장음표시 사용
341쪽
quando illa aequalia reddita fuerint, & non prius, ita ut quae aestimatio est, dignIta que coloni ad tutorem,eadem sit operis stitoris ad opus coloni, idest calceorum ad stumentum aut vinum:opera n autem dandam non elle, ut redigamur ad similitudinem rationis, qualido iam commutauerint inter se opera sita: si namque tempus illud expectaretur fiaturum este, ut alterum extremorum ambas habeat Exuperantias : sutor enim, qui alterum extremorum est, habebit modium seu menti. quod praeliat pati calceorum , & habebit exuperantiam boni, hoc pacto, quia minus laborauit in coniiciendis duobus calceis: minus autem mali stabor enim malum est j vim habet, ac rationem boni: sed tunc incumbendum in id esse, cum ambo opera sita sedum habuerint: sic enim rares inter se erunt, & communio, commerciumque manebit:ita autem ponitur ab ipso res ante oculos,& proportio recte administratur; potest autem ita res geri, & aequalitas eo induci. Geolonussiator
calcei adaequat I uod si addit auctor, nullo pacto opera aequari, pariaque reddi potuerint, nemo Inu nietur iam stultus opifex, qui cum tanto detrimento opus silum permutare velit.
Indigentiam autem continere, tamquam unum que piam sit, Aeclarat, quia quando in Agentia non preserit ipsis, ut rebus alterius uti tur,sive amios, siue alterum 'sexum, non permutant, ceu quando eo, quo j se abundat, eguerit aliquis, ceu vino, tantes exportandi rumenti fotestatem: hoc igitur oportet
PROBAT verum esse, quod dixit, penuriam tuerἰ, continereque permutat nem , quae si non solet in ambobus, aut saltem in altero eorum non facile inducerentur. ut inter se permutarent opera sua opifices, atque inde oriretur interitus artium conlinunt Onisq; omni hominum inter se:declarare id ait verum elle, quod cum miri me eguerint. non permutant, ut fit quando, quo abundat aliquis, alius quispiam eguerit: argumentatur autem a ligno, exemplum vero sumit ab Homero, qui narrat Graecos in bello Troiano vinum solitos s-bi parare, dato aere aut serro, aut pellibus caecarum animantium ἱ ills.qui copiam eius b berent, quo loco poetae iuris contuitus etiam usus est in ostendenda ortu ne emptionisu venditionismoster autem morum magister addit, oportere prius res, quas inter se mutant adaequari.
per permutatione a tem futura , sinunc nihil eget, secuturam eam , eguerit, nummus tamJuam θι or nobis erit: oportet enim , si attulerit hune,
Ani v N si et idem, cum contἰger l, ut eorum alter eo tempore non egeat: prosi Matinii viii
342쪽
su venire ipsi posse. ut aliquando egeat, inuentam ei te pecuniam, quae tamqtiam spon-ser quidam iit, rem eam ipsi non det ututam, si penuria cius aliquando laborarita requi ueni in inqui choc inititutum, ut siquis pecuniam praebuerit, liceat ipsi capere quod
Expositum igitur ect huic incommori γ hoc: non enim semper nummus idem valet, verumtamen siet permanere diutius .. --.2 . . v x γ
PKx TiVM rerum venalium non manere, sed inu vi, variarique, monstrati ierat; fatisq; hoc planum, α cxploratum est, unde vilitas, & caritas annonae .vocata est: ideoque necescariam est eidaequationem; quia auteni videbat, qάni aut oblidere sibi poste. idem quo , que in pecunia contingere. materiaque omni, ex qua nummi cuduntur, occurrendum' sibi esse huic rei putauit ; non negat igitur, quin id verum sit sed ait, rarius & infrequentius hoc esse .Um iam, quod auctor dixit, valet. Eabet in se hoe tamquam vitii, viii venit de ipso, quod de mercilius, artiticianique operibus: luemadmodum Aristophanes in locutus est: ita vita iῶ καο ua, ide si idem existit in natura nasturtij r denique herba liaec cilicit. divrix: Niti
Quapropter rectum foret, cuncta aestimata esse ita enim semper esset ρο-
mutatis: quiasi ac, etiam communior nummus igitur, tamquam medium, cum reddidis res commensurabiles adaequat: neque enim, nisi existeret permuratio , communio extit et: neque permutatis , nisi est aeyualitas: neque ae-1uali tu, nisi esset commensuratio'.
