .i ii , munt: Ociu
243쪽
Quapropter neque liberales sunt benignitates jsorum e neque enim hone-nae Iunt, neque huim i u gratia, neque ut oportet, se aliquando eos , quos oportet pauperes esse, hos ditant: σ trabu, moderatis j hominilus nihil uti .
que darent: assentatoribus autem , m atram sua iam voluptatem adminι Erantibus multa glargiuntur . . i.
Hoc Deit, ut munera ipsorum, largitionesque non possint sicta liberalitatis appellari; hoe autem probat ostendens ,i ipsos verum finem non sequi neque proprium liberalis hominis,&vt in hoc errare, ita etiam in perscitiis eligendis grauiter ipsios peccare docet: nactus autem occasionem hanc philosophus, praeter quam quod officio fungitur, increpat acriter locupletes,& fortunatos homines,qui plerumque incumbunt in has culpas; & instrumen re tum. quo uti debebant in probis, S honestis uiris iuuandis, disperdunt in turpibus, & Ω-- einoiosis hominibus seirendis. Huc autem pertinent verba illa M. Ciceronis. Quare I .ia Syllae,& C. Caesaris pecuniarum translatio a veris dominis ad alienos, non debet libera si lis videli, etsi hi, dominandi cause, non voluptatum capiendarum, rem alienam dominis eripiebant. M. ἰ cta id utAM
Quare multi 'sorum intemperante0knt: nam cum lurbe impendant, minus ιntemperantiae propriis,magnos illos sumptus faciunt quia ad hone-ltatem conuersam a iram non halent, ad voluptates declinant.
Pos T M' A M merito incinulauit hos Improbos mortales:prodigosque multos dixit paratos semperessi: ad pecuniam undique perdendam , ait ipsorum non paucos fieri in tempo antes : cui enim effundant qualibet ratione Pecuniam, magnos etiam illos sumptus ia-c unt ini turpibus corporis voluptatibus conquirendis: sae namque ad se Inuitanti rari inique multos mortales:cumque viam, tacultatemque nacti sint illarum explendarum . facile patiuntur in ab ipsis persuaderi: ex cum non proposuerint sibi umquam in vita, ne umbram quidem, aiunitatis, totos se conferunt ad corporis voluptates hauriendas.
. Frodigus igitur si custode vitae caruerit, in haec vitia delatitur: sinactus autem fuerit qui ei mederetur,ad medium, eradid quia oportet, deueniet.
Quis D cum dixisset conclusisterque orationem suam, addidit; prodigus igitur, nisi passius tuerit, se emendari, talis evadit; si vero se alicui tradiderit in disciplinati ad medium perueniet, in sedeque liberalitatis consistet.
i. Illiberalitas autem insanabilis est νidetur enim senectus,atque omnis imi
244쪽
Iti IIID Librum Arish de morib. I O Iei litis illiberales homines reddere : esti, ipsa quiddam, quia magis adnatum
cum hominibus,quam prodigalitaου multi emm mortales cupidi pecunia, aua
rique magis sunt, quam procliues ad dandum
V et prodigalitatem aliquo modo posse sanari dixit, ita nunc cotrario ipsius vitio remedium inueniri nullum testatur: utitiir autem, in ambobus habitibus notandis verbo translato ab arte medicorum; mutata tantum priore parte, cum iuncta init; mederi igitur non polle quempiam nunc inquit illiberalitati, atque id duobus argumentis probat, quorum prius est,ductum a signo quod senectus, quae medetur prodigalitati, ne dum medeatur illi oer litati,potius auget hoc vitium,& ut senectus, ita etiam omnis imbecillitas, priuatioque virium, in quibus est, quam sit pra nominauit egestas reddit homines illiberales. Alterum argumentum cit, quo idem constituit. Qigod ait ipsam magis innatam hominibus elle, M in natura ipsorum insitam,quam sit prodigalitas quod inde perspicitur,quia magna pars mortalium,cupidi potius pecuniae sunt, atque auari,quam proni ad dandum ae dilargiendum; quam autem arduum iit euellere e natur moribusque noliris, quod illic ingeneratum sit, satis apertum est.
