장음표시 사용
381쪽
ni nunc haec moliri: alio vero tempore contra se gerere; s occasio se tret; alio autem modo gesta,S adminlitrata, idest firmo ait in o & consulto, recta & iusta vere dicerentur; hoc vero pacto instructum, maioris negotii cit, quam intelligere,quae ad aegrotos sanandos pertinent: simili autem usus ad rem declarandam accommodato. manet in eo multum, totamque rem diligenter exponit: addit cnim, in arte quoque medicorum intelligere naci,& vinum, & elleborum, perspexi lcque vim, S potestatem ipsorum, ut manu urere pa tem corporis inorbosam, dc siccare, pronum esse, nec magnam operam requirere, sed quomodo haec iractanda sint. & cui haec remedia danda. & quo tempore, ut prosint, tantum studii, operaeque requirere astarniat, quantam roscit medicum fieri, artisque eius administrandae bene peritum esse .
Fropter hoc jsium autem oe hominis iussi esse putant nihilominus iniuriam
facere: quia nihil minus homo iussus, quam imuris p fiet utrumque horum e cere,quin etiam magis oe miscere corpus cum uxore aliena, caedere,oe vir
fortis clipeum abjcere, G tergo ab hostibus fugae se dare: s Vormidulusium este iniuriam facere toneu huiuscemodi γlia facere .praeter quam ex accidenti, sed ita se habentem haec facere, veluti curare aegrotum , oe fungi munere medici, non est incidere: siue non incidere, siue messicamentum dare, siue non dare, sed hoc pacto . .
TERTIA haec est peruulgata sententῖa, prosecta a prox Ima stiper ore; indeque initium duia censi id quod ipse statim testatur ; inquit enim eandem ob causam sest autem illa, quod
cum procliue elle rutarent rem iustam atque iniustam moliri. atbIirabantur faeste ello, iustum sue iniustum aliquem feri; proprium, suumque ille viri iusti, ut iustam iem facere, ita etiam iniustam, quia non minus valeret homo talis hoc quam illud essicere,quin etiam melius Iustus poster, utrumque eorum molir; S ijsdem fere exemplis, quibus stipi a vitis fuerat, declarat: teitium tantumlvariat, ae pro illo ponit ficia formidolos non, In is, quae sor tis vir. etiam si sibi honestum putareti in proelio efficeret, veluti inqia in Cl peum abiicere i conuersumque ad utramlibet partem, in qua se eriperet hostibus, tersa daret verum ait auctor metuere timidique hominis munere fungi, non est haec molirῖ, scd hoe an Imo. de ita affectum haec efiicere, veluti inquit red i enim ad idem exemplum. Obire munus meaici, & eurare aegrotum,non est incidere, siue non incidere, aut medicamcntum dare,siue non dare, sed tempore, ac modo haec praestare
Manent autem iussa in his, quiparticipes sunt eorum, quae simplicitre bona sunt: habent autem in his oe exuperantiam , . faucitatem e in quo amenium non cadit exuperantia i orum , veluti fortasse Di se his vero nulla pars Nins, qui scilicet insanabiles sunt, oe praui homines,sed omnia nocent: alvs
autem abjuatenus ut1ue hoc humanum ea.
