장음표시 사용
571쪽
33o Ex ERCITAT. H TORI POMPON. dandis adhibiti fuerint. Unde in epistolis Symmachi Qua,
stor legum conditor dicitur, & condendarum sanctionum usu exercitatus, itaque omnia faciebant, quae ad munus&digni talem cancellariorum pertinent, ut rescripta nisi ab illis suta scripta robur haberent. Nov. II . cast. I. quamobrem Quae. stores sacri Palatii dicti , dc inter illustres personas relati. L L. eoae de UR. Diaes. ω in L 3 2. cod. de appell. vocatur Hre iam
fris Baestor sacri palatii: sacris Judiciis praesidens, Nommas.
qualis suit Tribonianus, ut constat ex inscriptione constiruiationis de veter. Jar. enucl. Dicebatur hic Quaestor apud Graecos δεος , ut testatur Procopius I. I. debel7. Fers. eratque summus post Principem magistratus: responsa & rescripta dictabat, omniaque civilia negotia tractabat, sicuti hodie apud Gallos cancellarius. Balduin. ad inst. Proaem. Patet Quaesturae dignitas 3c munus ex Cassiodorol. Variar. Epist. ubi Theodoricus Rex Senatui urbis Romae ita rescribit: omnes quos ad 2uaesurae culmen evehimus, doctismos existimamus, quales I gum interpretεs S consilii nostri decet se participre. Dignitas ejus nee divitiis nec solis natalibus imortur, sed tantum eam i Irin et eam conancta potest impetrare prudentia. Nam licet tu honoribus aliis bene,cia conferamus, hinc semper aeeipimus. Est nimirum cararum nostrarum felix stortio, jaηuam nostrae cogit rionis ingreditur pectas , quo generales curae vomu 'tur, ag Ucte.
Mimate quid de illo debeat judicari, qui tanti particeps sit s ereri. Os Usso legum ρeritia postulatur, illuc vota conmunt supplicantium, S quod est omni thesauro pretiosius, penes imum
rivisitatis nostrae fama reponitur. Dieri ab eo, quod inquirendae N eonservandae pecuniae eo errati sint. J Superius de nominis derivatione quaedam disputavimus, de secundum Varronem a quaerendo Quaestores dictos statuimus. Lib. s. de Aug. Iat. inquit, uaerere ab eo, quod quae res ut remperaretur datur opera : a quaerendo quaesis, ab his renquaestor. Verum ut genus quaerendi non unum , ita nec unum genus Quaestorum; nam ec Quaestores rerum capitalium dicebantur, qui quaerendarum rerum capitalium causa creabantur, de quibus statim.
572쪽
I. 23. Et quia , ut diximus , de capite citiis Rom. in
jussu populi non erat lege permi ilum Consulibus jus
dicere, propterea S uastores consituebantur is populo , qui capitalibus rebus praesent. Hi appellabam tur Quaestores Parricidii: quorum etiam meminit lex
T quia, ut diximus , de eapite civis Romani injussu populi non in erat isse permissum Consulibus jus dicere, propterea 2 est res eonstituebantur a populo, qui capitalibus rebus praeessent. J J ud ictum publicum sive capitale primum ipsos Reges exercuisse auctor est Dionysius , qui Romulum Regem delicta maxima
cognovisse, minora Senatoribus permisisse, tradit. Et Liv l. I. c. 8. ait, Tarquinium Superbum cognitiones rerum capitalitim,
sine eo bis per δε selum exercuisse: per eam causam occidere, iuexilium agere, bonis mulctare potusise. Quae potestas exactis Regibus ad Consules translata fuit, quippe, ut Liv. I. tradit, ex Regia potestate nihil fuit diminutum, omnia jura , omnia insignia primi Consules tenuere. Verum pollea , ut superius ad g. I 6. annotavimus, lege Valeria Consulibus de capite civis Romani jus dicere vetitum fuit , poterat tamen permitti speciali lege vel Senatusconsulto. Hinc constituti sunt Quaestores, qui publicis judiciis sive Quaestionibus capitalibus praeessent. Qui Magistratus non perpetuam habebat potestatem , sed erat extraordinarius , quoties res posceret, cum aliquod enorme Sc atrox crimen animadversione de extraordinaria poena dignum , admissum esset. Ut apud Livium ob sororem occisam perduellionis Duumviri creati fuere , qui Horatium perduellionis judicarent. Ipsae autem Quae itiones, quibus praeerant, extraordinariae dicebantur, iisque extra oris dinem praeficiebantur Quaestores quare merito Magistratus extraordinarii dicuntur. Quoties enim ejusmodi crimen commissum erat, inties Populus vel plebs rogabatur, num vellet de hoc vel illo quaeri,