Porrigitur autem, manati, longe, atque e a multiformis e multi enim modi xidentur es illiberalitatis: cum enim maneat in Ailus rebus, in minus quam oportet dando, oe plusiquam oportet capiendo νοncundiu plena, integra, adeΗ, hedaliquando separatur: σ hi quidem in capiendo exuperant: hi vero in dando minus faciunt, Pam oportet.
C s TE N D I T, plures extare vias incurrendi in hane humilem, vilemque labem : tradit igitur illiberalitatem valde porrigi,& dilatari existereque vitium hoc multiforme ac varium: cum enim minutus angustusque alicuius animus intelligatur duobus modis, idest in exiliter dando,& large,avideque sumendo non plenum, iii tegrumque in cunctis sordidis hominibus hoc vitium inuenitur, sed contingit ipsum seiungi ac dirimi,cum inireniantur, ut inquit, qui modum nullum neque iustam mensuram seruent in sumenda undique,cogendaque pecunia:aliorum autem ossicium desideretur in dando, quibus ambobus modis, contrarijs aliquo pacto inter se, culpa haec admittitur.
Qui enim huiusicemodi nominibus notantur, veluti parci, minuti, sordi-
gi, euncti in cnvi m odum deserunt. rei autem alienae appetentes non sunt ne que Eudent capere, quorum non nudi hoc faciunt ob morem, quo prae ira sunt,
moderatum , . cautionem rerum turpium ἰ videntur enim quidam , vel crete
aiunt, hanc ob causam sibi Usos ab hoc temperare, quia metuunt ne aliquando sibi necessitis imponatur turpe aliIuid faciendi: horum unus est, qui vocatur
245쪽
eumini sector, oe omnis,qui talis ingenio est: appellatus autem ita est, quiam Oadum nullum seruas in studio nemini dandi. Hi autem rursus propter metum se ab Ement a rebus alienis, tamquam non facile sit, Esium quidem res aliorum
capere res autem suas, neminem alium ἰ flacet igitur eis neque capere, neque dare .
Os TENDIT, qui sint ij, quos dixit alienos esse toto animo a pecunia a se dimittenda; si
pnificatque eos esse, qui nominibus his appellctu vel potius notenturii nurunt enim cuncta maculam turpe tria autem huiuscemodi nomina ipsorum ponit, non tamen eos, ut parcant pecuniae silae, iam partae, inquit appetere alienam: incumbereque in eam quaerendam; diuidit autem hos:duabusque de causis tradit ipsos hoc ediscere: quosdam enim ipsorum ait in vita degenda ita se gerere.quia probi moderatique viri sunt, metuuntque, ne,fialiter fecerint, innocentiam, existimationemque suam laedere aliquando cogantur: videntur enim auctor ait, tales quidam inueniri,aut si non omnino sint,se tamen studeant haberi:vnus autem horum inquit, Aristoteles,est,qui vocatur .. ,ra --c idest cumini sector omnique talis ingenij,ac naturae homo appellatus vcro ita est, quia excedit, sit peratque valde verum modum in nemini praebenda,iuppetida daque pecunia; in in vili etiam admodum re cum socio partienda,qualis est planum cumini, ne minus iusto capiat, secet ipsim,
ac diuidat. Nos quoque patrio sermone huiuscemodi homines simili admodum huic. iuncta voce, vituperamus: non tarpen a fruge, semineque diuisb, sed a minuto In primis nummo disiecto appellamus, squarta piccioli. Sed etiam in III. de moribus ad Eudemum,quiabus nominibus appellaretur hoc genus hominum abieci illimorum commemorauit: irint autem sere eade iis, quo praeterea in loco significauit accuratil,qui proprie hi, aut illi forent. Plutarchus in secundo capite secundi libri z.