장음표시 사용
221쪽
exponἰ quae hoc consilio recteque gesta es le intelligamut: in primis oportere eum narrat, dare, quibus aare oportet, rectumque eit, & ut in personis deligendis ipsum diligentiam adhibere,ita etiam in rebus,quas dono dat, sed tempusetiam seruate eundem debere Indi 'ca cum exiguae,minutaeque res aliquando praebitae valde laborantibus,vim magnorum beneficiorum naehie sint,cetera quoque custoditurum ipsum significat, quae Tol;M.tis nomine continentur, comitanturque honestae benignitati.
Atque haec libenter, aut saltem sine dolore: quod enim e citur extraece piis virtutis iucundum est, aut saltem expers doloris minime trisse, CT ad inu-νentam dolorem factum. rANi MVM etiam,volimratemque spei larἴdcbere adiungit illius qui dat: libenter polin eum opitulari debere significat, aut saltem sine dolore quod addidit quia vix videtur fieri Polli , ut aliqvix tapiat voluptatem cum semetipsum spolia parte fortunatum suarium: at iter autem fieri non oportere ostendit:cuin quidquid ex virtute si iucundum este debeat, siue vacuum ab aegritudine, moles liaque . Adhuc addidit, manens in eadem cogitatione, dissicultateque huius operii absoluendi,nullo certe pacto cum dolore, tristisque aliquis hac beni- gnitate sungi debet: hoc enim facit qui magis diligit pecuniam, quam vii lutcm, ut ipse ili
Qui autem gessit quibus non op rtet, siue non honesti gratia, sed ob aliam quampiam causam , n est liberatis edatius qui am dicetur .
C v M ostenderit, quae seruare opus est illum, qui cupidus si suius praeclari nor imis coi sequendi:vereque liberalis haberi studςat,rei magis explanandae causa, adiungit eum qui aliter facit, peccatque in his rebus,aut quapiam ipsi rum, nullo modo liberalem dici posse, idest qui personas non seruat dignas. quibus ipse opituletur: neque dignitar s grati λ faci quod facit, sed aut ostentandarum diuinarum caiisa. desidet loque inanis, La cae ille gloriae incensus, aut quod speret illa via se poste in libera ciuitate impellum adipisci; v 'de Catullus vocavit C. Caesaris sinistram liberalitatem, liberalem non polle vocari, sed dicendum esse,ut conuenit illi rei, qtiae hominem l .pellit ut talem se praebeat. π
Neque etiam is qui dolenter: magis enim hic fissi sumeret per uniam, quam
honestam assionem: i quod mimm e est liberalis hominis.
EODEM palpo narrat reiici ab hac illum, qui tristis & cum dolore dat neque en Im dubium este inquit,quin magis ainamtus sit pecuniam, quam honestum, pli numque dignitatis fa- im, cuius animi, voluntatisque non est vir liberalis, qui anteponit semper honestat
paratus semper a scendum non enim est eius qui fustius sit ad nescia dan
dis,paris Deile iuuari ab alio. i. . dia . . . l
222쪽
In IIII. Librum Arist. de morib. s 93
30 T v A M euoi uit,quoi nodo se gerere debet homo liberalis in J.ando, declarat nune, quae sint parks i ius in accipien do , quae cuneia niti seruaret, inu in aret laudem fiam;
vel potius toti frangeret,ac dilli paristinam in hoc etiam oportem stum recteneris, dignitati seruire aretium est:abstinebit isitur se ab his erratis, ac culilis; neque enim inquit, .cupiet pecunia unde minime capere oportet; qui namque hoc iacli. improbeque atq; inhoneste pecuniam parataonge abit ab osticis ii qui non magni aestimat pccuniam. Addit post noe non cite illum natura, moribusque promptum paratumque semper ad petendum, quia remotum valde cst atque alienum ab ingenio hominis, qui iiivare alios pecunia velit,incile pati se aliunde beneficium capere. Talem autem a graui scriptore memoriae proditu est, futile Solonem qui cum atra natus estet benefico homine; qiuq;. terra tamiliardattriuerat in subleuandis, uendisq; pauperibus ciuibus, etsi non deerant qui ipsi,opitulati vellet locupletes libmines tamen indisci nuinqua potuit ut liberalit rum Veteretur, pudore deterritus cu taret se ortum e familia, quae ali s prodeste Pecunia tua solua tota