573쪽
& plebiscito quaestio, cui plebs vellet. decernebatur. Quem usum & morem judicandi pluribus locis adfert Livius : unde Cosso & Medullino Coss. Anno V. C. CCCXL. Senatusconsultum factum scribit, ut de Luaestione Polyhumianae caeris Triabum pl. primo quoque tempore ad plebem fmrent: plebiqua prae ceret Quaesioni, quem vellet. A plebρ consensiu populι Confutabus
negotium datur. tib . e. FI. Et I. 38. c. s . Hoc auctore exist
mantur Petilii S Uvo Apricano rem ingreὐ7 S mortuo rogatιο-nem promulgas , fuit autem rogatio talis: Velitis, jubeatis quaeratur quae pecunia capta, oblata , coacta ab Rege Antiocho es, quique sub ejus imperio fueraut: quod ejus in pub cum res
tum non es, uti de ea re Ser. Sulpicius Pr. Urbanus ad Sen tum referat δ zuem eam rem vetit Senatus quaerere de iis, qua P=aetores nunc simi. Omves tribus, utι rogasset , is serunt. Ser. Sulpicio deinde referente , quem rogatione Priscia quaerere velunt, C. Terentiam Culleonem patres Iussi M. Sic quoque lib. s. c. 16. Cum omnia insida Romauis essent , Capuae quoque occultae principum couIurationes jactae, de q/ribus cum ad Senatum relatam
esset, Diectatorem quaesionibus exercendis dici placuit. C. Naevius dictus. Atque in hunc quidem modum usque ad annum DCIV. Quaestiones publicae exercitae sunt. Deinde perpetuae aestiones esse ac proprium Quaestorem habere coeperunt. Postquam L. Piso Tribunus plebis legem tulit, qua aestionem repetundarum perpetuam fecit, ut Cicero testatur in Bruto hisce verbis : Carbone forum tenente plu= a judicia fleri corporunt. Nam S uaestiones perpetuae hoc adolescente constitutae sunt, quae nullae ante fuerant. L. enim Piso Trab. ρι. legem P imus de secuniis repetundis Censorino S Manilio Coss. tulit. Qui locus nostram sententiam confirmat , quippe si tum demum Quaestiones perpetuae constitutae sint , ante illam igitur a Pilone latam legem Magistratibus, qui quaestionibus exercendis praeficiebat tur , potestas Perpetua sive ordinaria non fuit data. Quaestio autem dicebatur perpetua, quando Praetori in singulos annos mandabatur. Ex quibus manifestum est, antequam aliae Quaestiones perpetuae introductae fuere , nemini haec potestas annua, sive quae hoc sensu perpetua dici potest, competebat, sed, ut diximus, quoties res pol ceret, aut Cousules,
574쪽
aut Dictator vel Praetor Senatusconsulto aut lege quaerere iubebatur. Interjecto vero tempore quaestio quoque de Perui tu, de myestate, de Ambitu perpetua facta est. Et singulis sui Praetores prae&cti, atque tum si de aliquo horum crimianum quaerendum esset, non novo Quaesitore vel Quaestore,
extra ordinem Senatusconsulto vel lege creato, Opus erat, verum Praetor ei quaestioni praefectus adibatur, isque, ut ante, de crimine illo cum consilio cognoscebat. Verum notandum , quanquam publicae fuerint constitutae quaestiones, tamen adhuc multas extra ordinem quaestiones aut SC. aut plebiscito, ut ante, aut Consulibus, aut Magistratibus, vel etiam privatis hominibus mandatas fuisset Sme, inquit Sig. lib. 2. de jud. e. . quia nulla dum lex de iis constituendis erat lata, sive quod lata illa erat quidem, sed pro rei
atrocitate extra ordinem ρxaerendum esse videbatur. Nam Anno V.C. DCXI. P. Scae vola Tribunus tulit ad plebem, vellentne quaeri de L. Tubulo, qui Praetor, cum quaestionem inter sicarios exerceret, ob rem judicandam pecuniam ceperat. Eoque plebiscito quaestio Cn. Caepioni Cos decreta est, ut inquit Cicer. 2. de An. cap. II. Anno deinde DCXV. D. Brutus , & P. Scipio Cossi ex SC. quaestionem de caede facta in sylva Sila exercuerunt, ut idem scribit in Bruto. Sic Conis sules Piso & Messala rogationem promulgarunt, ut judicium constitueretur in Clodium de pollutis cerimoniis. Cic. Epist.
