Petri Victorij Commentarij in 10. libros Aristotelis De moribus ad Nicomachum. Positis ante singulas declarationes Graecis verbis auctoris ijsdemque ad verbum Latine expressis. Accessit rerum et verborum memorabilium index plenissimus

발행: 1584년

분량: 761페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

501쪽

Petri Victorii Comment.

ponitur in domo aedificanda,non est domus, quae domus finis fuit illius operae, studijq;, 7 quod posuit faber, in eo opere moliendo, domoque aedificanda.

, χρέγγν: mis aerugα,κ is Oetanἔκει ὀ ει via. Fraeterea homo temperansfugit τοluptates. canue Prudens, quod sim dolore est, persequitur, non quod iucundum est. Adhuc voluptates impedimen ro sunt prudentiae muneribus: quanto magis aliquis gaudet, tanto magis r, uti voluptatem quae capitur e relus venereis: nemo enim cogitare aliquid potest, dum se itur. huc Poluptatis nusta est ars: atqui bonum ommvidetur artis opus esse: buc pueri, beluae voluptatesperse Puntur.

S VUNTVR primam, Iam expositam rationem, quῖnque aliae, quae idem confirmant, rationes:breuiter nune tactae vel indicatae potius, ta ut apertae, ta ut quae inita rei eden- . tur: harum Prima est. Homo temperans fugit voluptates, quod non faceret, ii voliarias la num seret: iocunda. Vir prudens sectatur indolentiam, non iucunditatem, quod in cre i Voluptas bonum esset: neque enim, cum sit prudens, fallere hoc ipsum poster: ter iiin arEumentum. Impedimento sunt voluptates muneribus prudentiae, & quanto maiorcs u-lae, vehementioresque fuerint, tanto magis optimis consiliis, actionibusque honestis a uersantur : hoc enim valet, & quanto magis aliquis gaudet, potiturque vis, tanto magis impediunt: veluti, aiebant: exemplo enitu valde noto, M satis percepto, hoc conii abant: Voluptas, quae capitur e Venere: nemo enim, dum fruitur ipsa, valet 'crsare mente qui quam,cogitares hic: quartum. Nulla ars cs , aiebant, quae moliatur, fabricetque voluptates, cum omne bonum videatur ei te attis alicuius opus; quintum. Pueri, α beluae sequuntur voluptates, non viri, qui in se habeant aliquid grauitatis.

Largumento autem est, non esse cunctas voluptares probri, quo sunt, . turpes, . Pae ob ciuntur i , qui in ipsis volutantur, σ suae damnum a Iose

tant: morbos enim gignunt non nullae ro iucundae.

VERE dictam esse aiebant, non esse cunctas voluptates probas, honestasque, quod e numero ipsorum sunt quaedam turpes, & quae obiici solen t his, qui non veriti sint illis potiundis se tradere: nisi enim hoc exploratum ipss solet, non auderent homines contra tantum consensum amantium ipsas illas vitulerare. Praeterea aiebant, quia reperiumu , quae noceant, quomodo autem noc seret, ostendebant: aiebant enim, Non nullas res h cundas, dc quae suauitalis plenae sunt gignere morbos, id quod ita apertum erat, 'inoa. rutarent, confirmare id oportere.

Non esse autem optimum omnium oluptatem significar, quod finis non ea , se generatio: quae igitur dicuntur, sunt ferme haec.

SIGNIFIcABANT etiam, non esse optimum voluptatem, quia voluptas non est gnis: finem vero illud esse, quod praestet ij omnibus. quae ipsi antecedunt, ac seruiunt, & nedum sinis sit, extremuinque, quo serimur, est potius Ortus & initium quoddam, quam finis rationem hiscat; post quod icuatur, quae scruntur de voluptate , iudiciaque homi

num,

502쪽

num, qui de ipsa quaesiuerunt, elle ea, quae tradita sunt, in quae tamen accuratius consi deranda, & ut res postulabit, penitus explodenda toto animo nunc incumbet.

Non ei lautem τι horum argumentorum, uvoluptaι non sit bonum AE eque etiam optimum, ex his perspicuum eis: primum quidem, bonum duobus modis citur: hoc enim, simpliciter: alterum vero, cuipiam: atque naturae, halitus comitabuntur. Quapropter motus , generationes comitatuntur: σ1uae malae videntur, simpliciter malae: cuipiam autem homini non malae, sedexpetendae hum. quaedam autem neque huic sed aliquando, paruo tempore: expetendae autem nullo pacto: hae vero ne voluptates quidem ,se νι en

tur, quae At doloresium,s medendi causa a bilentur, quales sunt aegrotantisi.

