Petri Victorij Commentarij in 10. libros Aristotelis De moribus ad Nicomachum. Positis ante singulas declarationes Graecis verbis auctoris ijsdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum et verborum memorabilium index plenissimus

발행: 1584년

분량: 761페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

481쪽

41 Ο Petri Victorii Comment.

propter incontinentiam: veluti in Niloctete Sophoclis Neoptolemus, oe tam is propter 'voluptatem non permansit, sed honestam: nam verum proferre erat ei honectum: persuasur autem fuerat a tal e, ut mentiretur: non enim emnis, qui voluptate impulsus aliquid agit, eu intemerans, ne e Iranus, Deffue in

continens: sed illi, qui turpi .

rq A R R A T in eniri alios quosdam, qui non permanent in opinionibus, sentent ijsq; quae

semel ipsis visae ac probatae fuerint; nec tamen merito pollunt insimiliari, ut incontinentes: repudiata enim peiore sententia, meliorem sequuntur: contra autem se gerere incon tinentes, apertum est. Exemplo autem, in illustri loco posito, declarat, quod docet, Neo ptolemi inquam Sophoclei, etsi conuenit illi cum incontinente, ut ipse quoque vol pia tem secutus in eo fuerit, quod tamen refellit noster auctor, ostendens, aliud tu ille genus voluptatis, quod mouit Achillis talium . & non hoc, quod abducit a vero vocato incontinenti ; ut enim illa turpis est, ita iraee honesta: dignitatem namque in se habet; putauit e nim generosus iuuenis eiicere a pcrsona sua uauit tem, ac mendacium, cui incubu at persuasis ob publicam utilitatem ab Vlyile: non esse autem amneni vitio , aut culpae viii omnem hominem, qui gerit aliquid voluptate captus , sed tantum eum, qui, turpi voluptate inflammatus, iacit id, quod flagitium in se continet.

continentem messius est, continens incontinens enim non permanet in ratione,

quia magis aliquid cupite hic autem, quia minus quiniam : continens autem permanet non ob aliud mutarur opus est autem , si quissim continentia flu-άisum est, ambo contra j habitus praui sint, veluti sane a parent: Perum quia alter i orum in paucis, O raro perspicitur, veluti temperantia intemperantiae videtur contrarium tantum esse: ita O continentia incontinentiae.

DAT operam nunc, ut ostendat, continentiam in medio duorum, aduersantium sibῖ magnopere, animi habituum collocatam esse, quare poste aliquo modo vocari virtutei duorum autem horum habituum alter notus omnibus, perspectusque erat, quod alteri non continaebat: fallebat enim multos , quare oportuit primum docere hunc extare. Ord tutigitur ab hoc, initio posita particula,qua utitur ad probandum aliquid, rebus aut satis no tis, aut quae non exquisita argumenta r quirunt: inquit enim. Quia extat quidam etiam' homo talis, qui minus scilicet laetetur, quam deceat, corporis voluptatibus, & sane inquit, huiuscemodi omnis discedita ratione, quae vult, ut liuiuscemodi voluptates dere pantur, nec culpae aliquid in ipsis capiendis admitti testatur. Sequitur quae est reddit oilliit, ἰα- idest qu aὶ interiectiis est inter hunc, quem modo notauit, & incontinentem, quidam, qui mediam sedem tenet, continens homo : medium autem esse illum declarat, expositis moribus, atque institutis extremorum, qui repugnant tibi; it enim incontinens est, qiii non paret rationi, quia magis quiddam facita, hic vero, quia minus quiddam facit, quid significare autem velit, hac concisa oratione, patet: addit enim, continen alii manet, neque mutatur in alterutrum horum extremorum : oporte; igitur inquit, si conti-

Eetitia est quiddam studiosum, laudemque in se habet; ambos contrari ipsi habitus ina

482쪽

In VII. Lib rum Arist. de morib 411

los esse, ac maculae amnes, quemadmodum sane esse perspiciuntur: verum inquit, quia alter horum habituum in paucis reperitur. atque infrequens est, etsi est, apertus non est. neque apparet; eodem pacto, quo temperantia solum videtur aduersari intemperantiae. quia extremum at Ierum rarum cst, ct in paucis reperitur, ita continentia sol a putatur, quamuis falso, repugnare intemperan tiae, quia obsi utus est habitus, qui alienus est a co Poris voluptatibus, abhoretque ab illis.