ad Att. I 3. Notandum vero, Quaestorum ossicium non solum fuisse de rebus capitalibus inquirere, accusatorem & defensorem ac testes in ossicio suo continere: verum etiam reo de quacunque quaestione publica diem dicere, eumque causa cognita ultimo supplicio assicere. Hinc errare mihi videtur Ventura Caecus, illis assentiendum credens, qui eandem Quaestorum parricidii fuisse auctoritatem confirmant , quae sub Principibus fisci advocatorum fuit , inquirendi scilicet, 'εc deserendi. Cujus contrarium, ex supra allegato iudicio Horatiano constat. Sic Livi tib. 3. e . a 4. cs 20. scribis , M. Volsco,
Iod falsus haud dubie testis in Caesonem extiterat , ab Aulo ornelio, & C. Servilio Quaestoribus diem dictam, eumque damnatum Lanuvium exulatum abiisse. Undet Sig. lib. a d
575쪽
ΕxERCITAT. IN HISTOR. POMPON.1ud. ita e Vit uorum suidem , sive ordinarii sive extraordi ni effiat, quamquam potestas ab ea lege, qua creatι erant, totam naυit s tamen omnium in his rebus collocata fuit, ut in foro , araque Tribunali, S in sellia curuli sedentes , judice Dι pionis alia quo operam fidemque navavie, gladio, ut dixi , po to, juderum
exercerent, cum eis judicibus, qui eis obvenissent, sederetibus is suis subselliis , scribis Vero , accensis, praecombus, iactoribus, alii ue apparitoribus assentibus. Quid autem gladius denotat aliud, quam merum imperium t Quid autem est merum imperium, nisi potestas animadvertendi in facinorosos homines , & de sontibus poenam ad mortem usque exigendi facultas Id est, sus vitae & necis, cujus juris insigne gladius, quod dc Seneca ita intellexit, quando de Nerone sic loquitur, nutati unquam cisius gladium commissum fuisse. Quare Imperatores pugionem ad hoc ipsum jus ostentandum gellare soliti , Cor. facit. I. 3I. Histor. de Vitellio, solutnm a latere pugionem Cou- suti in concione reddidisse , tanquam jus vitae o neris in rivo. Quo spectat illud Pauli Apostoli, non sue ra a Magistraram gladiam ferre. Ex quibus, meo judicio, satis clare pcrspici s& inquirendi de exequendi potestatem habuisse Quaestores. Et hi constituebantur a populo , ut inquit Iurisconsultus, eum in finem, ut capitalibus rebus praees ent, id est, ejusmodi ret-bus , quae caput in summum discrimen vocant , quae mortis vel morti simili poena luuntur ac puniuntur. Crimen capitale definit Festus Pompejus facinus, quod luitur poena capitis. Poena autem capitalis est , metra vel exitium , sic dicta, quia per id poenarum genus caput eximitur de civitate, L a 1. de pub. jud. Rei capitatis damnatum sic accipere debemus , ex qua causa damuato vel mors , vel etiam civitatis amissio, veι servit uscontigit. I. a. ff. demen. Et L Io 3. Is de veris. Ag. Licet cinquit 11odestinus a capitatis Latiue loquentibus omnis causa exi-jtimationis videatarr tames appellatio capitalis mortis , vel ami soli si ei vitatis iηtemeeuda es. Amissio enim civitatis morti comparatur, Jurisconsultus namque in I. 63 F pro sorio I. ult. Intereum autem homines inquit) quidem maxima'media ea tu diminutione , aut morte. Sic deportati mortuorum loco haben rur. I. L: s. n. V. de ban. posses coni. rab.
