장음표시 사용
311쪽
elues, itaque Insormat, ut simpliciter viri probi sint, nec virtus eorum ad alium reseratur, cum scrupulus quidam illic existat, neque penitus notum sit, utrum ossicium iit id moliri,ciuilis sacultatis, siue alterius cuiuspiam, pollicetur se postpa quaesiturum elle,at que omnem hanc quaestionem dissoluturum, cum alia videatur esse laus, condicio ueviri probi, & boni ciuis, quod diligenter docuit in ijs, quae scripsit de republica; cum enim sint vati j status ciuitatum, variae etiam aries illis tuendis requiruntur : usu autem venit, ut in uno tantum, qui regitur ab optimis viris, qui est vir probus, sit etiam ciuis bonus idoneusque illi administrando.
Iustitiae autem particularis, iussi eius, quoI js constat , una quidems ecies est, quae manet in distributione 'vel honoris, vel pecuniarum , Vel aliarum rerum, quae diuidi psunt js, qui seunt participes rei pullicae: in his enim contingit, ut aliPis inaequale habear, G Myale, alius ab aliis.
I NixtuM hinc ducit explanxndae iustitἰae particularis: illiusque iusti, quod ipsa constat; primumque distanguit eam , acd; uidit: unam enim speciem ipsius esse inquit, quae manet in diuisione certorum boni riim, suaque ac debita parte horum lingulis ciuibus tr buenda, quae autem plerumque distribui toleant, docet: sita enim sunt, honos, pecunia, aliaque huiuscemodi, quae tribuuntur, ut loquitur, iis , qui sunt participes rei p. Id si ciuibus . Nam quod alia inquit. notum est, Platonem In integerrima illa sua rep. prae- mium eius, qui forte aliquod facinus in bello fecisset, elle voluisse, osculum formosi pueri: nec potuiste illum legibus eius loci renuere a se humanitatem iliam, ne dicam dulcedinem , ac suauitatem, ς vellet. Distentit igitur in hoc magnopere a doctore suo; qui putauit magis periclitosum id este, amarior sque doloris plenum, quam saeuae bestiolae, aranei, morsum. Nec tamen bona tantum diuiduntur, verum etiam mala, incommoda, ac labores, pericula, & damna rei familiaris: requiri autem hic iustitiam hanc declarat, cum contingat aliquando errore, ' ultioue mali diuisoris, ut haec cuncta . sive bona, sue mala perperam allignentur. Nam de hoc etiam merito queritur Homericus Achilles, qui ait in codem gradu honoris esse ignauum militem, ac sortem, idemque praemium dari cellanti atque otioso, de strenuo, auidueque proelianti.
a autem , quae in contractibus emendandis , corrigendisi occupatur: huius autem partes duae: contractuum enim , hi quidem 'ante a mastrati sunt: in hos vero inuiti incurrerunt: seunt autem sponte gesti, ceu venditio, emptio, foenui, sponsio, mutuum , depositum, locatio Gr conductio ponte autem suscepti dicuntur, quia initium contractuum horum Astante susceptum est.
ALTER AM specἰem huius particularis Iustitiae esse ait, quae posita est, in emendandis, corrigendisque contractibus, in quibus culpa aliqua, frausque adhibita sit. Vt autem diuiserat iustitiam hane bifariam . ita posterius ipsius quasi membrum secat, cum homines quaedam sponte contrahant, alia vero inviti,& coacti. Exemplis etiam postis cuiusmodi utraq; sint declarauit; sponteq; gesta se intelligere dicit,uenditionen emptionem, dcceler quae appellat, quae fere cade en crassit Vlpianus de verboru fg tificatione inquit. A enim;
312쪽
In V. Librum Arist. de mori b. a s 9
si enim; Contractum autem ultro, citroque obligationem, quod Graeci, Retyux vocantis veluti emptionem,Venditionem,locationem,conductionem, societatem. In netiam de oco fiet js M. Ciceronis eadem significata sunt his verbis. Atque his etiam, qui vendunt e ., munt; conducunt , locant e contrahendisque negoths implicantur. Cur autem haee ita vocata sint, docet, quod tactum este tradit, quia initium horum contractuum volunt irium I ponteque susceptum, postquam autem sectum est, non est in potestate alterius corum, qui id voluerunt, illud frangere, ac labefactare.
ctrum autem qui nobis inuitis fiunt, aliν quidem sum ciam estini. v luti
funum , adulterium , veneficium, lenocinium, alieni serui abductio, eaedes fraude a minisbata, falsi testes: Er autem riolenti, ceu vertera, Vincula , mors, raptus, corporis Alditutio, maledictio, ludibrium.