INerprT perscrutari sententias modo expositas, de voluptate: primamque ipsarum primum aggreditur, contra quam dicit, non estici, neque concludi per ea, quae sumpta sunt in ipsa. ilataque, quin pollit voluptas bonum esse atque optimum etiam omnium bonorum, quod planum, apertumque suturum cile Pollicetur, vi eorum, quae asseret. Orditur autem a diuisione boni, cui comitari affirmat diuisionem naturarum hominum, & habi- tuum.& quemadmodum bonum duobus modis dicitur, ita etiam dicantur,& naturae ipsae, α habitus. Boni igitur duo genera esse inquit, quorum unum per se, suaque vi b num sit ; alterum vero ex accidenti; quare addit, & naturae & habitus comitabunt tir:quapropter α motus, ει generationes comitabuntur huic distinctioni, & ipsarum, quae malae, vitioque allines elle videntur, partim simpliciter, absoluteque tales sunt, partim, non malae, verum accommodatae, expetendaeque huic homini. Adiiungit reperiri quoque lias eiusdem generis, quae scilicet simpliciter bonae non sunt, sed aliter distinguantur, ut nemini etiam omni tempore expetendae sint, sed certis tantum quibusdam temporibus .in ijs etiam non diuturnae, sed quae breues lint, minime aut cin sint expetendae. Inueniari etiam aliud genus ipsiatum inquit, quae etsi vocentur voluptates, no tamen dignae sunt hoc nomine, sed tantum umbram quandam Ipsarum, & speciem habent, quae vero haesint indicat: illae inquam, quae itinctae sunt cum dolore, & Paena, quales sunt, quae pellendi a nobis morbi causa adhibentur, veluti inquit, aegrotantium voluptates.

Adhuc quia boni, hoc quidem, Hi muneris functio hoc autem ,habitus ex accidenti, quae constituunt in balitum naturalem, iucundae sunt: ect autem functis tu cupiditatibus haluus eius , cuius MIZgium reuat naturae, quia etiam sine dolore, Gr cupiditate sunt volu Mec veluti functiones contemplandi,cum natura n egeat aliqua re

ALTTRVM hoc argumentum est, quo idem probat, cuius standamentum est, Id qnod Iam demonstratum fuit, diuitio inquam boni, qua declarat res non nullas bonas vocari, quia sunt functiones quales illae, quae Proficiscuutur a virtute, ut actio sortitudinis, tem P etantiae, -

503쪽

4i8 Petri Victorii Comment.

xantiae, liberalitatis, ceterarumque itidem virtutum: alias vero, quia sunt habitus, qui pxxiunt i plas . Vtitur autem hac diuisione tamquam solo ac cre ridine, quae sustineret, quod ediundendum erat; quare non rationibus id confirmauit, ut solet facere, cum initio ponit, cuius redditio vicinae it, statimque sequitur,voluptates illas, quae constituunt in naturalem , integrumque habitum, qui habixus amissus erat, ex accidenti iucundas esse, θοῦ non per se, in quo autem maneat, intelligaturque este actio haec atque functio, declarat, sit gnificatque, exerceri ipsam in cupiditatibus explendis, instaurandisque habitias eius . in quo vestigium restabat habitus pleni,ae natura quae causa est inquit, ut non sit haec per Iecta voluptas: quam ansam accusandi voluptatem nacti sunt, qui eam improbarent: nam extare etiam ait voluptates non nullas, quae sine dolore ac cupiditate,suauitatis multum pariant, quales sunt functiones rerum contemplandarum, in quibus Obeundis natura Lanca, debilis lite non est, ut oporteat ipsam reficere atque instaurare. Haec videtur esse sententia alterius lectionis: duobus enim modis locus hic legitur, magnopere inter te discrepantibus ; quod ad sententiam pertinet. D. Thomas hanc ipsam lectionem sequitur, alterius autem mentionem nullam iacit, quae pro , habet etsi ipsa quo que in multis antiquis exemplaribus inuenitiae: nam unum spectaui, cuius fidem oli in cum in aliis valde probastem, in hoe tamen auctoritatem eius secutus non fui, in quo cum intus si M a s, in margine tamen eius, adnotatum est inueni quoque doctos viros, quibus sententia haec non displiceret. In alijs quoque multis magnisque dit scultatibus, quas habet eura haec, studiumque declarandi antiquos Latinos aut Craecos scriptores, est etiam haec, non parua sane, nec quae facile superari possit: intelligo. tem, quae nascitur a varietate seipturae cuius rei testimonium elle volui duos hos vicino

sibi locos: quemadmodum enim superior duobus modis legitur, ita hie tribus : iunt e nim libri in quibus legatur e , sunt etiam, in quibus etiana iii quo scriptum foret quatum lectionum, quae vera sit ali s iudicandum relinquo .

