장음표시 사용
441쪽
3 o Petri Victorii Commendlitilus cum irtute, ac prauitate agendum est, de utrasve Usarum exiHimam dum eu, neque u de contrariogener .
S v rn A etiam numerauit vitium in his, quae a nobis amolienda sunt: prImumq; eorum posuit ostendit nunc se explicare quid ipitiin sit, non debere, cum accurate de viiijs ante di sputatum sit: quare significat sibi de incontinentia modo dicendum esse, de mollicia animi. quam notat etiam nomine deliciarunt: etsi enim duobus verbis utitur,vnam tamen eadem - que labem ostendit Expressit autem ipsi in M. Cicero his verbis. Qua, cum liquescimus, ., Auimusque mollitia, apis aculeum sine clamore serre non pollum usi de contrarijs autem ' horum, narrat etiam sibi praecipiendum esse; de continentia inquam de conitantia, tole tantiaque laborum : cur autem sibi necesse sit praecipere de insis, si velit perficere opus, quod iuscepi declarat,neqtie enim existimat agendum de ambabus,& iisdem penitus habitibus cum virtute,& vitio neque omnino diuersis cuius ratio haec est; non est enim continentia integra virtus, quia antequam ipta confletur, pugnauit diu appetitus cum ratio ne, quod non fit in virtute, neque etiam est plenum vitium contrarium ipsius , quia in incontinente viget adhuc ratio, dia resistit aliquantum, quod non contingit in prauo homine, vitioque dedito .
Oportet autem veluti in ali s nos gerere consuevimus, cum posuerimus ea, qu/e Uidentur multis, G primum contra ipsa dubitauerimus, sic Ostende, .:m ιme quidem cuncZa, quae conueniunt opinionibus hominum circa hos Us
ctus: sin, maiorem partem Vsorum , ctar quo maioru ponim sint: si namque ea, quae molesta, oe' dura sunt, di soluta fuerint, relictu trobabilia, soris hoc comprobatum fuerit.
V I A M, quam tenere vult in his prosequendis, monstrat; quae tamen noua inusitataq; non eis inquit enim decere se quod in aliis semper probauit: hic etiam custodire, ut cum, quae videntur multis,veraque putantur ostenderit: primumque quaesierit de ipsis & quae contra aiseruntur, indicarit. sic ostendat, quid ipse de his sentiat, operamque se daturum Pollicetur, ut ea cuncta, quae maxime conueniant opinionibus de his ipsis animi motibus, adserat, si non cuncta tamen maiorem partem ipsorum: de quae magis rata, firmaq; sunt; si namque inquit, reiecta . stactaque fuerint, quae ardua, molestaque sunt lictaque ea, quae probabilia, satis omne probatum erit, & quantum natura harum rerum Patitur, demonstratum : ita autem loquitur moderate, quia scit ingenium, humanum cunctis exquisite explicandis par non tale .
Videtur autem continentia , c tolerantia e numero rerum nudis rum, tam esse: incontinentia aurem, . me ities, malarum c Uituperabi-
442쪽
lti VII. Librum Arist de triori b. 3 7 ilium, atque idem esse eontinens, oe Pi permaneat in ratione, c incontinens, qui migrat e ratione: σ incontinens quidem, cum intelligat prauas se cupis
tries, tamen ea gerit propter motum illum animi: continens autem,intestigens malas esse cupiditates, non parti sis, aratione reuocatus e. temperantem quidem continentem, tolerantem huiusicemodi autem omnem ,hi quidemnem ferantem esse volunt: hi autem, negant,. intemperantem incontinentem,c in
continentem intemperantem confused hi autem se miles aiunt prudentem autem aliquando suidem non aiunt eueniret si, γt incontinens sit: quandoque
autem nonnullos, qui prudentes sunt, oe acres homines, incontinentes est et .