576쪽
Hi appeliabantur zuaesores parricidii: quor uim etiam meminit lex XIL tubb. J Luaesores inquit Varro lib. 4. de ling. Iat.
a quaerendo, qui conquirerent publicas pecunias, is malescia, quae Triumviri capitales nunc conquirunts ab his postea qui uaesionam judicia exercent , 2uaestores dicti. βuaesores vocat Cicero in 'αυinat. ad quam Alconius , Suaestor es Praetor de pecuniis reis Ietundis quaesionem exercens nam froprie uaest res dicuntur eriminalium quaestimam. Ut Virgilius Minoem capitalium rerum apud inferos judicem dixit. virg. lib. 6. e Eneid. Nec vero hae sine sorte datae, sne judice sedes. aeuaestor Minos urnam movet, ille lentum , Concili-- voeat , vitavique, es crimina discit. Et Claudianus lib. s. vers. 477-
Conspicuus solio pertentat crimina Minos, Et Iustis dirimit sontes.
Et Cic. pro Fonteis: Quid mihi opus es sapientejudice y quid
aequo stuaesitore 7 quid oratore non stulto. Parricidii autem , ut inquit festus, pro parier, ut emendat Scaliger , appellantur , quia sesebant creari causa rerum capitalium quaerendarum. Nam paritida non utique is qui parentem occidisset dicebatur , sed qualemcumque hominem. Id autem fuisse, indicat lex Numae Pompi-
Iii Regis his composita verbis r S I Q U IS HOMINEM
LIBERUM DOLO SCIENS MORTI DUIT
PARICIDA ESTO. Idem : Vuaesores dicebantur, quod
quaererent de rebus capitatibus, unde qui talia quaerunt, Luae res paricidii appellantur. Paricidam enim veteres dixerunt quemcunque, qui hominem aliquem occidisset, quasi parem caecidisset: unde nonnulli paricidae nomen tam a pari, quam a patre derivari posse opinantur. Notandum itaque, paricidii& paricidae duplicem esse significationem: unam latiorem, alteram angustiorem. Latiore significatione apud veteres paricida dicebatur quivis reus capitalis criminis. Unde apud Cic. lib. a. de II. Sacrum scrove commendatum, qui clerat ra me, ZZZ a pa-
577쪽
336 Ex ERCITAT: IN HISTOR. POMPON. parietis esto. Etl in lege Romuli , Omne homicidium, pariet dium. Plutarch in Romulo: Ilud etiam Romulinoprium, quod cum nullam pariet poenam des ii set , homicidium omne parisiadium nuncupari votait: quod hoc impium 2 nefarium, illud au tem impossbile esse duceret. Altera fgnificatio paricidae specialior est , & ad eum pertinet , qui alicui ex proximis cognatis Vel agnatis mortem intulit, ut explicatur in I. I. F. ad legem Pompuam de Parisidiis.