--, cum de vafra quadam ratione dia sputareidaudandi aliquos a contrariis vitiis, & quae nullo pacto cadunt in eos, ad exemplum quoque hoc se contulit: ususque duobus, quibus hic noster ijsdem nominibus; sive inquit aliquis virum largum, magnificum, ta beneficum vocaret, & ν --, in quo notandum est. a fruge simpliciter illum vocasse hunc hominem, non a secta, & diuisia illa. Tertium, quo exprimitur genus hoc auaritiae, usurrauit M. Cicero in epistola quadam ad Atticum, insimulans Graecum hominem, qui filio sito Marco, cum Athenis estet, exiliter pecuniam suppeditabat. Sed Xenonem inquit perexigue dc praebere; quod Grae
' cum verbum arbitror in sermonem nostrum patrium tiansisse sed, ut necesse est . aliquantum deprauatum: hos enim nos quoque vocamus, gretii. Aliud autem genus horum esse
dicit, qui sibi temperant a benignitate in alios ob metum, tamquam non facile sit, qui cum se patitur iuuari ab alijs pecunia; non ipsum quoque suum aliquando Praebere. quare aiunt sibi hoc in vita placere, neque sumere, neque tribuere'. οἱ A' oco κατα τίὰ π ζαMoliri, mi d ν λαμβ A., Uu mus: ἀρν
Hi autem rursus in capiendo exuperant, quia undique capiunt, atque omne, quemadmodum hi sunt, qui ministeria illiberalia colunt, lenones, atque omnes huiuscemodi homines, oe feneratores , c qui fusillisi res m DO proposito quaestu tria te omnes namque hi, viae minime oportet capiunt, quantum non oportet . commune autem Esister picitur esse,quia incumbunt
in turpia lucra cuncti enim hi quae ius gratia huius quidem parui,trobris
se ob ciunt: nam eos, qui magna,viae non oportet, ad se trahunt, neque etiam
246쪽
In IIII. Librum Arist. de nioris . a O 3
suae oportet, non dicimus il eratis, veluti tyrannos, qui urbes depopulantur.
templai expilant sed prauos potius ,σ impios, σ iniustas.
G v N V s praeterea quoddam illiberalium dicit esse, contrarium super'Iorἰ, qui assinex huic Iculpae sint aliunde lumendo, non in eo, quod tarnhabent inhonesto tuendo; respondet Gnim quod inquit modo ιὶ A. hi autem sit periori illi ti iacia, hi quidem;elle autem hos ostendit homines, qui sine ullo discrimine undique pecuniam ad se trahun R& nullum lucri genus repudiant, veluti inquit sunt illi,qui sordida ministeria, muneraque obeunt; primos e nim ponit qui turpes quaestus colunt cuiusmodi sunt inquit lenones, quibus addi pollent caupones,& viai huiuscemodi omnes petibnae quas notauit etiam carmine sto Flaccus, S foeneratores .quique demum merces paruo emptas, fraude aliqua adhibita. manni vem. dunt:cuncti enim addit, in eodem labuntur, capiuntque pecuniam unde minime decet, Ocin numero quoque, quantitateque pecuniae, id quod decet, non ieri t. Docet autem, si ruis nomine uno complecti velit ipsos, studium turpis lucri id elle quod a Graecis, iuncti uobus verbis, αἰσχρre. μα vocatur,cum uniuersi hi hom nes incumbant artibus dedec ris plenis:& ignominiae,quatque vulgo mortales obiiciunt auctoribus magistrisque ipsi rum . Recte autem se sectile docet, qui in minutis quaestibus sectandis, exilique pecunia fraudanda. itatuerit esse hanc culpam, cum illos, qui maximos fructus, utilitatesque,Vnde minime decet, ad se ducant, ct quae non oportet,attingunt,fraudantq; , non illiberales inquit, vocamus, veluti tyrannos, qui urbes diripiunt, fana expilant, potius appellamus Prauos mortales, & impios, & iniustos.