Quia autem per similitudinem multa dicuntur, continentia illa quoque temperant , a simium e quapiam profecta e se: continens enim ei modi est,

is nibit advesante ratione propter corporu voluptates effciat: eodem pacto, temperans: verumtamen ita, τt hic quidem habet hic autem non habeat prauis cupiditates e G ut hic quidem talis si, Pt delectari non valeat praeter rationem: hic aurem, ut valeat delectari, non tamen ut ducatur ab illissimiles au

tem sunt incontinens, intemperans, qui sane diuersi inter se sunt, ambo

autem corporis iucunditates sectantur: verumtamen unus eorum exi mans,ο- forterer alter vero, non existimans.

Viora Ar exquisitus scriptor: Zc consuetudinis et lam sermonis bene perituν, multa dici per similitudinem quandam, & quae proprie ita vocari non pollent quare utitur animaduersione hac, tamquam fundamento eius, quod probare volebat: docetque id etiam usu venire in hac re; cum habitus animi temperantis viri appellari pollit continentia illo modo: primum igitur indicat similitudinem, postea disterentiam : inquit enim, continens namq; vim eam, &potestatem in se habet, ut valeat nihil ei licere ac moliri praeter rati nem, ut potiatur corporis voluptatibus, quod existit etiam in temperante; similes igitur in hoc sunt ambo: statim autem dat operam, vidistinguat ipsos, quod facit hoc pacto ait enim: verum alter horum ardet cupiditate Larum retam ; alter vero vacuus est aliti improbatum voluptatum. Amplius ait, alter horum ita factus instructusque est, ut voluptate assici non valeat, repugnante ratione: alter vero vim eam, & potestatem in se habet, ut valeat gustare illas, sed tamen non agi,& raptari ab ipsis. Post diuisos hos & distinctos. d-dit, similes etiam inter se elle contrarios superioribus, idest, incontinentem, de intempe rantem ; qui tamen diuersi sunt, ut declarat, posita ante oculos de ii militudine eorum, &dictetentia: alter enim ipsorum arbitratur id facere opportere: alter vero minimc..

Nequeres patitur, ut idem simul prudens, m istantinos β: simul enim

prudens, oe Hugosius moribus declararus eu extare.

Nos patitur benevolus doctor, decipi atque errare, siqui sorte putarent, unum atque eundem penitus esse prudentem hominem & incontinentem: statim enim hoc praecise negat, etsi infra argumentis id probat: fatetur tamen verunt elle, ut aliquis simul prudens sit, ac vir probus, quod a se prius declaratum assirmat, ac ratione confirmatum: nihil enim v tat , quin mores boni coniungantur cum prudentia, quin potius ipsa sine honestate vitae non manet, cum moderetur motibus animorum, α ut tamquam norma quaedam omnis prudentia. M m L E τι

483쪽

4idi Petri Victorii Comment.

Praeterea non indesium constat frudens, qua tu,sed quia relin agen- aes aptus sit: incontinens autem non est aptus relin agendti: plerum autem nihil prohibet incontinentem esse ἰ quapro re demur aliquando prudentes non nulli esse: incontinentes autem, quia selertia diserepat a prudoria, modo

exposito in primi serem bus: cr quia ratione 'idem propinyae sunt: differunt astem inter se electione. ι

a Lx E R V M hoc argumentum est, quo idem probari ostendit enIm praeter intelligentiam. requiti etiam ut prudens paratus sit ad agendum: contra autem minime fictus eii incontinens ad peragenda ea, quae antequam animo commotus esset, admonente ratione, co

gnoscebat vera esse, & oportere fieri. Cum separallet hos; adiunxit fieri posse, ut qui par est, valdeque similis prudenti, vocatus a Graecis . Miri, ab interpretibus, astutus, quod non placet. siue habilis, est autem acer, ac vehemens in rebus agendis, ad exitumque se ducendis, idem sit incontinens, quod cum affirmasset, tamquam cumulum nobis pracbere voluit, hinc seri, proficiscique, ut non nulli prudentes viri esse aliquando videantur, qui sitiit incontinentes, quod discrepat habitus hic, appellatus δει irat, ea ratione solum, qua supra a nobis fgnificatum e si suo loco,idest in VI. horum librorum: ceteris autem rebus pares ipsi inter se sunt cum sint ratione vicini ac piopinqui, discrepent autem fine, α delectu rerum, qui prudentiae semper est honestus, rectusque: alterius huius quilibet. .

