장음표시 사용
361쪽
An non eIi recta desinitio 'sed a iungere oportet illi, Obese scientem, cor
quem, quo, quomodo, hoc, contra illius voluntatem: damnum enim aliquis capit in rebus suis Iponte, res misHinperpetitur iniuriam autem accipit nemo Pome nemo enim vult,neque incontinens etiam sed praeteri ius Iolunta
tem agit neque enim vult id, quod non putat bonum esse: incontinens autem iri quod non putat agendum ese, agit.
D sso Lut T hunc nodum, ostendens explicationem superiorem, S tamquam descriptionem eius, qui sponte iniuriam acciparet, plenam, absblutamque non esse:bportereque accedere ei quod est obesse intelligetem & personam & quo,& quomodo,hoc,quod ipse addit praeter voluntatem ipsius,qui malum accipit; verum enim est,accipere aliquem detrimenti non parum aliquando sponte sita,& sane inivr am,sed contra voluntatem:voluntae enim appetitio est particeps rationis: nemo enim umquam inueniretur, qui volens iniuria acciperet; sed neq; ille etiam,qui falso putatur hoc facere impotens animi, atque incontinens homo : mallet cnim explere cupiditates suas, si obtineri post et, sine damno patrimonnij; quod cum impetrari non pollit ab avara meretrice, & lena, anteponit suas voluptates iacturae patrimonis, & aequo animo patitur se spoliari.
Qui autem ressiuas dilargitur N Homerus ait, CLucum dedisse Diomedi, rea arma pro aeneis, quae magni pret, essentero se quae parui no iniuriam ,, accipit: in ipsius enim pote Zate e T dilargirie iniuriam autem accipere non eupositum in js sedesse oportet qui iniuriam faciat de hoc igitur quod ea iniura nccipere,non esse imum quippia eorum,quae sponte accipiuntur, perspicuu est.
Os TENDIT rationem aliam,qua sibi ipsi quispiam, rebusque suis incommodaret,non libidine impulsus ted specie quadam liberalitatis, laudem cum parte patrimonii, pecuniaque commutare volens: ipsa autem usum suisse docet apud Homerum Glaucum cum Diomede:qui cum antiquitus propinqui inter se,amnesque serent, dii tersas tamen partes in bello Troiano fouebant; cum in s emet ipsos igitur incidi istent in proelio,cognita vetere coniunctione sanguinis,se mutuo munerati sunt: in qua re, permutationeq; armorum damnusicit Glaucus, cum pretiosiora multo ipsius dona ibrent quae Diomedi tribui quam quae ab eo accepit: hune igitur,anctor noster inquit, dici non posse iniuriam acccpisse, in eo nim positu erat dilargiri situm: iniuriam autem contra accipere, non in eo,sed in alio manebat: necesse namq; esse inquit ut hoc sa existere quem piam qui iniuste faciat. Post hoc e cludit Aristoteles,perspicuit iam et se dicens,non licere cuipia iniuriam accipere s te sua.
Adbuc autem eorum, quae nobis proposuimus, duo sunt nobis exponenda r sttrum nam iniuriam faciat is, qui triluit alicui plus praeter dignitatem ,μ
362쪽
In V. Librum Arist. de morib 'Osringit id, quia prius dictum est, ct qui d tribuit niuriam scit , se non qui plus tenet quis plus alteri, quam sibi tribuit, sciens, ponte faciens, hic
me semeti um i muria a cite quod quidem videntur moderati homines facere equi nam Petrobus est,procliuis est ad uisitates seri minuenda .
