장음표시 사용
21쪽
rium cum contineat dies ille septimus, in hoc leparatus est, 31 a communibus diebus Sc ita sanctificatus est. Inde communis semper Hebraeorum sententia fuit, septimo millenario, a mundo condito, quia mille anni sunt inst4rvnius diei coram Deo a. Pet. M. δ. Psa m. XC, L) post exantlatos labores per sex priora millenaria manifestaturum esse Deum magnum illum Sabbathismum , quo perpetua erit quies, omnes labores cessabunt, dc linguli dies erunt Sab. 3 3 batha, quorsum& Propheta respeXit. E . LXVI. u. Et ad hoc mysterium respexit Deus, dum septimo semper anno, annum remissionis dc Sabbathum , imo post septem eius' modi magna Sabbatha , iubileum celebrari voluit. Levit. F4 XX, 3. .. 8. ρ. o. Hoc est illud tempus de quo propheta
praedicit: Erit tax luna, sicut lux Sotis, s lux Sotis erit SEPTV-PLA, fiscut lux SEPTEM dierum; in DIE, quo obtigabit Iehoua
Huc videtur Deus semper respexisse in numero septenario, quo tantopere delectatus est, dc qui ipsi non in veteri modo, sed Sc nouo rei tamento peculiari ratione sacer fuit , nec
pauca miracula hoc numero conclusit. Ita de expuga
tione urbis tericho, statHit: circum bitis autem urbem omnes .iri belli, circumdando Orbem vice υna, sic facies sex dies. SMPTEM Pero Sacerdotes portabunt SEPTEM buccin, sub ι antium coram inca. Sed ιn DIE SEPTIM9 circumibιtis urbem SEPTEM vicibus, ita vi Sacerdotes clangant buccinis. DC VLI.seqq. Quod
dc factum est, dc septimo isto die concidit murus lubter se,
ascenditque omnis populus in Urbem ibid. v. ao. DeuS Naamani salutem reddidit, postquam septem lotiones in Ior- 6 dane subitiset. a. Reg. V. to.r . inter alioS ad hoc mysteriviri
septenarii numeri admodum respexit Iean d' Espagne, qui in operibus suis, maxime in tradi. Dimber Moties in derlaberetiastinam ungder seu i varie huius facri numeri mentionem facit, ex quibus pauca huc ret e non abs re esse
22쪽
'ET OBLIGATIONE IN NOV. TEsTAM.
censeo. IS autem d. tr. P. r. in pr. p. m. s . eX conlevituris
non imbecillibus coniicit, magnum illud Solstitium cuiua mentio fit Iosaera II. contigisse Anno a s F. quod tempus constat 363. annis septem vicibus computatiS, de quo mi
τelmelcher ima rein Sabbat Idem aere..ρ. FD. q. s obseruat illum numerum septenarium in genealogia Chri
ben linterschi dent quod postea Dcialius ostendit. Item uesp. spo. hanc Obseruationem habet: Zeuher Uerheiiiiiiiii tes
23쪽
18 CAP. I. DE SABBATHI ORIGINE PROGREssv
Oi ysangmst des an derii. Sed nec in nouo testamento desunt haec mysteria, numeri septenarii, ita Christus septem dies Sabbathi diuersiis miraculi illustrauit, obseruante eodem Autore in ir. an mers ungen uber Ne Phen oebothe p. ra .