R E adiungit recte facturum este eum, quῖ Eule incommodo remedium adhiberet, studioque suo, atque auctor tate praestaret, ut cunctis rebus aestimatio certa, rataque figer tur; ita enim permutatio perpetua seret. atque ab omni metu vacua, cui permutationi, ii via qbstructation seret. esset quoque parata semper, promptaque commuli Io: nummum igitur pecuniamque huic malo. ut potest, sedando inuentam elle, qui nummus tamquam medium, cum effecerit, ut quae prius dii paria erant. veluti vinum, ac coria, sub eandem mensuram cadant, adaequans illa: quot autem bona inde nata sint, aperit; ordinemque eorum diligenter persequitur, neque enim inquit sine permutatione mansul et communio, locusque ipsi fuisset: neque sine aequalitate mansiisset permutatio: quomodo enim cum taneo suo damno aliquis permutationi operam dedisset: neq; aequalitas exili isset nisi res dic similes sub eandem mensuram aliquo modo redactae fuissent.
Si veritis igitur attengatur, feri non potest, u res tum d erantes sub eo-λm me tam cadant: ad usum tamen, ac vitam locum habet satis: unum igia se quoddam oportet esse: Us hominum pacto, condicione firmatu unde .όmmiae a Craecis appellatur: hoc enim traesar, Vr omnes res sub eandem mensuram cadant mcnsiurantur enim cuncta vomismate .
343쪽
,8 6 Petri V ictorii Combient.
C v M dixisset. artificum opera, resq, illas omnes Oportere ad eandem mensuram redui: vis deretq; nou poste id vere, exquisieq; praestari.ob tantam earum dii limilitudinem, fateri id voluit, testatiq; hoc ipsum etiam non se fallere, quomodoq; aecipi velit docere, id que, quoa aliter verviti non fiuisset, ostendere, tempori atque usui seruire: unum igitur inquieopus esse extare, quod quidem instituto,atque opinione constat non vi sua. ac natura; vnde inquit vocatuni est, μα. quia ab opinione , hominutu conflatum est rhoe namque, quod satis sit, reddit cunila talia. ut ope ipsus mensurari pollint: metiuntur enim ait omnia mortales nummis, ac pecunia i id autem docet, constituens rem ante oeulos, terminis atque exemplo . ' .
que minis aeuimata fuerit Lmus, ut rebus aequalibus quinq; minis c autem,
Iectus, Aecima pars fuerit ipsius ι : pe spicuum igitur quot lecti aequales sunt
domui, quinque etenim sic autem rerum permutationem tractara solitam, antequam nummus inuentus esset,peripicuum eti: nihil enim int re B, ut, in Ita
quinque pro domo dentur se quod tanti sit, quanti lecti quinque . quidigitur intulum es, tir quidsumm traditum eis.
CfTi ND T quomoao pecunἰae vi, atque agminiculo. re e res menturantiar, quae sunt diuerorum generum; ih iiit igitur ubi emi u; eoli Hur domus obtest b, mitiae QEcem lectus Ic: a igitur inquit dimi. im otii, b. si quinque minis aestituabitur, siue aequalis illi, s vetum pretium insius iudicabitur esse quinque minae, lectus autem idest αδ ima pars minutima,pecuniaequein medii, postae, ut in ensurae extremorum. Hoe isti iatur pacto Inquit, idest ope & auxilio med ij perspicuum erit, quot lectis coinpensetur domus, aequalisque opera reddatur fabri materiatii operae, studioque alterius fabri, qui do . mutit aedificauit: unum enim, atque idem esse uiquit, praebere quinque lectos pro domo. sue pletium, mei cedemque pecuniariam quae adaequet quinque lectos: st hoc addit au
us autem dissin iis apertum est, iustam actionem medium esse intre iniuria facere iniuriam accipere: hoc nami plus habere, hoc Hro minus est.
C v M ostendἰsiet iam, quomodo iustum est medium vi opeque eorum, 'uae explicata sunt, inquit, perspicuum elle iustam actionem medium esse inter iniuriam facere , dc in iuriam accipere, cum alterum horum pr iis inquam sit plus habere: alterum vero, idest iniuriambecipere, sit, minus, quam dcceat, habere, rerum scilicet bonarum.