Divini T etiam contrainis , In quos inuiti homines cadunt: duorumqite generum Ipsos esse tradit, cum eorum quidam sint occulti, clandestinique : alij autem aperti & palam administrati, sed vIolenti, unde appellati sunt. Occultos esse inquit hos furtum, adulterium, venenum datum, productionem ingenuorum puerorum ac virginum, uollici rationem alienorum seruoruin, dolo necare: falsos testes. violentorum etiam exempla ponit, quae dicit esse, eum quispiam liberum hominem caedit, cum in vinculis habet cum obtruncat, cum latrocinatur, cum debῖlitat partem corporis, mancumque quempiam reddit, cum male loquitur, contumeliaeque causa coenum iacit in quempiam . quod erat usitatum apud Graecos: unde verbum ductum, conformatumque ab idi, est γε λακί -r Ira e enim coenum . lutumque est: cui ludibrio, iniuriaeque simile est il- ,, Iud, quod M. Cicero inquit. Clodiani nostro. consputare cneperunt; qui etiam expressit, quod auctor hic π.e a appellauit: & quantum potuit, iniuriam hanc auxit pro si L. Flacco, testem in illum Decianum exagitans. Reddat misero patri filiam : nam mem-- bra, quae debilitauit lapidibus, fustibus . serro: manus, quas contudit: digitos, quos confregῖt: neruos quos concidit, restituere non potest . Primi illius, quod vocavit αίαν, exemplum est satis accommodatum Terentianum hoc, cum Syrus quaesiuit ele mone, quid fuerit, quod ipse concertauerit cum Aeschino: concertationem namque vocat σ--αλμα id violentum : noluisset enim pugnare Sannio. sed vis ipsi adhibita est ;- quate inquit. Numquam vidi iniquius concertationem comparatam , quam quae hodieia inter nos suit i Ego vapulando, ille verberando, usque ambo defessi sumus.
si uia aut , or iniussus ect inaequesis, Griniustum factum inaequalis ;peryieuum en esse quoddam medium inaequalis : hoc autem est aequaler iu quocun1ue enim facto est plus m minuι, es etiam a ua . Si igitu, in iustum es inaguale , iustum erit cluale , ia Fuia sne ratione videtur ο-
I Ne v M p ir nunc in hanc rem, indagatque aequale, ita autem argumentatur, sumptῖα ii ou 'e clara sunt. Qii ix igitur homo iniustus est inaequalis. & factum inlusium itidem. inaequale ui minus
313쪽
minus quae sunt partes ipsius in in eo etiam aequale est, quod qui diligenter quaeret, illic inueniet, unde inquit, s stare volumus eo, quod ut certum positum est, iustum sactum aequale est: quod quidem addit, ita ratione conclusum, sine argumento probatur omnibus. Alibi etiam, cum certa ratione quiddam demon stras let, dixit se potuiste supersedere opera illa, cum satis planum illud sua vi esse potuisset: veluti in IIII. horum li
Quid autem aequale medium est,iusium quoque medium quoddam erit: est autem aequale minimum in duobus ἰ necesse igitur iusium medium, oe aequale
esse, cT ad aliquid referri, c quibustam: qua P:dem medium quorundam :haec autem seunt plus oe minus: qua autem aequale est, duobus: qua autem iu
ssum, quibusdam nec se est igitur iustum minimum in quattuor esse: qui lusenim,ut sit iustum, euenit, duo Iunt,Er in quibus iussum iesum manet,res duae, atque eadem erit aequalitas quibus, oe in quibus : ut enim illa se habent, quae sunt in quibusdam; ita σω, quae quibus enim hoc non foret, qui sunt aequa les,non aequalia habebunt: se hinc nascunturproelia, oe fuerimoniae , quanda vel aequales non aequalia, vel non aeruales aequalia haluerint, oe adepti