Ieator quidem, o qui noctu despolialper urbem ambulantes,mpraedo,hi omnes illiberalium sunt Uectantur enim turpia lucra : ω lucri cause omnia in inagerunt, probra su nent: Er hi quidem pericula magna Iubeunt ob mercedem exilem hi vero ab amicis fructus capiunt, quorum oportet utilitaribus inseruire: utrique iam unde nou oportet lucrum facere studentes editi turpibus lucrissunt, atque omnes huiuscemodi rationes quaestumfaciendi, illiberalissknt.
REsTABANT quidam,quasi medij,& interiecti ῖnter hos, quos iam monstrauit,de quibus dubitare potuisset aliquis. in quorum numero ellent collocandi: ii autem sunt, V narrat, a Icatores, O qui noctii praetereuntes spoliant ac praedones: vult igitur, hos esse illiberales. cum improba, iniustaque lucra sectentur:utrique enim imuit propositum sibi habet quaestuin, nec declinant flagitii quicquam aut turpitudinis, dum potiant ut fine suo: diuidit autem hos, posterioresque duos maximis periculis caput obiicere narrat propter lucrum: intelligit autem, qui iiocte despoliant quos pollunt,& praedones; priores illos ostendit quaostum facere ab amicis; sunt autem hi aleatores:l udere enim homines,cum familiaribus f lent, quos, inquit auctor grauis pecunia iuuare debemus, non ipsos ea spoliare; utrumque
penus holurn, cu studeant Nili facere 'nde minime oportet, in numero turpiae lucra sectatium collocandi sunt:cunctae igitur hae viae inqui, totam rationem concludens,Pecunia
faciendae, l unt humiles & illiberales.
Merito igitur librealitati illil ralitas contraria esse dicitur: maius enim malum est, ruam prodigalitati oe magis versus hanc peccant, Pam circa eam
247쪽
ixiagalitatem, quaedicta ea. DeMeralitare autem Eri in f, quae fa versutur, tot dicta simi.
E R A et communis opinio de liberalitate, nod ipsi aduersaretur ill Iberalitast ut enim valde diligunt homines liberales viros.; ita pli eunt ij idem minuti in tu in ptibus faetendis Ninuari: probat eorum sententiam Aristoteles;alhrmataliae eos bene de hoc lentire . cuius sui Aidicii rationes duas reddit: primum enim affirmat,maius ipsam malum est'qtiam sit pro digalitas, quod iam probauerat: deinde tradit homines magis in hoc peccare, quod natura sunt attentiores ad rem tuendam,quam ad pecuniam cst dundam; quod ipsum etiam hii iuscemodi esse signitiorat; post hoc ollandit, praeceptile se de liberali tate , vitiisque op- polit i quae satis elle arbitratur.
iretur autem sequi L mgn entia percurrere: putatur enim O s
queque virtus quaedam esse, quae circa pecuniis versatur i non autem quem Zmodum liberatitas porrigitur circa omnes, quae sunt in fecuni's actisnes , sed tantum istas, in f bus magni sumptus requiruntur in his enim luperat 1ί - ,alitatem magnitudine, quemadmodum enun nomen Usum significat, in magnitudine congruens sumptus en .