Neque iam ut intelligens, ctoutemplans, sea ut dormiens, is vim oppresesus: σβιnte quidem: aliquo enim modo in elligens, quod facit, cuius

causa facite prauus autem,minime ἰ electio enim proba Hi: quapropter sem prauus, m non iniustus: neque enim insidiosus est: unus enimi orum non re

clat,intelligens quid agat, siue contra ic contaminet propter inscitiam eorum flagitiorum, vi eum voluerit, ipsum scientem admittere culpas illa quoquomodo sciens dici pollii: inquit igitur nunc cum concedat sum scientem cui cere ac moliri, non capi debere ita sciente esse,ut est,qui plane intelligit, ac tunc ipsum contenariatur,totoq; animo conuersus est in eam cogitationem,uerum vi qui dolinit, siue vigilans, vino oppressi is est,& temulentus sa-etus:eundemq; ad ungit existimari debere, sponte sua facere,quippe cu aliquo modo sciens agat,& quae gerit, & cuius rei causa, in ea incumbit, liberat autem ipsum scelere ac grauidelicto: neq; vult vocari posse merito paruum, cum electio eius, ct quod facere statuerit, aequum moderatumq; si ,cum tamen talem hominem integrum esse, vacuumq; penitus culpa dicere non possit; concedit,eum dimidia sui parie prauum cse. non tamen totii. Addit etiam eum iniustum virum vocari non Posse, atque id, quia insidiator non est, neque dolo utitur: cum sint autem duo genera incontinentiae, duoque sontes, originesque huius culpae, quarum una est,quod non tuetur, scruatquc, quod suasit rati :altera vero,quod Propter vehementem cupiditatem, qua inflammatus est, non consulit rationem, qui abduci

vir his a recto, labiturque, non Potestaure bono iniustus repellari.

484쪽

In VII. Librum Ari st. de morib. sit

Et si tu utique es ineontinens Auitati, quae cuncta quidem siciscit, quae

opus est, oe' leges habet utiles Auitati et non utitur autem Vsis, veluti Anax. .. aeriis lepide quendam insimulauit. Hoc Auitis voluit, quae leges suo nihil curat: prauus autem ita in utenti suidem legibus, malis autem νtenti.

VT rem magis declararet, apertiusque ostenderet, quid intersit inter Incontinentem homῖ-nem, α Prauum, vitioque amnem,utus est simili, valde accommodato ad r in illustranda: ait enim, Incontinent: an hominem si in lem esse diuitati, quae ciuitas sciscit quaedi, quae vilia sunt reipublicae; filiaeqtie tempus postulat, cum legibus bonis utatur, nullis tamen eorum utitur, neque essicit ea, quae leges iubetit, quemadmodum commem'rat, Anaxandridem comi cum illusiste Atlieniensibus, ut opinor, in fabula quadam ilia, a perae ii sequet conuicio; ponit autem senarium ipsius, cuius sententia plana est ; contra autem ait, prauum vitiim similem esse ciuitati tali, quis paret tamen legibus: inutilibus autem,ac malis. Poetae huiuς multῖς locis meminit Athenaeus; morem vero suis te veterum illorum comicorum, non libere solum accusare ciuitatem, sed Petulanter ipsi maledicere, notum ei l.

Gersatur autem intantia ita, continentia circa id, superat m Leorum hominum habitum: hic enim permauer magis: hic vero minus, g amferar vis N potestas plu/ramorum: O. Ommb aureis incontinent,s minore labore curatur ea, qua Pi atra lite premuntur, peccant, quam eorum, qui deli-

Ierarunt Pidem, nou permansierunt autem rc qui consuetudine quadam se incontinenter gerunt, quam qui natura in i am proni sint: facilius enim est

noctu inem mutare, quam naturam: hanc enim ob co sim, consuetu mem

quoque arduum e i, quia similis egi naturae: quema Euenus testatur.

., o diuturnam med laetionem esie amice, sam Hanc hominibus, cum ad ex-

., trem m 'it, fieri naturam. Quid igitur sit continenti quid incontinentia, tolerantia, mollities, quomodo se habent hae interse, traditum est.