FAei et id, quod indicauit se factitrum in hae re tradenda: ommemorat enim primum opiniones eorum,qui aliqua cogitatione susceperunt de hac materia; quae sex numero videntur esse , quorum prima est, quod continentia, de constantia sunt e numero rerum laudabilium, atq; earum, quae dignae sunt grauibus de honestis viris, sine in quibus studij multu
collocatur quemadmoduin contraria his,ldest incontinentia,&mollitiae numero earum,
quae proprie sunt improborum hominum,& vituperatione dignorii: Altera est, quod nonnulli putant, eundem esse continente,& illum, sui manet in proposito, & ut hos, ita contrarios ipsorum,idest incontinente,& eum,qui facile discedite proposito. Quod statim sequitur,est tertia quaeda opinio:inquit enim,&incontinens,etsi scit illa, quorum cupiditate flagrat,improba esse, tamen gerit ipsa,victus voluptate, quam se sperat inde capturii: continens vero,intelligens desideria illa sceleri assinia esse,non paret ipsis: ratio enim reuocat: Quarta opinio est, temperante homine esse eundem dc continente, & pronum ad constantiam tuedam, qui autem ait huius naturae, morisq; est,non nulli omnino teperantem esse arbitrantur:alii vero dissentiunt, nec volunt elle temperantemme iue enim omnis qui sibἱ
eoperat a turpi libidine,teperans est, sed ille tantum in cuius animum non irrepit huiuscemodi ardor eodemq; pacto,qui non variat animum, manetq; in eo, quod semel probauit. non est omnis temperans: eodemque pacto est, hi exIstimant de contrarijs: eunaem enim Putant cile intemperantem, incontinentem, & Incontinentem Omnem intemperantem sine ullo discrimine, atque indistinete: hoc enim hic videtur valere alii autem inquit affirmant, hos eile diuersos. Sequitur opinio quinta quorundam, qui mutatis temporibus, mutabant sententiam, & aliquando arbitrabantur tari non post , ut vir prudens esset incontinens: alio tempore concedebant quosdam, qui sane prudentes forent, & acres in excogitandis rationibus,ac vijs, quibus aliquid eisci pollet, tamen incontinentes sole .
Fraeterea Ecuntur incontinentes irae, oe bonaris, o lucri: quae igitur diacuntur haec sunt.
Sax TA, dc ultima, non tam opinio, qu- fortasse animaduerso de documentum est, qua significabatur incontinentes non dici seinper eodem pacto,nec proprie:migrareq; hoc nomen a sua sede in alienam dici enim quosdam incontinentes irae, honoris, pecuniae. Adii sit post haec, ostendens se praestitille, quod tamquam pollicitus fuerat, ea, quae dicerentur, in oreque multorum citent de hac re, est quae exposuit. Quanta cura ac studio distinxerit noster doctor incontinentiam ab intemperantia,videre potuimus,& quae res mouerint ipsium,ut in hoc ab auctoritate sapientis viri,suique doctoris discederet: quare oportet in scriptis veterum auctorum legendis, hoc meminisse:aliter enim in materia duorum horum habituit error aliquis saepe nasceretur, exempli causa, Xenophon ubi narrat initi secundi libri Iam . inLux nisi studuille Socrate reuocare Aristippum illii Cirenaicum a vita, quam sequeretur, dedita corporis voluptatibus inquit primuin, ipsum solituin hortari ia- miliaies suos ad ἰωκά sequendam: in sermone autem, quem cum eo statim habuit,ippellauit primum cupiditatem cibi potusque, & salacitatem, veneremque. quae sunt materia intemperantiae: post quae nominantur ea, in quibus labuntur proprie vocati incontinentes: statimque adiungit ea, quae, etsi non sine causa reprehenduntur, suntque culpae nia,non tamen incontinent ca Icddunt eos, qui plus quam iusto illarum rerum capiunia illum
443쪽
illum igitur,qui plurimum dilexit socratem imirari non debemus,si in verbis quoque, Moratione consuetudinem eius sequi voluit.
Quaereret autem aliquis quonam pacto, cum qui fiam recte mi Amri,incommenter se gerat, ac scientem quidem aliqui non aiunt feri posee: non δε- rem n emim rem esse, cum scientia insit, vicensiebat Socrates, aliud quiZpiam dominari: huc, at Pe illuc tamquam mancipium trahere .
REPETiT opiniones,quas exposuerat de continentia. ostenditque quid contradici potait ut aperuit quod val sat ad eas perscrutandas,ita nue resellit quod in ipsis plane falsum videbatur. Non seruat autem eundem ordinem, quo ipsas coni memorarit, ic e , qvutat accommodatum ad illos scrupulos euellendos, & ad veritarciri conii andam. Pri- a una igitur inquit, quaereret aliquis, quomodo quileiam,qui benescia it de ii , onitamque habet labem, ac turpitudinem vitiorum; virtutisque ipsius splendorem, ac iuravitatem, roburque, in continenter se geriticommittitque aliquid quod rectum ci honesta minime sit. Ostendit autem statim inueniri quosdam qui nullo pacto putant hoc heri PO squis rem sciret,i neque cognitam haberet .cuius ac sententiae rationem hanc a serebant 1iebant enim,graue esse & nullo modo serendum, si scientia adcit et , veraque Percertio eius,ut prosccto Socrates arbitrabatur, qui virtutei scientias elle volabat, Aliud quii viam in animo eius dominari, quod ipsum raperet,iraberetque tamquam mancipium quo vellent: quae mancipia cum valent etiam seruntur eo, quo jucundios, xit. Aduersatur autem rationi, naturaeque rerum, ut, quod imbecillius est, iis ret, rapiet que id, quod firmius, robustiusque est.