Signum huius rei eu,quo no eadem re iucunda gaudent,cum expletur adhuc natura, cum iam couituta Hise constituita qui L rebus simpliciter iu

cundis: cum expletur autem etiam contrari etenim acidis, amaris gau

dent, quorum nullum in ne que natura, nos simpliciter iucundum e quapropter myue voluptates quemadmodum enim ea, quae iucunda sunt, inter see constant, ita Gm voluptates, quae inde pro ciscuntur.

Ait o v M ENTAT v R. a signo; eoque quod ab hominibus fit probare volens , actionem,

quae incumbit in explendam naturam, non esse voluptatem: neque parere puram, veramque suauitatein. Notam igitur huius rei cile ait, quod homines non gaudent iisdem rebus,cum natura expletur, atque id quod amissum est,admouetur: & cum constituta est, a

que integra, nulla sui parte imminuta ac contaminata, docet, rem ita se habere , ut dixit, cum peripiciatur integra natura, & bene constituta,mortales obectari cibis qui simpliciter iucundi, suavesque sunt; cum vero imminuta, restituitur, non tantum his suavibus icilicet, verum etiam contrari js, s sorte meliorum suauiorumque non sit copia, aperit ipse, quos intelligat: videmus enim inquit ipsi,s sumere res acidas,& amaras, quae ec ipsae, etsi palato gratae non sunt, tamen famem, stimque pellunt quod significauit etiam ipse adiungens, quarum rerum nulla neque natura, ibaque vi, neque simpliciter suauis; sed contigit, ut sumerentur, quia, quo tunc eget natur adportant, corporique praebent; clii Rc tae sua vi, acceptaeq; non sunt.Sequitur apud auctorem, quod requirebatur ad concludet dum, id quod mori stratum est, viii venire in cibis, & ijs, quibus vescimur, idem etiam seritari, locumque habcre in voluptatibus ipsis, cum, quam rationem habent inter se resessicientes voluptates , talem habent voluptates, quae inde nastuntur: ut quaedam ipsa rum scilicet sint per i. bonae, quaedam vcro non sua ui, sed ex accidenti. Declarat, quod

504쪽

la Ul. Librum Arist. de morib. 4 I9

a, rἰus in sagi cum aquam turbidam,& cadauerib inquinatam bibisset, negauit umqua in is se bibisse iucundius: sequitur alterum illic exemptu huius eius de rei de Ptol emaeo rege.

Eue necesse non ea aliud quintam esse melius voluptate, ut non nulli a-

unt, finem inquam generationis: non enim generationes sunt: niue cum ge

nerarione cunctae, se functiones, finis e nerur cum gignuntur res quaeriam, contingunt. sed cum utimur nos ipsis is non omnium aliud P - - , sed earum, quae ad perfectionem naturae perducuntur .

v et commemorauit supra in sententiis exponendIs de voluptate, erant, quἱ dixerant, si foret etiam omnis voluptas bonum, non tamen inde sequia ut voluptas ulla sit summum bonum . refellit igitur argumentum, quo illic utebantur ad declarandum, non esse genus vl- Ium voluptatis, quod optimum vere appellari possit, cum omnis voluptas si generatio: ait igitur, necessse non est eo nomine,ut aliud quippiam si melius, praestantiusque voluptate cuiusnodi illi aleebant esse extremum. snemoue illius generationis, atque ia, quia volu-litates generationes non sunt, vi illi falsi putabant; neq; cunctae prosectae a generatione: unt enim Knctiones,& res contraria penitus generationi, idest finis . Addit etiam eidem opinioni redarguendae accomni odatum. easdem non peruenire ad nos, exortis aliquibus rebus, sed utentibus nobis, gerentibusque quasdam res, unde illae manant. Tertium etiam quiddam adiungit, quod & ipsum ad opinionem illam explodendam valet: ait enim finem omnium non ei te diuersum . sed earum tantum, videlicet actionum, quae ductae arrincipio origineque sua, perducuntur ad persectionem naturae, quae manca erat ae

des ecerat.

Quare non belle se habu dicere , sensilem es enerationem voluptarem, seIpotius dicendum eis, funeZionem esse halitus eius, qui sit secundum nat ram , pra sensium , quae sine impe mento st: putatur autem generatio esse ,1HAE est bonum proprie: functionem enim, generationem esse arbitrantur: ea autem aliuI.

