장음표시 사용
161쪽
tale praedicatum omni ex parte, & integre subiecto insutunc enim valeret, ut, Non est bonum mentiri, Ergo non est bonum mentiri in bello, nec domi,& similia.
C A P. X V I. . SVPERivs quid esset Elenchus diximus : est enim Syllogismus contradictionis, id est, inferens, & probans contraclictorium eius quod concessum est, vel simul duo inferens thoi., ςontradictoria: si vere autem probat, verus Elcnchus, si cumari .hii, deceptione, Sophisticus dicitur. Vnde duplici ex parte Eten-Elenchia. cho aeceptio accidit: uno modo, quando id non sit Syllogii-mo bono, sed fallaci: altero modo , 'inando Syllosi simus bonus est, non tamen probat veram contradictoriam propositionis concessae sed apparentem, cum non obseruet leges Ve- rae contradictionis. Fallacia Er tales fallaciae,quae hac parte fiunt, dicuntur secundum ιλ. Elenchi,quas Aristoteles I .Elench. c. 4 quatuor numerat. PR i M A,quando contradictoria non sumuntur ad idem,ut, Numerus ternarius excedit binarium, & non excedit quaternarium, Ergo ternarius excedit numerum,& non excedit. ' Secunda, luando non sumuntur secundum idem, ut, Corpus hoc est duplum ad aliud secundum latitudinem, & non secundum longitudinem, Ergo est duplum,& non duplum.' ' TERT i A similiter, id est, quando non seruatur idem modus, ut, Currit velociter, non currit tarde,Ergo currit,& non currit.
η' in a RT A, quando non seruatur idem tempus, ut, Dormio noctu, non dormio mane, Ergo dormio,& non dormio. Sed de his latὰ diximus libro secundo.
e. . . De Fallacia Consequentis.
c. . is is T ALLACIA ista procedit ex similitudine illius Loci,quo a
tu ,rid. L positione Aurecedentis ad positione Consequentis,& ab precedat. opposito Consequentis ad oppositum Antecedentis procedebamus: Secundum vero Fallacia hanc fit transmutatio, nempe ab opposito Antecedentis ad oppositum Consequentis, ut,Si ignis est,calor est,Ergo si ignis non est, calor non est: Qu i dicit te esse equum, dicit te esse animal, sed qui dicit te esse equum, dicit salsum, Ergo qui dicit te esse animal, dicit sal sum. In his est Fallacia quia ex opposito Antecedentis inserimus oppositum Consequetis,quod non licet,nisi in terminis eonvertibilibus. Similiter, quando expositione Consequentis
162쪽
tis Antecedens ponimus, si initis est Fallacia, cum non liceat, Disi in terminis conuertibilibus, xi, Si homo cst, animal est, Ergo si animal est, homo est ; Si ignis est, calor est, Sed calor
est, Ergo ignis est. Vr patet in his fallacii S priorem consequenti iam bonam cile , post criorem v croi, qua a negat one Antecedentis, vel a politione Conseque ut: s procedimus, fal
De Fallacia Petitionis principit. I 'LL ci A bςc contra Syllogi sint probationem procedit. Sillogismus enim di illatinus est conclusionis, & instrumentum probatiuum ipsius. Iliatio in recta forma consi sitit: sata'. probatio vero, praeter hoc, Antecedens notius Consequente petit. Ob id Fa lacia est aeque ignota, vel ignotiora ad probationem ignoto. um sumere: pr sertim quando idem per idem, tun ' , sit licet occulte probare intendi naus, ut qui, probaturus in par- Uo J froticulari homines este iustos, peteret aci probationem, O innes homines elle iustos: Sc probaturus Medicinam es le scientiam sani & aegri, percret separatim Medicinam esse scientiam sani,& cile scientiam agri, vel denique vernis patum mutatis idem per idem probaret, in talem incideret Fallaciam. De Fallacia secundum Don cares in ut causam. Ρ' A L L Ac i A haec est, cum conclusionis salsitas,quae proue- Fin)ianit ex una Praemida selsa, attribuitur Praemis e verae: Visi eundum omnis homo est animal,Planta est homo, ergo P anta est ani- qu emat Conclusio est falsa, cuius causa est Mi Lot:attribuere ve- mut Cro id Maiori ac velle ob id contendere Maiorem esse salsam, est Fallac a non causa , ut causae,quam tu perius diximuS, non propter hoc accidere falsum. FiT etiam ista fallacia, cum conclusionem veram attribuimus i a so tanquam causae. Si M LiTER cum Consequens ex Antecedenti non proprio deducimus, ipsi attribuentes Consequentis veritalcm, ut, Homo est disciplinabilis, Ergo cst Grammaticus, & hi: iusmodralia. De Fallacia secundum plures interrogationes ut Pu m. FALL AC i A hqc comittitur,cum opponcns petit vim a sibi ris i responsionem dari illius, cui unica responderi non otcn, tae A i v x ipsum respondentem ex quacunque una resposionc capiat: reti Vt ut, s petat, Homo & leo sunt ne animal rationale, si respou et deatur ita elle, colliget leonem esse rationalem. quod sal uinest: Si vero respondeatur, non ita cise , colliget hominem Don 'eise
163쪽
cauti . esse rationalem,quod etiam falsum est.Ad sallaciam hane re primendam non oportet unica respωnsione satisfacere peten- ε,; ...is. mu x ,quibu non nisi multis responderi potest. 8 AT Qv x haec breuiter, de Loeis, & Fallaciis atque perinde de tota Introductione. Sit laus Deo omnipotenti, qui nos ad finem perduxit Ipse faciat,ut in sui gloriam,&iuuenum utilitatem, maioremque in literis progressum, quorum gratia scripta sunt, haec omnia tendant.
164쪽
Icrrae enervspecie disserentiae ruri',ac accidentis natura. eorundem communitatibio ae diserenitis.
V M sit necessarium, Chrysiori, quae est apud Aristotelem, Praedicamentorum doctrinam,nosse quid sit genus,quid differentia,quid species, quid proprium , Ω quid acebdens : & ad definitionum assignationem , Momnino ad ea quae de diuisione & demonstratione sunt, utili existente istarum rerum speculatione, compendiosam tibi traditionem faeiens, tentabo breuiter, velut introductionis modo ,ea,quae ab antiquis dicta sunt, aggredirab altioribus quidem quaestionibus abstinens , simpliciores vero mediocriter eoniectans.Mox de generibus & speciebus,
illud quidem siue subsistant, siue in solis nudis intellectibus
posita sint:& siue subsistentia corporalia sint,an incorporalia:& virum separata,an in sensibilibus posita, & circa haec consistentia,dicere recusabo: altissimum enim est huiusmodi ne gotium,& alius maioris egens inquisitionis. Illud vero quε- admodum de his, ac de propositis magis probabiliter antiqui tractauerunt, & horum maxime Peripatetici , tibi nune tentabo monstrare. I Do
165쪽
C A P. II. VIDETVR autem neq; genus neq; species smplieiter dici.
Genus eni in dicitur,&aliquorum quod amodo se habentium ad unum aliquod, &ad se inuicem collectio: secundum m am significationem. Romanorum dicitur genus, ab unius icii cet nabitudine dico autem Romuli & multituo inis habentium aliquo modo ad inuicem eam,quq ab illo e st, cognationem se cun Sum diuisionem ab aliis generibus dictum. D.ci TvR autem N alit ei rursus genus, quod est uniuscuiusq; generationis p incipium, vel ab eo qui genuit,vel ab eo loco in quo quis genitus est. Sic enim Orestem quidem dicimus a T in talo habere genus, Hymni autem ab Hercule : &xurius. Pindarum quidem Thebanum esse ῆenere, Platonem vero Ai heniensem : etenim patria principium quoddam istuniuscuiusq; generationis, quemadmodum di pater. Haec autem videturpiomptissima esse si guificatio. Romani enim diciatur,qui ex genere 4escendunt o muli,& Cecropidae, qui a Cecrope,& horum proximi. Et prius quidem appellatum est genus uniuscuiusque generationis principium,dehinc etiam S multitudo eorum qui sunt ab uno principio, ut a Romulo: quam diuidentes & ab aliis separantes , dicebamus omnem illam collectionem Romanorum genus. ALi TER autem rursus genus dictur, eui supponitur sp
etesiad horum fortasse sint litudinem dictum Etenim principium quoddam est huiusmodi genus eas um qu sub ipso sunt
specierum. videtur etiam multitudinem continere omnem
quae sub ipsi, sunt speci rum.