Si Ni Fic Ar duo adhuc restare sibi expi canda e numero plurium,quae statuerat declararci , cum caliginis aliquid in se continerent: eorum prius est, uter horum existimari de beat Iniuriam facere , isne, qui in diu dendo ciuibus tuis bono aliquo, plus tribuit alicui Praeter dignitatem, ait ille quiplus sibi sumit, ac tenet: alterum vero, u licci, vilique venire potest, ut aliquis seinetipsum iniuria assciat, quam quaestionem supra tetigit. Si enim inquit, locum habet id, quod iam dictum est de Glauco Lycio, & qui dilitibuit in vitio est: iniusteque iacit, & non ille, qui plus sua parte habet, siquis inquam plus alij xlibuit , quam sibi sumit: idque facit intelligens quod agit, ac sponte sua , is semet ipsum iniuria ameit: quod quidem, addit, ficere videntur moderati viri: morem enim hunci habent: probus enim inquit & moderatus homo', ut ita vocem, quem ipse .se a appellat, Procliuis ad hoc est: minusque semper capit omnis boni. quod in ipsius manu iit. partiri, vocavit ipsum Aristoteles Ixxiia,ri., , quia minus sibi sumit: partesque litas deteriores facit . Animaduertendum autem eodeni pacto se iplum gerere, idcit moderate dc abstinen wr, in diuisione omnis laboris, S incommodi: quod praedicat seruare solitum Agesilaum Nenophon in libello, quo ipsum laiidauit; cum exercitum duceret.
An neque hoc simplex str alterius enim boni forte ita contigit, plus nan-esscitur: ceu gloriae, vel simpliciter honesti.
EC RVPvLvM hunc euellit duobus modis, quorum prior est, non esse simplex, neque ab Glute dici polle, ipsum minus sibi sumere, quam alii dilargiatur; alius enim bonῖ, quod ex eo facto nascitur, plus sibi sumit, si serie tale est, quod gellit, ut inde laudis aliquid si quatur: atque ita aliquo modo lucrum facit, cum plane maius, luculentiusque sit: elle aurem ipsum, dicit, gloriam, siue dignitatem: nam probi, dc graues viri non cautat Eon ste facere, virtutemque colere, quam iiis etiam nihiI inde gloriae, conmiendationisq; Per. Menturum sit; quia fallat id ipsorum factum multitudinem.
Praeterea seluitur definitione iniuriam faciendi': nihil enim perpetituν. praeter sam ipsius voluntatem quapropter non iniuriam accipit hac de cause, 'se si in aliquo laeditur, damni tantum aliquid accipit.
A Lx xRA haec est illius nodi dissolutio:Inquit enim solui quoque posse quaestionem hac, siquis ditisenter attendat defin7tionem iniuste quippiam adiministrandi, quae supra tradita eli nihil enim comta ipsius sensum,voluntatemque gestum est, quod cum seruetur,non putari potest illum iniuste tractuum elle, quod si, inquit, omnino aliquis eum, qui hoc facit, insimulare velit, dicet ipsum sibi obfuille: dubium enim non est, quin rei familiari nocuerit, quam minuit, cum tueri, atque augere pollet.
Apertum etiam est, eum , qui distribuit, iniuriam facere, sed non eum qui plus habet semper: non enim is,in quo iniustum est, iniuriam facit, si iste, in
363쪽
quo sponte hoc facere: hoc autem est,in suo principium facti, quoIprincipis,neu meo, qui tribuit, non in eo qui capit.
IN c V M v I T nune auctor in primam illam quaestionem dissoluendam, quam temptat, labefactatque tribus argumentis; est autem illa, uter inittriam faciat, is ne, qui plus tribuit praeter dignitatem, meritaque alicuius, an ille, qui, alio diuidente. plus, quam deceret, accipit, ac tenet: perspicuum autem elle dicit, diuidentem ita iniuriam facere, non plus. ζquam decet, tenentem;atque hoc si non semper,saepe tamen ,cuius rei causain hanc affert: neque enim inquit ille, in quem iniustum factum cecidit, atque ipsi haeret, iniuriam sa-cit, sed ille, in quo existit, sponte hoc sectile, quod prosecto in eo est, in quo fuit origo. principiumque illius facii, quod manifesto fuit in persona eius, qui diuisit, perperamque distribuit, non in eo, qui non respuit, neque repudiauit.
Fraeterea quia facere multu modis dicitur, ρο est quomodo resinanimes interficiant , EP manas, Er serum mandante ero, non iniuriam quissim facit , sed gerit res intactas.