Lilitia autem megio har quaeIam HI, non eodem autem modo, quo tris- νυ virtutes, sed quia mia, est, idest aequalis: iniuuitia autem extremorum.
ivx Tarra autem addit, quae non est actio, sed habitus animi, instructus semper, para tusque
344쪽
In V. Librum Atili de morib. 28
Usque ad ea gerenda , quae iusta sunt: transit enim nunc ab actione iusta ad habitum ita lem est mediocritas, in quo conuenit ipsi cum alijs habitibus rectis, ac virtutibus, quae &Ipsae mediocritates sunt, ut autem simis Itudinem significauit, ita statim in quo mediocritas haec discrepet ab alijs mediocritatibus declarare instituit, sed ita vocatam inquit, quia tota conuersa est ad medium, idest, ad id, quod aequale est: iniustitia vero ad extrema.
Et iussit id quissim est, vi cuius iustus hama dicitur esse paratus aἱ agendum, γοάiustum est, atque idelectione, cor ad diuidendum inter se, alium, inter duos alias non ita ut rei expetendae plus fidi sumat, minus autem aiaeeri tribuat eius autem quod damnum asserat, contra ,sed usualis illius, quοἱ proportione conuat . similiteri segeret malio erga alium.
Dis τε Navi T iusti iam a contrario ipsius habitu, iniustitia, qui ambo sunt habitus, sed dispares in his, quae ostendit tinquit enim iustitiam mediocritatem esse, vi cuius, qui iustus est, dignusque, qui hoc praeclaro nomine decoretur, pronus semper est ad Id gerendum, quod iustum est, atque id voluntate, delectuque prius facto eum animo suo, id sibistorsus faciendum esse, eodemque pacto cum contingit, ut ipsi diuidendum . aliquid, di-ribuendumque sit ciuibus, siue ipse unus eorum si qui accipere debent, siue officio hoc sungi, partirique id debet inter alios, non ita se gerit, ut rei expetendae plus sibi sumat:
minus autem alij tribuat: detrimentosae autem, iugienda eque, contra, verum semper aequale clistodit pro portione meritorum,dignitatisq; personarum t eodemq; pacto aequale
Iniussitia autem contra iniusti hoc autem est exuperantia, Crpaucitas eius. quia emolumenti aliquid in se haleat, aut detrimenti,quod repugnet proporti ni . Quapropter exuperantia, P paucitas iniussitia ess,quia exupera uiae est σpaucitatis insemetipso quidem exuprantia mpliciter utilis paucita tis autem Atriments: in ali s autem ad summam,similiter: Pa autem alienum a fra portisu est, utrocumque mori contigerit.
s i divis AT his verbis, qualis habitus sit inlustit a: statἴmque ostendit rem eontra se habete in eo, atque in iustitia; cum iniusti sit habitus quod tamen explicat; docetque qualest iniustum enim esse inquit, nimium, & parum eius, quod prodesse potest, siue obesse .
non spectata proportione, sed contra ipsam, re tractata ac gesta. Monstrat autem accurate, quomodo hoc capi debeat: dicitque ipsam esse exuperantiam, atque Nestatem, non alἱ Domine, nisi quia artendit eas, atque administrat inquit enim ipsam esse ia, is, ut si pra dixerat iustitiam esse is His, quod admonuisse volui locutionis causa: addit autem, cum diuisor particeps est eius partitionis tesque ad eum peruenit ipsum sequἱ exupetantiam simpliciter rei utilis, diminutionem autem simpliciter rei detrimentosae cum vero expers est ipse partitionis distribuitque aliis,quod ad summam pertinet ait, &ut uno verbo rem complectar, eodem pacto peccat: improbeque id munus cibiti quod vero ad proportionem pertinet, ut contingit, ac temere, nulla ratione seruata ac regula : nun o. enim illi . cuius mediocria sunt merita, plus, quam decet, tribuet: alio autem tempore e
345쪽
Diussi autems ii, quo qui em minus ess,e inivr am accipere maius autem iniuriam facere: de iustitia igitur γ' inius tia quaenam sit iniussue nat ra , dictum sit hoc pacto similiter auteλὰ de iusti , . iniusto in dimuersium .