An Di τ, rei magis explanandae causa; Socratem solitum pugnare contra rat onem hanc, tamduam nullo pacto extaret incontinentia: neminem enim censebat facere polle contra id, quod optimum esset, qui recte sentiret de rebus, sed qui huiuscemodi aliquid moliretur,id sacere animi causa, α propter inscitiam rerum.
re iritur ratis repugnat mirenter js, quae plana sunt, cum oporteat qua re, e circa assectum hunc, si propter ignorationem, quis modus hic sit ignorationis: quia enim non arbitratur oportere agere, quae agit is, qui incontine ter vivit, anteruam motus imum inuasib et, apertum e r.
C v M quid sentiret Socrates de incontinentia exposuisset, cui rationi semper sed illo aduersatus est Aristoteles, inquit, ipsam repugnare iis, quae fatis aperta ta explorata sunt: qu senim nescit inueniri homines incontinentes atque hoc euidenter, & ita, ut neminem fallat aduersari ipsum rebus certis, S planis, quod facere durum este, ae graue: existimat igitur ii Oe relicto, oportulae,eum quaerere Potius de motu hoc animi, si nascitur ob ignos
444쪽
ttonem, quae poti sinu sit ignoratio haeet plura namq; genera ipsius sum: in hocq; pol illimuvidendu erat,cuius temporis ipsa si si peccate ipsum concedimus, inscitia oppressum:nam dubium inquit non est, quin antequam turbidus ille motus in animo eius excitatus esset, tui incontinentet aliquid facit, facturus id nu fuisset, que sibi putast et aliquid huiuscemodi attingendum: tunc vero, cum libido aliqua inuasit, ipsumque occupauit, non metuit facere id, a quo prius abhorrebat: vereque eo tempore Ignorans est.
Sunt autem non nulli, qui haec quidem,concedunt altis autem,minus: sicientia namq, nihiles arentur neminem autem, agere contra idquodvisium fuerit melius τοnfatentur,s hanc ob causim aiunt incontinentem, sicientiam non ha- Lentem, vinci a voluptatibus, sed opinionem.
NARRAT inueniri quosla qui partem Socraticae sententiae probarent: partem aut rei jcerct: nihil enim firmius este,neq; altiores radices agere in animos nostros quim scietia facia coce debant: nemin m aut gerere aliquid contra id, quod visum fuerit melius, inficiabantur. 5 hoc Paeto conflari, gigniq; aiunt incontinente qui sane cum scientia no teneat, absolutiq; intelligentia eius rei, sed opin one tantum, sine dedecore ullo s cientiae, superari potest, profligariq; a voluptate. Quod vero inquit, nihil scientia firmius, stabiliusq; esse,redigit milii in memoriam locu , quem in libro de moribus ad Eudemi videor mila coniectura ductus, fideliter cincdaia se:vbieitim illic legitur .eloia τι σωμα κρα-τικιν,,τι Oν ἰσχυρ rape per ν rist , ' ιτι-ις , ἰ -& quae sequuntur,prorsus exiit imo pro duobus illis verbis, miselum in modii deprauatis legi debere, sententia enim ipsa declarat ita est e legendum, sed in Protago ra Platonis quoq; accurate de hoc disputatur, quod etiam valet ad iudicium meum de veritate Iectionis confirmandum, si egeret aliquo firmamento sententia haec mea; eorum verboru pauca quaedam huc transferam, sumpta ab extremo eius sermonis. κνικα talu α' ι et ειμι οἰμω
tqui opinio est,π nonficientia,nes sema existimatis,quae contra tendisse ν missa, O languida, veluti in his, qui seligunt, enset ritet, si non permanes in his, aduersus firmas cupiditates prauitati autem non juscitur , neque ali , ii rerum, quae dignae sunt. N vituperentur.