Oa Instar omnium vero esse potest apocalyplis Ioannis, quae plena est numero septenario, ut facile omnium conspectui 63 pateat, nec opus sit specialiora adducere. Cons. Theol eo Christiana in numeris, ubi Autor p. o. haec verba ha-
24쪽
poc. VIII. r. Qui plura de numero septenario desiderat potest conserre Philon. Lb. de munc opisc. Flac. Clau. Voc. Septen. Herberg. magna ad Gen. II. n. N. st ad Ios VI. n. 13. Existi- 6
mo itaque cuiuis, qui non omnis sensus prophetici & mystici in scriptura lacra ignarus est, satis ex his constare posse, quo respexerit Deus septimo die quiescendo, illi benedicendo, eumque sanctificando, & sic nullum firmum argumentum inde duci posse ad institutionem Sabbathi. Tandem, 6 sVt omnis vis at umentandi aufferatur adueris parti, nunc ita concludo: Si Gen. II. suit institutum Sabbathum, sequitur, ut nullo modo potuerit tolli ab ecclesia noui testamenti : quicquid enim statim a mundo condito hominibus iniunctum, hoc morale est & omnes homines obligat, atquessic mutationi non obnoxium; iam vero posterius, sic. ab ecclesiis nostris non potuisse loco Sabbathi substitui diem . dominicum, non concedent dissentientes,ergo prius erit falsum, sic. Deum ibi Sabbathum instituisse. Cum ita palmario aduersae partis argumento, cui is 6 quasi soli confidunt satisfactum sit, ad reliqua facilis est responsio. Nam ad 2 supra n. n. adductum, respondeo; suin . . ponunt dissentientes, si non certus dies cultui publico destinatus fuisset,statim omnem cultum periturum fuisse. Sed hoc oppido falsum est. Si enim Patriarchae sine templo seu certo loco potuerunt Deum colere , cur non & sine certo die. Sed prouenit hoc argumentum ab errore communi, quasi nullus Deo cultus gratus esset , nisi qui fieret conuocatis hominibus' certo loco & tempore. Ego persuasus sum s Patriarchas non uno die, sed omnibus diebus Deum sincere coluisse, victimasque Deo obtulisse, non certis temporibus, sed libere,quovis tempore , pro instinctu amoris diuini, quo repleta eorum corda erant. Creationis memo-6tria adeo viva in ipsis erat, & heneficiis diuinis quotidie
25쪽
xenovabatur, Vt propterea Sabbatho non fuerit opus. Neque seruos operis adeo grauasIe credibile est, Ut non quietem ipsis reliquerint se tempuSque animum ad Deum extollendi: non enim Patria hae tyranni erant, non erant tam inhumani ut multi hodie nobiles , qui intolerabilibus es; laboribus miseros rusticos grauare solent. Sane non est credibile , Deum omnino haec reticere Voluisse, si Sabbathia m ab ipsis quoque Patriarchis per modum praecepsi σ Iegis fuisset obseruatum ; iam autem nec minimum eius vestigium in sacris litteris reperitur T cum tamen , Postquam. Moses Sabbathum instituisset iussit Dei, totieS quoties, et-7o iam sine necessitate interdiun, eius mentio facta fuerit. Legimus Noachum victimam Deo gratam obtulisse finito diluvio. Gen. Vm. ao. idemiam ab Abele factaen Gen. Π . & ab . Abrahamo Gen. XXV. U. Iacobo Gen. XXXI. 1 ι XLVI. I. sed et i nunquam additur, hoc factum esse die Sabbathi. Quamobrem , Patriarchas nulla lege ad diem Sabbathi fulsis ad frictos, pro certo habeo, utut non negauerim eOS forte, ut aliis diebus, ita etiam dies timo pissime , ex libera V
Iuntate Deum coluisse . . ret' Tertium argumentum n. assi adductum plane nomstringit, nec enim rite concluditur: Moses in memoriam creationis factae iubet seruari Sabbathum, ergo hoe iam. antea obseruatum. Vixerant Israelitae inter gyptios verum Deum non agnoscentes, sed Blem, lunam, sidera adorantes , itaque illos institutione Sabbathi ab idololatria, . S cultu numinum gentilium , ad cultum Veri Dei, crea toris caeli & terras, reuocare voluit. Vnde cultus idolo rum & Sabbathi violatio toties in sacris litteris coniungun
pta de fugiendis idolis, &Sabbathis obkruandiS, coniuncta
26쪽
ET OBLIGATIONE IN NOV. TESTAM. as
utpote qui opus creationis Viva semper memoria tene-hant, &. ad cultum idololatricum non erant procliues, facile simul corruit argumentum. Nam si antea iam fuisset pinstitutum & obseruatum Sabbathum, huius haud dubie mentionem fecisset Moses, de quo tamen altum est silem
Inde nunc ducimur ad quartum argumentum , contra hanc sententiam n. a 7. allatum : Non enim dicit Moses Exod. XVI. M. Crias Sabbatham sed cras ERIT Sabbathum ;ut ex textu ipso hebraeo constat. Neque loquitur de repo- 77. pulo nota, cum hoc non appareat, sed potius contrarium, quod nunc demum hoc notum facere Voluerit. Post--
quam vero hoc nothim fecerat Moses, altero die dicit,, Sabbathum hodie es Iehoaa , ut idem denuo inculcet populo Neque quintum argumentum n. II adductum , ad rem facit, nam primo est probabile tantum, Ic sic per aliud probabile facile tollitur; deinde haud dissiculter ad illud responderi potest, si quidem sirpius ductum , memoriam creationis apud PatriarchaS Vitiam semper atque quo- . tidiano familiarique cum Deo consortio satis renouatam fuisse , . cum S per traditionem continuam haec res ad eos, haud dubie perlata sit. Unde re ste Gomarus d. in cap. ..