Hoc corollari 'm est: cum enim iam probas leti quod proposuerat admonere et Iam Voluit, peccare illos, qui censerent voluptatem esse senerationem sensilem in quo peccarui. ostendere; duo enim errata Ipsorum monstrat, quae, dat Oeeram etiam, ut emendet ac cor rigat: inquit enim,eos non stenerationem, de intendo iplani, di cere debuisse, sed potius actionem, functi nemve habitus, qui natura constaret, & pro voce sensilem, quam adposuerat ad Senerationem, dicere actionem illam liberam, solutamque esse omni re,quae impedire ipsam,turbareque pollet. Rectum etiam esse existimauit indicare sentem huius e roris, oc quae res I psos in fraudem traxistat doctre : nam inquit. videtur enim, set sequet rutatur cilc generatio, quia est proprie bonum: actionern enim illi arbitrantur esse generationem, in quo saliuntur, cum sit aliud.

505쪽

41o Petri Victo si Comment.

e autem malaι , quia non nullae res iucundae gignunt morios idem e- tiam in hoc locum habet,non nullas res salubres malas esse ad pecuniam cogendam: hac igitur ratione ambo mala sunt, sed non mala ad hoc sunt: quia Ῥι- άere ammo res obscuras obesi abruando valetudini.

Co NpvTAT sententiam eorum, qui probare volebant, non omnem voluptatem csse bonam ; ostendentes quasdam res iucundas gignere morbos, corpori que detrimenti non rarum adterre:d cet igitur hoc inane cile, nee eam vim habere quam falso purabant, ipsam habere, quamuis negari non pollit, quin id, quo utebantur ad conii andam suam opinioneri, verum sit, inueniri scilicet res non nulla suaues,resertasque voluptate, tuae nocent : simili autem utitur, ad hoc coniirmandum, atque ait, hoc addi tu, perinde clie ac dicere quasdam res salubres csic malas, quia obsunt rei semiliari, si iidioque augendi patrimonii : magni cnim parantur quaedam medicamenta : concedit igitur & res illas iucun-.das, ta has salubres hoc nomine appellari malas: nam quin et sciant, quod dictum cit, nemo negaret: vcrumtamen malae inquit,absolute appellari non pollunt, qua ratione & iucundae sunt & salubres: quia aliquando etiam contemplatio veritati a mala diceretur cum adferat detrimenti non nihil valetudini. .

Nihil aut m impedimenti apert, neque prudentiae , neque dij xl l halitui

voluptas , quae a singulis exoritur, sed alienae: nam quae oriunetur a contemplando, . distendo, e cient,ut magis contemplari, G' disicere is eat.

v i aduersabantur voluptati, in alijs ad opinionem suam confirmandam aiebant, nullani voluptatem elle bonam, atque id, quia impcdimento esset Prudentiae, nec sineret, eam fungi munetibus suis. Respondet igitur hoc verum noη tile: iram neque prudentiae, neque ulli alii habitu i morae quippiam ac molet irae gignit 'aluptas, quae inde proiiciscitur. propria & germana: alienas enim esse a Ermat, quae hoc efiiciunt, quod confirmat vi ilialius , quod videmus usu vcnire in contemplatione, & cognitionem rerum maximarum: voluptates enim, quae inde percipiuntur, nullam labem asportant, nec quicquam detrimenti pariunt contemplationi irii, ac rex Pisoni optinrarum rerum, immo potius augent ipsas, ac meliores, acutioresque reddunt ad inurius illud suum obeundum, atque mni ex Parie perficiendum.

Quia aiunt autem non esse artis opus nullam voluptatem, ratione euenit: In que enim illius alius functionis ars ea, se facultatis et suam suam: --

guentariorum ars σ cojuorum videtur voluptatis esse.

Qv o n etiam excogitatum est, inquit, ad honore spoliandam voluptatem, potius valet ad eius dignitatem augendam: id autem est, quod aicbant, voluptatem nyllam opus esse alicuius artis, cum res eximiae ac praestantes studio,& opera, alicuius artis ciliciantur. R sponget igitur, coni istari eum hoc cilc,o: merito scri: neque enim alius ullius functionis extare artem: sed munera. 5 functiones proficiscia botestate, ac facultate illarum rerum gerendarum: artes cnim nos e udiunt tantum, ericiuntque habiles ad ea obeunda. Cum autem concessisset, quod statim repudiare poterat,atque inficiari, postea illud ipsum negat, talsumque eitc docet, cum ac unguentarii, & coqui sitas artes habeant, quibus Instruantur ad voluptates esticiendas: illia namque aries sunt, & ita sandappellantur, eis