R T ia,quo putabant illi, se dissoluere superiore nodum nee si Itat s aliquἰd habere Ostendi ad eos graui culpa liberidos, qui incontinentiae a mnes forenti,ait enim. Atqui si opinio erat in animis ipsorum, & nullo pacto scientia neq; valida firmaq; existimatio, sed rex ius imbecilla,&languida,quae occurrit improbis factis, nec sinit homines peccare, ignosci oporteret illis, qui non manerent in ipsis aduersus cupiditates robustas contra aute inquit culpae,&rrauitati non est ignoscendum, neq; alii vili iacto, quod vituperatione dignit sit. Vt declaret autem, quam intelligat existimationem infirma ac languidam,vsus est simili & tamqua manu ipsam monstrauit, qualis enim inquit est in iis mortalibus, qui ambigunt & incerti sunt, quid sequantur de aliqua re:neutru enim eoru,quae ipsis in mente venerunt valde dcfendunt; quod significauit etia apud Terenti cum ait. Dum in dubio est animus Paulo momento huc atq; il 'lue impellitur. Hoc igitur argumento probabant illi exoriri in animis nostiis incontinctiam. quia scilicet scientia contrariarum reruin, labe vitii plane cognitam,& per spe hi non haberemus. Latinus interpres haesit in hoc loco: veritu sq, est, ne auctor sibi ipsi aduersaretur, qui cum incontinentia vitiu esse nolit, quod si foret,enumerais et illam in vitiis, nunc tamen via tur ipsam loco ,
nomen plane ostendit animum homini alicui culpae,delictoquita inquinatum, ut vitium vocati debeat: - autem est iam habitus. 34
445쪽
374 . Petri Uictorii Cornrnent.
prudentia igitur contra tendente hoc fit: haec enim res ea firmi ima, verum .bsurdum hoc eja: erit enim idem simuI prudens atque incontinens ἰ nemo auuem diceret prudentis esse sua sponte agere, quae improbissima sunt.
D v ai T A T auctor de altera parte quiniae superioris in Ionis, quae suit; aliquando prudentem hominem incontinentem este: quare inqui .eum prudentiam habitus maximarum viri v. qui repugnat improbis consilijs, contingit tamen, ut ea praeditus in magnos errores rapiatur: statim autem testatur, hoc est e rem absurdam, de quae merito explodi debeat; monstrat enim quid in modi inde nasceretur,quod est, ut unus, idemq; simul prudens ellet, dc incontinens, idest eximia virtute praeditus,& procliuis ad res prauas,atque obscenas, ipse inqui idem hoc significans, nemo umqtiam diceret, prudentis viri esse, sponte gerere, & nulla vi coactum, ea. quae maximis flagit ijsas linia sunt.
ccedit autem his, quodsupra inensium ea, prudentem esse ad gendum factum estimorum enim quidam e se, G ali virtutibus praeditus.
A t T E R V M hoc argumentum est, quo idε refellit red gens nobis In memoria, quod antea a se traditum fuit:ait enim, demonstratum a nobis est, prudentem factum elle ad res agendas, rati neq; in ipsis uti, non ad voluptates undiq; decerpendas; atq; id cum sit virus aliquis eorum, ut res vltimas, postremasq; tractant,& non vitiis quispia illorum, qui in videndis conleplanisq; rebus toto animo veriantur, neq; attingunt res singulares, quae sunt materia actionu humanarum. Addit quoq; eundem instriictum este reliquis virtutibus:neq; enim ipse sungimunere suo posIet, vacuus ab illis, neque ipsae integrae abiblutaeque esse sine ipsa. η
. Fraetere i in eo de stus est continens, quodfirmas cupiditates latear, ac ma-
'tas, no erit temperans, continens, neqi covtinens, temperans neq, enim Patie qui
quam agere temperantis es neque malas cupiditates habere: at qui Fus es nam si lonae cupiditates erunt, malus halitus, qui prohibeti assequio viae non omnis bona cominentia autem imbecillae, oe non malae, nihil traeclarum si autem molae,m imbecillae, nihil amplum.
R et D A a c v I Y modo sentem iam illam , quae censebat unam eandemque esse continentiam ,& temperantiam : argumentatur autem hoc pacto. Si continens constat, totusque manet in eo, quod opiniones in animo habet firmas, easdemque malas, non erit ullo pacto temperans continens: neque etiam continens erit temperans: neque enim inquit, seiungens hos,diuersosque esse ostendenς, valde in suis rebus omnibus aliquid scilicet velle, aut nolle est temperantis viri pro prium: ct quemadmodum hoc, ita etiam ipsius non est cupiditates malas haberet oportui iterautem hoc, necesseque fuisset; si namque inquit cupiditates bonae sunt,malus est habitus. qui vetat, eos ipsas sequi: quod enim nobis aduersatur, ne Incumbamus in res honestas, culpae amne est: quare inquIt non omnῖs continetilla proba erit, quod ii addit opiniones illae imbecillae sunt, nec malae, nullam magnam laudem in se habet resistere illis r neu ue etiam, si malae sunt, & caedem imbecillae, magnus labos est idem iacerae.