382쪽
In V. Librum Arist de morib. 3O9
IN quas personas cadant iusta,de quibus disseriti ostendit; locumq; habere ipsa d .it in iis,
qui participes sunt rerum, quae simpliciter, suaque vi bonae sunt, etsi aliquando usu venit. certis de causis, ut obsint: hi autem sunt homines, interiecti inter de is atque beluas, quibus, contrarijs inter se naturis, non serunt fructus vllos diuitiae, honores populares,ceteraque huiuscemodi bona: neque enim inde commodi aliquid capiunt: minora namque illa sunt ijs, quae conueniunt dijs: maiora autem inelioraque rebus accommodatis animantibus, expertibus rationis, & quae ipsas iuuant: vocant hi 'ero simpliciter bona, quia Euenit aliquando, ut oblint,culpa eorum, qui perperam ipsis utuntur, aut qui illis inhiant, α edepol Iesi brum eorum honorum, ad se ipsa trahunt. Addit auctor, nimium illorum habere polle homines, & parum, quam causam vult este, ut non integra, absolutaque bona sint, sed cum appendice illa bonorum nomen adipiscantur: quod enim siue aliquando nocet siue aliquibus mortalibus,simpliciter bonum vocari no potest, siue etiam copia sua, aut penuria, ut ipse inquit; nam improbis mortalibus detrimentum potius adsert, quam emolumenti aliquid, ubertas horum bonorum, quin etiam pars exilis ipsorum nocet: diis vero suorum bonorum nimium elle non potest. Quibusdam vero inquit , nulla pars fructum ullum serra potest, his inquam, qui canari nullo modo possvnr, pravique sunt, sed cuncta, quae ad hibentur obsunt:his vero viquequo, prosunt, atque hoc profecto peculiare hominum est.
De aequitate autem,oe aequo oe bono, quomodo se habet aequitis quidem a
iussitiam: aequum autem cor bonum ad xussequitur exponere .
Diseiphi MAM hanc, serἰemque huius disputationis de Iustitia, poscere Inquit, ut modo,post multa quae tradita sunt de vera, plenaque iustitia, disieratur de aequitate & bonitate qui est habitus animi pronus ad ita existimandum de rebus in diseeptationem venientibus, & ut de habitu ipso, ita de iudiciis, quae liunt proposito sibi hoc genere iuris, quomodo inquam habitus hic ad habitum illum se habeat, & aequum bonumque factum, ad iustum ex legibus administratum.
Neque enim ad idem simpliciter: neque ut altu genere se apparet his qui adigenter attenderint, cir aliquando quidem bonum σ aequum laudamus , σνirum huiuscemodi omnem esse putamus: quapropter, σ ad alias res lauda uestransferamus,pro bono aequius dicentes, melius illud se declarantes: alio autem tempore nobis rationem sequentibus per picitur absurdum esse ,siaequum, O bonum, quod remotum quiddam a iure, laudabile Hysiue enim ius non est bonum , siue aequum tonum non e Ziunum, si aliud est: vel si ambo lona fiunt, irim eu. Mectio igit ferme exoritur propter haec circa aequum CPlonum.
R 1 quo i autem hanc operam suam, studiumque declarat,quia non omnino de prorsus eadem, nullaque re inter se discrepantia accipienda sunt, neque ut diuersa genere: Id quod facile cognituros esse inquit eos,qui diligenter attenderint: hoc enim unum eorum est, quae suadent,ut in hoc incumbati alterum vero est,quod ductum est ab opinionibus, iudiciisq;. quae de ipsis fiunt:nunc enim inquit, laudamus aequum & bonum,& virum grauem, rumque elle putamus cum, qui in sententia serenda sequitur ipsum potius,quam durit Iara seuerita-
383쪽
seuerItatemque legum. Vt autem hic auctor huῖuscemodi quempiam & huius ingen j,ῖnstitutique mortalem Myx appellat oratione. Qua ostendi; ita M. Cicero in epistola ad C. M Callium hominent vocavit ita enim locutus est de C. Pansa. Nam, quod multos miserijsis leuauit,& quod se in his malis hominem praebuit, mirabilis eum virorum bonorum be- ,, neuolentia prosequuta est:intelligit enim mitem & misericordem. Sequitur apud Arist telem, quae causa est, ut ad alia nomen hoc transferentes cum laudare quempiam,volumus pro Viro probo,vocem iis eum aequiorem:signiticare enim tunc volumus ipsum esse meliorem in omnibus sitis factis ac vita. Alio autem tempore ait, rationem, oc quasi veritatem nobis sequentibus, stultum videtur si aequum & bonum est,quod dissecdit a iusto nec metuit iuri, ac legibus refragari: addit autem, quod hoc declarare videtur: siue enim iustum magni aestimandi ini non est, siue in tanto honore habendum, in quanto apud omnes est: hoc enim valere videtur, quod inquit non es le ipsum mia,O : siue aequum Sc bonii non est iustum, sed aliud quippiam, seiunctum ab eo, atque inde alienum, siue inquit, si ambo haec honesta sunt, & in pretio habenda, unum prorsus, atque idem iunt; icquitur his de causis, quae monstratae sunt, exoriri hunc scrupulum in pectoribus nostris.