2M extremo huius praeceptionis admonet non nulla, quae pertinere videbantur ad pleniorem dominam duarum narum, contrariatum interie, dispositionum. Primum igitur docet: sunt enim numero tria, in quo conueniat ipsis; de inquit, contine litiam,atque incontinentiam versari circa Id,quod superat, ac vincit habitum animi plurimorum hominum; quod quomodo contingat, exponit, dicens, alteram harum, continentiam inquam, mane vi magis in eo, quod rectum esse iudicat, de oportere seruari, quam ficiat vis ac facultas ruaiotis partis mortalium: alteram autem minus : reperiuntur enim multi homines, qui facilius se abstinent a turpibus voluptatibus, quam faciant incontinentes; Alterum est, quod tradit minore negotio poste sanari in continentiam, qua laborant ij, qui serunt ubi raecipites ad potiundas voluptates corpori et ob atram silem, impellentem vehementer psos ad eas perfruendas, quam ii, qui deliberarunt secum prius, ipsas esse declinan- a , non tamen perdurat uni in eo consilio. Tertium est, nisi existimandum sit, hoe

485쪽

4i4 Petri Victorii Comment.

cile partem secundi, illos, qui sunt incontinentes more, malaque consuerit line, fac litis itidem poste curati, quam qui natura proni sunt ad incontinentiam, cuius tuae sentcn- tiae causam adfert, hoc pacto: dicit enim, ob hoc arduum esse consuetudinem mouem, abige reque a se, quia mos est similis naturae, quod Eueni poetae testimonio conficinat , .sui hoc alli arai duobus sitis hexametris carminibus, quae citat. Viitur post haec, ut solet, quasi peroratione, commemoratque, quid praestiterit vicino hoc surei tore imo: ltatimque aggreditur aliam materiam, quam se omittere non debuisse confirmat.

Teγoluptate autem, dolore contemplari eu eius, ieiuilem disciplinam fulti uter considerat: hic enim finis architectus me a quem finem re*icientes nos,unum Tuoque hoc quidem malum, hoc autem bonum si impliciter Acimus

CuM de virtutibus ac vitῖjs studiose praeceptisset, & his, quae morum sunt,& hi quae r xionis: posteaque de ali s dispositionibus, quae similitudinem quandam in se continent v

xarum, profriarumque virtutum; sed aut iuperant vim earum bonitate, ac lauac, aut i anquinatae sunt, perditaeque, ut magis reserre videantur naturam , ingeniumquc bclua-xum, quam animantium, quae participes sint rationis, in q; ibus explicandi ,cuin accurare quaesitum esset de continentia. & incontinentia, ut virtute, vitioque, quod instar est temperantiae, atque intemperantiae. quarum M iplarum materia sunt lupinς, α dolor, ec virtutum, & vitiorum, quae propriae sunt morum: nune existimauit, oportere scdulo

sedc ipsis disputare, personamque, quam sui cepit, hoc requirere ; antequam tamen inci riat de his disserere, ostendere voluit se omittere non polle, quin hoc praestet, quod seri; - ctiam initio duorum consequentium librorum, in quibus de amicitia copiole loqui iux: Potui ilat enim fortas te suspicari aliquis, non esse accommodatam huic scriptioni di iputati Mem de Voluptate, quod iacit, ut prius id reselleret conuenireque personae id suae ostenderet. Idem igitur nic, ut opinor iacit: tribusque argumentis utim ad hoc conistituendum arxi , quorum primum est, quod ait. officium eius eise de voluptate ac dolore videre, qui sui ceperit hanc curam, prosellusque fit dii eis linam ciuilem se traditurum. cum iit itic

chitectus quidam, conciliorque eius. iiiii . ad duom si om, .... cuncta icterentes, directis semper oculis in ipsum. dicimu ipsa siue bona, live aiata, utimurque ipso tamquam not- ma quadam certa, quae nos errrare non sinat.

Aur autem γnum est eorum, quae necesseris intueri delemus: virtutem enim, ac tritium, quae morum sunt, circa dolores voluptates collocauimus.