ccipiet .lutem , unde oportet, ceu ut suis bonis, fundis atque hoc, non
quiahonestum sit sed quia necessarium :*ipsis pecuniae iuuare neque et i; aby-
cietomnem curam surum bonorum, cum mammo habeat fructibus horum alim
quibus suppeditare: neque quibuslibet dabit ut posit quibus oportet dare ,
quando, ubi honestum . . ADDIT noster auctor,capiet pecuniam unde decet, velutIe suis praedIis, non quia honesi item ullam in se hoc habeat verum quia cogitur hoc sacere, ut suppeditate alijs valeat. Tra dir.eundem iusdepturum elle curam aliquam vectigalium suorum nullo pacto ne/le iurum patrimonium; luod non nuali cum laude praes iterant,dediti toto animo cognitioni semin naturalium, ad studiis quibusdam alijs honestarum rerum, non tamen, ita segerunt studio augendarum fortunarum suarum , sed vi possint prodesse sua peeunia honestis viris. Adiungit etia i ipsum quibuslibet hominibu & nulla laus e commendatis non Hilargiturum, ne priuet se sicultate eorum iuuandorum, quibus rectum es deretq; prodesse, atque ut in perlonis deli end s nulli errato assin Is erit ; nam de sinem verum piopositum habebit,& tempus eaptabit. Illustri etiam exemplo ornare volo documentum alictoris,qui non patitur liberalem virum abἰjcere curam reddituu suorum . Commemorat Plutarchus, cum Pelopidas ille Thebanus,videretur in hoe labi retraq; ut apebant, necessariam vitae negligere,amicos eius,prudentes viros, asiae Ips, ne hoc saceret, quibus tamen ille respondit, magni animi vir,contemnens opilinum eorum consilium, vere necessariam dicὶtis, sed huic Nieodemo.ostendens illis hominem, qui sorte astabat,cecum ac claudum.
lde autem liberalis proprium e Z, transire lineam in dando, ita xt relinquat sibi pauciora: non roicere enim ad semet sium, liberalis o cium es. Λ
s i c N i s ic Ar hic auctor non nulla, quae requῖruntur In violibris liberalia hominis, neq; a persona ipsus abesse debent quoru primum est,quod inquit liberalis hominis proprium esse vehementer se In suo munere gerere: superareq; potius modum in dilamiendo, quam lsati officium suum desiderari, atque hoc cum nactus est hominem dignun, sua tanta liberaitate; ta vi relinquat tibi paucIota, quam ἰn alium conserat, & quasi effindat; cum minia me Ipsius omelum sit conuertere mentem ad se. ια
.Ita fortunis autem liberal ras appestatur: non enam in numero Gyum, quae
Li factu i liberale eu , sed in animi habitu eius, qui dat: hic autem ξηρ
223쪽
facultatibus dat: unde nihilistat, quin liberalior esse possit, qui pauciora dis
NON habere certum ullum ac definitu terminum liberalitatem,testatur, sed spectiari Ipsa ac ponderari oportere ex sertunis, viribusque eius, qui ipsa utitur: neque enim liberale factum aestimari debere e numero,copiaque eorum, quae praebentur, scd in animo, volu tateque ipsius,qui benignus est, cuius habitus norma erit patrimonium; unde inquit via venire potest, ut aliquis magis liberalis sit, qui minora, paucioraque dat, si minus pecu lium habens, minus etiam quam maiore fultus, libenter dederit, magis benignus e v.