446쪽
In VII. Librum Arist de trior ib.
Praeterea in omni opinione constaritem, ac perdurantem reddot continen- λ
tia,mala est,ceu si etiam in falsa e etsi, ut ab omni opinione facile discedat, ef ἱ-
rit incontinentia, erit quaedam incontinentia bona, veluti Sophoclu Neoptole
mus in Philoctete . Lude numque dignus est quod non perduravit in his, quae perfuserat ipsi,vjaceret talyses,1uia dolorem ferre nou poterat, quoil metiretur
D 4 S s 1 R. 1 T contra opinionem eam, quae censebat eundem penitus este continentem, de constantem inanentemq; in eadem nententia, itidemq; contrarios his conuenire inter se,ue qui incontinens seret nulla re discreparet ab inconstanti,& qui variatet sententiain;ositen atq; quid iii commodi sequeretur, ii hoc verum foret:suturum enim cisse ait, ur quaedam continentia sit mala, illa inquam,quae in praua, fulsiq; opinione perdurat,ta contra quac clam incontinentia proba,& laude digita, si incontinentia vim. have habet ut reddat hominem talem,ilest discedentem a proposito, de repudiantem veterem sententiam cum tam nconstans opilia si omnem incontinentiam este malum, ac digna quae ac Risetur. Exen Plo autem claro confirmat, quod tradit, idest facto Neoptolemi Sophocles, e tabula. culus. index eth Phil lates;cum enim opus ellet sagittus,ad expugnandum ilium.quas ab Hercule Philo res acceperat, missus est a Graecis Neoptolemus una cum Vlylle, ad reuocandu in exercitum Philoctatem, unde cum contumelia eiectus fuerat, erat autem tunc in insula Lemno.cum aute non speraret homo callidus impetrat hoc polle a Philoctete, ut reuerte- Ictur, unde eiectus fuerat,perluasit Neoptolemo ut fingeret, doloq; ut retur: stquam aut ille impositus eii in navim genero sex iuuenis, pati non potens, se mendacio usum, verita tem totius facti Philocuti aperuit, contra tendente myste inquit igitur Aristoteles, laude dignum eisse Neoptolemum recteq; feciste,qui non permaterit in consilio callido, quod ci dederat Vlysscs,quia dolebat se mendacio viam; haec igῖtur incontinentia, S huiuscemodi romnis, rectii est. Uere aut dixit Aristoteles, fiartillimo patre natu adolescentem non malitipin eo, quod iecerat, quia serre non poterat se fallacia usum: ipse enim ille apud tragicum hane causam affert suae mutationis consili j:ait enim; α mra 'πιτ .. -- -
Fraeterea fasto ratio sopbistam,dubitatis: quia enim incredit has dent refellere,ut acressint, rutas occurrerint ipsis filo simus, qui conficitur, ubitatio fit vivλιου enim animus est: quatri manere qui e noluerit, sutat, o placet erobaturiis, 1 coctum est :progredi alit no potuerit, qui oluere ratione no valeat.
A LT E R V M exemptu, quo itide probat, usu venire aliquado,ut incontinetia villis si, & laude digna cu scilieet res alicui est eu s6phiste,certatq; cum ipso, quoru consuetudo est,uti fallaeibus rationibus,quod iaciut ostentadi Ingenii, sue qὰaestus inde faetendi causa; falsa enim aliqua concluso,quaru exepta non desunt parit,i animis e tu,quibus illudiit, difficultate non paruarcu contingit, ut fine suum sophistae eonsequatur. Imposuerinto; alicui,qui sallacia non videat, nee valeat dilioluere nodum illu: concedit enim falsae conclusioni coactus & inu Itus:hocairi facere necesse habet quia luatur mes eius,& irretita tenetur.nollet enim manere in eo, ga non proba qd conclusim est,& tame manet,quia progredi non potest astuta illa ratione stragere nescies hoc igitur ipe,& cii huius inodi quippia contingit, adesset incontinetia,& ita discederet ab eo,cui haerebat Iulius eis itelligebat,id falsu elie
Sumit aut ex quada ratione,ut imprudelia unam incolia Hasit virtus comaria enim agit eorῆ,quae existimatV incolinenti; existimat aut ea quaebona sui,
447쪽