ALTERUM hoc argumentum est, quo confirmat idem, vel potius sine culpa se hoe omlatere non potuisti declara cum si unum eorum, quae necessaria sunt ad plenam intelligentiam, praeceptionemque eorum, quae docentur his libris, cum traditum sit, & tamquam certum, solidumque postum: xirtutem omnem morum; denique pacto vitium eiustina neris, versari circa voluptates. ac dolores, quod, quemadmodum hic suo loco comme orat, sta etiam in VII. libro auscultationis naturali si dixit enim illic quoque, omnem moralem vilitatem volari cirra voluptates, de dolores corporis, in quem locum simpli- elus haec adnotauit. assuescri voluptate assici ae dolore, non temere, verum ob ea, quae accent, ac rectum est, ct quantum, ec qualem, moralem virtutem parere.

Et sitam bearam plurimi cum νoluptate esse aiunt: suapropter irum te

tam a gaudio nominarunt.

486쪽

τε V i v M hoc argumentum est, quo itidem ostendit, se in voluptatem . doloremque explicandum incum re debiti sie, cum bona & ma :na pars eorum , qui praeczPerunt aliquid de vita beata, cum voluptate ipsam iunctam est e, copulatam lue v.bierint, quorum auctoritati adiungit rationem nominis alterius, quo Graeci appellant beatu'n hominem ::on solum enim ipsum vocant verum etiam i , quod nomen ipse putat co-Drmatum elle a verbo quod valet gaudere, & voluptate assici cuius sententiae filii etiam Homerus, qui in externis bonis natui et se.positain vitam beatam, neque copia ipsorum,cum cccinit. - ου micri quod est ubertas horum bonorum nome beatum edicit; ut accepit etiam Plutarchus in libello quo in truxit adoles centes ad fructus magnos iure vlla labe, ae detrimento, capiendos e lectione poetiarum: dixit en Im hoc tectile, ut Homerum superiore versu, ita etiam plane aperteque Menandrum, cum in f . quadam induxit quempiam ita loq iciatem, A αἰν fit turentin ille, se amplum patrimonium habere, vocariq; a cunctis mortalibus locupletem : beatum vero a neminet versus putem saperior Homericus acceptus este IIII. libro Oayileae, Illic editus a Menelao.

prur videtur nusta voluptar esse bonum, neque per se, neque per accidens: non etiam idem esse Ionum , ac Poluptatem: his vero quae ais bonae quidem: multae autem malae e a buc autem tertium horum et si cunctae bonum forem, tamen non a se venire potest, ut voluptas sit optimum.

C con tuerit obesum fuit', seque ostenderit, se uille disserere de voluptate ac doloei' exponit sententias, quae de ipsa fuerint, superiorum: Ut autem il-prrina '. clii 'd commemorat,vitum esse non nullis, nullam voluptatem Wite bonum, neque per se, M suavi, neque ex accidenti, ut vi u veniat aliquando eam ali-

retur, ob vilem & indignam viro ipsarum naturam : hi vero, cum diuiterint ipsas eruditutius locuti de voluptate iunt: moremque doctorum hominum de obsicuris rebus praeeirieritium, uecuti fuere. Amplius autem inqui extat tertium quoddam,quod contra ipsos adferri potest; non quaerere cos modo, si ne bonum voluptas. siue non sit, neque sollicitos de hoc elio, sed scire cupere, an voluptas sit optimum omnium. tamen non fieri pollavi voluptas sit optimum omnium: aliud enim est, pari cipem esse alicuius rei, aliud illam apsam rem esse absolutam, dc quae ad si uramum peruenerit.

Omnino igitur nou esse bonum, quia Omnis voluptarem generatio in nri Wam sensitu: nulla autem generatio in eiusdem generis, cuius sunt sines: τ luti nusta aedificatio eu domus.

x Q. L. TE' ς' ra , iquibR firmabatur prinia illa opinio, quae voluptatem sponabat bonitate, valet igitur, aiebant, ad O Undendum, nullam voluptatem es Ie aabs,hi s. - ' m ςila gςnς xionem in naturam. quae cum sensu fit.

propositionem, quare concludebant vῖ ambarum, quod proban

. . t si ' in bonumst, sequi ur initium , ortumque ipsius non esse bo-α-- sinuli autem hoc frmabant, declarabantque, verum eta: opera enim, aiebant, qu et eooitur.

487쪽

4is Petri Victorii Comment.

ponitur In domo aedificanda,non est domus, quae domus finis fuit illius operae, studiiq;. quod posuit laber, in eo opere moliendo, domoque aedificanda.