R v n. x v s, posito illo, quod modo demonstratum suit, argumento, probat iustum factum
esse medium quoddam adstruitque cetera quae fini suo confirmando necessaria erant: I quit enim . Quia autem factum, quod aequale est, medium est, interiectumque inter duo inaequalia, iustum medium quoddam erit; quod autem aequale est,minimum in duobus existat oportet,seque,atque altero seiuncto a te. cum quo conseratur. Minimum autem i qui*quia pluribus etiam aequale potest esse: in solum enim,unumque non cadit hoc nomen:necelle igitur esse inquit quae redditio est illius , π.; vicini , ut iustum fictum medium sit,& aequale: idemque cum alio conteratur, nec non quibusdam etiam, & perionis conueniat: Non una autem,eademque ratione dici de ipso cuncta haee ostendit sed variari, mutatis rebus, quae ad ipsum pertinent: qua enim ratione aequale mediu dicitur, quorundam medium intelligitur, quae qualia sint,ositendit; illa enim est e tradit plus,& minus, qua vero aequale appellatur duabus rebus, personisue, quae conseruntur inter se, aequalla accipietur, ut supra declaratum est, qua vero iustum dicitur, quibusdam homini sus, personisque congruet. Sequi autem dicit ex ijs, quae modo tradita sunt, ut iustum fictum ma
neat in quattuor tamquam terminis, nec minore numero constare. conficique res pollit:
requiruntur enim personae saltem duae, quibus id administratur,quas intellisit pronomine illo, dandi casu polito, tit: nec non res, quae distribui debent, quae ut imp eant num rum personarum. duae . de ipsae necessario debent esse; ipsas autem significat verbi, his quod ii seruatum suerit,inqui eandem aequalitatem in entum iri in personis,quae sunt ornandae,quae in rebus est,quae praemin loco dantur. Vt explanemus autem, quod non satis aperte dictum est, cum requirantur, ut hoc ordine fiat, quod significauit, pers nae,ae res: horum quodlibet in duo diuiditur, unde quattuor existent: aequum collatum cum aequo, parque ipsi aequum est: iustum igitur in quattuor spectabitur Aula attenduntur personae duae, quisus praemium tribuitur, & res itidem, in quibus hoc colitur, atque exercetur:iustum igitur in quattuor manebit, cum administrari non possit sine personis aerebus . nam si aliter factum fuerit inquiucc minget, ut aequales homines praemia minime
314쪽
In V. Librum Arist de mori b. a XI
aequalia habeant,unde ait exoriri discordias & seditiones cum scilicet aequalies meritis ciues, non aequalia praemia adepti fuerint, siue non aequales aequalia acceperint. Hoc etiasapiens vir vlysses apud Euriridem dixit in fabula; cuius index est Hecuba: in eoque ae- grotarz ciuitates multas signiticauit, cum utilis rei p. ciuis, paratusque semper ad commune bonum augendum nullo meliore loco,graduque honoris fierit, quam quiuis deterior. α ignauiori, sed quis grauis scriptor hoc non vidit,ae diligenter admonuit elle hoc exitium . rerum Publicarum.
Praeterea ex eo quia pro Linitares, hoe perspicuum est: iussum enim in ESLyributionibus rerum bonarum fatentur omnes pro dignitate quadam esse δε- sere r dignitatem tamen, vinearissim cuncti esse dicunt, ed qui uarum multitu
dinis amant,libertatem: qui dominatum paucorum,diuiti, at vero, tilitarem quι autem optimorum, virtutem.