Liberaliores autem esse videntur j, qui non quaesiuemni rem sed acceperunt a maioribus: nam π egenatem numquam e perti sunt, oecundi, cara magis habent sua opera, veluti parentes, oe foetae
MONSTRAT, qui plerumque magῖs procliues sint ad hanc virtutem colendam: docet i , Rrationibus holus rei redditis eos, qui suo labore, studioque rem non quaesi iunt,.sed a parentibus relictam sibi acceperunt' magis liberales esse, prius duorum arsumentorum, quia bus ad hoc comprobandum utitur. eit, quod numquam in vita ante acta hira ueruntii neo ustarunt,quam graue malum sit paupertas: non metuunt igitur, ne sibi aliquando res de- . m. Alterum autem, quod a natura hominibus datum est vi diligant magnopere sua omnia oci facta & opera: auare magis solent ea tueri id quod probat exemplo & parentum 5 poetarum: utrique enim in hoc valde labuntur ac peccant. Quod ad poetas pertinet eodem simili usus est Plato in primo libro polit ae qui dixit,veluti poetae sua poemata diligunt, ita parentes diligere suos liberos idem quoque in epistola quadam ad Atticum edidit M. Ci- ., cero his verbis. Nemo umquam,neque poeta, neque orator suῖt, cui quemquam melior ,, quam se arbitraretur: hoc etiam malis contigit: Quod ad priorem sententiam pertinet, Mattialis in Hendecasyllabo cum exponeret, quae vitam beatam reddunt, primum id posuit di , cens. Res, non parta labore, sed relicta. Legi etiam sententiam hanc uno versu expressam 7n veteribus ;ll Is selioliis in Iliadem quo loco noni libri Achilles loquitur respondens V-lyssi, uni legatorum Agamemnonis. spernensque illius munera, posse se, s domum reuerti voluerit,oblectari bonis. quae sibi Peleus patet reliquisseti sua opera partis. Πατροῦ ιχ ν δατι , αὐάὼ να. Quas non possit plene beatus esse, qui pauper a parente relictus, statI.; cogitur res vlctui necessarias parare.
uitem autem es liberalem haudfacile ea: quippe cum dia tus non sit accipiendae pecuniae, neque etiam tuendae sed trofundendae, quique non M'. mel ob siuas utilitates pecuniam sed ut habeat τnde dilargiri queat.
Mist ni nos minime oportere sgnificat. quod spectamus paucos liberales homines, qui diuites admodum sint: repugnant enim inores, institutaq; liberalis patrimonio augendo. ut accurate docet neque enim praeditus hac virtute libenter aliunde accipit: neq; etiam de Hilus est rei tuendae sed potius procliuis ad dandii,& dilargiendum,quem etiam apertum planumq; est,non aestiniare per se pecuniam, sed ut dilargiri queat,honesteq; ipsa uti. Διὸ M ἰααλ α m et 'om ti μαλι- αἱici MO, AFia r et rim'. sui Dis gκ -
Quare dccusant fortunam, quod isti, qui maxime digni erant, qui alandareu, minime diuites sunt: contingit autem hoc non sine causae non enim fe-
224쪽
In illi. Librum Arist. de mori b. t 9 pnipotest, τt pecuniam magnam haleant ν, qui in ea quaerenda Hu nihil ρο- nunt, ut si etiam in Hirs relus.
A pi v N a i et corollarium ostendens male sentire de hoc militos, in errorem magno versari, qui fortunam accusant, quod sua bona perperam tribuat, cum quos praecipue locupletate debebat;quique digni erant sua largitate, minἰme locupletes sint. Docet igitur Jaoc contingere non sine causa,cum minime possint ad amplum, copiosia inq; patrimonium peruenire, qui curam nullam de ipso augendo suscipiunt:quod inquit, videmus vlia venire in ce , teris omnibus:requirit enim in omni arte, ac studio sum nriis gradus curam ac diligentiam plurimam in illis rebus positam. Non video autem cur voluerit Lambinus Iectionem mutare, quae rectaeit in cunctis de scriptis libris &excusis constans mansit: praelei tim cuin varietas haec sententiam, nullam in partem variet; nec quicquam in se habeat,unde mςrito receptae ante ponenda sit.
que aliquid huiuscemo te neque enim amphtu jῖ gereret, ut tuber liberalitin celsi inhu rebin pecuniam absumpsisset, non haberet, Indeseumptus faceret in ea, quae oportet: ut enim traditum ent, liberalis vel , qui pro viribus parrimoni sumptuι facit, σin ea quae Fortet.