506쪽

In VII. Librum Arius. de moris,. 4 ra

mori probamur probis de moderatis viris: vocatur autem a magi liris dicendi argumentum hoc .α- ,κτω, ά. -ex Mo:cuius viiii,& rationem Omnem exponit diligenter Hermogenes, praecipient de statibus causarum cap. ita χασμοῦ:ipsuniri; exempliς etiam,cuiusmo-'ἀi it,declarat. Neq; tamen id in usu tantu oratorum est; verumetiam Philosephorti quem. admoda enim eo utitur hoc in loco Aristoteles, ita etiam in extremo categoriae de sub iantia, ubi piamii,contra aduersarium,qui obiecerat. Non solum subitantiam unam de eandem numero,cotraria suscipere, sed etiam orationem,& opinionem: utitur ια r. me ιssis, polleaque,vehementius ipsum urgens, contra eum expedit taςHi , non aliter, atque hie sedit; quo loco ad extremum itidem utitur instantia:eripitq; ipsi, qtiod aliquo modo concellerat. Docet aut e magister ille dicendi, licere ab utraq; initium sumere,in quo ostendit seruiendrina est e naturae rei, ac caulaei Qui orditur ab instantia sita, enim vocata est, a recent Oxibus, quae appellatur a Graecis cisασι:) pugnat violentius cum aduerserior qui a - α-τασει, mitiorem primo se contra illuni praebet: postquam tamen cum ipsoegit obscure, aduersatur ei aperte,statuq; caulae depellere ipsum conatur. Haec quoq; ab Ammonio significantur in loco ; quem lupra indicaui, explicando, sed eum explanata non sit, quod se iam haec concertatio a Latinis; ab Argyropylo certe tacta non fuit, non inutile, ut arbitror, erit, exemplum Hermogunis vertere. Vocatus in iudiciti fuerat puer,quod ornatui corporis plarii num indulgeret, quasi quaestum inde Acturust dictunq; ab accusatore, id maribus non licere,quae est sασις,cui respondet reus; Licere id legibus,tunc accusitor conseri se ad -- είςασιν, atq; ait, Non tamen tanto studio , neq; istum ob finem. Ammonius autem hoc pacto, de vim argumenti,M nomina,quo appellatae sunt partes ipsius,declarat. Ab -eκς ασιν enim este inquit,accipere iniectum telum dicemq;, si id etiam verit ellet, non tamen ipsum eam vim habere, ut frangat id, quod dictum fuerat.O;xm vero stat tiri se opponere acriter.

Quaditidem aiunt, temperantem fugere voluptates, oe prudentem persequi

visam vacuam a dolore,oe pueros, ct beluaι perserui, eodem argumento omnia

dissoluuntur: quia enim dictum est, quo pacto bonae simpliciter, quo pacta

non bonae cunctae voluptates, huiuscemodi pueri, σ belua per eruunt , cui taetem barum vir prudens, has inruam, quae iunctae sunt cum cupiditate, .m d lore , corporeas: huiusicemodi sunt hae : γ barum exuperantias, ter

quas tute operans, dictus intemperans. quare temperansfugit bai: quia sunt

Ῥoluptaris etiam temperantis.

FRANGIT paruo labore tria, quae allata erant, ad voluptatem la Achandam di illa autem Uxucirco n.ne norat, statimq; allirmat, quod dixi, uno de eodem argumento cumna infirmari : id autern est, dilinaῖo voluptatum, cum de quibusdam ;psarum id vere dicatur: de aliis autem non nullis falso: inquit igitur . Quia dictant supra est, quo pacto simpliciter bonae sunt: & quo pacto itidem non bonae cunctae voluptates, sequitur redditio, quae est, huiusce nodi voluptates, idest posterius ipsarum genus, pueri & beluae sectantur,iaea, corporis, εἰ quae ardorem no paruum in se hibent,& dolorem, si potiri ipsis nequiuerint: be rundemq; vir prades varaitatem doloris aniat: eodemq; pacto declinat ac vitat nimium iri u n, dc ubertatem, quiana nimiam copiam persequelo Lomo intemperans talis etiast, qtiae causa est inquit, ut homo temperans, ne se inquinet, fugiat has: nam non desunt e- tam voluptates, quas sine eulpa, ae maeula ulla decerperet pollit talis vir, ae temperans.

507쪽

4dia Petri Victorii Comment.

Atqui dolorem esse malum , acrem fugiendam, consentiunt omnes e hic quidem simpliciter malus est: hic vere,quod aliquo modo,cum impediendi vim habeat . quod autem rei fugiendae contrarium eis, qua fugienda illa est, mala, bonum eu necesse igitur, voluptatem bonum quoddam esse .

