장음표시 사용
101쪽
nus, Macchiauelli tyranno intersitae-ctor diiudicet; Qui autem de ossicio principis plura desiderat, legat Patrem Petrum Ribadenetram, societatis P .m Iesu, quem honoris , & amoris causa et g T. .
nomino, cum neminem nouerim illo Chria. nec eruditiorem , nec prudenti rema . . . nec amantiorem mei, nec deniq. qui
de Principe christiano scripserit, vel elegantius , vel uberius .
concluditur aduersus Maectis uellum uas Principem a natu
ra esse alienissimum , & non minus sibi, quam Reip. exi
C A P. V. S igitur ita stabilitis
videamus quam affabre Macchiauiam suu Principem ad naturae
102쪽
normam & regulam dirigit. & quam pulchre illius consulit utilitati , cum illum sceleratu faciat, & flagitiosum
Si enim ex naturae praescripto omnia ad communitatem reserri debeant,
nullaq. sit Reip.pars,quq toti sit prς- serenda; Si regis munus sit Iustitiam
colere,& exercere,communi bono incumbere, reip. tranquillitatem & p cem tueri, ciuium salutem sua hab re chariorem , si Princeps non modo
Dei minister sit, sed etiam simulacrum, qualem dicemus esse Macchia Principem qui iniustissimus est, di sceleratissimus, qui sui solius commodi & voluptatis causa, rempub. X haurit, dissipat, dilacerat, vel inmiseram redigit seruitutem. nonne is reip. inimicissimns, Deo dissimillimus alienissimus a natura,& proinde mo-strosissimus, atq. infelicissimus omnium est iudicandus
a b Praeterea cum Deus pro sua immensa bonitate Principem ex mul' iis
103쪽
tis hominum millibus, unum elegerit, quem suo populo praeficiat,& su a hic interris participet maiestate, imperio, gloria; duo inde sequantur ne- cesse est; unum, in Principe magis requiri veram religionem, summamq. erga Deum pietatem,quam in ceteris hominibus; Alterum est, omnem illam, quam habet potestatem, esse delegati ipsumq. alienae rei dispensatorem & ut ita dicam oeconomum es
se, non dominum, imo& totius administrationis suae rationem,suo,& conum uni omnium Domino, redditurnm, eoq. grauiores luiturum pamas, quo
ipse ceteris hominibus Deo ingratior quo potentior, & humanis legibus minus subiectus fuerit.
3 Hoc discat Macchiauelli princeps ab ipso Spiritu sancto,qiii illum
S ceteros illi consimiles ita alloquiis tur : Audite, inq uit, Reges, ct intellia Agite, di ite iudices Anium terrae, prae- DI. hete, aures, vos, qui continetis multitudiness
104쪽
dines O placetis vobis, in turbis nationum , quoniam data es a domino potestas vobis , ct virtvi ab altissimo, qui interrogabit opera vesra,ct ccgitationes utabitur, quonia cum essetis ministri Regni illius, non recte iudicasis, nec custodistis legem iusitia,neq.secundum voluntate Dei ambuiasis; horren de is cito apparebit vobis, quoniam iudicium durissimum in his qui praesunt
flet, exiguo enim conceditur misericordia , potentes autem estenter tormenta patientur.
4 Sed nunc pergamus' ad reliqua; si Princeps cum Reip. pars sit, eandem damni & utilitatis communionem cum repub. participet,nonne insanit Macchiauritas, cum scelus , quod rei publicae perniciosum esse ranon negabir, principi suo utile esse posse arbitretur Quid enim dicendum est, cum nobilissimae rei p. parti, ipsi scilicet capiti, non leuis contagio aspergitur, sed certissima reip. pestis ,
105쪽
scelus nonne insummo periculo resp. versatur uniuersa ξ Recte profecto Plinius ut inquit, in corporibu , Ac in , imperio grauPrimus es morbus , qui F. a capite diffunditur ; nec tantum malie inquit Cicero pecc/reptin Ura eis. . is is quanquam es magnum per Me ipsum De . . malum P quantum illud es , quod permulti etiam imitatores principum exia sum, nec solum vitia concipiunt usi 'Principes , sed ea infundans in ciues, nec obfunt, quod i solum corrumpun- mr , sed etiam quod corrumpunt alios ' ct plus θ-- exemplo, quam peccato
' nocent, nam Vt ait poeta, totus compo Clasdiannitur orbis pameeer.