Cuia pronum ad re aliquo modo effundendam liberalem ultum esse ostendistet, non tametvtemere hoe inconsiderateq; ipsum facturam declarat:seruaturum enim cum dicit,quae requiruntur in omni virtute perii cieda: nam,& perlἰmas, S tempora,& cetera omnia ipsium animaduersurum, custoditurumque est e testatur: indicauit etiam incommoda, quae inde nascerentur,si aliter facerer:amitteret enim nomen, laudemque liberalis: praeterea si sumartus magnos facere in indignos,& improbos homines,facultate se priuaret, honestos vi ros pecunia sua iuuandi, cum traditum sit, spectandum este patrimonium, nihilque magnopere supra vires ipsius gerendum. ' i
Qui aut superat modum, is prodigus est. Pare t annos non ilicimus pro-δ s ingentem enim numerum bonorum , quae possident, non videtur pronum
se largitionibus, . sumptibus superare.
, C. M deseripis isset liberalem, accurateq; mores dc instituta ipsius explicasser,nune prodigii, , qui dissipat sua bona, cuiusmodi si declarat: quomodo igitur vocetur,qui movum nus litin in hoc seruat,ostendit, traditq; ipsum appellari ἔσω quod nomen i ii impositum est, quia non tuetur rem familiarem: hoc aute in tari unis priuati hominis. iacile ulu venit vi contra in principibus viris: magnamque Potestatem in oppido,genteq; aliqua habentibus vix contingit;quare inquit, non dicimus prodigos este is tunatos & opulentos viros, qu a copia, ubertasq; bonoru,quae pollident,novidetur facile polle donis de sumpi bux superari.& tamen notum est, non nullos vetere memoria extitille, qui non sine caula prodigi, per ditoresq; sertunarum sitarum publicarum merito vocari possent,veluti Nero, cuius effusioni vectigalia populi R. satis non fuerunt ; & Ptolemaeus ille, Aeguptiorum rex ; qui eum primo ἰχ υ. e vocatus esset ob ingentes sumptus,quos in pompis,& aliis similibus rebus, facies,at tamquam insaniret, ἰαμψὼ vocatus est.
sumst igitur liberalitaι, mcdiocrisin inpecuniys dandis, accipiendis, li-
225쪽
beratum dilargietur, cor sumptus faciet in ea, quae oportet, . quot vortet miti modo in paruu, ac magnis, atque haec quidem iucundet .
Dre L ARAT, quae sint ossicia liberalis hominis, quibus cum fungitur, non discedit a se proprioque campo, summaque laude dignus est: contra autem,cum omittit aliquid, quod alienum sit, Peccat transitque in opposta vitia: quae vero sint recta ipsus facta,& quae culpae astinia, monstrat, ducens ipsa e definitione & natura,vique euoluta huius virtutis : inquit autem . Cum igitur liberalitas mediocritas quaedam sit in danda, uimendaque pec nia, liberalis & praebebit, & sumptus faciet in rebus, in quibus decer, rectumque C st la gum esse, quarum rerum sua pecunia parandarum numerum etiam seruabit, siue illae Pui illae siue amplae sint,qua ex pecunia, ita erogata,voluptatem capiet, libenterque illos sumptus seret.
Et capiet unde oportet, ac quot oportet: cum enim virtus sit med Ocritis in ambabus hu rebus: tractabit ambo haec, xt oportu comitatur enim largitioni probae huiuscemodi acceptio: quae autem tulis non est, contraria es: quae igitur
Issi comitatur Mulfiunt. contrariaι autem interse res planum est,n simulese.
AprRIRE etiam voluit, quae sint partes eius in quaerenda, capiendaq; pecunia: quod tamen generatim indicauit, tradens eum. & unde oportet, " oportet in eo custoditu- .rum este:cum enim virtus inquit in ambabus his rebus med um teneat,utrumque faciet recte; comitatur namque. ait, honestae beneficentiae par ipsi, similisque pecuniae compar tio, & qualem descripti, quae vero talis non est, ipsi repugnat & aduersatur. Quae igitur, addit comitantur sibi.ita ut una ipsarum alicram sequatur,limes fiunt, atque in eodem habitu animi: contrarIas autem una manere non potic,apertum perspicuumque est: quom do enim qui inhoneste praueq; Pecuniam parat, recte ipsa, honesteque utetur
Si vero praeter id quod decet,ae rectum est contigerit ksῖνt sumptus faciat,
sentiet inde dolorem: mediocriter tamen aegre feret,atque ut oportet virtuti exum proprium est, oe laetari, angi ob ea, quae oportet, atque ut oportet.