ARGUMENTO hoc altero idem confirmat: perspicuum enim esse inquῖt, custodirἰ debere aequalitatem, quam dixit, ex accurate animaduersa dignitate: communique sententia, quae de ipsa est:cuncti enim ciues, 3c tenues hominec obseniaque, & honesti ae clari consentiunt inter se, iustum in distribuendo honore ac pecunia manere in dignitate quadam tuenda, quam tamen dignitatem non eandem esse volunt: sed ut in hoc consentiunt inter se, quod dignitas stot tendenda, nomenque probant ita dissentiunt,ac litigant de re, quae merito ita sit appellanda. cuique nomen hoc conueniat: uniuetias enim de rebus, & valde inter se discrepantes sententias este ait, cum populares homines, & qui delectantur staturi multitudinis,libertatem velint. unde Terentianum illud. Hiccine aiunt libertatem aequiesse omnibus qui dominari autem volunt in ciuitate, pauci numero, partim laudant diuitias, partim claritatem generis; neque enim omnes eandem esse debere huius rei normam arbitraritur, nam nobiles etiam, & locupletes participes volunt elle huius tamquam dominatus. Quibus placet status opi morum ciuium,hi in virtute dignitatem statuendam pu
Est igitur iussum quiddam, quo reportione constate.proportione enim conflans non flum est proprium numeri confari ex unitatibus, sed ommno δε- mumi tumeri: proportio enim aequalitis eu rationis, quae in quattuor mini
mum Inueratur. Cos ex votT ex iis,quae tradita sitnt: indeque elici dicit, iustum hoe, quod accommod tum est partitioni, de qua dii Ierit,proportione constare. seruatique in eo debere aequalitatem ut ea, quae diuiduntur,respondeant meritis personarum,quibus tribuuntur. Cum videret autem consuetudinem uti hoc nomine analogiae, quando sermo est de numeris, qui constant ex unitatibus, accommodatique sunt rebus numerandis; cum inquam ostei,dere volumus, quot homines sint, siue quot equi, siue quot nummi; significat. locum etiam iapsum habere, usurparique de numero cum aliqua re posito: quique cogitatur aliquibus adiunctis rebus,quo declarato, nequis error hinc oriretur, redit ad idexplanandum, quod docere volebat. ostenditque se vere dixiste in secto iusto requiri, ut custodiatur similitudo rationum, clim αἰαυνα sit aequalitas, limilitudoque rationis,cui consc erilae dicit qua tuor res necessarias esse.
315쪽
nem b. ita ea, quae est litterae ι , is eam, quae est e. bis igitur ea quae eulitterae b, dictaeu. Quapropter si ea, quae est litterae , , bu Ista serris, quattuor erunt, quae proportione sibi re nilem.
NE QI E M autem perturbaret numerus hῖe rerum grandior,quam putetur, cum sit proportio, quae tribus terminis contenta est, ut i upra fecerat hunc scrupulum euulsit: docetquecu sint duo genera proportionum,de altera ipsarum,quae diuisa vocatur,quin hoc verum sit, neminem dubitaturum esse , sed etiam de reliqua, quae continua appellatur idem vere dici assirmat: utitur enim uno tamquam duobus: iterumque ipsum nominabit, quod ut aperiat,ante oculosque constituat, ut solet,utitur elementis. bisque medium capiliquo facio nihil dubii restare inquit, planeque cognosci, mutatis litteris,id verum ellis.
fise autem c iusium in quattuor minimum, oe ratio eadem: distincta enim sunt si luter, quibus, or quae: erit igitur ut a terminus ad terminum ι.
sic qui est terminus e adterminum L ct mutata igitur ratione, ut a terminus ad terminum o, ita terminus b, ad terminum L Quapropter oe totum a2 t
tum, quod quidem distributis copulat, siboc pacto composita fuerint, iuste
copulat i termini igitur a, cum termino e , . termini ι , cum termino E con
iugatio, est iustam, quo in distributione confisitis, medium iustum hoc es se ius, quod est praeter proportionem: o enim proportione constat, me rum e ser
iusium autem proportione constat.
Quo D innumeris . elementisque litterarum usu venire significauit, ut quattuor prorsuvipsa neces laria sint huic proportioni custodiendae, idem etiam requiri ostendi ut iustum hoc explicetur, nec minore numero confici rem polle; nam in omni maiore soc exerceri perspicuum est, ut enim minus non potest, ita ut cuique commodum est, augetur: eandemque rationem futuram in perlonis, rebusque, quae fuit in numeris : eodem enim Pacto diuidi illa testatur, idest personas, qui biis praemia danda sunt, & dona, quibus ornentur, id quod ostendit, breuitatis , claritatisque causa, expositione litterarum, quibus etiam utitur in declaranda proportione altera, quae . mutato ordine litterarum . unde nomen accepit, administratur, qua de causa etiam fieri inquit, ut quam rationem inter se raries habent, candem etiam habeant tota: quae quidem diuisionem illam. as lignati Demquc praemiorum coniungere ait. Ipsitioque hancelle in tu i iustum, quod accomm datum est duitioni,attributionique praemiorum honesis v ris: ipsumque medium esse inquit, quod proficisc tur ab analogia. Quod ad verba pertinet. illud Ee . ut locutus quoque est in v. libro *riti ἄν, non ostendit res ἰllas min mas esse oportere. sed valere quod Lat ni dicunt minimum: testificaturque, ut dixi, minorem hoc numerum idoneum non esse huic rei essiciendae .