Os τε r vir, fingi etiam quiddam posse,atqtie Ita coagmentasivicae dualbus rebus malis. gignatur aliquod eximium bonum; ideste stultitia, magnoque errore animi, & incontinentia,efiiciatur virtus:omnis enim homo huiuscemodi contraria facit his,quae sentit: sentit autem,cum pellimum iudicium de rebus iecerit: sitq; pl ne fatuus ea, quae bona sunt, esset mala, neque oportere ullo pacto ipsa a se gcri: quare ea, quae bona sunt, aget, & non ea ,
Adhuc qui agit ob id, quod persuasus est, ac persequitur ea, quae iucunda
sunt, atque id facit cum electione nelior esse Uideretur, quam qui facit minime per ratiocinationem se incontinentia impulsus facilius enim sanaripotest, quia in contrarium noua persuasione trahi totese: incontinens autem a fias est illi
prouerbio, quo dicimus, cum aqua suo rarit, quid oportet super b re sinamque quae fecit, non feci si et persuasius, aliter persuasus facere Aenitisset: nunc
autem persuasus, nihilominus alia agit. iIΜ D t c A T alium scrupulum, qui in pectoribus nostris exor ri possiet,atque inde extruderestinas, ac veras opiniones de rebus: illum scilicet. qui gerit aliquid. quia persuasus est,ac firmiter credit, sectaturq; ea,quae iucunda sunt ac plena voluptatis: dea Dumq; consulto agit, rebus': deliberatis, meliorem videri posse quam illum qui non subducta ratione facit, sed incontinintia impulsus est. Ratio autem huius rei erit quia facilius curari potestis, qui rationem non audijt,contrariaq; soperiori opinio In anῖmum eius inseri potest: Incontinens autem inquit,qui rationem audij ac spreuit illam, non videtur siquid enim erat quod eticere ex animo ipsius pollet prauam illam opinionem, ea ratio erat, quae nihil profuit: utitur autem peruulgata voce,& quae vim prouerbij haset ad hoc declarandum; illa aute est. quando aqua su cat, strangulatq; , quid litora bibere oportet i notum autem est, singultum,& cum aliquid fauces interclusit, menium elle quam absorptam. Addit autem Aristoteles, si namque iani persuasus non sectileti quae facit in coitarium persuasus, desistet ea sacere, seq. abstinuiti et ab improbis ill s factis ; nune vero persuasus nihilominus alia omnia facit, quam quac:ratio iuriet. Animaduertendum ctiam cum persuasum Aristotcles illum dicat, non intelligere ipsum vcre persuasum, sed cui data opera erat, ut persuaderetur,
Due si circa omnia incontinentia existis,oe' continentia quis exit, qui mplicite incontinens sit. nemo enim omnes incontinentias in se continet a mamus autem esse quo am simpliciter.
Ret,siciet haec quaestio ad postremam superior opinisnem, qua significauit auctor, non diei simpliciter homines incontinentes neq; in una tantu re; cum vocentur quidam incontinentes irae alii incont nentes honoris; non nulli etiam pecuniae; parit igitur hoc, ut nite ostendit.dissicultatis non nihil: si igitur inquit incontinentia,& vi ipsa, ita contraria ipsus continenti tam latum campum habet, quis erit simpliciter incontinens: nemo enim volutatur e luse in omnibus rebus,quae sunt affines huic culpae: st enim certa quaedam inconainentia, quae modum nullum seruat in captandis corporis voluptatibus.
448쪽
In VII. Librum Arist. de morib. 377Qude giones igitur huiuscemodi quaedam exoriuntur, harum autem, quasdam quidem tollire Oportet: alias autem non nustas reliriuere solutis enim δε- litationis inuetitis en .
O s T r N D ir in hac materis, subtiliter vIdenda,exoriri quae illones,quas indicau t, ac sor- ea ite non nullas alias tales de quibus non eodem modo existimat: quasdam enim ipsarium Putat tollendas: non nullas vero alias relinquendas, diligenterque ponderandas, e quibus QPis aliquid capere possimus ad ver talem narum rerum intelligendain: cuius sui iudicibrationem reddit, hoe pacto: ait enim, quaestionis dissolutionem este inuent ἰonem, eius scilicet, quod quaerebatur, & quia nesciretur, incertum, ac dubium quempiam redderct: de hoc ipio M. etiam Cicero quiddam pronuntiat, quod huic loco miri lice respondet: haec C- ,, nim eius verba sunt in Lucullo. Quaestio est appetitio cognitionis, quaestionisque fi- nis, inuentio.