TR i P L CiTER igitur cum genus dieatur,de tertio apud Philos , hos sermo est:quod etia deseribentes assignauerunt, Gi nus esse dicentes, quod de pluribus & diserentibus specie in coquod quid est praedicatur, ut animal. Eorum enim, quae praedicantur, alia quidem de uno dicuntur solo sicut indiuidua vi Socrates,& hie,At hoc: alia velo de pluribuS,quemadmodum genera,& species,& differentia ,εc propria, & accidentia communiter, sed non propriE alicui Est autem genus
quidem ut anima , specie, vero ut homo,differe tia autem ut rationale proprium ut risibile accides ut album , nigrum,sedere. Ab iis g tur , quae de quo uno solo praedicantur, disse-xunt genetra,eo quod haec de pluribus praedicantur.Ab iis autem
166쪽
INTRO DUCTIO. Iostem rursus quae de pluribus: A speciebus quidem, quoniam
species etsi de pluribu, praedicantur , non tamen de disterent bub specie,s d numero. Homo enim cum sit specieb, dub crate di Platone piaedicatur qui non specie disterunt, sed numero: an miai velo,cum sit genus, de homine-bUue,& em quo praedica ur,qui d.Uerum a se inuicem specie, non num ζητο totum. A pio prio velo differt genus: quoniam propr umquidcm de vita sola specie cuius e re proprium, praedica; ut, &ide his quae sub ipsa specie suiu indiuiduis: quc madmodum τι sibile cle homine so o, & de particularibus hominibus :genus autem non de vita specie praedi atur, sed de pluribui & differentibus. A diffrentia vero , & ab iis , quae communite I. sunt accide nita.dissori genus: quonia etsi de plui ibus,& differentibus specie praedicantur distri tenua,S commu iter accidentia, non tamen in eo quod quid est praedicantur, sed in eo quod quale quid est. Interrogantibus enam aliquibus , quides illud , de quo praedicantur baee, g us re spondebimus, differentias autem de aecidentia non respondebimus e non
Cmm in eo quod quid est praedican ur de subiccto, sed magi xiv ςo quo ii quale quid est: interroganti enim quale quid est homo, dici mus quod rationale,& quale quid est cori ,,dic
mus quod nigrum ; ost autem rationale quidem 4 fferemia, nigrum vero accidens:quando autem quid est homo interio-g mur. anima respondemus 1, est autem hominis genus unimal. Quare de plura bus praedicari diuidit genus ab iis,quae de no solo eorum, quae sunt indiuidua, praedicantur, hoc vero
de differentibus specie,separat abii quae si cui species praedicantur, vel scur propriar in eo autem quod quid est piaedicari diuidit a d Fereiatiis & eommuniter accidentii us, quae non in eo quod quid est , sed in eo quod quale quid est , vel quomodo se habet unumquodque. praedicatur de iis, de quibus praedicatur. Nihil igitur supei fluum , neque minu, continet generis dicta descriptio notionis. et
CPseras.aut ε dicitur quidem & de uniuscuiusque formar sicundum quam dictum est, Prima quidem spe, ies d go est imperio. Dicitur autem species& ea, quae est subas gna-το Lςuere: secundum quam solemus dicere hominem qui
167쪽
dem spe etem animalis , cum sit genus animal, album autem colori, speciem, triangulum vero figurae speciem. Quod si etiam genus assignantςs speciei meminimus,dicentes, quod