Doeg et qui sit an linus hominis liberalis, si sorte contigerit ipsum aliquando, errore quopiam,male collocasse pecuniam,quod graui etiam viro, prudentique usu venire potest: dicit igitur ipsum aegre profecto laturum, quia improbo homini, & indigno sua benignita-ite,videt se tribuille illud, quo bono viro potui fiat opitulari; mediocrem tamen itide dot rem assirmat eum capturum,& ut vera suadet ratio, cum proprium virtutis sit,& laetari, && angi ob ea, quae oportet, & modum etiam in his rebus seruare . Litteris proditum est. Aristotelem etiam aliquando in hoc lapsum suisse, qui mendico cuidam, sed improbo mo tali & flagitioso pecuniam dederit, quod cum lys postea obiectum fuisset,quomodo se pur
In communione autem pecuniae facile e praebet liberalis pus enim iniur
226쪽
In IIII. Librum Arist. de morib. 19 7
- ccc pere, quia non aestimat pecuniam, mar us angitur,si qua in resumptum non fecit, cum opus esset: quam doleat inkm quando, νbi non oporteret grandem pecuniam absumpsit, neque sentit cum Simoni .
AD v NGIT, quod alIenum non est a superiore sententia, sed tamquam Inde pendet. mi rum videri non debete,si aliquando liberalis vir decipitur suo in studio,cum propensus sit ad homines peo nia iiivandos:potest enim inquit iniuriam sicile accipere cum magni pecuniam non aestimet pei se : maioremque molestiam sentiat , ii aliquando nactus occasionem aliquam bene utendi pecunia, ipsam amisit, quam dolorem capiat, si sumptus aliquos fecit parum debitos: quare inquit minime probat vocetia Simonidis melici, qui auarus erat: lde aurem illa nota est de duabus arcis,quas narrabat, se domi habere, in quarum alteram conijciebat statiastin alteram vero nummos, mercedem suorum versu uniri hanc igitur se plenam si in per inuenire aiebat, cum aliquid emendum foret:alteram vero inanem. Satis nota, dc peruulgata est haee vox Simonidis. Meminit eius Plutorchus in libello
Pria gur autem in his quoque labitur, neque enim laetatur ob ea, quae oportet, neque quomodo oportet, neque dolet: erit autem hoc magis apertum, cum
CuM iam ostendisset, quomodo se gerat is h s, quae commemorauἰt, & n alijs,quae intelliguntur liberalis, significat prodigum in ijsdem omnibus labi, ac recciste:neque voluptatem ipsum capere inquit e rebus,unde rectum est laetari:neqtie verum modum in ipsis decerpendis custodire : neque etiam ansi & dolere ob ea, quae iustum dolorem inurunt, sed amigi, cum sui noli potest iucunditatibus illis, quarum' aesiderio incentus est: quae omnia pollicetur se suis locis plana facturum.
Trassitum ratem est a nobis exuperantias, Erpaucitates esseprodigalitatem, O illiberalitatem atque hoc in Laus rebus, in standa pecunia, atque accipienda sumptum enim numeramus in Eori: prodigalitas igitur exuperat in dando, oe non accipiendo in accipiendo autem iusiot: illiberalitis autem, in dandoquidem,minus facit, in accipiendo autem,exuperat,praeter quam In paruis.
C v M expositisset, qui sint mores hominis liberalis, qui medium seruat. nune transi ad ex- 3trema declaranda . quae testatur se, quoi nodo vocentur, supra ostendiste, cum quae nimium sequitur civiciae a Graecis, prodigalitas a Latinis siue essulio rei semiliaris appelle- opposita autem huic & quae parum sequitur &, verbum ex verbo, illiberalitas. quis minime conuenire videtur, Ingenuum & honestum virum . nimis minutum S parcum esse. In duabus autem iisdem rebus ambas versari tradit, sed contrario modo, Hest in danda, accipiendaque pecunia, nam quod duas nominat, uuae tres videntur esse. dicit se, sunt ptiis iactos in aliqua re emenda, ponere In dilargienda peeunia. Quomodo igitur praui habitus animorum vitiis assines sint, docet: primum igitur inquit, prodigalitatem labi atque exuperare,olita mulium det,nec curet capere, cum prorsus a quaerenda pecunia ipsa aliena sit: Illiberalitas contra animusq; angustus descit in dandoimodum aut
nullum tenet in sumendo : nec tamen in hae sua culpa sequitur amplitudinis aliquid, sed R , minuta.