Habent aut se cuncta aliquo modo recte,nec 1hicquam est, quod leuiter etiarepugnet di ipsis aequum enim s' boni ,quod iure quopiam melius eluus iumesi, π non tamquam aliud quodpiam genus melius est iuno idem igitur iustum G aequum oe bonum, cum ambosint bona, praestantius es aequu . bonum.
Disso L vir modo hanc qiiaestionem, cunctaq; haec, quae in ipsi errori alicui, culpaeq; amnia videbantur, ostendit belle se aliquo modo habere, nec reprehendi merito Polle, ut contraria,sbique repugnantia: aequum enim inquit & bonum,' quod iusto quodam melius est,& ipsum quoque iustum est: nec illo melius,ut diuersum quoddam ab ipso, Peniatiisque remotum: idem igitur inquit est iustum, α aequum di bonum, cumque ambo ipsa laude,commendationeque digna sint,meliui est, terc. nendunaque alteri aequum S b num, tempore usurpatum: si non semper, at quum res poscit.
Cignit autem dubitarionem , quodaequum bonum uitam quidem Hr,non tamen quod lege conuat,sed legitimi iuris correctio.
V M o a scrupulus hic, dubitatioque exoriatur, docet: fontemque ipsius monstrat: dIcit en Imhaerere nos animo, incertosqxic cile de hoc,quia videmus acquum & noni uir, iustum fandesse, non tamen quod lege constat,uerum est e correcti. em,cniendatibnemqtie iusti legitimi,Wquod vim omne ni suam, auctoritatemque nactum est,cuia qui ierips t eant lege in, hoc voluit, iustitque.
Causa autem huius rei est, quia lex omnis uniuerse aliquid iubet, aut etat :ae quis dam autem non potes I aliquid recte tradi uniuerse in quibus igitur
necesse eu tradere abyuid in viuersum , id autem feri non soleis recte ,
384쪽
In V. Librum Ari s . de morib. 3Ilsumit lex id, quodplerumque euenire flet Aion ignoranspeccatum quodadmittitur: essi, ea nihilominus recta peccatum enim non est in lege neque in eo qui legem seripsit, sed in naturaret: statim emm materies rerum, quae sub actia
Quo Mono autem sat, ut leges emendatione egeant, quae videntur praups reluis emendandis inuentae, scriptaeque eite; apefit, dicitque id fieri, quia lex omnis in uniuersiam all- quid iubet,aut vetat; nec lingulas partes eius attingit: sunt autem res non nullae, de quibus nihil recte praecipi poteit in uniuersam, quia multis modis variantar, & prae ter naturam earum, quae stabilis non est. locis etiam temporibusque immutantur; ubicunque igitur inquit necesse est praecipere aliquid in uniuersam: iratura autem earum rerum non patitur, ut recla' id fiat, sex sumit, quod plerumque fit. non inscia sui eriris a nec tamen ea de causa lex improbari potest, ac recta non esse existimari: peccatum enim inquit in lege non est, neque etiam, qui tulit eam legem,in ea scribenda lapsiis est: sed vitium omne in natura eius rei manet, quod docet in uniuersum,expositam est e. tradens, materiam rerum agendarum errori, cum varietur magnopere mutatis moribus atqtie institutis mortalium ilico autem inquit,ostendere volens hoc incommodum,vitiumque aliunde non proficisci, sed innatum illic elle,quare non poste euelli, sed tantum corrigi.
Cum igitur lex locuta fuerit uniuerser euenerit autem quiratam in his r Ius quo aduersatur ei, quia in uniuersum sit, tunc recte se habet qua, ut se i nis legem,omisit, oe laesus ea,simpliciter loquens, corrigere, quoIrelictum est,
quo qui ' sit legem, sic σ Eser axisset, si praseni Hesset, etsi nos t. leg. inclusi fiet.