de pluribus & disterentibus specie in eo quod quid est praedicatur,& speciem dicimus id, quod sub assignato genere est, nosse oportet quod quoniam & genus licuius est genus, &species alicuius est species, virqaque utriusque, idcirco necesse est in utrorunque rationibus utrisque uti. Assignant ergo Se sic speciem , Species es, qua ponitur μέ genere, σ de quagenies in eo quod quid es praedicatur. Amplius antem sic quoque, Species es quae de plurib- σ disset euribus numero in eo quod quides pstadieatur: sed haec quidem assignatio specialissimae est , &quae solum species est, non autem & genus: aliae vero erunt etiam non specialissimarum. PLANuM autem erit quod dicitur hoc modo. In unoquoque Praedicament' sunt quaedam generalissima,& rursus alia
specialissima: & inter generalissima & specialissima sunt alia, quae genera x species dicuntur eadem. Est autem generalissim uni quidem supra quod nullum gliud sit superueniens genus. Specialissimum autem est, post quod non est alia inserior species. Inter generuissimum autem & specialissimum alia, quae genera N. species sunr eadem: ad alitid tamen de ad aliud sumpta. Fiat autem in V no quidem Praedicamento mani festum quod dicitur. Substantia est quidem & ipsa genus: sub hae autem est corpus , M sub corpore animat pm corpus: sub quo animal, sub animali veru rationale animat: sub quo homo, sub homine vero Socrates & Plato , & qui suot partieularet homines. Sed horum sobstantia quidem generalissimum est,& quod genus solum,homo vero specialissimum,&quod solum species, eorpus autem species quidem est substantiae, genus vero animati corporis: sed ιζ animatum corpus species quidem est corporis,genus vero animalis ,rursus ani- l species quidem est corporis animati, genus vero ratiopalis animalis , sed rationale animal species quidem est ani- Falis: genus autem hominis, homo verὁ species quidem est rationali animalis , non autem genus particularium homi-pum, sed solum species, &omne, quod au te indiuidua propinque praedicatur species erit solum, non etiam genus. gene
168쪽
Cenerum ae sterierum in Pradicamento Suι- flantia ordo.
cenus Substantia generalissimum species Corpus M genus species
species Animal ac genus species Rationale animai ac genus species
Particulares Socrates & plato homines.
Qui MADMODura igitur substantia eom suprenia si ebquod inhil supra eam sit, genus est generalissimum, se etiam homo eam sit speetes, postquam non est alia species, neque aliquid eotu,quae possunt diuidi in species, sed solum indiuidua individuum enim est Socrates,oc Plato,& hoe albul species erit Q lum & vltima species,& ut dictum estὶ specialissima: quae vero sunt in medio, eorum quidem qua ante ipsa sunt, erunt species,eorum autem, quae post ipsa sunt,genera. Quare haec quidem duas habet habitudines,eam, quae est ad ea,quae antecedunt,secundum quam species ipsorum esse dicuntur de eam,quae est ad posteriora,secundum quam genera ipsorum esse dicuntur. Extrema vero unam habent habitudinem.Nam & generalissimum ad ea quidem,quet posteriora sunt,habet habitudinem, cum sit genus omnium id quod est supremum:eam verb,quae ad superiora no habet, cum sit supremum N primum principiu de ut diximust supra quod noest aliud superuenies genus. specialissimum autem unam ha bet & ipsum habitudinem ,hanc quidem, quae est ad superiora, quorum est species: eam Vero,quae est ad posteriora, noli diuersam habet habitudinem, sed eandem,&species indiuis duorum dicitur; sed species quidem dicitui indiuiduorumsVelut ea continens,species alitem suppriorum , velut quae ab eis continetur.Determinant igitur generalissimum genus ita.