227쪽
C v xi exposuisset, qtiae faciebam ad temperantiam, contrari aque ipsius vitia, conseri nune inter se intemperantiam cum timiditate, tuae lunt vitia duarum liaruin,quas iam explic uit,virtutum: probatque magis merito vituperari intemperantiam, quam timiditatem, v-sus pluribus argumentis. Cum constet autem ea, quae sponte facimus, si turpia sunt inaiorem nobis maculam inurere, quam illa, quae inuiti dc coacti, docet superior s hem risesse intemperantiam:ipsam enim, id quod facit improbe, facere ob voluptatem per Ap ὴdam: timiditatem autem ob vitandum dolorem:quarum duarum rerit,altera est expetenda:altera, fugienda:expetimus enim voluptate: cupiditateq; ipsius ardemus fiagimus aut dolorem.
Et dolor quidem e peractate e cit, ac naturam terdit eius, qui se opprimiatur voluptas autem mhil huiuscemodi e citi magis autemstonte se gerit.
Α Rura hoc argumentum est, quo idem probat: praeterea inquit, dolor eripit nobis mentem, statuq; animi moueti deprauat enim inquit,perditque naturam, ac vim eius,quod ipsam continet voluptas velo nihil huiuscemodi essicin polium usq; sine tanto periculo ac damno carere voluptate, statumque nostrum sine ipsa melius integriusque seruare: magis
Quare quiddam est,quia merito metis ei ci potest minus enim ne otium est se eri in ipsis mulca enim in vita huiuscemedi sunt O neperieulbis,minesse assuefaciunt in huiuscemodi rebus: contra autem in rebus formidolosis.
Hoc significat ipse corollarium esse. Quare etiam inquit magis probro, δ: dedecori assin se it ac dignior, quae obijciatur illi qui, secuti eam, Peccant. 4 cmo etiam hoc arguimmovit lucitra iit enim .facilius nos polle nosmetipsos ait adsecere iis tolerandis, quae iubet nos facere voluptas ac libido, propter copiam magnam ac irequentiam harum rerum, quae g pnunt voluptatem : contis Sirenian latre, ut pol cliarem habeamiis ita illum aliqui a ad mittendi in hac materia & sme gutturi ac intriindulgendi sitie stupro 'ut adulterio operam dandi a quibus si nos abstinemus, temperantes roddimur. Ad ungit etiam ardumentum, quo idem probat,a nullo periculo, maloque, quod subeat irin 1bmrtii b instruendo ad temperantiam colendam; seque contra intomperantiam muniendum cum contra se res habeat in meditanda sortitudine, seque ad Ulam Patando, vulneribus enim, ac morti caput obijcere necelle est.
Et videri possit non similiter sponte conori timiditas, f ipsiussin uti
Ha haec enim vacua est a dolore haec vero propter dolore exturbat e mente, ita,t
a, at arma. aliausine dignitate v lagerantzPaproster videntur es violenta.
V T supra contulit intemperantiam cum timiditate: docuitq; virum horum duorum tui corama is sponte susti peretur ita nunc conseri timiditatu cum proprijs ipsius timiditatis factis: dicitque non videti viro de eodem pacto timiditatem :pontu iuscipi, ut singularia ipsus iacta sponte geruntur,atq; administrantur:haec Cnim, imidit inquam,atque habitus, nullum dolorem inurit: quae vero inde prodeunt ob ingentem dolor n quem sentiunt, malumque graue quod aduentat ita perturbant, ut E potestate exeat ut non pudeat tim dum hominem arma abiicere, ceterisque in tebus flagitium oc Odccus admittere: Quapropter auctor inquii. haec vini adscire viaentur. & cogere inuitum ea moliri: neque enim qui
228쪽
os TEN Dir post haec, aliter se rem habere in homἰne intemperante: in vita enἰm mor busque ipsius res singulares, de quae particulatim fiunt, sponte, libenterque ab eo geruntur:huiuscemodi enim omnia facit cupiditate libidineque impulsis, & appetens illa vehementer, totum autem illud quod conflatur ex illis fictis minus sponte in ipsum cadit: nemo enim, in qu t, amat intemperans fieri, sed, si impetrari hoc pollet, vellet undique perfundi voluptatibus, non tamen illo nomine merito notari.