cuius suae sententiae stat ira rni; onem redait oeeupar; en ἰi' eam quoque tradit in eadem .materia; idest in sumpti triis Lelendi ae 'pecunia ditatgiendatin III. tamen illorum de m ribus librorum, quos misi ad Eudemum post liberalitatem . attigit magnanimitatem, secutus, ut opinor, priorem uerrem duorum horum tibi ilaum iunctorum,idest magnitudia aena,quam ambo hi suis in factis habitibusque animorum amplexamur: tua declarata, vel potius masnanimo viro indicato, reuertitur ad magnis entiania cutia vcto hic conueniresos cum liberalitate docum: in materia, aperit subito qua in re ipsae inter se discrepentialitet enim vitae eaedemque forent, non diuersae aliqua parte ac duae.discrimen Iditur esse inquit, quod magnificentia non se extendi triaeque porrigitur ad cuncta pecuniae lacta, sed tantum ad amni grandiaquei minuta enim spem idi neque suae dignitatis esse putat suscipere curam ullam de ipsis 1 V titur autem eodem verbo hie, quo supra usus est. sed aliquomodo contrarIeae iacit, ubi de illiberali disseruit: illle enim glacet. - valetessundi ac dilat ri; hic vero quasi eontrahi & ast in tantum enim ad sumptuosa ea se conferre dicit: In hia igitur sumptibus assirmat superate ipsam liberalitatem. magnitudine inquam ipsorum. id quod nomen etiam ipsum quo uocatur ostendere signitieat; quod valet impensam factam esse magnam, & in re, opereque magno.
iam liberalῖtate antiditur multificenti arm eqsanare: eideri enim inquIt, O m virtutum tradendarum roseulare ut post ipsas potitiamum haec explicetur,
magnitudo autem unum eorum, quae referuntur ad aliquisseE: non enim idem sumptus faciendus ess praffecto triremis, Cr traefecto threndis: quo decet igitur, spectat a quem , in quo ct circa quas res.
C v M magni tuao si una earum rerum quae con runtiis cimi 'li viam;iiως certum AIquod stlidumque ostendunt,sed variantur,variatis rebus,cum quibua conseruntur: tradit i nu
248쪽
In illi. Librum Arist . de morib. 2 Oi
me debere magnam eodem pacto appellari impensam, quam facit praesectus triremis, &praesectus grandis illius, sacrique nauigij, quod vocabatur Stat t. id autem mittebant Atilenienses Delphos ad rem diuinam faciendam, omnique illo tempore, quo nauigabat, non licebat ipsis,legibus supplicio assicere quempiam, quae causa fuit, vi Socrates damnatus in custodia multos dies viveret,ut Plato commemorat in Phaedone; Lusas etiam in oratione cuius index est, ἀηδ αδοκίω, huius obiti a se muneris, praefecturaeque ineminit: sed Pollux etiam commemorauit eos, qui ipso Delphos mitterentur ἐ. M vocatos. Meminit quoque huius vocis Plutarchus in Demetrio, quo loco exposuit plures, & immoderatos honores,ne dicam flagitiosos α consceleratos,quos Athenienses tribuerant Antigono & Demetrio ipsius filio: in alijs enim narrat . ut qui ad eos publice milli serent. non vocarentur nomine,quo Graeci cuncti ipsbs appellaban idest π σεατα sed Ἀωρο.:quo v cabulo mos Atheniensium erat dicere illos, qui ab ipsis mitterentur ad Apollinem Pi-ihyum, α Iouem Olympium ad rem diuinam faciendam. Peccauit vero Argyropylus, qui falso putauit valere hic praesectum spectaculorum quod peccatum ipsius mantium est: neque cnim res tam diisimilis recte inter se conferretur: hoc tamen erratum ipsius ne dum ceteri interpretes correxerint, ipsum tamquam verum exploratumque secuti sunt. Sequitur apud auctorem, Oportere seruare magnificum virum id, quod decet cuncti suis in factis; videreque quid congruat personae tuae,smulque quid requirant res, in quibus sumptus illos facit,ceteraque Omnia,quae custodiri debent, nisi velit aliquis adue sati dignitati,contaminareq; factum illud honestum suum.
II autem, qui in paruis, τel etiam mediocribus νt dignitri iubet,sumptis
is fot, non dicitur magnificus , Pale est istud: Saepe ego gerroni , sed qui instruenis, is ea magnificM '. magnificus enum liberalis est: liberalis autem, non ideo ea magnificus.