316쪽
In V. Librum Arist de morib. a Ty
Gocant autem mathematici huiuscemossi proportionem geometricam: in geometrica nams euenit oe totum ad totum esse,quo virumi a virumque.
NARRAT proportionem hanc, quam docuit, accommodatam esse huic iusto administrando, vocari a mathematicis geometricam: in ipsa namque contingere, ut candem rationem habeat totum ad totum, idest persoridi cum suo praemio, quam habeat utrumque horum, ad utrumque illorum.
ADDIT autem. non usu venire, ut haec proportio continua sit: neque enῖm seri posse, ut unus ictemque terminus sit, cui, & quod, idest homo, cui pro recte ipsus hictis praemium tribait ur, de praemium ipsum, quod datur , ut fit in clementis,quae posuit, quae tum untur auobus modis.
Iussum igitur hoc proportione constat: iniustum autem est quia a proportione alienum eur fit igitur: hoc quidem plus, hoc autem minus: id quia etiam infactis exiIrit : qui namque iniuriam facit, plus Fiboni tribuit, qui
vero iniuriam accipit, minus boni: in malo autem,contra: in loco enim boni t nitur minus malum, codatum cum maiore malo ea namque minus malum magis expetendum,quam maius . expetendum autem bonum est, ν quod magis ex
petendum maius secies igitur una iusti haec est.
G E M v s hoc iusti, quod explicauit, proportione constare dicit : seruatamque In eo esse dignitatem personarum, ut praemia data respondeant meritis, honestatique eorum . quibus assignata sint: contraque iniustum factum est, cum in hoc culpa admisia est, peccatumque contra dignitatem corum' tunc enim usu venire inquit, ut eorum unus plus iusto habeat: alter vero minus, quam deceat, contra id, quod veritas, rectaque ratio postulabat: qui namque minoris dignitatis est, mapis ornatus fuit: tui vero maioris, minus auctus, quam conueniat ipsius personae, ac meritis: quod quidem addit, ut in praemijs dandis postea contingit, ita prius in agendo, factisque eorum usu venerat: qui namque iniuriam fiscit inquit, plus habet rerum scilicet putatarum bonarum: qui vero iniuriam accipit earudem minus:amisit enim aliquid rei suae aut honoris; quo enim augetur improbus ille, qui iniuste facit, id totum eripitur illi, qui iniuste tractatus est. Cum vero contingit inquit, ut malum aliquod,incommodumque diuidi debeat.idest sumptus aliquis publice faciendus, sue periculum adeundum , aut labor sustinendus, tunc res longe aliter sit habet: qui minus enim incommodorum capit, ille iniuste facit, cuius rei. consitique ipsius mutati ra- . tionem reddit sitis apertam dc planam: minus cnim inquit malum existimatur bonum, uociferatur cum maiore malo, quod etiam confirmat: cum magis expetendum si minus malum quam maius. Post hoc admonet unum iusti genus a se explanatum es . Non est autem omnino certa lectio quodam loco sisterioris huius partis, quod olim etiam anima
317쪽
terteiam : sed postea cum liber cuderetur, fugit eum, qui curam operis habebat, id nota xe: ubi enim legitur in excusis libris, nominandi catu, m μυ ira A ἰ κει , in pluribus ει melioribus vetustis exemplaribus, dandi casu ambobus locis scriptiam est τε, quod ve-1ius puto, ut reserat pers mas, non res, quae ipsis praemii loco tribuantur.
Reliquum autem unum , quod in corrigendo positum, quo versatur m comtractibus, σ js quos s=οnte , Oi s quos in risomines gerunt hoc autem iustum alia species est a priore iusto: iustum enim quod occupatur inpublicur bus distribuendis, semper consitat dicta proportione: etinim reflublicis pecuni , si se venerit, ut fu i arum distributio , consitabit eadem ratione, quam habent
inter se illa,quae a diuidendum proposita fuerint,s iniustum , quia opponitμr
huic iusto , a proportione remotum est.