Fraeterea homo temperansfugit voluptares. canue prudens, quia sine dolore est, persequitur, non quia iucundum est. Adhuc voluptates impia me ro sunt prudentiae muneribus: O quanto magu ansuis gaudet, tanto magis rγeluti luptatem quae capitur e relus τener se nemo enim cogitare abfui potest, dum se ruitur. huc voluptatis nusta es ars: atqui bonum omne videtur artis opus este buc pueri, beluae voluptates perfluunt r.

S Q.VVNTVR primam, iam expositam rationem, quinque aliae, quae idem confirmant, Iaziones:breuiter nunc tactae vel indicatae potius, ct ut apertae, & ut quae insta rei elle tur: harum trima est Homo temperans fugit voluptates, quodlion fesceret, si voluptas bonum seret: iecunda. vir prudens sectatur indolentiam, non iucunditatem, quod faceret iVoluptas bonum esset: neque enim, cum sit prudens, fallere hoc ipsum Pollet: teritum aD gumentum. Impedimento sunt voluptates muneribus prudentiae, α quanto maiores illae, Vchementioresque fuerint, tanto magis optimis consillhs, actionibusque honestis aduersantur : hoc enim valet, & quanto magis aliquis gaudet, potiturque eis, tanto magis impediunt: veluti, aiebant:exemplo enim valde noto, & satis percepto, hoc confirmabant: oluptas, quae capitur e Venere: nemo enim, dum fruituri pia, valet versam mente qui , quam,cogitareque: quartum. Nulla ars est, aiebant, quae moliatur, fabricetque voluptates, cum Omne bonum videatur esse artis alicuius opus quintum. Pueri, α beluae sequimitur voluptates, non viri, qui in se habeam aliquid grauitatis.

argumento autem est, non esse cunctas τoluptates probar, quia sunt, . rurpes, quae objciunt i , qui in jsis volutantur, σ quae damnum a Zose

tam . mox s enim gignunt nonnustae res iucundae.

dictum esse aiebant, non esse cunctas voluptates probas, honestasque, quod e numero ipsarum sunt quaedam turpes, & quae obiici solent his, qui non veriti sint illis potiundis se tradere :nis enim hoc exploratum ipsis taret, non auderent homines contra tantuin consensum amantium ipsas illas vituperare. Praeterea aiebant, quia reterruntiir quae noceant, quomodo autem noc fieret, ostendebant: aiebant enim, Non nullas res iii Cundas, & quae suauitatis plenae sunt, gignere morbos, id quod ita aperium era , yt non rutarent, confirmare id oportere.

Non esse autem optimum omnium τοluptatem significat, quo finis non eu, se generatio: Pae igitur dicuntur,sunt ferme haec.

SIGNIFIcABANT etiam, non esse optimum voluptatem, quia voluptas non est finis :finem vero illud esse, quod praestet iis omnibus quae ipsi antecedunt, ac seruiunt, Mnedum sitis sit, extremumque, quo ferimur, est rotius ortus, ct initium quoddam, quam fias rationem hacat; post quod testatur, quae seruntur de voluptate, iudiciaque homi- in num,

488쪽

num, qui de ipsa quaesiuerunt, esse ea, quae tradita sunt, in quae tamen accuratius coniti deranda, ct ut res postulabit, penitus explodenda toto animo nunc incumbet. t