D ε iniusto autem facto cum praeceperit, primaque diuisone, in qua persor ae duae requI-runtur, eius qui iniuile diuisit, de eius qui minus accepit, nisi qui diuidit, sibi etiam ipti
partein iure tribuere potest: tradere etiam voluit, qui biis nominibus ambo' haec vocentur: minusque accipere quam decubat, esse ait, iniuriam accipere , Plus auteni quam iccta αsit, iniuriam facere'. Post hoe tangit, repei ἰtque quid modo praestiterit:est enim haec lain quam peroratio ; commemoratque, se de iustitia atque thiustitia praecepille, quae natura, visque sit utriusque, fatisque esse putat, a se ita de ipsis disputatum tali: codemque Pacto de iusto, de iniusto in uniuersum.
Quia autem totum halet, ait aliquis, qui iniuriam faecis, nondum iniuctus fit, qualia iniussa facta sunt, in quibus,qui volutetur iam iniussus ea in omni
ιmumtia, ceu fur, vel adulter, vel praedo, an ita quidem nihil intererit: --σν haeye cum mubere holerit, quam gno rit, non tamen proposita μι si
ne isto, delueraso , sed commoto animo tiati e tot ursacit , ἐαuEus Iamen noeni, veluti neque jur,furatus autem e T nejue adulter, adulterutus autem est o
xlararat, colemque pacto iustum, quod inde proliciscitur, cum tamen videret te non ex a icile opus, quod conficiendum lias ceperat, restareque alia genera. iusti, ipsa exi sicare ara reditur, ne impersectum ipsum relinquat simulque errores quosdam toti cre, M scrupulos uellere, qui molesti valde esse potitii lenta est autem setius quo idam itiit i. quod ciuile Vocatur : ipsiusque partes plures sum, qtrae iacta sedulo sano radenda. Primum igitur ineum bii in noeum di sellem distbluendusia: non deerant enim, qui ai sitiarentum, omnε hominem, qui iniuste aliquid faceret, rectu polle iniustum appellari r id quod ipse salsumelle docet, diruto quasi solo ae sundamento opinionis corum : ita autem argumentatur. Quia fieri potest, ut anuuis qui iniuste quispiam facἰat nondum iniustus lin. videndum videtur, quae nam potis limum sint iniusta facta, quae statim, ut perpetrata sunt, reddunt ouempiam iniustam: exempli causa, surem, adulterum, praedonem: ita aliteria quaerebat illi qui putabant in certo quodam genere deliciorum i situm hoc Cile:ilico autem ipse de clarat, aliam viam ineundain elle illi, qui velit hanc quaestionem profligaret an enim inquit, nullius momenti hoc est ad id, quod volum ii distinquendum:etenim usu ventre potest, ut aliquis rem habeat cum uxore aliena, intelli sens eam cilc copulatam cum viro, notamen proposito sibi illo fine, ut matrimonium violet ted amore impulitisi facit Igitur in- .iuria in in iusius autem non est inquit, veluti etiam non fur, iii ratus tamen es remq; ali nam clam surripuit; demque pactia minime adulter, etsi adulteratus est; itidem lite astinxeteris generibus delictorum. Aliquo autem modo ita se purgati it Chaerea Terentiamu,, Thaidi, cum inquit. Via uni hoc scit intumeliae nae non lectile causa. sed amoris . A io talle etiam eodem pacto dchmiit Demipho culpam Chrcinciis ira trIs apud Nausistratam: inolentum enim cum secille eum dicat, sine dulato sisnifica consul locum non lectile etsi
346쪽
In V. Librum Arist. de morib. 2 89
contentus eo non fuit, sed alia etiam adiunxit, quae persuadere ei possent, ut viro Uu
Quomodo igitur si h let talis ad iussum,traditum prius est.