ALTER v M hoc est argumentum, quo Idem eonstituli:docet enim non uno semper atque eodem pacto usurpari in sermone, facere: aliquando enim dictae si in t res etiam inanimes efficere quippiam ac moliri, veluti telum, lapidem; quae notio valde remota est ab eo, quos astine est huic culpae: sed manus etiam quandoq; in crimen id in vocata est, ut iustrumentum & ipsa, sed tamen non omnino sensu orbata ut superiora; itidemque mancipium ac seruus, cui erus hoc mandarit: tunc enim & ipse instrumentum caedis eius fuit: nam si tui peritim domini secutus non esset, aliter peccallet: Haec igitur omnia dici non possunt intulte fecisse, etsi rein iniustam fecerunt; caula igitur vera caedis factae est homo, qui. usus '. his, tamquam Instrumentis, obtruncavit: quare ita quoque, qui male diuisit, iniuriam fe
Auc si quidem ignorans exissimauit, non iniuriam facit, siquis 'ectet
russum legitimum, neque intacta existimatio en d est autem quomori iniucta ranu enim legitimum ius , ac primum si autem cognoscens ex imauit iniu- se, fias nactus est, oe jsi, siue gratiae siue quod νltus est iniuria accepta quem
Wdmodum igitur siquis partem sumat iniussi facti, iste qui ob haec iniune ,
existimauit,plus tenet: nam in illis quoque qui agrum adiudicauit ron agrum,
T 1 R T r V M hoc argumentum est: In qu It enim ampJἰus, si insciens male existἰmetuit, meritaque eorum nou cognouit, quibus d uisit, putari non debet iniuste fecille. ut lὀne non secit, siquis attendat legitimum ius, litterisque proditum. neque iniusta est existimatio il- .la, nec tamen inquit, non alio pacto in Iulia est, cum longe aliud sit legitimum ius, ac primum illud, naturaleque, quod nec Initium umquani habuit, neque cxtremum, ultimum que habiturum est:contra autem inquit, si intelligens quod ageret, intulte, perperamque istimauit, non caret vitio, labeque auaritiae: pie enim quoque lucro atque utilitati si aeseruiuite reddidii enim, iniquo illo sim iudicio, ibi amiciuia, benevolumque eum,cui pro
364쪽
In U. Librum Arit de morib. Mor
suit,sive satis eit dolori suo, ultusque inimicum sibi hominem, etsi namque mercedem. Pecuni linque non accepit, non tamen a culpa vacuus esti partem enim iniusti eius facti ad se transfert. atque ita quoque qui ob haec consequenda iniuste sententiam tulit, plus habet: nam ille etiam inquit, qui in foro, iudicioque aliquo, si de fundo lis est, praue, atquctinique iudicat; nec vero domino ipsum assignat, non partem eius agri sumit, sed pro illo Pecuniam accipit.
Humines autem in se ipsis positum esse arbitrantur iniuriam facere: quare
o iactum hominem esse procliue: hoc autem verum non est rem habere namque cum uxore vicini, γ caedere eum,qui trope flat, oe' manu pecuniam lar
giri, facile est Atque in sis situm edita affictos animo haec facere, neque fa
cile eu, nesue in eorum potestate constitutum .
ERANT in ore homῖnum eius aetatis opiniones tres, quae cum falsae tarent, vulgo tamena non paucis verae putabantur:eas igitur refellere se oportere existimauit Aristoteles cum Pertinerent ad vitam & mores: earum una erat, nullum negotium esse, iniustum aliquemneri; unde sequebatur, facile etiam, pronumque esse, iustum este, quod confutat, aperiens fontem huius erroris:consuesse enim inquit, cum uxore vicini, & caedere proximum, innocentem hominem, uec non pecuniam alicui praebere, ad fidem scilicet eius labefactandam , turpeque aliquod facinus ipsi persuadendum, facile est:tria enim facta tangit, quae cuncta malitiam olere videntur. Haec igitur inquit facere pronum esse,& in potetiate,m nuque cuiuslibet positum, non tamen si oc ait esse iniuriain facere; & iniuste faceremee enim tantae culpae astinia sunt, cum geruntur hoc laedendi animo de consilio, & ita deniaque ut semper, qui hoc facit, promptus, paratusq; si ad idem essiciendum, nec ullam umquam occasionem amittat peccandi.
Similiter autem ρο cognscere quae iusta sunt, atque iniusta,nullius spien-riae munus putant esse, atq id, quia ea, e quibus leges praedicant sintelligere
non ea arduum . verum haec non sunt iusta, nisiex accirimi: sed quomodo aguntur, oe quomodo Aseribuuntur , tunc iusia suntl hoc autem maius opus s. quam quae saluti esse corporibus posent, intelligere: nam illic quoque oemel, vinum, cir elidorum , sulationem, oesectionem intelligere pronum est, sed nosse quomodo oportet haec tribuere ad corporis finitatem, . cui, quanis L antum negotiy s, quantum medicum esse .