Non es lautem vi horum argumentorum ,ut voluptis non sit bonum,neque etiam optimum, ex his perspicuum e u : primum quidem, quia lonum duobus modis citur: hoc enim, simpliciter: alterum vero, cuipiam: aliue naturae,c halitus comitabuntur. Quapropter motus, generationes comitabuntur: σquae malae videntur, simpliciter malae: cuipiam autem homini non malae, Medexpetendae huic quaedam autem neque huic , si aliquando,Nparuo tempore: expetendae autem nullo pactor hae vero ne voluptates quidem ,se videntur, quae cu dolore sunt,s medendi causa Abilentur, qualessunt aegrotatum.1 Ner T re scrutari sententias modo expositas , de voluptate: primamque telarum rimmum aggreditur, contra quam dicit, non eisci, neque concludi per ea, quae sumpta iunt in ipsa allataque, quin possit voluptas bonum ei te atque optimum etiam omnium bon rum, quod planum, apertumque futurum ei te Pollicetur, vi eorum, quae alleret. Orditur autem a diuisione boni, cui comitari assirmat diuisionem naturarum hominum, α habi- tuum.& quemadmodum bonum duobus modis dicitur, ita etiam dicantur, de naturae ipsae, & habitus. Boni igitur duo genera esle inquit, quorum unum per se, suaque vi b num sit ; alterum vero ex accidenti; quare addit,& naturae & habitus comitabuntur:quapropter& motus, S generationes comitabuntur huic distinctioni, & ipsarum, quae ma-1ae, vitioque allines elle videntur, partim simpliciter,absoluteque tales sunt, Partim, non malae, verum accommodatae, expetendaeque huic homini. Adiungit reperiri quoque alias eiusdem generis, quae scilicet simpliciter bonae non sunt, sed aliter distinguantur, venemini etiam omni tempore expetendae sint, sed certis tantum quibusdam temporibus . in iis etiam non diuturnae, sed quae breues sint, minime autem sint expetendae. Inueniri etiam aliudgenus ipsarum inquit, quae et sit vocentur voluptates, no tamen dignae sunt hoc nomine, sed tantum umbram quandam Ipsarum, & speciem habent, quae vero haesint indicat: illae inquam, quae itinctae sunt cum dolore, M paena, quales sunt, quae pellandi a nobis morbi causi adhibentur, veluti inquit, aegrotantium voluptates.

adhuc quia boni, hoc quidem, ea muneris functio hoc autem, habitus ex

accidenti, quae constituunt in habitum naturalem, iucundae sunt: Hi autem functis in cupiditatibuι habitus eius , cuius Mitigium restit naturae, quia etiam sine dolore, o cupiditate sunt voluptates veluti functiones contemplandi, cum naturan egeataliqua re M.ALτxRVM hoc argumentum est, quo idem probat, cuius tandamentum est, Id qnodiani demonstrati fuit, diuitio inquam boni. qua declarat res non nullas bonas vocari, quia sunt sunssiones quales illae, quae proaciscuutura virtute, ut actio sortitudinis, te in P

489쪽

re valeat. Quid autem si ν γαλι m, docet Aristoteles in III libro de partibus an malῖum. unde inteli igitur . quod apud auctorem est, quid valeat quod qui emetunt Iusemet ipsis. impedire volunt alienum : valere namque ipsum ritum quendam

nde ortum, constat. 1

Maxime autem acuti,σadatra litem procliues, genere isso incontinentiae praecipiti, incontinentes sunt: hi namque ob celentatem: hi vera ob veheme tiam, rationem non expectant: quia secti sunt ad persequendam visionem.

UsτENDir, qui potissimum sint illi, qui in priore illo genere incontinent lae, quae subita, praeceps luc est, labuntur ac peccani: traditque illos esto acris ingeni j viros, & pr cliues ad atram bilem, quique abundent in ea. Reddit autem stai;m rationem eius, quoadixit: Inquit enim, priores, ob velocitatem, qua utuntur suis in rebus, non consulere t tionem, neque expectare iudicium ipsius : alteros autem, quia sunt vehementes, & quod cupiunt, valde cupiunt, non expectare, & ipsos, quid suadeat ratio: co nueuit enim ambobus in hoc, ut temeritas ipsis naudi si quare inquit, morem haben tequi semper, quod visum ipsis subito fuerit phantasaque tamquam Eortatur. Um A, ομῶ ἀκίλα ς, ωα ol λέχη, ουμ προμελ i nuta μμ EG Ἀτρειυρα

Est autem intemperans , Itiam tragitum ess, minime eiu es ut eum facile paeniteat suorum fictorum: permanet enim in eo, quod semel pros nit'. incominens autem trocli M'enitendum omnis. Quapropter non inae seres hara, quemadmodum supra tabitantes diximus, sed c qui em insam bilis: hic vero,sanabilis.

v M ostendisser, extare duo genera incontInentiae, Mod discrimen inter Ipsa , unde en ii iiii ducere .indi auit, nunc quibus xebu in er se distrepentarit re Sc incontinens declarat, quod etsi prius attigerat, tamen modo plenius cilicit: plurisus enim argumentis utitur in his distinguendis: initio autem repetit. quod prius docuerar, non paenitere intemperante hominem flagiti j, quod admisit, nec lateri umquam te peccasse: statuit enuit secum. nullam facultatem sibi omittendam efferriti undae citiuilibet voluptatis, manetque in e cin proposito ac voluntate: contra autem incontinentuin inquit, Omnem paenitere post expletam libidinem. I)oste autem hinc intellis testatur, non irasciern habere, ut prius videri potuit sensisse , cum scrupulum aperuit, qui in tiac re foret, sed longe aliter, ac contra, cum alter horum curari, eluendarique pol si ralter velo nullo pacto corrigi. '

detur aut e prauitas e numero morborum similis esse morio inter cutim , O labio incontinentia autem comitiali morbo laborantibus 2 una namgi harum. continuaesh altera autem, mrn: me continuat ivrobitas inguam.