C v M exposuisset sententias superiorum de voluptate, ac dolore, earundemque es consi mationes , & dissblutiones ostendisset, nunc incumbit in hoc. ut probet voluptatem esse bonum, si non omnem, quasdam tamen ipsarum: orditur autem monstrare hoc a contrario i inquit igitur . Quin etiam, dolorem esse malum, di fugiendum, consentitin i Cmnea. mortales,& tamen constat inter omnes,merito numerari debere ipsum in rebus malis non tamen eodem pacto ipsum talem esse, α molestum, odiosumque declarat: cum quoddam ipsus genus sua ui, simpliciterque malum sit: aliud autem aliter. & aliquo modo, quod aduersetur bono, nee sinat eum ad nos penetrare, qua ratione & ipsum, non sine causa, malum existimandum sit. Addit autem, ad concludendum necestalium, id quod adue satur rei fugiendae oppositumque ipsi est, ii suntatur vi tale & qua ratione ipsi aduersatur. ac repugnat, non aliter, ac sertuito, bonum esse ; unde perspicitur, ut signiticat, volupta

tem esse unam rerum bonarum.

Ut enim Speusippus sis lar, non exitum halet statio e die luti maius minori, aequati, contrarium est: non eram taceret vere malum esse quota ,

C v M ratione conelusisset Id quod volebat,ut qui sciret doctum virum,& quem Plato tam qua herede suae diseIplinae reliquerat. alitet de hoe sensile, pinionem Ipsus resellit, at que. Nam quomodo dissoluere nunc nodu conatus est Speusippus,non procedit neq; ex tum habet:aiebat autem ille voluptatem, di dolorem duo mala esse, contraria inter i atque e regione postar bonum autem elle:quod vitiusque medium seret; similique ad ii consituendu utebatur, idemq; in hoe usu venire dicebat quod in maiore:ipsum enim min- .ri, & aequali oppositum esse. Assirmat igitur, hoc verum non esse Aristoteles, dicens, neminem facile inuentum iri, qui ales voluptatem esse plenum, integrumque malum: id, ut ipse loquitur, inu κα . idest ..t : valere autem hoe Ap,veteres illi Graeci interpretes au oris testantur. QIod veto Iudicium suetit Speusispi de his rebus, lignificauit etiam A. ,, Gellius cap. VII. libri VIII. haee autem verba is laus sunt. Speusippus, vetusque omnia ,. Accademia, voluptatem, & dolorem, duo mala elle dicunt, Oppotita inter sit bonum a ri rem esse, quod virtusque medium seret.

Nihilprohibet autem, quin voluptas aliqua sit summum bonum et etsi nonnustae voluptates malae sunt, 'eluti scientiam abyam , nonnullis malis exi

sientitus. C v M probasse voluptatem esse bonum, adiungIt modo nIhil prohibere, quin voluptas

aliqua optimum sit:etsi non nullae extant, quae plane malae sunt, & vitio amnes, ut o scenae, ac viles: confirmat hoc simili, idemque in hae re contingere inquit, quod vita v nit In artibus ac doctrinis, quarum una aliqua optima esse potest, etsi non mulae ipsarum malae, tenuesqtie sunt.

508쪽

In VII. Librum Arist. de morib. 62 .

Fortasse autem etiam necessarium, siquidem uniusiuiussus habitus sin unEisne'acuae ab impedimento, siue cunctarum functio sit vita beata siue au-mini arum si fuerit sine ν ο impedimento,quae sit maxime expetenda: hoc autem eis voluptaτ . Quapropter esset utique aliqua voluptas optimum, multu' luptaribus maliuexistentibus, si ita contigit, simpliciter.

ei, quod dixerat de persectione ipsius, summoque loco non solum id quod dixit, vla venire, verum fortasse etiam id necet rium elles, eum singulorum habituum sint quidam vacui ab impedimento, ac mora omni, siue habituum horum simul omnἰum actio est beatitudo, siue, unius cuiuspiam ipsorum, qui praestet ceteris, cum si max me expetenda, quae protecto actio nihil aliud ere, quam voluptas. Concludit autem, eum se Putet comprobasie, quod volebat dicens; quapropteres le poterit quaedam voluptas, optimum, quamuis multae, si serie inquit hoc contingat, sint malae, atque abiectae.

Et hanc si causam cuncti vitam Ieria iurendam esse arbitrantur, π a --ε t'oluptatem ad beatitudinem non sine ratione nusta enim functio muneris alicuimperfecta ectsiimpeditur beatitudo autem una es rerum perfectarum.