ALYtR A haec salsa sententia est, quae haerebat pectoribus eorum:Itidem enim arbἰtrabantur, didicisse res iustas atque iniustas non prae se ferre magnam sapientiam; quia non arduum est intelligere. quae leges iubent atque vetant, verum inquit, hoc refellens, non sunt haec iusta, quae leges praescribunt, ac definiunt, nisi gesta sint voluntate ac consilio recte faciendi: ita enim solum appellari Possiint ex accidenti, quia contigit auctorem e
365쪽
nim nunc haec moliri: alio vero tempore contra se gerere; si occasio se rret; alio autem modo gesta,& administrata id si firmo animo 5 consulto, recta & ii ista vere dicerentur; hoc vero pacto instructum, maioris negotii est, quam intelligere,quae ad aegrotos sanandos pertinent:simili autem usus ad rem declarandam accommodat O. man t in eo multum, totamque rem diligenter exponit: addit enim, in arte quoque medicorum intelligere mel,& vinum, & elleborum, perspexisseque vim, dc potestatem ipsorum, ut manu urere pamtem corporis morbos,m, & secare, pronum esse, nec magnam operam requirere, sed quomodo liaee tractanda sint, & cui haec remedia danda. & quo tempore, ut prosint, tantum studi j. operaeque requirere assirmat, quantam poscit medicum fieri, artisque eius admianistrandae bene peritum elle .
Fropter hoc Vsum autem oe hoministum esse putant nihilominus iniuriam
facere: quia nihil minus homo iussus, quam iniuΗus p per trumque horum e cere,quin etiam magis oemisiere corpus cum uxore aliena,m caedere,oe vir
fortis clipeum at Ucere, oe tergo ab hostibus fugae se dare: βυο idolusium
esse s iniuriam facere non est huiuscemodi ulla facere eraeter quam ex acci- ά mi, sed ita se habentem haec facete, a eluti curare aegrotum, oesuNι munere metari, non est incidere: siue non incidere, siue messicamentum dare, siue non dare, sed hoc pacto. ira RTrA haec est peruulgata sententia, prosecta a proxima superiore; indeque initium du cens : id quod ipse statim testatur; inquit enim eandem ob causam scit autem illa, quod cum procliue cile putarent rem iustam atque iniustam moliri. arbitrabantur fac te ei liniustum siue iniustum aliquem fieri; proprium, suumque t ile viri iusti, ut iustam rem iacere, ita etiam iniustam, quia non minus valeret homo talis hoc quam illud ess cre,quin etiam melius auitas pollet, utrumque eorum moliri, & iisdem sere exemplis, quibus supra usita fuerat, declarat:tertium tantuini variat, ac pro illo ponit facta fbrin idolosi hominis, quae sorais vir. etiam si sibi honestum putaret, in proelio efficeret, veluti inqiii K Chypeum abiicere; conuersumque ad utramlibet partem, in qua se eriperet hostibus, tersa dare: veruin ait auctor, metuere,timidique hominis munere fungi, non est haec moliri, scd hoc animo, &ita affectiun haec efficere, veluti inquit re i t enim ad s. ei' cxemplum. obire munus medici, & curare aegrotum, non est incidere, siue non incidere, aut medicamen tum dare siue non dare, sed tempore, ac modo haec praestare .