TO , A T v R paucis quid effecerit.Vel potius significat se praestit ille quod debebat aperuisseq; discrimen, quod inter genus iuris vocatum a Graecia Uri ηυe:: S iustum ciuile sit. r
Oportet autem minime factere nos,id quod quaerimus esse συ pliciter iu- sum, ciuile luctum rhoe autem est in ,s,qui se, sunt Uitae ad nsiquentam, quo atis sit bus Eserum liberas hominibus: isdemi arsualibus inter se vel
proportione, vel num ero .s v A D E Y nobis auctor, ne patiamur hoc nos fallere, Iustum id, quod in uestigamus, culque cognoscendo operam damus,elle iusium simpliciter, iustumq; illud, quod eiu te vocatur ἰquod sicilicet iustum,ut magis significaret, quod foret satis non habuit nominibus in dic re, sed explanare voluit,aitque ipsum esse,quod colitur inter eos. qui participes sunt ac t quam socii eiusdem vitae,qua sMietatem inter se coierunt statueruntque. relictis suis fac re sedibus in eodem loco vivere,ut abundarent commodis vitae: nihilque merito ab ipsis desideraretur,quod valeret ad bene,beateq; vivendum: illos autem praeterea inquit, oportere liberos homines, & aequales esse, quod scilicet, ut aequales inter se sint, docet duosus modis contingere, siue ut pares sint, seritata dignitate personarum, siue ut numero Pares, i spreta dignitate, nullaque ratione habita existimationis, meritorumque ipsorum.
Quapropter j, in quibus hoc non m Quo existit, non participes inter si suntiani ciuilis sed cum um i si is vocatisimilitudine quapiam.
v T monstrauit in qlios caderet iustum, quod intelligit, ita nunc indicat a quibus ipsum alienum siti, nec iustum quod coinplectitur ipsos hoc nomine,ciuileque appellari debet, ted alijs quibuitiam, quae conueniant li,cietatibus, quae cum variae,di illinilesque sint,diuersis etiam nominibus notantur: intelligit enim iustum inter parentes ac liberos, inter viradi uxorem,inter erum & seruum,quod proprie iustum ciuile,communcque vocari non p. . rest: sed quoddam solum certumq; idest paternum,uilite, erile, quodque propter similitu- .dinem quampiam, ita appellari possit, quia quasi umbram illius retineat.
Est enim iustum in js, quibus lex interi os se lex autem,in quibus iniustitiae ius enim, in quibus existimatis est isset, inisti.
die L AR AT auctor quῖbus In personis locum habet Iustum ciuile : ostendlaque Inueniri Ipsum in illis hominibus , qui lege inter se iuncti sunt; quae lex requiritur, ubi Inlustiti existere potest, quo namque illa irrumpere non videtur, aut penetrare posse non neces Iaria lex est,quae viam obstruat hvie malo, aut si eo Invaserit, inde, ut potest, ipsum eijciat idica enim inquit, unde vocatum est, existimatio est, ct quasi norma quaedam iusti fasti, dein iusti: probat autem quod vult, argumento Ocho aratione nominis.
347쪽
In quibus autem iniustitia est, in his oe intimae faciendae locus est: A quibus autem imuriam facere , non omnibus est iniustitia: hoc autem est,plus sipitribuere si impliciter bonorum: minus autem, simEliciter mesorum . .
Dis c R E p A R E inter se docet in pustitiam, & Iniuriam facere: si namque unum, Idemque soret, neces lario ubi unum eorum ellet, alterum etiam inueniretur: vocat autem iniustiatiam, quae sane vera, propriaque notio est eius nominis, habitum huius rei prauum. IRquibus igitur inquit, iniustitia est, in his quoque existit iniuriam facere, non quia omni tempore illi iniuste aliquid moliantur, sed quia cum occasio datur, semper illi IHic ferun tur, nec dubitant iniuste se gerere:contra autem ait, in quibus hominibus est iniuriam ficere, non in cunctis existit iniustitia, habitusque huius rei prauus: non pauci enim reperiuntur, qui in hac re labuntnr ac peccant concitati, & motu alio turbido incensi , non uaritia, quae plerumque stimulus est improbe se in hac re gerendi: repetit autem cuiusmodi sit in hoc iniusti genere iniuriam iacere, aitque elle plus rerum simpliciter bonarum , cum partiri ipsas aequaliter debeat, sibi sumere, minus autem simpliciter malarum.. Διο ο chω - ου πνα θρω zπν ,αMα γι λιγν rom ζωπm cita ιλ ηγι γναα
hac ue hominem non sinimus imperium habere furationem ἱ quoniam sinbi si hoc curat:si t annus: est autem, qui imperium habet, custos iuris: si
autem iuris, s eius, quod aequale e B.