tinent enim in se similitudinem quandam 2 virum autem ab utro sise vocatum, nihil interen ad ea, quae modo quaerimus: flanum autem ea, fonterim a prio-je ductum esse .
Qv AE R i T nune de vocabulo, quo a Graecis IntemperantIa vocatur: consuetudinemq; s lere inquit ipso in puerorum peccatis notandis uti, ob sinititudinem qtrandam, quae inter Ipsa,& libidinosotuin flagitia grauesq; culpas existit. Cum autem alterum ipsorum ab altero ductum & translatum necessario sit:videt in mentem poste venire cuipIam, scire velle virum primo sic appellatum fuerit, quam tamen quaestionem uoti esse huius loci ac tema roris fgnificat, tantum amrmat, dubitandum non esse quin quod posteriam hoc nomine vocatum est, a priore translatum fuerit. In libro quoq; II l. de moribus, quos misit ad Eu demum quaesiilio Aristoteles diligenter de nomine,qtio appellatur a Graecis Intemperantia: α quomodo id factum sit, docet ut a peccatis puerorum videatur Ortum esse, quae coria recta,& east stata non suerint; quod si factum fili stet. non tantopere creuillent, neq; in eum lacum res venisset,ut vix remedium ullum ipsis adhiberi pollet. Admonere etiam volo, Xenophontem in primo libro .ar in ua Lux mi. quo loco tradit, Socratem min me si litum fuisse,quaerere rationem, & causas rerum caelestium aut naturalium, sed semper in humanis rebus cognoscendis occupatum fuisse, resq; bonas ac malas virtutesq; ac vitia sedulo inda ast e,in alijs appellandis,a consuetudine non discellisle:cum vero σα ρον- e contrarium o- hendere vellet,μυιαν ipium,non ἀ- οισίαν nominas te, quali furor quIdam, Insaniaque so-
Non male autem νidetur translatum es : casitigatum enim esse oportet, id quod appetit res turpes,GT multam accessionem habet: huiuscemodi autem maxime est cupiditaι,ac puer: seruiunt enim cupiditati fueri quorue ,'aecipues in his existit appetitus rei iucundae.
L A v D AT auctorem, principemq; huius translationis:assirmatq; multum ipsum In hoe via diste quia rectum est castigari, corrigiq; omne illud, quod appetit id quod turpe est: augestitq; in illo suo desiderio vehementer; tale autem esse tradit,lauiusq; gcsacris cupiditatem, de puerum omnem;quod declarare quoque significat quia pueri etiam in vita parent cupita ditati, ipsamq; tamquam ducem icquunturi, qua in aetate maxime inqui apparere appetitionem rerum iucundarum,quae est evolutio eius,quod inclusum est in nomine cupiditatis: multis enim locis ipse, definiens cupiditatem, dixit eam esse appetitione rei iucundae.
229쪽
Si igitur non erit obtemperans , oe in potestate e 1, quod imperium habet,
multum crescet inexplebit enim ese appetitio rei iucundae,atque omni ex par
tem nulto homine, m usus,functioque cupissitatis auget id quod eiusdem generis est, quia si magnae, ac vehementes fuerint, rationem etiam , tam Lbumi extrudunt.