Manent autem tu in his, qui participes synt eorum, quae simpbriter lνna sunt: habent autem in his oe exuperantiam , oe taucitatem P in quosdam enim non cadit exuperantia serum , veluti fortasse Didis r his vero nul a pars Nilis, qui scilicet Disan os sunt, praui hominessed omnia nocent: abys
366쪽
In V. Librum Arish de morib. 3o9
I u quas per nas cadant iusta,de suibus disserit, ostendit; loeuinq; habere ipsa dicit in iis,
qui participes sunt rerum,quac siinpliciter, suaque vi bon. te sunt, et i aliquando usu venit. certis de causis, ut obsint: hi autem sunt homines, interiecti inter dias atque beluas, quibus, contrariis inter se naturis, non ferunt fructus vllbs diuitiae, honores populares,ceteraque huiuscemodi bona: neque enim inde commodi aliquid capiunt: minora namque illa sunt ijs, quae conueniunt dijs: maiora autem melioraque rebus accommodatis animantibus, expertibus rationis, & quae ipsas iuuant: vocantur vero simpliciter bona quia euenit aliquando, ut obsint culpa eorum, qui perperam ipsis utuntur, aut qui illis inhiant, de caede pollessorum eorum honorum, ad se ipsa trahunt. Addit auctor, nimium illorum habere polle homines, dc parum, quam causam vult este, ut non integra, absolutaque bona sint, sed cum appendice illa bonorum nomen adipiscantur: quod enim siue aliquando nocet,siue aliquibus mortalibus, simpliciter bonum vocari no potest, siue etiam copia sua, aut penuria, ut ipse inquit; nam improbis mortalibus detrimentum potius adfert, quam emolumenti aliquid, ubertas horum bonorum, quin etiam pars exilis ipsoruin nocet: dij et vero suorum bonorum nimium esse non potest. Quibusdaria vero inquit, nulla pars fiuctum ullum ferre potest, his inquam, qui canari nullo modo possvnr, pravique iunt, sed cuncta, quae adhibentur obsunt:his vero usquequo, prosunt, atque hoc profecto peculia.
DiscipLINAM liane, seriemque huius disputationis de Iustitia, poscere inquit, ut modo, post multa, quae tradita sunt de vera, plenaque iustitia, disieratur de aequitate & bonitate,qui est habitus animi pronus ad ira existimandum de rebus in disceptationem venientibus, & vide habitu ipso, ita de iudiciis, quae fiunt proposito sibi hoc genere iuris, quomodo inquam habItus hic ad habitum illum se habeat, & aequum bonumque factum, ad iustum ex legibus administratum.
Neque enim assidem simpliciter: neque ut aliud genere esse Vparet his qui
A ligenter attenderint, aliquando quidem bonum . aequum laudamus , συirum huiuscemodi omnem esie putamus: quapropter, oe ad alias res laudantes transferimus,fro bono aequius dicentes, melius illudes declarantes : alio autem tempore nobis rationem se uentibus perspicitur absurdum esse , si aequum, O bonum, quo remotum quiddam a iure, laudabile e B siue enim ius non est bonum , siue aequum Grionum non in tu tum, sial de eve iambo bonasiunt, irim HI si uvisio igiturferme exoritur propter haec circa aequum lonum.
R1 i n i autem hanc operam suam, studiumque declarat,quia non omnIno de prorsus ea illam nullaque re inter se di screpantia accipienda sunt,neque ut diuersa genere: Id quod facile cognituros esse inquit eos,qui diligenter attenderint: hoc enim unum eorum est, quae suadent ut in hoc incumbat alterum vero est,quod ductuin est ab opinionibus, Iudicijsq;. quae de ipsis sunt:nunc enim inquit, laudamus aequiura de bonum,& virum grauem,sortemque esse putamus cum, qui in sententia serenda sequitur ipsum potius, quam duritIam seuerit
367쪽
seueritatemque legum. V t autem hic auctor huiuscemodi quempiam,& huius ingenἰi ἰnstitutique mortalem δεα appelhit ea ratione. caua stendi; ita M. Cicero in epistola ad C. M Callium hominem vocavittita enim locutus est de C. Pansa. Nam, quod multos miserijs,, leuauit,& quod se in his malis hominem praebuit, mirabilis eum virorum bonorum be-
,, neuolentia prosequiita est:Intelligit en Im mitem & misericordem. Sequitur apud Aristotelem quae causa est,ut ad alia nomen hoc transferentes,cum laudare quempiam,v'lumus pro viro probo,vocemus eum aequiorem: significare enim tunc volumus ipsum esse ineliorem in omnibus suis factis ac vita. Alio autem tempore aIt, rationem, & quasi veritatem nobis sequentibus, stultum videtur si aequum di bonum est,quod discedit a iusto, nec metuit iuri, ac legibus refragari: addit autem, quod hoc declarare videtur: sue enim ius una magni aestimandi ina non est, siue in tanto honore habendum, in quanto apud omnes est: hoc enim valere videtur, quod inquit non esse ipsum 8 se im: siue aequum & bonii non
ulsent aut se cuncta aliquo modo recte,nec quicquam est,quod leuiter etiarepugnet μι jsis aequum enim G bonu, quod iure quopiam melius est unum is, non tam=uam aliud quodpiam henus melius es iuno idem igitur iustum G aluum Er bonum, CT cum ambosint lora, prae Bantius es ceγῆ . bonum.