s. 24. Et cum placuisset leges quoque ferri , latum es ad populum, uti omnes e clagistratu se abdicarent, quo Decemviri consituti anno uno cum Magistratum prorogarent sibi, re cum injuriose tractarent, neque vellent deinceps susticere Maiistratibus, ut ipsi
factio sua perpetuo Rempublicam occupatam retinerent I nimia atque aspera dominatione eo rem peraduxerant , ut exercitus a Republica secederet. Ini
lium fuisse secessionis dicitur Virginius quidam , qui
cum animadvertisset , innium Claudium scontrajus , quod ipse ex Tetere jure in duodecim tabulas
transtulerat) sindicias fila sua a se abdixisse: er
secundum eum , qui in servitutem ab eo suppos, turpetierat, dixisse: captumque amore Tirginis , omnefas ae nefas miscuisse. Indignatus, quod vetustis Ana juris observantia in persona Iiliae suae defecisset utpote cum Brutus, qMi primus Roma Consul fuit, Dindicias secundum libertatem dixisset in persona Vim dicis Vitelliorum servi, qui proditionis coniurationem indicio suo detexerat) γ casitatem filiae litae
578쪽
quoque ejus praferendam putaret: arrepto cultro de taberna lanionis sitam interfecit: in hoc scilicet, ut morte tirginis contumeliam supri arceret, ac protinus recens is cade , madensque adhuc fila cruore, ad
commilitones confugit, qui universe d/ Algido, obitu ne belli gerendi causa legiones erant, relictis ducibus pristinis, signa in Aventinum transtulerunt, omni que plebs urbana mox eodem se contulit c populique consensu partim in carcere necati. 9 ita rubus Respublica suum flatum recepit.
De cum placuisset leges quoque fori , latum es ad populum. J
Ne populus incerto magis jure & consuetudine aleretur quam per latam legem, placuit tandem ex Senatusconsulto, ut legati crearentur, qui a Graecis civitatibus Jura & leges peterent, quibus civitas fundare ur. De quorum suscepta legatione atque Decemviratu legibus componendis constituto, RIegibus ab ipsis in duodecim tabb. redactis propositis , summoque ipsis concesso sine provocatione imperio, egimus ad F. 4. s. h. t. ubi& quaedam de utilitate, summaque aequitate legis X lI. tab. aliasque nonnullas ejusilem legis laudationes descripsimus. Decemvirorum creatio in annum incidit trecentesimum alterum post Romam conditam, si Livio fidem habeamus; tradit enim lib. 3. cap. 33. Auus treceute mo altero quam condita Roma erat, iterum mutatur forma civitatis , ab Consuli-hus ad Decemviros, quemadmodum ab Regibus au Consules venerat, translato imperio. Cui S adstipulatur Eu ropius I. I. c. I 8. Anno CCC inaltero inquit ab urbe condita imperium confutire ceD-vit, fio pro duobus Consulibus decem factisunt, qui summam potest rem babereut , Decemviri vowinati. Romae enim regnatum a Regibus annis ducentis quadraginta quatuor, a Consulibus s8. qui anni summam superiorem eniciunt. Iuxta Livium & se
cundum ejus computationem anno trecentesimo secundo De
cemviros creatos fuisse, dicendum videtur. Quod ia Solinus Z g et 3 quo
579쪽
s 8 Ex ERCITAT IN HISTOR. POMPON. quoque affirmat cap. a. incidit enim Decemviratus in annum, quo App. Claudius & T. Genucius Consules fuere designari, ut ex fastis colligimus, fuit autem hic annus V. C. CCCI i. Dionysius lib. Io. dicit Olympiade 8 r. hoc est, annis ab urbe condita trecentis expletis. Et secundum ejus computationem anno 3o3. Decemviros Magistratum inuite dicendum videtur , quippe anno trecentesimo exacto , Consules designatos tradit P. Horatium , 6e Sextum Quintilium , qua ratione Olympias eadem & praedicti Consules pertinuerunt ad annum urbis conditae sequentem , scit. CCCI. Post Consulatum Ho. ratii & Quintilii Coss. sub)icit L. Maenenium & P. Sestium id est, anno V.C. 3oa. Et his immediate atteXit primum annum imperii Xvirorum , qui ex mente auctoris erit annus urbis Romae CCCIII., in quem annum Consules fuere designati Appius Claudius oerit. Genucius , & propterea in Decemvirorum fuere numero, ut honor pro honore redderetur , ut ait Liv. I. 3. c. 33. Quem annum Livius dissentiens a Dionysio dicit fuisse trecentesimum alterum, ut statim diximus, unum annum numero Dionysiano detrahens. Anno trecentesimo astero,