Regis ad exemplum, nec sis insecte- 'iresensus norit. Humanos edicta valent, ut vita tegentis; Mobile mutatur semper cum Prin- cipe vulgus , - 's Ouamobrem Drudenter Plu-
106쪽
tet, t ipsa regula primum rectasit, nihil habens obliquum deinde cetera si admota, quatenus Abi congruunt, ex .equet, ita princeps , posteaquam ipse Iibi
imperare potuerit, vitamq. suam composuerit, tunc debet sibi applicare eos quibus imperat, non enim cadentis es, alium erigere, nec ignorantis, docere , Mec incompositi, componere, nec ordina - . re inordinati, nec imperare, eius, qui rationis non pareat imperio. 6 Itaque,ut tandem hunc locum concludam ; cum sceleratus fuerit princeps , necesse est tam rempub.
quam ipsum perici sit, siue mali fuerint teliqui ciues, siue boni; si enim mali fuerint, cum iam non solum caput , sed etiam totum corpus laethali sceleris morbo laboret, tota simul resp. concidet; sin autem fuerint boni; quis dubitat eos vel sceleris odio inductos , vel iniurijs lacessitos , scelestissimum Principem e medio sublaturos, ut communi omnium saluti co-sulant
107쪽
C A P. V. 6 sulant quo pacto infinitos perijsse
tyrannos statim d docebimus ; Ita,
certaminum principi nefario Impendet exitium undecunq. nam vel rem- - . .
publicam suo scelere perdet,atq. una cum illa peribit,vel ipse a ciuibus perdetur ; viroq. autem modo dignas sceleris sui poenas dabit.
Macchiauellus Principis sui incommodis,periculisq.adhibet,nulla esse,imo malum augere rationibus & exemplis conuincitur Θ
ED hoc pericuIos inquient politici, noster princeps facile liberabitur ,
108쪽
negocium , periculumve facessere poste suspicatus fuerit,perses,vel nefas e medio tollet; & interim,quo ab insidijs tutus sit, immicitias & discordias inter optimates seret, muniet &stipabit se satellitum fidelissimorum custodia, & populum inermem, atq. exhaustum, ita coercebit praesidiorum metu , exploratorum multitudine, & diligentia, magistratuum vig tantia, multis'. alijs modis,ut contra se nihil moliri audeat, nec, si ausus fuerit, quidquam possit efficere. a Hoc autem d ocet Macchiauglus, sed inepte; nam principi suo sceleris,lyrannidis'. venenum infundit,& postea antidotum parat; periculum illi creati incertus, utrum illum inde eripere poterit; quo, homini politico nihil turpius;cuius est,malorum principijs obstare, & eisicere potius, ut
non committatur error, quam ut curetur, qui praecluditur facilius, quam expellitur; ingressus enim statim sua
109쪽
virus diffundit, ct quo larius serpit,
eo magis inficit, ossicitque; in nostra potestate erit ignem stipulae admouere, sed illum restinguere, cum UO-Iuerimus, minime; atque ut ex parua scintilla maxima quandoque eXci tantur incendia, ita etiam ex minima data occasione grauissima in repub.i oriuntur mala.
3 Nonne igitur satius multo, &tutius Principi seret,ex naturae & virtutis praescripto imperare, ciuiumq. animos beneuolentia sibi deuincire, quo metu & periculo vacet, quam tantis se irretire difficultatibus , ut Macchiauelli egeat remedijs e Quis
nescit virtutis proprium esse amorem conciliare, amoris autem, seiuncta &separata conglutinare quamobrem amor recte a quodam definitur, --tus unitiua,commiscens, ct concretium atq. amicitie vis in hoc prςcipue ponitur,ut unum faciat ex pluribus,quo pacto res quaeq. conseruantur.
S. His is the. apud Dion s. Areopag. de diurna
110쪽
, a-ria. dixisse fertur, ea omnia quae in rerum tura, totoq. mundo conrient, quaque moueantu ontrahi,conseruaris. ami-
eisia,O dis ordia dissipari. hoc,in uni. ueris,in rebvsp. in ciuitatibus, in domibus,& in omni homnium societate perspicuum est i quid enim hominem magis cum homine consociat quam beneuolentia ξ quq quo latius pater, di quo plures eodem amoris vinculo constringit, eo tutiorem illorum v- numquemq. reddit. Quis enim adeo tutus sit, ac ille,quem omnes diligat, ct no minus quam se ipsos saluum es.se expetant hoc enim efficit amor, ut amans eandem amati habeat curam , ac sui. 3 Princeps igitur,qui ciues suos sibi amore deuincit,tot habet corporis sui custodes, quot habet ciues, &quamuis nec satellitibus nec prssidiis munitus sit , in utranq. ut aiunt aurem securus dormitet aluum regem