Disso Lut T modo hanc quaestionem, ciunctaq; haec, quae in ipsa errori alicui, culpaemassinia videbantur, ostendit beste se aliquo modo habere, nec rcprehcndi merito polle, ut contraria, sibique repugnantia: aequum enim inquit & bonum, quod iusto quodam melius est,& ipsum quoque ilistum est: nec illo melius,ut diuersum quoddam ab ipi o, penitusque remotum: idem igitur inquit est iustum, α aequum & bonum, cumque ambo ipsa laude,commendationeque digna sint,melius cst,amercnendumque alteri aequum de bonum, tempore usurpatum: si non semper, at quum res poscit.
Cignit autem dubitationem,quod aequum bontim juctum quidem is,non tamen quod lege constat, sed legitimi iuris correctio.
V M ox scrupillus hic, dubitatioque exoriatur. docet: ntemque ipsius monstru: d cit en Imhaerere nos animo, in aeriosque elle de hoc, quia videmus acquum & nonum, iustum fandesse non tamen .quod leg constat, verum est e correctionem, mendationemque ii isti legitimi,& quod vim omnem suam, auctoritatemque nactum eii,uiua qui Icripsit eam legem, hoc voluit, iustitque .
Causa autem huius rei est, suia lex omnisa niticis aliquidlubet, aut a reat δε quibusdam autem non potin ali uid recte tradi uniuerse in quilus igitur necesse ea tradere abruid in ,maersum , id autem feri non lotect recte ,
368쪽
In V. Librum Arist. de morib. 3llsumit lexid,quodplerumque euenire solet ion ignorans peccatum quassa mitistitur: ens ea nihilominus recta peccatum enim non ess in lege . neque in eo qui legem sir sit, sed in naturaret: Istatim enim materies rerum, quae sub actis-
Qv o M o n o autem fiat, ut leges emendatione egeant, Quae vῖdentur prauῖs rebus emendandis inuentae, scriptaeque esse; aperit,dicitque id fieri,quia lex omnis in uniuersum aliquid iubet,aut vetat; nec singulas partes eius attingit: sunt autem res non nullae, de quibus nihil recte praecipi poteti in uniuersum, quia inultis modis variantur, & praeter naturam earum, quae stabilis non est. locis etiam temporibusque immutamur; ubicunque igit ut inquit necesse est praecipere aliquid in uniuersum: natura autem earum rerum non patitur, ut recte id fiat, lex sumit, quod plerumque fit, non iunia su erroris ; nec tamen ea de causa lex improbari potest, ac rem non esse existilitari: peccatum enim inquit in lege non est,neque etiam,qui tulit eam legem, in ea scribenda lapsus est: sed vitium omne in natura eius rei manet, quod docci in uniuersum expositam esse. tradens, materiam rerum agendarum errori, cum varietur magnopere mutatis moribu ,atque institutis mortalium ilico autem inquit, ostendere volens hoc incommodum, vitiumque aliunde non proficisci, sed innatum illic esse,quare non posse euelli, sed tantum corrigi.
Cum igitur lex locuta fuerit Diuerse: euenerit autem quintam in his r Ius quo aduersatur ei quodin uniuersum sit,tune recte se habet qua, ut FH Ut legem , Omisit, or lapsus ea, simpliciter loquens, corrigere, quo relictum est,
quod qui siri e legem, sic σι α ά isset, si praesens iasset, etsi nos t. lege inclusisset.