Ao iv Noret, illum, qui reprehendi non possit alijs nominibus, nec tamen sumat materiam δῖstnam tanta virtute,sed paruis in rebus, siue etiam mediocribus,recte se gerat debitosque sumptus faciat, non poste merito vocari magnificum; qualem se quondam suisse praedicatuit apud Homerum Vlysses, in domi adhuc viveret, l& haberet copiosum patrimonium narrat enim se saepe erroni ac mendico pecuniam suppeditasse; in quem casum ipse tune ine derat: non talem igitur dignum putat, qui praeclaro hoc nomine vocetur, sed qui in magnis, amplisque rebus idem Aceret. Quare inquit, omnem magnificum esse liberalem, utque id quia libenter dono dat,adiuuatque aliquos sua pecunia; non tamen contra omne liberalem esse magnificum; necessaria enim est in hac virtute implenda magnitudo.
missimos autem habitus egestas futile in paruis rebus captatis hanoris ap-t statur: exuperatio autem furi usis oletia, ac vacuit is quaedam honestatis, fiseumque habitus huiusicemodi sunt, qui non modum transeunt magnitudinis in his rebus, quibus oportet,sed in quibus non oportet, atque ut minime Fortet, lingorem, claritatem captantssu Aebs posterius praecipiemus.
ovo Mopo vocentur extrema in hoc animi habitu ostendit: dio enim, habitumque n l. lnat, ingenium, animumque pronum ad dandum, aut saltem Inde non alienum: nam minutus quoque, angustique animi homo dat: hunc igitur habitum, vitiumque in hae virtute ut potest, imitanda, aPPellari dicit a suis alterum vero extremum, α
249쪽
qui nimium In hoc facit, pluribus nominibus notari significat; quorum nominum duo hic ponit: hos igitur animi habitus non superare modum dicit magnitudine impensarum In his rebus, quae requirunt amplos illos sumptus, & in quibus rectum est, ita se gerere. sed in quibus minime decet, quos etiam homines insimulat,sgnificans eos falso putare, serem praeclaram facere,& summa laude dignam, cum ita se gerant: omittit autem modo plu-xa,quae de hac labe, turpique culpa dici possunt:quia infra diligenter ipsa exponet.
M. cus autem, homini, qui sciretias didiceris, po simili is : menim, ae potessarem haletes endi H 'οἱ geret, sumptus magnos fatiendi
elegantere quemadmodum enim initio a nabs dictum est, habitus action lis ά fatur, eτ rebus, quarum est: sumptus autem msinisci Uri magni sunt, ρο νι
ά cent res, in quas m. huiusicemodi igitur m opera esse debent: sicetum reiemagnus sumptus CZ qui Aeceat opus: quapropter opus quidem oportet se H-gnum sumptuiro, Fumptum autem opere: fue etiam superaret um.
A p s R I R E voluIt Aristoteles, quod acut Eanimaduertit, in moribus re nstitutis magnifici viri, quaedam extare debere,quae inde abesse non possundalioquin simulatus ille non verus magnificus soret: sunt autem ea numero sexi quorum rximum est, parem ipsum este si- milemq; homini erudito, qui didicerit bonas artes: quia vim habe potestatem'; videndi, quid deceat singulis in rebus, sumptusq; iaciendi qui congruant illis studiis. Quemadmodum aut inquit, initio tradidimus : facit autem hoc in secundo horti librorum: habitus animorum definiuntur, perspiciunturque quales sint ognitis iactis, & materia ipsorum; hoc ipsum igitur in hoc verum este repercetur:s impius enim magnifici viri magni elle debent, de qui conueniant ipsi ; talia etiam elise debent facta; quod cum seruatum erit, contingetque. & sumptus magnus erit, &qui conueniat, resipondeatque facto illi; quare addit, concludens rationem, & ut opus dignum si sumptu, oportet,&sumptus opere: quod si accurate custodiri non potest, potius ae exuperantiam, nimiumque vergendum est, quam ad contrarium ipsius, minusque. Cum elegans autem ac lepidum adverbium sit,ductumq; a suavi re, qua hic usus est Aristoteles in moderandis sumptibus magnifici viri, eodem etiam 'sus est Plato in v I .libro de legibus ita loquentem induces At neniensem hospitem iμά- μω et ea i ta ita u. tia; cuius contrarium ea ηα si me, quo insita, in eodem libro . usus est auctor, & in III de moribus ad Eudemum in institutis itidem magnifici viri d
Sumptus igitur huiuscemodi se et rMagnificus honectatis causa: et-
mune n Iue hoc Hi sinutilus cunctis.