ar. tauum Adamus, pridie die septimi ac quietu diuina, vir fus s ratione valensfuerit creasus, quomodo idigna auis ytatiumque diu cum Metus lacho, hic cum Simo, Semus denique cum infrahamo es Isaaco et erat ; quidni pacuerunι Herum creationis septimi quietis diuinae meminine , idoneis te oritus Deum coore,s adpo eros inam temporum notitiam , Derque, cuisum adisione propagare, etiam sis timi diei custus affuerit. Ve- ε 6.
m etiamsi, quis praecise dies septimus sit, ignoratum fi isset, facile id ex aliis hebdomadum distinctionibus a Planetis desumtis , di apud AEgyptios usitatis, colastare potuit; &
27쪽
licet nec sic constitisset, sussicit, Deum per Mosem fatis clare indigitasse, quis dies septimus sit, quem sanctum habere debeant lsraelitae. 8 Restat ut ultimum argumentum ab aduersa parte allatum excutiamus, illud vero vel falsa nititur hypotheli, 8 a vel tamen non concludit contra nostram sententiam. Nam primo largior quidem cyclum hebdomaticum gentibus aliis etiam fuisse notum, dum dies a septem planetis denominabantur, quam denominationem adhuc hodie in usu esse 3 3 scriptoribus latinis, notum est. Concedo etiam varia festa celebrasse gentiles , in honorem Deorum suorum, Ut 3 4 pote quod salua fide historica negari nequit; Sed an septimum diem per modum Sabbathi coluerint, hoc vero est in quaestione. Ego ne hic prolixior sim , prouoco ad testimonia a Gomaro d. tr. cap. ψ. I. as. seqq. adducta, & ea quae erudite dc solide hac de re tradidit. lo. Selden. de Iun
stimonia, ab aduersia parte adducta, contrarium non probare, docet. Ex his ergo autoribus, maxime autem ex Selindeno,luce meridiana clarius patet, Sabbathum a Deo solis 2 Iudaeis datum, neque eos Cum aliis gentibus commune ha- Isbuisse. Inde Sabbathum dicitur, signum inter Deum cs pios
hathum inter beneficia resertur, quibus Deus populum ex AEgypto nuper egressiim sibi devinxisse dicitur. Quo i
pertinet locus Nebem. IX. I . CInserantur etiam testimo-I6 nia apud Spencerum f. l. c. M. Sec . p. p. m. 4 . Id tantum hic
addo , si quandoque legatur septimo die gentes a laboribus abstinuisse, hoc non festi aut cultus publici causa factum esse, sed ideo, quia erat ater & AEgyptiacus; Astrolog rum enim inuentum erat, quod saturni dies, oui erat septiamus, in lix, infaustus & inauspicatus, hoc est rebus agendis minus idoneus sit. Vti fusius demonstratum in Dio.
28쪽
praeside M. lo. lac. Syrbio tina habita: de Sabbaifo Gentissi g. s. seqq. Dies atros autem religiosOS etiam vocatos esse cor sat ex Gellio L δ. e. s. Vti ergo falsum suppositum est, gen-g tes etiam Sabhathum coluisse, ita etiamsi concederetur, a quibusdam gentibus id factum esse, nulla tamen inde conclusio sormari potest, ergo Sabbathum ab origine mum di fuit institutum. Siquidem etiam hoc accepisse potu runt gentes ab Hebraeis , quorum moreS non raro imitatae sunt. Quo pertinet locus Iosephi l. a. contra Appionem, Vbi
haec verba habet: Neque es ciuitas Graecorum ulla, aut Barharorum, neque viragen , ad quam septimi diei , νn quo vacanus, consueιudo minime peruenerit. Cons. GOmar. d. c. q. s. 3 .seqq.