Es et hoc corollarium, quod valet ad institutum , moremque comprobandum eorum, qui legibus ciuitatem ornant; rempublicamque primo constituunt:obstruere namque eos di cit viam huic malo, enitique quantum possunt, ne huiusmodi aliquis in ciuitate existat rinquit igitur , Quapropter non sinimus imper um habere, idest potestatem magnam adipisci in republica hominem, sed rationem: Hominem autem appellat, in quo vigeant motus animorum turbidi, quales plerique mortales iunt, qui studio sapientiae ipsos non frenarint, rationem,meliorem partem ipsius, & quas exutam corpore:& hominem dentaque qui ipsi pareat. Cur autem tantum studii in hoc ponant, adiungit; norunt enim in- multis periculis huius rei factis, didicerunt, hoc talem hominem facere, quἰ scilicet sat praeda cupiditatum, idest rerum bonarum pluς quam deceat sibi su est: malarum autem minus, ac fieri denique iniustum principem ciuitatis, & mannum, contra ac se gerat verus princeps, & qui alijs, non sibi prouideat: esse enim debet, qui clauum t net ciuitatis, custos, defensbrque iusti, quod si iuris defenser est, erit etiam custos aequalis : custodem autem appellat hunc virum; quemadmodum M. Cicero in epistola illa M Ionga ad Q. fratrem, quae Plena est optimorum praeceptorum ait. Cum urbs custodem, ,, non tyrannum: domus hospitem, non expilatorem recepisse videatur.
Quia autem nihilplus s i esse viderumsi quidem iustus non enim tribuit plus boni simpuriter di,nisi reponisne ipsi re pondeat. LVeopro altero latorem suscipit , hane si causam alienum lonum esse dicunt iustitiam, is prius quoque a nolis dictum esse merces litur aliqua danda: haec autem et honor, oe di LGν: quibus Iue autem haec satis non sunt, , flant i anni.
348쪽
In V. Librum Arist. de morib. 29 S
NON est hoc corollarium, xt quidam falso putarunt, sed initium , & quali tandamentum nouae sententiae r inquit enim, quia hic, quem descriptitnus, est huius animi, stituitiri. sbi plus non sumendutia rerum bonarum, quam alli tribuat, si quidem iustus est: quod
repetit, ac necellario iacere ipsum docet: non enim inquit, tribuit plus sibi ipsi simplicitet boni, suaque vi talis, nili maior 3it existimatio eius aedignitas: habitaque ratione pe tonarum, sine iniuria hoe faciat, quare addit, suseipit labores ob aliena commoda atque utilitates, nihil ad semetipsum reuocans e hanc etiam causam fui ite adiungit, ut non nulli dixerint, iustitiam alienum elle bonum, non eius, qui ea utitur ad alios iuvandos: bonum intelligentes fructum & emolumentum, quo se spolite sua privabant, qui iusti esse volebant,cum in sua manu positum fuisset, magnos quaestus facete, si iniusti elle voluis: sent: contrariam autem eius iniustitiam quaestuosam elie volebant: merees igitur aliqua ei danda, praemiumque toti ac tantorum laborum, quae merces nihil aliud iit, quam honos, munusque quod perpetuo testetur virtutem, meritaque ipsus: illi autem, adiungit, omnes, qui honore contenti non sunt, sed pecuniam praeterea, aurumque poscunt, hi tyranni evadunt. Cum initio huius pariis posuerit particulam lavi, cui infra re leo adet aliquid semper, arbitror redditionem ipsius esse illud, Qe rit, etii remotum ipsuin ethnon paruin, in medium multis coniectis; hoc declarare videtur particula He,5 inu quod sequitur. limite namque est adverbio illi, quod voeantes, .ueri, quia ponit aliquid, statuit'; prorsus faciendum; eandemque aliquo modo vim habet, at ille haberet, si pro illo di ille necelle est. νή - , quod addidit antecedenti voci, riu. . valet quiddam, quod monimenti vim habeat, & significet dignum elle, quem homines colant ob inaentia eius merita, quemadmodum prou Inciae praetores, ac proconsules Romanos, qui magna beneficia in eas contulit lent, fanis, ac monimentis decorare consuerant. Et huiuscemodi denique rebus, quibus diuinam potius laudem, & gloriam significent, quana fructum, & emolumentum aliquod . usus etiam est Homerus hoc nomine, quum fecit Achillem, queri de in u-tIa Agamemnonis, qui dicit, clitum dilargiti principibus exeret tus, & regibus illis haec ipsa, tibi vero honorem nullum multo magis laboranti .