C v M sectae part ilonis iusti diuisoque illo in duo quasi membra, alterum Iam explicasset,
nunc ad reliquum declarandum aggreditur, quod in corrigendis, emendandi que praxiii contractibus situm cit,unde etiam nominatur. Cum autem homines quaedam sponte sua, ac Volentes inter se contrahant:alia autem inviti, ac depellere a se non valentes. in amb-bus his ipsum locum habere significat. hoc autem iuitum diuersum esse ait a superiore i sto, iamque tradito, & in qtio discrepet ab illo, exponit: iustii in enim inquit,quod manet in praemiis, bene meritis ciuibus e publico tribuendis,semper constit proportione deci Tata, quod etiam repetit cuiusmodi sit, etsi iam expositum suerat: cum enim contigerit inquit, ut pecunia publica dis ribui debeat eadem ratione diuitio illa administrabitur,quam Ialionem inter te habent ea, quae in publicum collata fuerint, vςluti siquis grandem p cuniam comportarit ad rempub. duris ipsi iis temporibus, exempli causti viginti talenta,ester vero dimidium Ipsius, et ἰt postea Ipsis tribuendus honos aut commodum eadem proportione , qua illi de suo ciuitatem subleuarint. Eodem pacto ait iniustutu tactum, quod repugnat, aduers,turque huic iusto, erit illud , in quo proportio minime custodita fuerit,
Iussum autem quia in contractibus a rasatur, in Iane aequale quoddam: H-
russum vero inaequale, sed mιmme secundum proportionem illam, PerNm eam,
quae aritimetica vocatur: nihil enim interm , sit vir probus improbum ' a uit siue improbus prolum neque sit vir prolus agulterauat , siue malus verum
a damni illamistum disierimen resecit hae e atque utitur ipsis, xt pa Eus: si
hic quidem mi unam fiscit hic autem iniuriam accipit, si hic quidem obfuit, hic vero detrimentum accepit. Quapropter iniussum hoc, cum sit in I si
318쪽
In V. Librum Arish de morib. a Ty
Cvrvs Moni sit iustum nunc exponit, quod adhibetur ad contractus emendandos, α qui finis ipsius iit, quomodoque euaciatur, id quod ab ipso expectant, qui acceperunt alia uuid iniuriae; iniusteque tractati sunt:esse igitur Ipsum inquit aequale quoddam: ut iniustum inaequale: qui enim legibus potestatem hanc habet ut quod prius inaequale,dispa que erat ad aequalitatem redigat, medeaturque huic malo, dat operam, ut quod inaequale illic erat, auferat: ac personas illas pares inter se reddat, ut autem hoc aequale elle dicit, ita iniustum factum inaequale; non tamen sequi oportere narrat hanc proportionem iam traditam; verum aliam, quae arithmetica vocat meque enim sua interes le quicquam putat : neque hoc se attendere debcre, si honestus vir, nobilisque nequam hominem, ac tenuem fraudauit: siue contra tenuis, ac nequam homo, honestum virum suo priuarii. Non contentus autem Aristoteles hoc exemplo, alterum ponit in alio iniuriae genere: neque si violauit, inquit alienum cubile homonequam, abiectus luci siue nobilis,ac clarust lex enim inquit respicit solum discrimen,quod in maleficio,damnoque importato est:eodemq; Ioco, atque ordine habet, quo haberet, si pares illi forent, etsi diis miles valde sun t. disparesque, tantum hoc spectat, si unus eorum iniuriam facit, alter vero accipit, siue detrimento fuit sortunis alicuius,siue nihil damni importauit: quapropter inquit, iniustum hoc factum,quod inaequale erat, aequale reddere nititur, qui sententiam de ipso fert.
Etenim quando hic quidem vulnus acceperit hic vero ferient, siue etiam d- truncarat hic autem interierit, quod acceptum es, factum d tinctum stin res inaequales ed nititur faena adaquare, de lucro demens.