T E M ν v s significat, quo confugere nos oporteat ad aequum 3e bonum, ne magnum all- quod incommodum exoriatur: neque enim temere temptandae sunt leges. Quando igitur inquit lex, praeceperit in uniuersum aliquid, contigeritque quippiam in i lis rebus, quod repugnet,aduerseturque illi,quod plerumque veruin est,tunc rectum est,iaudeq; dignum; qua parte non plene complexus cst scriptor legis materiem illam, sed lapsus est,eum simpliciter, uniuerseque locutus sit, nihilque exceperit, addere, quod relictum ab eo fuit, a que ita aliquo modo legem emendare, tamqualia inchoatam ac mancam. Non posse autem eum reprehendi, ostendit, neq; audaciae condemnari, quod legem attingat, declarat, quod adiungit scriptorem etiam eius legis,si praesens adestet,cuin de illo ficto disceptaretur.dicturum esse, id fieri oportere, ac si illud sibi olim in mentem venisset, ipsum illud se legi additurum sui .
Quare iustum quidem est, iure quo am melius: non autem ea quassese sim pliciter ius, verum isto in quo peccatum es,quia simpliciter dictum e 3 Ο his eae qui ρο ἷoui natura est, ut si corructio legis, qua i a deficit, quia usa et νῶ-
Si et vix quid existἰmari debeat de hoc aequo de bono, de quo controuersia oriri potest, ac saepe etiam litigatur de ipso. an recipi debeat, & anteponi iusto legitimo: inquit Igitur ipsum iustum esse, & Proiecto melius quodam iusto, non sane illo,quod simpliciter
385쪽
tale est, atque integrum, sed eo, quod, quia simpliciter praecepit, & non distinxit; indita cauitque, quae aliter aliquando fiebant, errori amne fuit, & sane inquit, haec est natura aequi de boni, ut sit ipsunt emendatio legis ea parie, qua plena illa, integraque non est . quia si ectauit solum, quod in ea re in uniuersum fieret. Tob mi γχην αῖον, κου fi m τυνταν τα νοραν ων , Oeta et B εἰίωναράατον Sora ιρραν. ςm Osis ατος Ai: σου γα όρ, υ, ω ei ς 1 o η νων ες ν: ω-o Uu τ κλε- σβίαπ ίη γμῆς, o Fλύβῖνος ηπιων : ηχος γα -ῶ λίθου μώταυνειται:-ω
Haec enim causa eu, cur non cuncta lege con tim, quia spm non nulla, quae lex complecti non potest: quare opus es plebiscito e indefinitae enim rei indes nita debet esse norma , ut Lesbiae parietum fructurae norma plumbea ad forum enim lapidus titur neu manet norma plebiscitum eodem pacto ad res vanatur. Quod igitur est aequum bonum , quid ius , quoiure melius, repertum est .
I Lxvo ipsum, quod peperit aequum & bonum, effecitque ut auctorἰtatis non parum adi pisceretur contra vim, potestatemque legunt, tradit etiam causam si iste, ne omnibus in rebus firmandis homines uterentur legibus : patefecitque viam plebiscitis, ac priuilegiis: sunt enim inquit, in rep. administranda non pauca, quae legibus desiliri non roqunt; quare opus fuit plebiscito, quod inuentum est ad singulare aliquod factum Iubenduim, aut
vetandum, veluti etiam ad certum hominem ornandun , aut ignominia notandum: sine ipso autem non posse commode quaedam geri recteque tractari, docet documento quodam in uniuersum vero; ad indefinitam enim rem, ac variam,a iiii mat, norinam quoque inde ia
nitana adhiberi debere, ac similem denique iis , id quod constituit, probatque simili: se tiari enim soc docet in parietibus quibusdam. aedilici jsque metiendis , quorum it ructu
aequalis non est,cunt lapides eius collocati, fixique sint sine ulla aequalitate:cum Iplocuta quidam sint eminentiores, alij vero interiores, quod fiebat ornatus causa, ut Opinori, qua re norma illis metiendis firma, solidaqtie accommodata non erat, sed plumbea, & quae flecteretur. Vocabatur autena haec ratio aedificandi Lesbia, quia in usu erat, irequentabaturque ab honi nibus, qui Lesbum insulam incolerent; plumbea autem, quia ex camar ria esset, quemadmodum gladius plumbeiis vocatus est, qui eadem de causa graueni pla
gam non imponeret, Ut autem norma mutabatur, nec manebat, ita etiam Ples scitum v aiatur, rebusque se accommodat, quod autem inquit iatrix H, unum est eciarum. quae ibis Ming,m vocata sunt a Graecis: ab in rioris aetatis Latin s aequi pollentia':
ost haec testatur, breuiterque repetit, quae praestiterit, ad aequum & bonum explicamum pertinentia.