CoNν1RMAT, quod dixit, similibus,quorum vis magna est ad lucem rebus adseredam, sumit autem ipsa a morbis nostri corporis, quorum morboru a natura contraria inter se

est i inquit igitur, culpam animi, & quasi vivum, quale est intemperantia, similein videri esse aquae inter cutim & rabi, quos morbos nos quoque Graecis verbis, quae acta rima.

490쪽

lii VII. Librum Arist de morib. 4 Oi

rimus a medicis, appellamus; ambo enim hi, postquam semel in quempiam irrepserunt.bne intermillione ulla ipsum oppretium tenent: incontinentiam vero morbo, comitiali. ito a Latinis;nam Graeci pluribus nominibus ipsum ostenderunt. Apposite vero se v- sum hae collatione declarat, dicens haec quidem, intemperantia vitalice numquain cessat, perpetuaque est: altera vero per interualla temporis nos vexat, incontinetia inquam, quam continentem non esse ait,quia cito cum vacuum a se relinquit, quem inuasit, ut comitialis morbus, quem opprellit sunt igitur similes hi morbi culpis animi, quia ut ipsae aegrotationes animi sunt, ita hi corporis: discrepant autem ea ratione,qua significatu est.

Et Lmum aliud genus est incontinentiae, ac sit . inium erum clam est in

continentia autem non latet.

τεατ i v M hoc argumentum est, quo ait', perspicitur diuersum plane culpae genus esse incontinentiam atque intemperantiam, quam viiij nomine appellat, cum profecto vitium ipsa sit, quod non contingit incontinentiae: separat igitur ipsas, tradens vitium, idest intemperantiam fallere eum, qui astinis est illi vitio: mortales namque praui, de qui eo habitu animi sunt, non intelligunt se prauos esse : neque tam male sentiunt de semetipsis :incontinentibus clam non est, se labi de peccare: ratio enim, quae studuit eos reuocare, ab αrdore arpetitionum, hoc ipsis monstrauit, etsi victi specie rerum iucundarum, non P tiuntur se persuaderi.

rum autem jserum meliores sunt j, qui facile migrant e sententia, quam qui ratione instructi, in i a non persi iunt: a minore enim asciis su-rerantur, non minime prius usiconsilio, deliberatione , veluti aliν , simiatis enim eu incontinens js, qui celeriter Arq sunt,Wab exigua τim, pauciore quam multi.

CV M docuἰsset intemperantem discrepare ab Incontinente, deterioremque illo esse; consertnunc inter se duas species incontinentiae, quas modo extare significavit: assirmatque ii xum ipsorum, qui diuersa semina in se habent huius culpae, meliores eise, faciliusque se purgare posse, quos vocat in τι ἐς idest qui praeeipites sunt in corporis vini plate, de nulram paene in partem rationem a scultant, sed tamquam e potestate exierunt, quam qui a ratione vacui adhuc non sunt, non tamen ipsi parent, cuius suae sententiae causam adfert, nec unam tantum; primum enim dicit, eos, quos vocavit infirmo , a minore motu an lini vinci abripique, quam alteri faciant, deinde omnia experios, deliberationeque habita, peccasse, id quod steti non praestiterant, qui inerines, Sc imparati superantur. Simili etiam usus est ad rem illustrandam; aitque, incontinentem similein esse homillibus, qui celeritet ebrii fiunt, paucoque vino absorpto, dc minore multo, quam ceteri et neque Mntiri omnes eadem vini mensura, copiaque parua temptat.

Non se igitur incontinentiam Uitium, apertum est, seu aliquo modo fore de bre namIae praucr cudi ea: boc autem elimonean bucium: ve-

SEARCH

MENU NAVIGATION