Niri TVR autem inquit, Incumbitque in hoc, quia non facile est hoc esseere, cum ab eo. qui laesus est non omnino pollit macula deleri, quod verbum Graecum, hoc valens, e dem de causis repetit infra, ubi dicit, ostendens inaequale factum, meritoque ita vocatum, quod prius aequale, parque erat, cum unus eorum vapulariti, alter vero verberauerit: siue etiam obtruncaverit; alter vero interfectus suerit, quomodo enim tunc, quod prius quasi solidum, integrumque erat, dissectum, non ut duobus etiam,contrarijs inter se nominibus vocari debeat; quorum alterum malum acceptum significat: alterum vero datum; multam vero, paenamque a iudice inflictam adaequare id dicit, cum demat ab eo. qui malum de
Dicit enim, ut simpliciter loquar, in huiusice modi rebus,quamuis aliqui
bus nomen suum propriumi non fueris,lucrum, ceu illi, qui verberarat, oe multa ei, qui malum acceperit: sedquando commensuratum fuerit, quia mas acceptum est, vocatur, hoc quidem, multae hoc vero, lucrum.
pux o AT se aliquo modo, quod in hac re vis . re idest lucrum appellarit:doce mire a se hoc non sine causa factum este, neq; omnino contra consuetudinem. cum usurpetur etiam hoc nomen in his rebus ofundendis . etsi inteli it quibusdam alijs minime ipsum coniuenire: neque suum propriumque vocabulum este earum rerum, verbi causa, cum aliquis quempiam verberarit, quid lucri fecitὶ eodemque pacto neque conuenit inulta illi. qui vulnus accepit: pugnisque concisus est;verumtamen inquit cum iniuria illa aestimata,& adaequata est:aa iustam di mensuram perducta. timc vocatur pars ipsius, una damnum iactumque; altera vero lucrum ac quaestus.
319쪽
Quare pluris quidem, . minoris quod aequale ess, messium est lucrum au
tem oe multa hoc quidem,plus: hoc autem,minus contrario mori: hoc quidem boni plus hoc autem mali minus, lucrum contrarium autem, multa, quorum
medium aequale, quod dicimus esse iussum: quapropter iustum, quia ia cini
gendum inuentum est , iustum erit medium multae, lucri. u
Qv ARE ait, quod e maiore, minor ile aequale sactum est, medium est: lucrum vero te damnum, contraria signitic. ant, unum scilicet horum, plus: alterum vero minus: sed opposito modo, cum enim ex aliquo facto capitur plus boni, quam mali minus autem mali vocatur lucrum:contrarium autem huius idest plus mali, quam boni, imilia; quorum addit, quod medium est appellatur aequale, quod iustum ei te dicimus, quar opter inquit, Iustum hoc, quod manet in corrigendis prauis contractibus medium erit, litteriectumq; inter multam, & lucrum. Animaduertendum auteni vi apud Graecos νήφει vi urpabatur μιται et κῶe, ita apud Latinos lucrum;quod persi citur ex epistola M. Antonii ad Hirtium, & Caeserem, in qua Eaec verba sunt. Quibus viri nostrum ceciderint,lucro tutarum est , se nam durum illud verbum, inusitati inaque non sit ille declarat, quod M. Cicero id non reprehendit, ut cetera omnia in illis littoris, ut sententias, itaetiam verba. .
Qua de causa, quando ambigunt inter se homines, adiud cem confugiunt ad
iudicem autem accedere, accedere stadiustum iudex enim requiritur ut sit iusium quoddam compos animi, quaerunt iudicem medium: vocanti non nulli mei Iist, tam quam, si medium consecuti fuerint,futurum sit, ut iustium conste- quantur me rum igitur quoddam si lupum , si quidem, iudex: iudex autem
adaequat. P non AT Idem a more atque Inst tuto mortalium δε est hoc iamquam corollarium inquit
enim. Quapropter consuerunt homines, cum litigant inter se, eonfugere ad iudicem, Qui dirimat componatque eorum controuersias: quod iacere. idest accedere ad iud cen nihil aliud esse inquit, quam conferre se ad iustum: iudex enim debet esse quali iustum animale , idest cui acce iterit animus, quo nomine dignus non foret iudex , nisi talem se prael, ret:nullaque alia re discreparet a Iusto, secreto a corpore, nis quod ipse vivit. cum iustum cogitatione tantum percipiatur. Quaerere autem add teosdem illos iudicem qui mediussit; unde tradit etiam extare quosdam qui vocent h.s, a medio c., orirata voce, Misiis ut nos quoque patrio nostro sermone facimus. qui appellamus ipsos medietani etsi sertasse nos, non omnes iudices hoc nomine appellarem ux, sed ibi iam eos quos iurisconsulti arbitros vocanti, eodem autem nostro nomine signiscamus, qui sunt quas interpretes multarum rerum ; cos , vero qui υε ιδ he ipsos vocabant. dicit ita vocalle illos, quia, ii talem mancisci potuit lent, spera nant se verum, purumque iustum adepturos. Quod inquiti; λοπιιώ, Δ, ita multis locis loquitur alie rar, ut in I i. quoque libro de animo: λ. rem. το e r M' , A, tibi. θαυξ α et, . Cum autem ostendisset. ἰradicem medium quendam esse inter eos, qui litigant. ducto argumento a coniugatis. alii iat iustu in medium quoddam esse: iustus enim, de iustum eon ligata sunt 8, Iudex enim inquit adaequat, quae prius inaequalia erant.