Per picuum ex hoc etiam quis ess aequus bonus e qui enim secum statuissequi huiuscemodi iudicia, aptusi Hi ad haec agenda, ιν qui exquisitum ius non pluitur in deteriorem partem , sed pronus e Z ad minuendas culpas , c si secum se em habet, is aequus trasus es, . halitus hic animi, aequitin vocatur, quae ea iustitia quaedam , non alius quis ani halitus.
CuM merito ex ipso quaeri potuisset, ut traderer ac tamquam manu monstraret eum, qui
foret hac virtute praeditus, nee non doceret, culusinod c et habitus Ipse, dicit, rerspi- cuum id esse, atque ex eo ipso , quod praeceperat, Id posse; lanc intelligi. Primum igitur exponit, qui sit aequus ta bonus vir, describitque ipsum diligenter: esse nainquε illum dicit,
386쪽
In V. Librum Arith de morib. 3lῖ
dicit, qui secum statuit, ac deliberauit gerere se ita in rebus ἰudicandis, ut declaratum est, id quod etiam seruat; nee sequitur exquisitum ius, totumque 1b tradit ijs custodiendis, quae legibus mandata sunt, cum videt, si id non secerit, se peccaturum; contraque inquit, potius minuitpaenas, ac supplicia legibus imposit , & si, 1ὸcum habens legem,durum se posset, atque obsequentem illi praebere . I Oth hunc expressum, dicit, habitum hunc animi, aequitatem vocari, quae species quaedam. parsque iustitiae est, non habitu ab ipsa diuersus atque alienus , eis ibit alle non integer, neque periectus ; veluti lenitas , temperantia, sortitudo.
Utrum autem contingit, ut qui*iams ii luiuriam faciat ,siue minime , apertum eis ex js, quae dicta sunt: quaedam elum iussa sunt, quae ex omni virtute a lege consitura sunt, ceu lex non iubet, ut aliquis se et imum in
terficiat: quae autem non iubet, vetat.
C v M prius de hoc quaesisset, δc non negligenter dis Futasset, penitus euellere modo hune scrupulum vult: nec tamen de eadem omnino iustitia iniustitiaque disseret: supra enim de Vera, proprieque vocata, praecepit: nunc vero de illa, quae dicta est , ta non erga alium, scd erga semetipsum exercetur: ait autem perspicuum iam esse ex iis . quae dicta sunt, viruin usu veniat, ut aliquis sibi ipsi iniurialia ficiat, an non : init o autem utitur hu iis nodidit luendi, alte repetito; quaedam enim iusta esse inquit, quae in omni genem virtut s a lege posita, definitaque sunt; illa autem quae sint, declarat simili, veluti Gnim inquit, lex non iubet, sibi quempiam manus adserre, quae vero non iubet,vetat, quid aut Cm sequatur apertum est; primum hoc argumentum est. Quod vero in extremo auctor feneratim inquit, id quod lex non iubet, illud ipsum eam prohibere, ita putauit accipienum magni ingeni j doctrinaeque interpres, ut prolatum sit de rebus, quae omni tempore , cic loco per se iniustae sunt: e numero enim rerum eae, quas nulla lex iubet, intelligi , debent, vetitae cile a legibus, neque tamen existimandum est: esse non paucas res , quas nostri arbitrii penitus elle velit, conceditque nobis, ut in ipsis voluntatem sequamur. Ar. Dropylus existimat, capi debere de prauis rebus, de quae vitio alicui astines sunt, quas si leges non iubent, putari debent, ipsas vetare . Est omnino locus obscurus, & qui, cum concisus sit, ac breuiter admodum prolatus . non sine causa quemlibet perturbaret: quomodo enim probari potest sententia haee cuncta, quae non iubet lex aliqua, eadem ipsam vetare: cogitaui aliquando ego, an hoc loco valeat, ἐκελλ' non concedit nobis, ut ea geramus , eripitque potestatem ipsorum gerendorum.