Erile autem iustum, paternum non est idem, quod haec , se simile: non 'enim iniustitia locum habet in ilia, quae ipsius sunt simpuriter: res autem po se si, c Abus , donec fuerit qualis,' nondum migrauerit a patre , habetur
tam Pam pars i in semeti um autem nemo eligit laedere .
Du o iuris genera quae appellabantur, quorum unum erile est: alterum vero paternum, docet eadem non elle, atque ea, quae sunt exposita, sed tantum ipsis si mrlia: li namque eadem solent, nec ulla re inter sed screpantia, caderet inter haec quoque Inlustitia, quae honexistit, neque locum habet in his Personis, quia simpliciter, proprieque nemo iniustus est erga res tuas, ipsasque violat; seruus autem inquit, ac filius res suae propriaeque sunt duarum harum superiorum personarum , mancipium eri, filius vero patris r non tamen pars est filius parentis,ut membra, idest inaniis pedesq; paries ipsus sunt, quod lignificauit dicens tamquam pars: seiuncti enim liberi sunt a corpore parentis, quod etiam perpetuum non es sic testatiir, sed donec illi paruuli fiterint neq; adhuc a patre semigrarint memine autem ait consulto, ac voluntate laedere semetipsum: id enim cum contingit, fit conira sententiam ipsius, ac finem, quare vere iniuste non ficit. consuetudo tamen ita capit
hoc nomen, & iiiij accusant patres, aiuntque ipsos iniquos in se esse, ut Terentianus Clitipho, apud quem etiam comicum pater confitetur se iniquum futurum futuir, ii vetera quaedam delicta filii ni in is duriter exquireret.
349쪽
Quapropter non eximi iniustitia erga semet Vsum: neque igitur iussum,
neque iniustum ciuile;secundum legem enim constant, re in quibus a natura lo
cum habet lex. Hi orem sunt, in quibus existit aequalitas, m imperium habere , . parere imperio possim: quapropter potius erga uxorem colitur hoc ius , quam erga filios, in seruos: hoc enim eu disciplinae domesticae iustam: diue
C v M planum factum sit, mortalem neminem consulto: inductioneque animi, semetipsum offendere, perspicitur iniustitiam locum non habere erga semetipsum,quare neque etiam iniustum factum, iustumque eius generis, quod ciuile nominatum est: nam si id tulisset, lege etiam definitum fuisset, atque in illis cultum,in quibus natura ius existit , qui namque hi sint monstrat, dicens. sunt autem hi, qui pares inter se, aequalesque sunt in hoc, ut nunc imperium habere, nunc parere imperium habenti, magistratuique pollini, ει utia inquit M. Cicero, cum de Cyro Xenoplionteio loqueretur, quibus imperium datum est, is ut redderent; quare inquit magis cadit iusium hoc ciuile in virum & uxorem, quam inter liberos, ct parentem, & mancipium, & crum ; cum pares, S aequales inter se sint vir, &vxor, etsi maior est dignitas viri, non tamen ut praecipere vir uxori debeat, ut parens filio, ta erus seruo, eum sui iuris ambo sint in ea ossicia administranda, quae propria iuris sunt, Virique munus magis rem quaerere, quam tueri, uxoris autem in ea conseruanda, di ab omni iniuria defendenda. Cum minime ciuilis iuris ossicia haec elle docuerit,quod restabat,cuius potillimum sint, fgnificavit,idest domestici, & cuius partes sunt curare, ut lamilia omnis recte, & ordine regatur.
ciuilis autem iuris, hoe quidem naturale est: hoc autem legitimum natur te quidem id, quod ubique eande vim halet: s' non quia ita visum sit, vel non visum: legitimum autem quia initio quidem nihil intere' hoc pacto naliter: quando autem scri erint, interest, ceu mina captiuum redimere, aut cotram molare, sed non duas oues.