quod edni genus sit , hon est species & rursus, si1pra quod non est aliud superuemens genG.specialissima vero specieiu
169쪽
sic,quae elim sit species, non est genus,& qua,cum sit speeῖes. iii species diuidere non possumus,adhuc autem S quq ue piu-ribu, & diis rentibus numero in eo quod quid est pi dicatur. Ea ver diquet tu medio sunt extre in orta. suba tertia vocatit genera & species, S unumquodq; ipso i una speciem esse. 5 genus ponunt, ad aliud tam cia & aliud sumptum, ea en m , quae sunt ante specialissima usq; ad generalissimum ascendentia,&g'nera dicuntur,& speci cs sub alterna, ut Agamem Lon, Atrides,& Pelopides, & Tantalides, & vlt .mum lovis Sed in sa- miliis quidem plerunque ad unum reducuntur principium, Ver. g. ad Iouem : in generi' us vero S. speciebus non sic se habet. Neque enim est commune unu ni genu, omnium en rnec omnia eiusdem generis sunt secun u unum supremum
genus, luemadmodum dicit Aristoteles: scd posita sint que- admodum in praedicam tis dictu est i prima decem genera, quasi prima decem principia. Et si omnia quis entia vocet, aqui uoce inquiti nuncupabit, sed non uni uocὰ Si enim v
num esset comune omlatum genu ens, uni uoce omnia emia
dicerentur: cum vero decem sint prima, commonio secun canomen est um non tamen secuire u ratione quet secundum nomen est. Decem igitur generalissima quidem sunt; specialissima vero in numelo quidem quod in soni, noti tamen infinito in liuidua autem, quae sunt post special ssima, infinita sunt. Quapropter usque ad specialissima a generialissimis dencendet es iubebat Pinto quiescere: descet ui ei e autem per media diuidentes specificis differentiis , infinita vero linquit) inquenda surit, neq; enim corum scit ni iam posse fieri. De s.cendentibus igitur ad speciat issima necesse est diuidentes petninstitudinem ire:alcendentibus vero ad generalissima , necesse est colligere multitudinem in unum: collectivum enim multorum in am natu iam spe' ies est ,& etiam mastis id, quod genus es:particularia velo & singularia ecoirar B sem- r in multitudinem diu dii ni id , quod unum est e participavont enim speciei plutes homines, unus: pam cular bus aut εde fingularibus uniis & communis plures , diuisinum enim semper e st , quod singulare est, collectivuna autem & aduna
A s .i O NATO aute gen re& specie esst utrunq; eoisi, se genere quidE uno existente sp ciebus verA pluribus sem- .per enim in iures syrei es diu so generis est i genus quidem se in ex de speci e praedi eatur.& omnia superiora de inferioriabus: Uecies autem neqiae proramo sibi genere,neq; de se pe-
170쪽
lioribus meque en ni conuellitur. Oportet enim aut aequa de aequis praedicari, ut hinni bile de equo, aut maiora de mH. Olibus, v t animal de homine: minora velo de maioribus manime, neque enim dices animal esse homine, quemadmodum
hominem dices esse animal De quibus autem ipecies praedicatur, de iis necessario dc speciei grnus praedicabi ur, & generis genus usque ad generalissi inuin : si enim verum est dicere, bocratem hom nem, hominem autem animai, animal autem substantiam, verum est dc Socratem animal dicere, atque substantiam: semper esim c a superiora de inferioribus praedieentur, species quidem de indiuiduis praedicabitur, genus autem dc de specie,& de indiuiduo: generalissimum vero de genere vel generibus, si plura sint media & sub alterna , Scde specie, di de indiuiduo: dicitur eni in generalissimum quidem de omnibus sub se positis generibus , dc speciebus δc indiuiduis:genus autem quod ante specialis, mum est, de om-.nibus specialissimis, S indiuiduis, solum autem species duomnibus indiuiduis,indiuiduum autem de uno solo particulari. In diuiduum autem dicitur Socrates, de hoc a bum, & hic veniens Sophronisci filius si lotus sit ei Soptates filius. Indiuidua autem dic utur huiusmodi, quoniam ex proprietatibus consistit unumquodque eorum, quarum collectio nunquam in a io eadem erit: Socratis enim proprietates nunquam in aliquo alio particularium erunt eaedem: eae vero, quae lunt hominis proprietates idico autem eius, qui est communis erunt eaedem in pluribus, magis autem dc in omnibus particularibus hominibus, in eo quod homines sunt: continetur
igitur individuum quidem sub specie, species auic in sub genere. Totum enim quiddam est genus: individuum autem pars: species vero dc totum est, & pars , sed pars quidem alterius, totum autem non aἰterius,sed in aliis: in partibus epimi
Da genere igisur & specie,& quid generalissimum,& quid
specialissimurn , & quae g-nera eadem,& species sint, quae etiam indiuidua & quot modis genus 6c species dicantur,suia scienter di num
CAP. II i I. DIFF εRENTI A vero & c5 muniter,&propriE,&proprii iasimE dicatur. Nam cora rnuniter quidem differre .ltera ab a tero dicitur, quod alteritate differt quocunque m Oc', et a seipso vel ab alio: differt enim Socrates a Platone a te-