Adbuc cum quispiam contra legem nocet alteri, o ut compensit acceptum
getrimentum id gerens, 'Onte iniuriam facis: Iponte autem, qui ρο sciens quem , Er quomodo: qui autem ira incensius sibimet si mauus adfert, sponte
hoc facit contra legem rectam, quod non permittit lex : iniuria igitur a cit, sed quem ' a' ciuitatem , se Esum vero minime: sponte enim perfert: ιψuriam autem accipit nemo sponte sua. Quapropter paena a cit eum ciuitas,
o adiungitur ignominia suaedam ei, qui se i um necauit , ut qui riuitati iniuriam facit .
387쪽
ALTERVM hoc argumentum est. Quando inquit, aduersente lese, aliquis alIcuῖ n cet, non tamen malum Pro malo dans, acceptamque iniuriam Aciscens, sponte inuriam facit; sponte autem facere is dicitur, qui quod facit, sciens facit, cognita persona , cui obcst, & modo, qui vero addit , semetipsum obtruncat , sponte sua gerit. quod non permittit lex, atque id contra legem, & eam quidem utilem, rectamque: nota est igitur dubium, quin i niuriam faciat, sed videndum est, cui. An inquit ciuitati Publicaque illa iniuria putanda est , certe non sibi. quidquid enim mali patitur sponte accitarit: nemo enim inquit sponte sua, ac volens iniuriam accipit; quae causa est, ait, vici Mitas in eum animaduertat, & ut potest; ipsum puniat: Ignominiae enim genere quodam afficitur, qui se ipsum interimit, ut qui ciuitati iniuriam facit. In multis aliis grauibus deliciis, quae C. Verri obiecit M. Cicero, hoe et Iam ipsi exprobat, quod exemplo sui ., corruperit filium, verba eius sunt. Quibus in rebus, non solum filio. verum etiam retia is publicae fecisti iniuriam : susceperas enim filium, non solum tibi, sed etiam patriae .
mplius ex eo, quia iniussitas tantum eu, qui iniusse facit, non omnino prauus, non licet iniuria affere semet sum : hoc enim Aiadest ab iiti: fuenim aliquo modo iniustus ita improbus , quemadmodum timidus , non ut hi nam improbitatem in se habense quare neque vi huius iniuriam facit: simul
enim liceret eidem adimi ,σ Miungi aliquid, quod fieri non potest; sed simperia pluribus necesse est esse rem iustam, oe iniustam.
C vM quaestionem hanc prius distatuisset, ostendens id locum non habere, ut scilicet quiaspiam sibi ipsi iniuriam faceret, in genere illo iniustitiae, quod exercetur contra omnem virtutem: qui namque committit aliquid aduersus quamlibet virtutem, iniustus est, ut initio declarauit. Vocat autem nunc ipsum idest penitus prauum quia non metuit committere aliquid contra omnem virtutem, ac legem. Quem autem nunc intelligit ἀδιηυ, quia labitur, ac peccat contra unam tantum, a qua spernenda, iniusti nomen consequutus est. Nunc ostendit, in suo & proprio genere iniustitiae continsere non polle, ut aliquis sibi ipsi iniuriam faciat: sequeretur enim inde id. quod absurdum est. ac fieri non potest, ut alicui simul quippiam eriperetur, atque eidem accederet, quod unum atque idem esset: qui enim in hoc genere iniustitiae iniuriam accipit, amittit. d nanum ue facit: qu vero iniuriam facit, lucratur: semper igitur in pluribus necesse inquit esse , ut iustum , atque iniustum hoc administretur.