TEM pus significat, quo confugere nos oporteat ad aequum & bonum, ne magnum all- quod incommodum exoriatur: neque enim temere temptandae sunt leges. Quando igitur inquit lex, praeceperit in uniuersum aliquid, contigeritque quippiam in i lis rebus, quod repugnet,aduerseturque illi,quod plerumque veram est,tunc rectum est,iaudeq; dἰgnum; qua parte non plene complexus est scriptor legis materiem illam, sed lapsus est,cum simpliciter, uniuerseque locutus sit, nihilque exceperit, addere, quod relimina ab eo fuit, at que ita aliquo modo legem emendare,tamquam inchoatam ac mancam. Non posse autem eum repreliendi, Ostendit, neq; audaciae condemnari, quod legem attingat, declarat, quod adiungit,scriptorem etiam eius legis, si praesens adestet,cum de illo facto disceptaretur di
cturum esse, id fieri oportere, ac si illud sibi olim in mentem venisset, Ipsum illud se legi additurum sui .
Quare iustum quidem ess, iure quodam melius: non autem ea quessest sim .pliciter ius, verum isto in qua peccatum eu,quia simpliciter dictum eser o his ealui ct boni natura est, ut sit corruma legis, qua iis deficit, quia usa es xni
Set et vix quid existἰmari debeat de hoc aequo dc bono, de quo controuersia orles potest, ac saepe etiam litigatur de ipso, an recipi debeat, & anteponi iusto legitimo: innuit igitur ipsum iustum esse, & profecto melius quodam iusto, non sane illo, quod simpliciter
369쪽
tale est . atque integrum, sed eo, quod, quia simpliciter praecepit, & non distinxit; indI- cauitque quae aliter aliquando fiebant , errori affine suit, & sane inquit, haec est natura aequi & boni, ut sit ipsum emendatio legis ea parte, qua plena illa, integraque non est . quia spectauit solum, quod in ea re in uniuersum fieret.
Haec enim cause eu, cur non cuncta lege conssent, quia sint non nulla, quae lex complecti non potvit quare opus est plebiscito indefinitae enim rei indes nita debet esse norma ,:t Lesbiae parietum fructurae norma fllumbeae adfguram reum lapidusectitur , neu manet norma plebiscitum eodem pacto ad res variatur. Quodigitur est aequum s bonum , ω quid in , quo iure melius, apertum est .
I xxvo ipsum, quod peperit aequum & bonum, efecitque ut auctoritatis non parum ad pisceretur contra vim , potestatemque legum , tradit etiam caiisam sit ille, ne omnibus in rebus firmandis homines uterentur legibus : patefecitque viam plebiscitis, ac priuile ijs: . sunt enim inquit, in rep. administranda non pauca, quae legibus definiri non potiunt; quare opus fuit plebiscito, quod inuentum est ad singulare aliquod sustum iubendum, aut
vetandum, veluti etiam ad certum hominem ornandum, aut ignominῖa notandum: sine ipso autem non poste commode quaedam geri recteque tractari, locet documcnto quodam in uniuersum vero; ad indefinitam enim rem,ae varIam,astirmat, normam quoque in dei
nitam adhiberi debere, ac similem denique illi, id quod coustituit, probatque suu dit lex tiari enim hoc docet in parietibus quibusdam. aedilicijsque metiendis , quorum structura aequalis non est cum lapides eius collocati, fixique sint line ulla aeqii alit te: cum ipsbrum quidam sint eminentiores, alij vero interiores, quod fiebat oriratus causa, ut opinori, quare norma illis metiendis firma, solidaque accommodata non erat, sed plumbea & quae
flecteretiir. Vocabatur autem haec ratio aedificandi Lesbia, quia in usu erat,sem tentabaturqtie ab hominibus, qui Lesbum insulam incolerent; plumbea autem, qu a ex camat tia esset, quemadmodum gladius plumbeus vocatus est, qui eadem de calua maiiem plagam non imponeret. v I autem norma mutabatur, nec manebat . ita etiam Ples icitum variatur , rebusque se accommodat, quod autem inquit Mimκ ,--ι,κια ουρι , unum est eciarum. quae Aa κε Eon vocata sunt a Graecis: ab inferioris aetatis Latinis aequipollentia : ost haec testatur, breuiterque repetit, quae Praestiterit, ad aequum de bonum explicanum pertinentia.
Per picuum ex hoc etiam quis ess aequus O bonus qui emm secum nutuis sequi huiuscemodi iussicia, aptuis ea ad haec agenda, qui exquisitum ius non siluitur in deteriorem partem , sed pronus ese ad minuend- culpa/, e r si secum te em habet, is aequus prosus es, halitus hic animi, aequit in vocatur, quae eu iustitia quaedam, non alius quis iam halitus.