320쪽
In V. Librum Arish de moris. 27 γ
c vetuis linea in partes inaequales sectae, is maius segmentum medietatem superat, hoc ab iusit, oe minori sigmento adiunxit: eum autem totum d usum fuerit bifariam . tunc aiunt habere, quo suum eis um acceperint aequale e aluale autem est medium majoris, γ' minor u, proportione arathmelica.H o c autem magis adhuc aperire atque illustrare volens, utitur simili pG liqite nobis rem ante oculos:e genere enim hoc est eorum, quae cernuntur, veluti enim inquit, linea secta In duas partes inaequales, squis illud quo segmentu maius superat di m d uin eius lineae, hoc ipsum inde dempsit, minorique segmento adposuit, tune partes aequales crunt, mediumque illi inaequali sectioni adhibitum erit. Eadem ratione, qua linea, quae prius inae-r aliter diuisa erat. postea ad aequalitatem perduina est 3, ita igitur sublato eo opera. stu loq; iudicis, quo vincebat, iniusto suo improbus ille, edditoque ei. qui laesus erat. damnumque acceperat, ex iniusto iustum illud redditum est : quando autem linea bifariam lecta fuerineodemq; pacto totum illud quod in controuersiam venit, diuisum,tuc inquit. aiunt eos, a quibus antea ablatum fuerat, suum, ii istamque partem habere, clim inquam, acccperint aequam ambo partem. videtur autem loqyiaohuc de linea, cum muliebri genere utatur; quod tamen ad res transferri debet, inquit cnim : aequale autem est medium maioris, ac minoris. idest in medio ipsorum positum. illi que tamquam in sua sede eonis
tutum, cum sequimur proportionem, quae a numeris vocata est. .
Ob hocs nominatur διαχον, quia etsis est ideis bifariam,sectum i in duas par
ε M autem modo alio argumcnto constituit, quod argumentum avi verbi ducitur, nominat lue a Graccis tr M. Oxia: inquit enim ob hoc, id quod iustum est, δίκα , appellatum est ea sinis, quod διχα est. id autem valet bifariam, quali δίκα , tertia huius nominis littera im mutata. 5 e crassa leui sacra, quod ut in aducibijs his factum sit, ita etiam, ut do cet, in Dominibus.
Fostquam enim duabus rebus aequalibus, existentibus . ablatum fuerit a Brera, altera antem adiunctum , duabus his partibus superat alteram es namque sublatum quidem fuerit, y a tem adiunctum, o tantum superaret messium igitur um,m medium ,a quo sublatum est, no ope agitur huius cun remus. quid Lm8re oportet ab eo, qui Elus habet, Gr quid adiungere oportet habenti minus quo enim medium superat, hoc indiungere oportet ei, sui manu' babet equo autem superatur, demere a maximo .
pix o i et magis explanare,quod dixerat:utiturq; illa, qu m voeant m post onem te in . tum quae iaci Vt oculis prope cernamus, quae Obscurius verbis traduntur. Postquam
nim inquit, duobus aequalibus existuntibus, sublatui' iuelix ab altero ipsorum quis piam altςtique admotum, d Fus bis partibus superat id, unde suit deinpruni; si namque addit, demptum tantum inde fuisset, non ad positum vero alteri, quod integrum in1nst, uno tantum superastet id quod imminutum est ' quare medium superabit uno A a quod