Ruc autem Iponte te tam esselectiones' prius tempore: quietum, quis malum accepit, idemi in auctorem iniuriae facit, non videtur tuta Te facere,
si autem in semet i um eassim simul accipit, o facit.
Αti Vn hoc argumentum est, quo idem declarat: ostendit autem . quae requῖruntur Inpersona eius , qui iniuriam ficit, non inueniri cuncta in illo, quἰ semetipsum vita pri- Mai: Oportet enim inquit, sponte gestum esse, ac consulto quidquid iniuriosum est, ac Praeterea tempore praecedcre: qui enim, quia malum accepIt, contra malum imp. tat, non videtur iniuriam ficere: ptius namque iniuria in eo, quem vi tacitur, est: hic
388쪽
In V. Librum Arist. de morib. 3 i s
Rur 'suxeniret, Maliquis Potes iniuriam ac perat.
a r hoe nouum argumentum videtur, nis quis putet esse illud paretem antecedentit argu menti, ut ostendere voluerit, quemadmodum abest ab hoc, qui se interimit, tertium illud, ut prius malum acceperit, quam moliaturi, ita etiam ptimum: neque enim sponte a-tiquis malum accipere potest, ut patefactum cit. iuri
Accedit autem his quia sngulari quodam iniustorum factorum,nustus igniuriam facit adulterat raram nemo suam uxorem ineque escit suum parisum , nive furatur aliqui suarum fortunarum .
ADDr T v R inquit, superioribus argumentis, quod sine Iniustis fictis singularibus, pro ' prijsque alicuius vitii, nemo iniuriam siciti explanat autem quasi exemplis positis, quod fgnincare voluit: ait enim nemo uxorem sum constuprat, neque effodit parietem suum. Deque furatur aliquid fortunarum suarum, ut aliquis merito adulter vocari pollit, alienum cubile ineat necesse est ; eodemque pacto se res habet de effost bre parietum, ac fure; c terisque omnibus huiuscemodi delictis: planum enim est argumentari auctorem ab Inductionet idem Igitur usu venire existimandum est de illo , qui iniuriam sine certo inii ciae nomine facit: non cadere hoc nomen in eum, qui semetipsum interimit, ut neque in illos, qui res suas attingunt.
Isummam autem soluitur, posse quempiam semetipsum iniuria af eere , vi illius , quod de itum ect, Pomodo usu veniat , ut alisuis sponte sua semetipsum iniuria a ciat.
Qui γε Tvu hoc tamquam argum ntum est, quo postremum declarat, usu ven re non - posse , ut quispiain sibi ipsi iniuriam faciat : repugnaret enim inquit, et , quod iam defini tum , explicatumque est, quomodo contingat, aliquem mortalem sponte sua violari, accipereque iniuriam, quare reiiciendum est. ne ipsimet, quae constituimus, rerexamus,
Perspicuum auri est, esse quidem ambo haec mala,m iniuriam accipere.
criniuriam facere ri orum enim unum minus accipere Hy: alterum vero plus messio e veluti salubris quidem, in stre medicorum I apti autem ad bonam corporis valetudinem, in ore corporum exercendorum.
CON, TARE dicῖt, ambo liare mala esse, de sine dubio fugienda: aeeipere inquam .' facete iniuriam e nec poste merito quempiam de hoc dubitaret eum tamen paria non sint, aeqtialiaque inter se, utrum eorum deterius sit,monstrare voluit: Quomodo autem venia
389쪽
In V. Librum Arist de inopib. 3 I 8
quam quod humero, & sinistro cr re vehementer ictuc us erat, talu ri etiam intortit, quae xes maxime cursum eius impedijt, itaque non multo post intersectus est.