Cum igitur, fusis argumentis aduersiae partiS, demon-3 stratum sit, legem de Sabbatho primum per Mosen latam esse, istaelitis ex Aegypto eductis, quam & plerorumque Hebraeorum sententiam esse , adductis autoritatibus fatetur IO. Lundius m tr. voti hen alten hii bis inmeria isin. 4. n. 4. & confirmatio. Selaenus est. . facilis est decisio illius quaestionis inter autores agitatae, an illa lex sit moralis, an ceremonialis r Plerique legem illam mora . Is lem esse asserunt eX Variis rationibus, quas ordine recenset Gisberi. Voetim Select. Disp. raso . P. 3. Dι . de Sabbatho s F
sis n. o. Quae sequentes sunt: I. quia est praeceptum yo decalogi, ergo est morale sex diebus operari & septimo quiescere , cum decalogus contineat legem moralem &perpetuam. idque non in genere tantum, sed etiam in specie Hinc non in genere aliquod tempus cultui diuino consecrandum esse, sed istam speciem S mensuram temporis, septimum diem, qui senis succedit. Et hoc argumentum apud omnes valiturum esse arbitratur Voetius, qui Anabaptisticas & Socinianas nouitates solide refutatas
velint. ll. Quia Sabbathum hebdomadale fuit institutum pra creatione mundi Gen. IL a. ergo est morale. lli. Quia 9 a alias
29쪽
alias haec absurda sequerentur I relinqui totum hoc arbi-.trio Eclibertati ecclesiae,&sic a) quot ecclesiae sint, tot Sa batha futura esse . adeoque non magis in specie nos in conscientia obligari illo decalogi p cepto, quam statutis ceremonialibus ue Neomeniis, festis Sc. Nec peccare
.ecclesias, si quae nullum certum diem septimum, imo ne decimum quidem 'aut centesimum, cultui diuino conse-
crent, & sic s) illud p ceptum decalogi esse purum pu-
eum ceremoniale, nec 6) homines, profanando diem septimum , magiS peccare, quam si omisissent neomenias. IV. argumentum, ex consensu antiquitatiS & plerorumque Doctorum in ecclesiis reformatis, desumit. o. Verum ab hac sententia alii recedunt, & legem Sabb thi non moralem sed ceremonialem esse asserunt. uu rum sententia, nostro etiam iudicio, longe sosidioripus fundamentis nititur. Nam I) ex sententia illa , de origias, 1 ne Sabbathi a Mose derivata, sua sponte sequitur. Qua cunque enim lex, a Mose solis Iudaeis lata, & ob cuius legis violationem soli Iudas, non aliae gentes, puniti, illa lex, si ad cultum diuinum pertinet, est ceremonialis : quae propositio sua luce radiat, nec probatione opus habet. Legem vero de Sabbatho talem legem esse, supra probauimus; ergo
eam ceremonialem esse , necessario neXu sequitur. Acc
dit a) quod ratio instituti Sabbathi ad solos Iudaeos pertineat. Scilicet in memoriam seruitutis., quam passi sunt IDraelitae apud Aegyptios, datum esse Sabbathum, docet M ses Deut. V. N. Sabbathum debere esse speciale signum inter Deum & populum iudaicum , dicitur Ezech. XX. Ia. Exod. XXXI. ις. ubi MIL eXpresse additur perpesui foederis causa inter Deam es IsraeΔιώ Sabbathum seruandum esse. Imo, ut haeratione a cultu idololatrico, qui hidris ex seruitute Aegyptiaca adhaerebat, & ad quem proni admodum erant, auo-aearentur, Sabbathum institutum esse, supra dictum , i fuse
30쪽
ΕΤ OBLIGATIONE IN NOU. TESTAM.
. Sed haec omnia eiuSmodi sunt, quae non potuerunt nisi solos Iudaeos respicere. Nam Sc 3 si κατ' disputare liceat, posito, illud praeceptum morale esse idem nos adhuc in nouo testamento stringeret, nec liceret loco septimi diei primum substituere. Ut adeo nesciam, quid resbonderi Iudaeis possit, qui hanc Sabbathi mutationem a nobis perperam factam esse Urgen t. Insuper argumenta a vietio allata leuissima sunt Zc ViX responsione digna. Nam r. omnia Decalogi ptaede a ' Sesse moralia, negamus, thoe est de quo disputatur Concedo reliqua praecepta esse moralia, sed de tertio, vel secundum Retormatos de quarto, hoc nego. Haec autem lex ceremonialis reliquis moralibus ideo fuit adiumsta, quia primae tabuhestopuS erat Idololatriam eradicare ἰhuc cum etiam respexerit leX de Sabbatho, optime priori-hus miti uneta. Erat e mu Sabbathum a Deo institutum, ψ istius obseruatio creationis stub uacr reariae prostyo esse adeosue opinionem tuam de rerum aeternitate radicitus excuteret, cuι Gensium idoloia νιapraecipue nitebatur : Uerba sunt Spenceri L cap. M.
MELIO. p. p. Vbi etiam ostendit, nihil absurdi continere oti commixtionem legi S ceremonialis cum moralibus non
uenimus. Est ergo hoc argumentum, cui tantum tribuit ioo oe . ius. nullius ponderis. VideatiS potius, ne, dum contra Anabaptistas hic aciem totam dirigit, a Iudaeis ipse capiatUr; a quibus securus non est,quamdiu Sabbathi legem moralem esse, &, in quo paucos habebit constentientes , in medie septimum diem & non aliud tempus cultui diuino '
hil adiici mus. Neque lil. illa a bsurda, quae ex nostra semen- IOZtia fluere arbitratur, alicuius momenti sunt, nam i) non