Quis non videat hoc esse corollariumὶ cum enim ostendisset extare voluptatem quandam, quae iure dici possit optimum quiddam esse, hine natum elle inquit , ut cuncti mortales arbitrentur, omnem vitam beatam iucundam esse, atque adnectunt voluptatem ad beati tudinem. Plures autem extitille, qui finem bonorum non simplicem ponerent, sed con- . Cretum e duabus rebus, sitis notum est; quod M. etiam Cicero in II. libro de finibus cointi memorauit, cuius haec verba sunt hoc exponentis . Calipho adiunxit ad honestatem v ., luptatem Diodorus ad eandem honestatem adiunxit vacuitatem doloris: laudat autem hos noster,qui expertem voluptatis noluerunt esse vitam beatam; recteq; sensiste affirmat: inruit enim ratione hoc confirmans: nulla enim actio perfecta esse potest, cui impedimentis sunt. . . inim acti Operiecta esse potes . eui impuqii id allatum sit: beatitudo autem est unum eorum, quae pet secta, ab lutaqu

Quapropter eget beatus vir lonis corporis, O lonis externis, nemo fortuna propitia e ne haec impediantur.

Noe quoque eorollarium estquod planius perspiritur, quam super us Illud, manare ex eo, ae specie corollarii magis ret; ne tenim. Quapmpter eget

u, PCLic corollaris magis retine ait enim. Uuapropter eget adhuc vir beatus, praeter actionem, proficiscentem a virtute ac vacuam ab omni incilestia .

bonis corporis, & ijs quoq; quae extra hominem ipsum posita sunt; quae autem Ipsa sint. apertum est. Addit etiam, requiri tertium quoddam quod & Ipsum ma ni momenti sit ad Hiendam vitam beatam, idest fortunam beneuolam, & tamquam ventos secundos rerum suarum, ne temptetur, labefacteturque vita illa reserta tot tamque magnis bonis: impedimentaq, inde non paria in aec;piat. E st autem haec sententia illa quae magnos adii ersarios habuit; totamque familiam, post ipsum, exortam, grauem inimicam, , quae acceri me contra eam pugnarit. Ἀ

., a

509쪽

424 Petri Victorii Commem

Qui autem aiunt, eum, qui in rota torqueatur, in magnas calamitates 1H.

ciderit,beatum esse, Puerit vir obus siue Potnte sua, siue inuiti,nihildicunt-

FALLvNTVR magnopere,qui putant haec Aristotelem dixisse contra stoIcos, qui aetat Aristotelis non dum erant: pectatunt igitur Inscitia impinum: 'mina sane extabant Oaxum opinionum, quas postea amplexati sunt illi, eruta e vatijs, diilentientibusque intesse disputationibus Socratis, unde plures familiae philosophorum natae lunt, sed hoc relicto,quod exploratum est,inquit auctor. Qui autem aiunt,eum,qui in rotam agitur,ac toraquetur vehementesigrauibusq; alijs casibus oppressus e beatum esse,ii vir probus iit; si sponte sua id dicant,& quod verum hoe putent,sue coacti id fateri, nihil dicunt, quorum

extremorum verborum vis haec est,ut trada eos non dignos esse,quibus respondeatu cu tam absurdam sententiam amenti ipsamque probare alijs conentur: hoc enim valet, nil uleos dicere, ut in ultimo quoq; horum librorum locutus est: est enim elegans sermo, Ati cusq; , nec in consuetudine solum doctorum virorum, sed etiam multotum hominum, ut

coniicere licet ex loco hoc Terent ij. Nihil diei, Parmeno; existimati enim debet hoc a psum Latinum ex Graeco poeta Menandro expressisse. Simplicius quoque, in praedic Wςnus, in , longe a principio, interpretatur hunc morem loquenda ac urate, inquit enim, suos Graecos, cum vident quempiam verba sane lacientem, inania a tem dicentem, At quae nullo modo intellui, probarique pollint, ita loqui consuellet, *ili mareque, eum nihil dicere. Intelligere autem Aristoteleni,cum inquit, genua illud torment liue potius supplicii cuius de usus,& nomen restitit in Gallia, cum animaducriitur legibus in nefarios de consceleratos homines, perspicuum est. saepe aurem mira xuosum, quod M. Cicero dixit in V. Tusculana de Theops rasto, tuum ait,vexari eum s altum,quod In libro quem seripsit de vita beata, voluerit eum, qui torqueatur; qui cri iem tur,beatum este non posse: addatque haec verba. In eo etiam putatur dicere, in oram ide ,, genus quodda tormenti apud Graecosὶ beatam vi uti non ascendere: novi quam id quide., dicit Omnino, ed quae dicit idem valet quasi non averte hoc dicat ipso hoc in loco doctor ipsius, nomenq; Graecum rotae ponat:plane igitur sine cognoscitur, M. Tullium non valde versatu fuisse in lectione horum de moribus librorum: neq; enim oportuisset purgare Theophrastu, quod iudiciti, auctori talemq; siti doctori, & in senteniijs ipsis,& in verbis secutus esset. Ide etiam feeit Cieero in partieula, quae restat libri III l. Academicare quaestionu: insimulat enim illie quoq; Theophrastum narratq; Ipsum spoliaile virtutem suo cecore: imbecillamq; reddidis te, cu negarit in ea s,la positum esse beate vivere:quis enim nescit,ita quoque de ipsa existimasse Aristotelem:non erat Igitur ipse eo nomIne acculandus.