Translatione autem, O similitudine quadam, non sene ipsierga semetitsum iustum , sed quibustam partium siuarum e non omne autem iussum sed exile, vel domesticum: in his namque rationibus fars animi, quae rationis est particeps dis tit ab ea, quae sine ratione esse ad quas oectanti Ius nolis,*idetur esse iniustitia erga semet i um quia licet in his accipere aliquid contra suas Vpetitiones. Quemadmodum igitur imperium halenti, CP imperio parenti, tauum inter se eu, ita, his. Ne tulitia igitur, c s virtutibus morum
V T negauἰt. adhibita multa cura, fieri posse, ut aliquis proprie sibi ipsi iniuriam faciat:Ita modo concedit, siquis translatis verbis utatur, ac similitudinem sequi velit, id usu veni-
cum habeant verba translata, quia omnis huiuscemodi oratio conuenit poetis, iisque innibus, qui ornatum magis sectantur, quam lucem. ac claritatem : quae causa sitici, ut ipse in v I Topicorun rceret ipsa a definitionibus; adserunt enim illa calignis non parum, obscuritatῖsque omni illi loco, quo comportata fuerInt; non igitur se purgat auctor, ut ii terpres putauit, sed potius hoc quoque valet; siquis diligenter attendat, ad auctorem huius sententiae magis premetidum, qui hoc quoque nomine peccauit, sed hoc relicto,concedἱt Aristotele, hoc serri polle, siquis suas aliquas partes, non se totum intelligat, ut sei-llcet Ipsis incommodet, atque iniuriae aliquid, detrimentique inserat. Addit etiam aliud, quod in ea sententia reprehendi potest, neque enim illa vera est in omni genere iuris, sed in erili solum, ac domestico: omnique demum illo, in quo iuris aliquid habeat pars una
ad alteram, ad quain resertur, veluti erus ad seruum, pater ad liberos, vir ad uxorem i, easdem enim rationes habere dicit animi partem , in qua collocata est ratio, ac consilium ad expertes ἰpsius : in quibus dominatur libido, aut ira :quia autem rationes, quas appellauit, ut personae quoque non sunt omnino pares & aequales; ideo multitudinis numero, inquit ut opinor, rationes, non rationem : addit autem, haec homines spectantes, & huc oculos conuertentes putas. h. . t sc scri posse, ut aliquis exerceret iniustitiam e ga semetipsum, quia usu venit aliquando, ut aliquis ace piat aliquid mali conistra suas appetitiones; quemad- modum inquit, videmus extare quoddam ius inter eum, qui imperium
in esultate, atque illum, qui paret imperῖο l-rsus, quod colere ambo, ac custodite debent.
390쪽
IN VI. LIBRUM ARISTOTELIS moribus ad Nicomachum
autem diximus prius Fertere messium sumere, Gnon exuperantiam,veque pauc: talem medium autem endit re
ratio aecis, hoc aeuidamus : in cunctu enim expositis halitibus , veluti etiam in ali , ea quidam scopus, dil quem reseciens, qui rationis estparticeps, intendit quasi cmsum suum, ac remittis , oe quidam terminus est mediocritatum , quas in medio sitas esse affirm ntide siunt, ut recta ratio significat.
U M tradidisset virtutes morum, quas docuit esse medioci tates, constitutas in medio actionum nostrarum, motuumq; animi turbidorum i videretque medium capes iere, atque illiesistere; arduum elle, monstrauit, quo pacto aliquis o tinere hoc posset: vitareque nimium ac parum, quae sunt loca vitiorum tamen ea certa, firmaque, dixit rectam rationem unicam, atque optimam magii ram huius rei este: quique itapsam consubuerit, ab omni errore vacuum, liberumque suturum . Cum igitur ostendillat, quid facere nos oporteret, si medium tenere vellemus, rectamque, quam scin per appellavit, rationem, sequendam attirma siet, nec tamen quid ea foret, exquisite docuisset; initio huius libri quod metito deIiderari poterat ad plenam superiorum virtutum cognitionem tradendam, communi etiam quodam doeuriento si