E x Po N I T alterum,qisod requiritur, ut sumptus xmpli, proprijq; magnifici vIr; ex;stimari dicique merito debeant: non enim satis est ipsos esse grandes; sed hoe quoque diligenter et attendendum; ut dignitatis causa fiant, non alia quapiam de causa ; quae saepe impellunt homines ad hane virtutem adumbrandam e hoe vero non proprium, peculiareque huius esse tradit, sed commune ipsi cum alius virtutibus. rime
250쪽
Et praeterea libenter, atque essester equisita enim ratio insῖ tilus Abilita,minsta est, ac sordida.
Tx iv M est.vi libenter sumptus illos faciat, & largὸ ; nec quicquam cogitet de extenuandis illis; omnis enim cura suscepta de hac re minuta est, inquit, paruumque atque angustum animum redolet.
Me quomodo opus pulcherrimum , maxime decens e ci passi, magis ea siderabit, quam quanti, or qua ratione minimo.
iv Axxv M hoc est, quod in muneribus, factisque Ipsius requiritur: an maduertet enlminquit magis magnificus, quo pacto praestare pollit, ut opus pulcherrimum sit, maximeq; amplum, quam quo impensa in eo grandis non sit, & quomodo minore pecunia id moliri queat.
Nec si turea,liberalem quoque magni cum eo: nam liberalis sumptus
faeciet in ea,quae oportet,c ut oportet: in his autem rebus id quod magnum est , proprium Hi magnifici, veluti magnitudo, cum liberalitaι conflat circa haec.
Annix, quod quintum est, fieri non posse, quin magnificus liberalis sit; eum liberalis etiahomo sumptus faciat in rebus, in quibus rectum est non parcere pecuniae, α modum etiam debitamque rationem in illis seruet; quibus in sumptibus cum amplitudo existit, illi essiciunt virum magnificum; granditas enim, magnitudoque distinguit magnificum a liaberali, cum materia amborum eadem sit, versenturque in ii iidem rebus ambae cum laude .
Et ab aequali sumptu opus e ciet magni centius: non enim eadem virtus ea rei familiaris, operis quod possidet enim qui maius Diatur, si maximo pretio dignum fuerit, veluti aurum : opus autem, quod magnum, oe praeclarum rhuiuscemodi enim omnis spectatio est admirabilis: magnificum autem admirasile: si operis Virtus magnificenti Pae in magnitu ne collocata est.
A n i v N GIT sextum quod dc ipsum valet ad declarandum magnificum virum, seiungendumque ipsuma liberali, eum cadem impensa, pecuniaque moliturum esse opus magnificentius. Cum incumbat toto animo in splendorem ac decus; cum vero hoc, quod praedita eat,mirum alicui videri potuisset; docet ipsum incredibile non esse, rationem reddens suae sententiae , non enim esse aicit eandem virtutem, laudemque partis alicuius rei familiaris,& operis,cum alterius virtus, exempli causa, fundi, vestimenti, tabernae equi pretium sit. pretiumque quo paratur, veluti ut ipse inquit, aurum; operis autem, magnitudo ac species, serinaque; affert quoque huius rei causam: inquit enim: huius enim, operis scilicet spectatio, animaduersoque admirabilis est: Intelligit enim sinum, porticum. basilicam. publicum denique aliquod aedificium; quod autem adiungit sumptum est ad ratione concludendum; quod vero masnificum est,admirationem gignit, & est operis virtus magnificcntia in magnitudine poli in .s co