C v M merito ex ipso quaeri potulisset, ut traderer ac tamquam manu ni 'nstraret eum, qui foret hac virtute praeditus, nee non doceret, cuiusmod es t habitus ipse, dicit, perspi-
cuum id esse, atque ex eo ipso , couod praeceperat, id posse stanc intelligi. Primum te tur exponit , qui sit aequus ta bonus vir, describitque ipsum diligenter: elle namque illum dicit,
370쪽
In V. Librum Arish de morib. 3 l 3
dicit, qui secum statuit, ac deliberauit gerere se ita in rebus iudicandis, ut declaratum est, id quod etiam seruat ; nec equitur exquisitum ius, totumque se tradit iis custodiendis, quae legibus mandata sunt, cum videt, si id non fecerit, se peccaturum; contraque inquit, potius minuitpaenas, ac supplicia lesibus imposita, & si, secum habens legem durum se pollet, atque obsequentem illi praebere . I 'ost hune expressiam , dicit, habitum hunc animi, aequitatem vocari, quae species quaedam. parsque iustitiae est, non habitu ab ipsa diuersus atque alienus , etsi fortalle non integer, neque per tectus I vel uti lenitas , temperantia, sortitudo.
Utrum autem contingit, ut qui Nams i i iniuriam faciat, siue minime , apertum e IZ ex js, quae dicta sunt: quaedam enim tu's sunt, qui te ex omni virtute a lege constituta sunt, ceu lex non iubet, ut ab uis se et imum i
terficiat: quae autem non tulet, Petat.
C v M prius de hoc quaesisset, de non negligenter disputasset, penἰtus euellere modo hune scrupulum vult: nec tamen de eadem omnino iustitia iniustitiaque disseret: supra enim de Vera, proprieque vocata, praecepit: nunc vero de illa, quae dicta esst, de non erga alium, s.d erga semetipsum exercetur: ait autem perspicuum iam ei te ex ijs. quae dicta sunt, virum usu veniat, ut aliquis sibi ipsi iniuriam faciat, an non : initio autem utitur huius nodidit luendi , alte repetito; quaedam enim iusta elle inquit, quae in omni genere virtutis a lege posita, definitaque sunt; illa autem quae sint, declarat simili, veluti Gnim inquit,lex non iubet, sibi quempiam manus adferre, quae vero non iubet vetat, quid autem sequatur apertum est; primum hoc argumentum est. Quod vero in extremo auctor eneratim inquit, id quod lex non iubet, illud ipsum eam prohibere, ita putauit accipsenum magni ingenij doctrinaeque interpres, ut prolatum sit de rebus, quae omni tempore , ac loco per sὸ iniustae sunt: e numero enim rerum eae, quas nulla lex iubet, intelligi debent, vetitae cita a legibus, neque tamen existimandum est: esse non paucas res , quas nostii arbitrii penitus essὸ velit, conceditque nobis, ut in ipsis voluntatem sequamur. Ar. gyropylus existimat, capi debere de prauis rebus, de quae vitio alicui astines sunt, quas si leges nonJubent, putari debent, ipsas vetare . Est omnino locus obscurus, & qui cum concisus sit, ac breuit et admodum prolatus . non sine causa quemlibet perturbaret: quomodo enim probari potest sententia haec cuncta, quae non iubet lex aliqua, eadem ipsam vetare: cogitaui aliquando ego, an hoc loco valeat, g κέλs H, non concedit nobis, ut ea geramus , eripitque potestatem ipsorum gerendorum.
Iuc cum qui 'am contra legem nocet alteri, o ut compensit acceptum
detrimentum id gerens, 'Onte iniuriam facit: ρonte autem, qui ρο sciens quem , e quomodo: qui autem ira incensus sibi met ipsi manus adfert, 'onte
hoc facit contra legem rectam , quod non permittit lex: iniuria igitur a cit, sed quem ' an riuitatem , se Esum γero minime: ponte enim fefert: iniurium autem accipit nemo ρonte sua. Quapropter faena a cit eum ciuitas,
o adiungitur ignominia Paedam ei, gui se Usum necauit, ut qui ciuitati iniuriam cis .