장음표시 사용
201쪽
Iudiciorum affectionibus . I 8 3
sint Itidem numero homines , de quibus assirmatur , quod sint docti lc quod non siit docti. S. 299.
Pronfitiones particulares, in quibus idem affrmatur & negatur de πισο ι- diversis inferioribus ad idem genus , vel eandem speciem relatis , di- R' cuntur subcontrariae, quia sub contrariis caL 297 continentur; quem p. Aia admodum subalternans appellatur particularis, in oppositione ad suam O subes
universalem, sub qua continetur. ternantisi
Explieamus hie terminos propositionum subcontrariarum 3c subalternarum, cum inso definitio. rius aliquis suturus si eorundem usus. Exempla subeontrariarum dedimus t g. 298 a.
Subalternantes sunt di omne tνia Pitim habes aras angulos de quadam ariangula halent lyes ania auios . Item e uim di sunt sequentes: omnes iamima stina mονι les s de quidam homines stina mortalea. diatas hominiam in a uisa es sapima de Qida, Mma in omnitas non es sapiens.
Pronfitiones contradictoriae, contrariae, subcontrariae & subalte mantes vocantur subinde communi nomine oppositae ; quo in casu definiri Possunt, quod sint propositiones non differentes nisi vel quantitate di qualitate, vel quantitate, vel qualitate sola.
Contradictoriae nimirum differunt de qu1ntitate, & qualitate, cum altera fit partieu- 'Iariter a firmans, altera universaliter negans a vel altera universaliter amrmans, altera Particulariter negans t I. 194. xys . Contrariae de Subcontrariae differunt sola qualitate, Cum illarum una si universaliter amrmans , altera universaliter negans s harum vero una Particulariter affirmans, altera particulariter negans . Denique subalternantes sola quantitate dii erunt, cum una sit universaliter affirmans, vel negans I altera vero Pa ticulariter ai firmans, vel negans. Dicuntur vero subcontrariae dc iubalternantes improprie
riarum . In propositionibus contrariis idem universialiter de eodem su- ctis inbjecto assirmatur & negatur S. 2 7 . Quod vero de subjecto univer- δει te saliter assirmatur vel nigatur, id etiam particulariter de eoclem affr mari vel negari potest S. a 48 . Quod si igitur alterutrui a fiat, in casu priori particulariter aifirmans erit contradictoria universaliter negantis & in posteriori particulariter negans contradictoria universaliter affrmantis S. as 4. 29s9. Enimvero propositiones istae particulares sunt sua tum universalium , sub quibus continentur , subalternantes
f. a 99 . Patet itaque, subaIternantem unius contrariarum esse contra dictoriam contrariarum alterius.
. gr. Propositiones contrariae sunt e Omnia bonis est satori de Icultas εο- est farinis. Subalternam prioris este quidam homo est sapima, quae contradictoria alterius contrariarum: es sapietis. Similiter subaltoreans posterioris contrariarum est : quidam iamo sv m/, quae contradictoria contrariae prioris: Omnia homo es sapim .
Propolitae contraria in casu parti lari ct singulari alit is contradEI contraria Iam alterius. Propositiones contrariae non disserunt, nisi quod altera abiens iussi affrmans, altera negans, utraque vero universalis p. 297 . Quodsi μ' - -
202쪽
contradi. ctis latens in indefiniatis . utraria defenden
Contradiactio laten in a minativis .
184 Part. I. GR. III Cap. III. De variis
ergo alterutra mutetur in particularem vel singularem, applicatione in ea tu particulari, vel singulari facta cap. 99; habemus propositiones, quarum una particularitcr a firmat , quod altera universaliter negat, vel una particulariter negat, quod altera universaliter a firmat, co sequenter propositiones contradictorias S. 29 . 293 . Patet itaque, propositionem contrariam in casu particulari, vel singulari abire in contradictoriam alterius.
E. gr. omne aestim est majisa svia parte & omne retrum non est inritia Da paria sunt propositiones contrariae . Iam s in easu particulari Occurrat proposito i eisaddam saltim non ess rivis Ra pose, contraria abit in eo tradictoriam . similiter propositiones contrariae sunt rdistina planera pruria iamine Dura & omnia planera ρνυνδε ια ino f stea. Quodsi in easu finis gulari Occurrat negativar entis propria Iuminemn fiastes s contrariarum priore Nul a pia Λειa ρνυν a lumina fulges, abit in contradictoriam pinerioris i omnis Fane a trustia lumina ne as. 3o3. Quoniam itaque propositiones indefinitae, in quibus subjectum est terminus communis , universaliter s. 1 9. & seqq. explicari possunt , & particulariter S. et 8 ; propositiones indefinitae oppositae aequiva-sent contradictoriis , si altera universaliter, altera paniculariter explicetur .