DIU DIT ciuile Ius, duoque genera ipsius esse tradit,quorum unum natura constare dicit; alterum vero legibus latis, litterisque proditis ab hominibus ratum esse inquit, naturale primum quale iit declarati esseque inquit id, quod Omnibus in terris vim candem, potestatemque habet: nee custoditur, quia vi sum sit, probatumque illis, qui ita inter se vivere consenserunt,sue aliquid Imperet,sue vetet,ab illisque factis absterreat legitimum autemelle inquit, quia initio. & antequam fixum, des nitumque foret, liberum, solutumque rat: nee quicquam intererat illo pacto, aut alio in illis rebus se gerere: postquam autem s-xerunt, interesi, ac siue conceditur,laudique datur,siue contra vetatur, paenaque propoliata,prohibetur. Exemplis etiam declarare voluit quale foret: inquit enim veluti accepta mina, qui In bello hostem e erit, suis illum reddere, nec maiorem pecuniam poscerer nec non,quod alterum exemplum est capram imolare,& non duas oues,ut prius mos erat,suefacere libebat, non dum quas pactione cum hostibus facta.
Fraeterea quaecunque singula Alus in relus lege cauum, ceu Mola e Trasit dae, cor quae a Zopulo secita fuerint.
PRAETEREA inquit huius seneris sunt, quae ad certos quosdam homines pertinent, di
350쪽
In V. Librum Arist. de morti, a 93
pon ad totam diuitatem: uniuersamque aliquam gentem, ceu inquit, in diuinam facere.& victimas mactare Brasidae Lacedaemonio, ut heroi, quod ab Amphipolitis institutum suit in illum mortuum in bello Peloponnesiaco. quia erga ipsos se comiter, temperan terque gesserat. atque ab omni suorum militum, de hosti viri iniuria defenderat, ut in v. libro suarum historiarum narrat Thucydides . Huiuscemodi etiam multos, magnosquα' tonores habitos fuisse post mortem Arato Sicyonio narrauit Plutarchus in ipsus vita. Non possum facere, quin accusem Lambinum, qui sine auctoritate alicuius calamo seripti exemplatis. sue vetetis scriptoris, qui moris eius meminerit, ausus est, suam quanaam opinionem secutus incertam admodum. & inanem, lectionein hane veterem loco pellere fuit ille quidem magni ingenii vir, & valde disertus, sed nimis liber in varianda , contaminandaque scriptura antiquorum auctorum, quam consuetudinem ipsius probari non polle puto, recipique, niti ab Illis, qui eandem licentiam sibi concedi volunt. Urin damno magno, pernitieque veterum, de Graecorum, Se Latinorum scriptoruin. Δοκώ δὲ exiete meri τοιαυτα , oeti saecῖ m , όκίνητον , τανταm His
Gidentur autem quibusdam cuncta se huiusicemodi, quia id quod natura ustat, expers est mutarionis, oeulique eandem vim halet, quemadmodum ignis , ω his , s via Fer sv vrit: vident autem ea , quae iusta simi,
moueri. NON deerant, ut auctor testatur, qui putarent euncta Iusti huiuscemodi esse. Idest legiatius , ab hominibus latis, contineri, cuius suae sententiae rationem hane reddebant:aie- hant enim, quod natura constaret, moueri non posse, atque omnibus in terris eandem vim ac potestatem habere r id quod exemplo etiam confirmabant, cum ignis, & in Graecia, & apud Persas, ceterasque Omnes nationes ureret: contra autem,quae iusta sunt, cor nebant variari: magnisque mutationibus exposita esse .
Isboduum non ita se habet , Mest quomodo co tingat: qui profecto apud προι fortasse nullo modo ita se habete apud nos vero quoddam extat a natura profectum, quoἱ motui expositum est, non sane omne sed tamen est hoc quidem
natura: hoc τero minime natura.
Ns Ατ hoe verum esse: seduloque refellit, etsi non omnino salsum esse arbitratur: pa tem enim ipsius confutat: partem ver b aliam ita se habere, ut: illi putabant, fatetur: apud Deos enim. & de caelestibus rebus Id tartasse inquit verum est: srmae namque illae . solidaeque simi: in nostris vero sedibus, rebusque mutatur quoddam, quod etsi natura constat, tamen variatur: verutritamen inquit non omne.tale est: consuetudo tamen est dicere, hoc quidem naturale este: illud vero minime.
Quale autem natura conssat, ex his, quae aliter euenire possunt, aliter se habere, γ quale minime, si te timum sit, pacto, conuentos valeas: siquirim ambo similiter mutari possunt, per picuum eLI: γ in ali eadem distin-B b , ctia