Quia autem eget fortuna, vigetur quibusa idem ess elisitas quia beatitudo, quae nullo modo eadem est quia ct i a cum immodica Arbi ea mento tu,

fortasse no amplius ipsam felicitatem V dare decet: dabeatitudinem enim

terminus Vsius refertur.

V v x et sene non carere vitam beatam bonIs, quorum bonorum domina est sortuna; dilat giturque ipsa, quibus ei placet: non tamen putat unam, eandemque cile felicitatem, rebeatitudinem:selicitatem enim voco ut veteres illi Latini capiebant hoc nomen: eritus igitur Aristoteles, ne aliqui in hoc errarent, ut sane multitudo ipsa faciebat, a monuit hoc ortumq; huius errati indicauit, ac distinxit ipsa: inquit igitur hoc nullo moda verum est quia ubertas horum bonorum nimiaq; copia, ne dum iuuet impedit potius, Mira denique, ut amplius non dcbeat selicitas aptellari, quod probat, ostendens termit uni horum iri unae bonorum, ac mensuram reserri desere ad vitam beatam: quapropter cum violat ipsam, in editque coria illa corum, nomen amittit mec amplius appellari de bet felicitas, nec prosperitas.

510쪽

In VII. Librum Arist. de morib. 42yo perseri autem cuncta, π beluo, homines. voluptatem signum quoddam est quodies sit optimum. Fama utique non fenitus interit, quam fotu

is si multa ediarint.

, diceban . pue: autem nuue Irsquῖιipios persequi summo studio voluptates, quod indicium est bonitatis ipsariam: neque enim aut rec expertes ration sanimantes, S participes consensuras inter se futilb: confitinat autem lioc celebri, ac val de probata sententia Heliodi, qui dixerat, non esse omnino inanem dc contemnendam , inam, quam multi mortales edunt. Nos quoque vulgo dicimus , quod idem valet, vocentropuli, multitudinisque , Dei ipsius vocem citc. ii l

Sed quia non eadem, nequenatura, neque habitus optimus est, neque videtur

myue etiam voluptatem persequuntur eandem omnes voluptatem certe omnes.

C v M videret autem repugnare alἰquo modo suo iudicio, quod usu veniebat: vatias, de diuersas voluptates populos sectari; docet hoc non impedire, ortu monstrato, causaque huius varietatis: proiiciici enim inde hoc assiimat, quod non eadem natura: habitusque optimus neq; est omnium mortalium, neque videturvile: aliaenim natura est optimi pueri, alia senis, alia feminae, alia maris, quae di ili militudo nascitur a motibus , & institutis vitae longe aliis satis autem elle ai,irmat ad id , quod tradidit constituendum, quodcun-vie animantes sequuntur voluptatem, quaecunque voluptas illa sit.

Fortasse autem N persequuntur,non quam putant, ne Ve quam res marent, sed eandem cunctae nanque res habent natura quiddam diuinum e sed Deuerunt nominis hereditarem corporis voluptates, quia plerumque hominesse adplicant ad Usas , atque omnes participes sunt i arum: quia igituri aesti mira sunt An suas putam esse

C v M concessiit et homines non eandem omnes voluptatem se tu sed alios allas, ac valde inter se sacre remoras: nunc tamquam mutat sententiam, & test ar quod dimiserat inquit enim, nisi fallor: Portaile autem sequuntur voluptatem, pronique ad eam adipiscen .dam ium, non sane quam amant, Putautque se Persequi, neque qui , ii quaelitum id ex ipsis foret, se sequi Aicerent,vetum tamen eandem cuncti. Quomodo autem hoc cottinest. quod admirabile est, aperit, cuncta enim inquit habent in sic diuitium quippi iii, cuius. adipiscendi desiderio inhammata tu' etsi voluptatis nomine non appellantur, verum inquit,adeptae sunt hoc nomen,& taquam. euerunt hereditatem iptius ita enim loquituc quoque auci r m m. corporis volupta es, quia laepe homine incurrunt in ipsas. omnes ue mortales participes ipsarum sunt, bc quia hae solae sunt notae omnibus, ha solas este rentur, ceterae saepe fallunt.

SEARCH

MENU NAVIGATION