inquit Livius , id est secundo. Alter enim saepissime apud Latinos pro secundus. Cic. ad Att. lib. I . Ego ex Formiano exiens XVII. calend. ut inde altero die in Tusculanum, sicripsi haec. Et pro Cluent. Unus S alter dies intercesserat. Idem , Philipp. ltero, tertio, denique reliquis consecutis diebus, non intermittebas quor donum aliquod Verre Reip. Idem pro Cluent: cum istinum jam lis alterum diem desideraret. Uti omnes inagistratus se abdicarent. J Haec lectici Florentina est , attamen non constat mihi cur vulgata retineri non posset: at omnes UMagistratus se abdicarent, R. imperio quo omnati erant, vel ut omnes Magistratus abdicarent , id est, ut omnes Magistratum εc imperium deponerent, eoque se sponte exuerent , ne quis illo anno Magistratus praeter Decemviros esset. Frequentius tamen apud classicos auctores Magistra a se abdicare Apud Liv. Valerius curia egressus, Dictatura se abis dicavit. Et idem: Factum Senatusconsultum , ut Decemviri primo quorue tempore Magiistratu se abdicarent. Decemviris itaque constitutis , omnes alii Magistratus cessarunt, summum Penes Disiligod by Cooste
580쪽
DE ORIGINE JURis. Mρ penes eos res debat imperium , dc suprema majestas, itaque
nullum adversus illam potestalem auxilium, sublata ad populum provocatione, & Tribunorum cessante intercessione, iliaque omni penitus crepta potestate. Unde Liv. Placet creari Decemviros Igne provocaIione, S ne quis eo avno alius esset Ma .gistratus. Apud Dionys. lib. io. Sed vicit recens creatorum Consulum sententia, quam dixit Appius Claudius primo loco rogatus , eligendos Secemviros e Senatus primoribus, eorum annuum
esse imperium ex eo die , quo creati fuerint; u penes ecs esse rerum iummam, ut modo senes Consules , S olim penes Reges , interια re re inves Magi ratus ceteros, donec ν ursum juxta leges creati fuerint. Et paulo post: Tribunstrum vero , AEdilium , φια- sorum, GI si qui erant alii Romanis solennes GMagistratus, adtemstus antiquati sunt. rLuo Decemviri constituti anno uno tam Magistratum prorogarent sibi. J Placuit itaque populo, ut , cateris Magistratibus
cessantibus, Decemviri crearentur in unum annum: cum enim
nullis limitibus circumscriptam habebant potestatem , e Re-Pub. erat, ut certum definiretur tempus, quo elapso, populi erat, ut certum definiretur tempus, quo elapso, populi erat cligere, num Reipubl. vellet eandem regiminis formam imponere, an ad pristinum Reipubl. statum relabi. Praeterquam quod Reipubl. interest, ne magna imperia diuturna esse sinat,& temporis imponatur modus, quibus juris non potest ; sael illime enim potestas mora corrumpitur, & diuturnitate inso-escit , ut itaque sese justos civiumque studiosos praeberent Decemviri , annuum fecerunt hunc Magistratum, memores anno exacto, Magistratu exutis privatorum instar ipsis iudicium subeundum esse. Primo autem anno quo constituti sunt, imperii moderamen plane expectationi populi respondit. Ea enim aequitate de modestia jus populo dixere , 8t in tractanda Republ. ea usi fuere moderatione Sr vigilantia, ut populi plane sibi favorem & propensam erga se voluntatem conciliarent, ita ut peractis rebus, quae potissimum in causa fuissent, quod mutata suisset civitaris forma & a Consulibus ad Decemviros translatum imperium, id est , conscriptis legibus, de in decem tabulas relatis atque in foro propositis, ut ab omnibus