Frimum igitur considerandum ea, virum silentes, an non: γ quomodo scientes: deinde circa quales res incontinentem, oe continentem Hatuere debemus dico autem, utrum circa omnem voluptatem, ac dolorem ,siue circa quas
dam definitas: γ continentem, oe factum ad tolerandum , virum idem sit, an diuersus : similique modo σῶ dis , quaecumque sunt cognata huius accura-
C V M sentant Ias,quas ediderunt de contἰnentia,& incontinentia,& reliquis commemorasset. acquid afferri posset contra ipsas aperuisset: neque enim omnino planae, frmacque c-x lini primum cogitandum este inquit,de quo supra primum quaesierat ,utrum incontinentes quod iaciunt improbe faciant scientes atque intelligentes, siue ignorantia illius rei, ac 'fagi iij inducii.quod si scientes peceant videndum quomodo scientes vocari debeant: deinde considerandum este inquit. in quibus potis limum rebus verssentur hi, qui continentes, siue incontinentes appellantur, & quae sit seges, materiesque propria huius laudis capessendae,siue turpitudine se inquinandi, ne serte autem alicui videretur obscurior esse,aperit magis sensum sivum,atque inquit intelligo, utrum in omni voluptate ac dolore sne vllo discrimine sue in quibusdam definitis ac certis. Amplius inquit conlidcra dum de continente viro & constanti,utrum viai. ijdemque ambo habendi sint, siue diuers. eodemq; pa cto adiungit, de ceteris omnibus est modo cogitandum, quae cognata sunt; dc propinqua huius animaduersonis & contemplationis.
οὐ: αΜὰ m sie, ς ρύ: αλλα o εἱ αμφαν. En autem initium huius considerationis,utrum continens,m incontinens Affentiant inter se in materia, ac rebus iae mori, ac ratione: ssico autem, Utrum incontinens dicaturaneominens quodcirca haec ima in non se in modoAn non
Cv M iam monstrasset seriem eorum , quae vellet explicare, aggreditur prImam quaestio nem, quae est, Vt testatur, initium totius huius animaduersionis: illa autem est; virum cuntinens atque incontinens diserepent inter se, ac diuersi sint, quod alia materies eo Luin si , ituatumque , in quo versantur: siue quod aliter, atque aliter se gerant in eois
449쪽
IIIa O. ari a u his modis accipi poste locum tradit Arnropylus etsi magis posteriorem probat, in quo se comitem illi adiungit D. Thomas, quod mihi non displicet. Cum autem metueret Aristoteles, atque id non sine causa, ne nimis breuis obscurusque suis set, conatur id aperire, atque inquit, se intelligere, utrum differentia omnis in eo sit, quod & continens, & incontinens discrepent solum inter se strato, & materia, quod st tim reijcit; quaeritque,an in altero soluin differant ambo, quod statim etiam negat verum elle: adiungitque eos dissentire inter se de ambobus illis.
Deinde sicirca omnia versatur incontinentia, contanentia, an non. nes, nim circa omnia eu simpliciter incontinens, se Icirca ea, rea quae intemperas .HAre est secunda quaestio, qua dubitari polle ostendit si incontinentia,e5trariaque ipsus. continentia, fundit se, dilatatque per omnia strata, quod ilico inficiatur, ostendens eum, qui proprie incontinens appellatur,minime versari in omni campo, sed habere suum, ac cerium, cum qui hoc iacit, in gratque a suis finibus, improprie incontinens vocetur: ostendit autem quod sit verum iuratum eius, conuenireque ipsi tradit in hoc cum homine intemperante, qui delinquit, labiturque in corporis voluptatibus. Obm s ceto αἰ- άπλως ε six: των ν uta io ανιολαεια, αMὰ s-ε γειν:
Neque eo quod circa haec simpliciter se habeat: tim enim fuist quod in
continentia sed quia ita sit assecta C. hic namque eorum trahitur consultor ex nimans oportere semper, quod praesens en iucundum, persequi: hic vera non putat sane sed tamen persetuitur .
N Ε Qv i s autem falso putaret, hunc & illum habere se eodem pacto circa voluptates has, admonet hoc verum non esse,cum hi incontinens inquam, & intemperans aliter assecti antino, incumbant in corporis voluptates: si namque modus idem foret inpliciterque aes ne appendice,esset intemperas, qui sectatur corporis voluptates, distingui non pollet intemperantia ab incontinentia: verum inquit discrepant inter se modo, & quod aliter animo allecti sunt:alter enim horum trahitur a voluptatibus, is autem est intemperans, consulto, ac iudicio, existimat oportere semper sequi, quod praesens adest iucundum, nec pati ipsum praeterlabi: alter vero, incontinens inquam, non cit huius iudicii: neque opinatur id rectum esse, fierique oportere, sed tamen sequitur, delinitus, victusque specie ipsius. patiturque se a voluptate tu ea contentione vinci.