Ex PONIT mala,quae gigneret pars haec animi, n qua regnat libido, nisi in ossicio tener tur,ac disceret parere rationi. Primum igitur narrat, suturum prorsus cise,ut valde crescat in praua illa sua rationere otidieque maiores vires capiat: tu suae lententiae caulam certam, veramq; adfert: expleri enim non polle ait cupiditutem rei iucundae ; quod etiam is stulto rege Persarum protulit M. Cicero qui praemium propollicratei, qui inueniliet no- ,, uam voluptatem. inquit enim. Qua inuenta non fuit contentus neque enim umquam fi- ,, siem inueniret libido. praecipue aurem in antino demetuisti ominis undique eam augenere noster i adii. Addit etiam, qui incumbit in eam, dum mitat se ipsam extinguere, atq; atiate contra augere,eum aetiis ille amplificet Id quod e si idem genetis ei &mnii ab eoA dem sonte manat: neque id contingeret in alio genere voluptatis, cum ardor libidini, non augeat amorem peeuniae. Adiunxit etiam tertium qubddam, quod pellimum est omnium, si magnae illae vehementesque fuerint, penitus ipsas rotestatem ratiocinan Is ratistinianis dique detrusuras esse, eiecturasque ex homine.
Quapropter oportet moderatas fas ese, paucas, oe rationi nulla in re aduersari hoc sum autem est,quod obtemperans, castigatum vocamus, veluti enim puerum, opus ea ut fraecipit, mandati cuctos, vivere, sic animi partem, in qua viget cupiditas,ut ratio iubet quare oportet partem animi, quae sedes ea cupiditatu in homine temperante assentiri rationi: ambalus enim propositum est honestum rconcupisciis temperans quae oportet,c ut oportet, Tuando: sic autem Batuit etiam ratio ' haec autem dicta sint de temperantia.
O 1 T E N Di T quod remedium sit tot, tantorumque malorum: dandam enim operam nobIs esse ait, ut cupidines hae moderatae sint, & paucae, ut nulla in re audeant repugnare rati ni : quod cuin effectrum, ad exitumque perductum fuerit, obediens rationi, eastigatumque illud vocare solemus t redit enim ad rationem nominis explicandam,qua a Graecis appellatur Intemperantia;quemadmodum inquit,decet puerum ad praeceptum, documentumque sui cullodis vivere, ita partem illam animi, quae sedcs est libidini ad rationem. Quapropter ait,oportet illam ipsain pariem consentire rationi; propositum namque ambobus est honestas ae dignitas:cupit enim temperans vir. quae cupere oporiet,& in illis expetendis modum iustum tenet, & tempus etiam rebus idoneum seruat, & sane addit nihil aliud Praecipit ratio, de consilium, quam ne ille hoc praestet.
230쪽
IN IIII. LIBRUM ARISTOTELIS De moribus ad Nicomachum
IC AMUS autem deinceps de tiberalitate: Videtur autem esse mediocνit, circa pecunia e laus enim triluitur homini v lentii, non quod recte se gerat in periculis ιeclicis 'neque in
quibus temperans commendatur, neque in rebus exictimandis': si circa dandus pecunias, ρο accipiendas, magis autem In Lnilis pecunias autem appellamus cuncta, suorum aestimano nummo mensiuratur.
OST duas, in posteriore parte libri, qui antecedit hunc , a se explicatas virtutes, sertitudinem scilicet, ac temporantiam; iaggreditur nunc liberalitatem, & ipsam unam harum viri tum, quae morales vocatae sunt, quas omnes,una excepta iustitia, cui plenum, integrumque quintum librum seritat, in hoc traditi sequetur autem ipiam magnificentia; quae in e dem quasi campo, & materia versatur, sed maiore animo, &honestiore grandioreque strato. Quod ad ordinem harum vi tutum euoluendarum pertinet, non eundem hic sequitur, quem In libris de moribus, quos misit ad Eudemum, probauit: illic enim post ambas easdem , distaruit, praecepitque de mansuetudine, qua explicata, de liberalitate egit: itiam autem mediocritatem quandamellis vult, in pecunia utenda; reque familiati administranda, quam hic collocatam elle, demque suam habere vult in medio harum rerum, quarum unam vocat suis verbis hoc I co δ .ii: alteram vero, Gψm: utrumque enim horum, quae Contraria lurid inter se, recte g rere liberalis debet; idest dare , dilargirique pecuniam quibus decet, ct capere unde oportet. In altero illo loco ad Eudemum mutauit nomina horum liberalis viri munerum obeundorum, de quam hic appellat mi P illic vocavit κἈσs: eodemque pacto, quam modo δυ ν. illic'aa. M u. : vocabula igitur variata sunt, sententia custodita: qui namque pecu