Desin vero, quod aiunt,veram opinionem esse sed non silentiam , ol quam
inco utinenter vivunt, nullius momenti eli ad rationem : non nulli enim ex i , qui opiniones sequuntur , non amligunt sed putant se e u ite nosse. Si igitur, quia remisse credunt,opimon sequentes msis, quam qui sciunt,praeter existimationem agent,nihil liscrepabis entia ab opinione: quidam enim non manuFcreTitys rebus,1uas Finantur,1ua aly, Passciunt. de arat atat hoc Heraclitus.. ERANT,
450쪽
ERANT, qui putarent, homines incontinent ex se gerere in persequendis corporis voluptalibus, quia opinio tantum in animis eorum maneret de labe ae virio immodi earum, aut obscenatuin voluptatum, quod si turpitudinis ipsarum sicientiam habuillent, numquam futurum mille, ut illi se contaminari palli ellent. Redarguit igitur hanc opinionem ips rum noster auctor, aitque nihil intereste ad rationem hane, siue sit illa opinio, siue s leniaria, cum existant mortales non pauci , qui non ambigunt de veritate sitarum opinionum, sed arbitrantur, te res illas exquisite scire, & tamen deducuntur inde, contraque ipsas iaciunt. Fretus igitur auctor hoc, quod usu venire dixerat, ut non nulli ratas habeant opiniones liras, nec minus iplis credant, quam facerent, si 1 cientiae illae sorent, addit. Si igitur. qui opiniones ibquuntur, quae inhrmae, caducaeque esse solent, maetis quam qui iciunt, contra existimationem suam faciunt, nihil disteret, siue scientia illa sit, siue opinio; repe. Tiuntur enim inquiti quidam, qui non minus credunt ijs, ad quae credenda opinionibus ducuntur, quam alij faciant ijs, quae scientia perceperunt: declarare autem hoc,& planum facere Heraclitum illum Ephesium, testatur: nec tamen exponit, quomodo hoc ille aperiret. Nam, ut in VII. hoc libro, quod dixit de opinionei Heracliti,quam voluit exemplum esse firmae, stabilisque opinionis, dixit breuiter, ita in II. appellatorum ui , , codem pacto paucis id exposuit, ita tamen ut plane intelligi inde verbis illis pollit, ipsum eandem hanc rem attigille: sed remedium aliquo modo est tantae breuitatis id, quod idem narrauit in IIII. libro u. τώσια , quo loco locutus est de iis, qui fuerunt huius sententiae, curateque dii teruit de hac celeri rerum varietate, de quasi fluxu; in quibus narrat extitille Cratilum, qui putauit nihil oportere loqui, sed digitum tantum eo intendebat, Heraclitumque insimulabat, qui dixerat iterum in eundem fluuium ingredi neminem posse: ipse namque arbitrabatur, ne lemel quidem.
Sia quia duobus modis dicimus scire nam qui habet quidem, non tamen utitur scientia: qui utitur, diciturscire: intererit, habentem sane, non con
sideruntem autem: considerantem agere, quae non oportet agere: hoc enim νι
detur essegraue,υ nou frendum : non autem si non considerat.
C v M consutasset iam dissolutionem nodi, prementis multos, quam ditat ut Ionem ali j excogitarant, quomodo ipse putet euellendum hunc scrupulum ei te nunc ostendi : docetque duobus modis dici scire, quorum modorum unus est,cum quispiam scit sane aliquid, nec
tamen eo tempore versat animo cognitionem illam, in alia quapiam cogitatione occupatus, siue vino, aut somno oppressus:alter vero cum utitur eo quod percepit ac didicit, recolitque scientiam eius rei: interes le igitur plurimum allirmat. viro duorum Eorum modoxum aliquis ictauatque secutus illum, aliquid agat eorum, quae agere rectum est, ii ue non oportetit unc enim admirandum est,& tamquam nullo pacto credendum, cum aliquis prOptam, paratamque scientiam cius rei habens, committit quippiam contra ii fatu : & non,inum veluti sopitam eam habet, di paene vetustate deletam.
Adbuc quia duo messi sunt propositionum et habentem quidem ambas, nihil prohibet agere praeterficientiam , utentem profecto ea, quae in uniuersum ea, non ea , quae singulos est: si ingulares nam sue res sunt, quae sub actio
nem cadunt. R L et E R V M hoc argumentum est, quo idem constituite aptum autem aliquo modo Id est a propinquo; cum etaim duo sint modi propositionum, quorum alter, sunt propositiones,