B. gr. Propcistiones indefinitae sunt: -- es sapians , de uoma non est sapiens . Quodsi prima universaliter, altera particulariter explicetur; habebis contradic otias; O Mia M. m. ' sapiens 3e quidam tima -- en sapiens. similiter contradictarias habebis, s prima partieulariter de altera universaliter explicetur, nimirum: eruidam homo an saliena ALιtia homo e I sariens .
g. 3 q. Et quia propostionum contrariarum alterutra in casu particulari &singulari fit alterius contradictoria cf. 3o2 i qui contrarium siriuit risu, quod alter defendit , in casu sngulari oe particulari eidem contradicere
tenetur. E. gr. Si unus defendit, .mnos planeras esse eευονa telia H fi lia a alter vero statuit, iatim planetam esse erepas ultari simili, hic in casu particulari ves fingulari alteri contradiacere debet, propugnaturus, quod quidari pianeia mn Da sellari Mitia remora , quod a non sit levis seiuri simile.
Si in duabus proposit ibus a malivis, quarum sina universalis, altera particularis , vel utraque sngularis, subjecto eidem tribuuntur, quae eidem una convenire nequeunt; propositiones sunt contradictoriae, etsi tales non appareant . Praedicata enim B & C, quae eidem subjedis una convenire
nequeunt, sunt ut B & non B. Quamobrem si dicatur : Omne A est B& suoddam A est C, perinde est ac si diceres : Omne A est B dc suoidam A non est B. Quamobrem cum hae propositiones contradictoriae sint ; etiam illae: Omne A est B Se coiadum A est C in hypothesi the
rematis contradi riae sunt , etsi tales externa specie non appareant.
Cui peneraliter enunciata obscura videntur, ei exemplis reddentur clariora. Sit it, que uni ersaluer assrmans: μαε ιι m HI mritis fisa parte, de in easu particulari Occurrat: serum Doddam εlse minias si νιε . Quoniam quod minis, e II, id n is est m ιι 3 ideo patet, propositionem particularem: Visiadam ιοιώ- en mistia stia pa=re aequivalere huic 'alteri:
203쪽
Pudiciorum affectionibus . a 33
sua rarae contradicere . Non hic proponimus, nisi quod praesentissimum usum in demona strationibus per indirectum spondet, ut alios usus flentio praetereamus, qui in parte practica patebunt . In casu singulari contradictoriae sunt et Penua ,δει dc Petras a bulia, quia ambulans non sedet.
S. 3 6. Si dviae fuerint propositiones negarisae , quarum una universalis , altera contradi particularis, vel utraque singularis, ct ab eodem subjecto removentur, qu mo laterirum alterutrum eidem necestario convenit; propositionesunt contradictoriae, in ρωρο- ωtur tales non appareant. Sint duo praedicata B & C, quorum alteruia siti Gustrum subjecto A necessario convenit, ita ut A vel sit B, vel C. Sit jam universalis propositio: Nullum A s B; particularis vero: Quoddam Axon es C. Quoniam A vel B est, ves C: igitur eum non sit C per Θ DG D; erit B. Quamobrem cum propositio: Quoddam A es B contradicat universali: Nullum A es B ; etiam altera: uoddam A non es C,
E. gr. Sint duo praeflicata B & C majωs tota & mlatia ea a s subiectum A paνa: erunt pro. positiones generalibus in demonstratione aequivalentes: Halia paνa es mayον sors Ac quidam ρανι non es miκον sata. Quoniam particulari aequivalere potest haec alterar VMadam paνs es m ιν ιντο, universalis contradictoria I altera quoque eiusdem contradictoria esse debet .
S. 3o7. Omnes propositiones fingtilares oppositae hunt contradictoriae. Nam in pro cis radi positionibus singularibus oppositis idem de individuo codem afirma- ctoriatur & negatur g. 289 , consequenter idem eidem tribuitur & ab eodem seges removetur, seu idem eidem convenire & non convenire eodem tempo- ω re m. ao , consequenter idem esse & non esse simul dicitur. Omnes nimirum propositiones singulares oppositae ad hanc sermam in casu si
gulari rediguntur: Hoc A es B O me A simul non est B. Sunt igitur
1ane ab hisce exemplis advenit nobis prima contradictionis notio, cum experiamur, nos non modo una quidpiam facere & non facere non posse; verum etiam in nostra potestato minime positum esse , ut idem simul esse de non esse cogitemus. Sed ea de re ex instituto dicemus in philosophia prima.
s. 3 8. Si de quodam genere, MI quadam specie praeaecatur attritutum, vel mota Troposi-qoaedam arque relationis pos uitas, quae per mediam attributi ino ; proposti D-ζε δη-nes isdemirae oppositae aequivalent contra ictoriis. Si enim de genere, vel μγ specic, attributum aut quod per modum attributi inest , praedicatur: Ihi h praedicatum ipsi constanter convenit m. 6 S. 66. IIIJ, consequenter claria. quocunque tcmpore dato. Quoniam itaque genus & species respectu horum praedicatorum pro singularibus haberi possunt, ita ut propositi nes indcfinitae huc spectantes omnes oppositae sub his generalibus contineantur: Hoc genus vel haec species, quae nomine A d gnatur, es B
204쪽
18 6 Part. I. GR. III. Cap. III. De variis& me genus vel Lee species, quae nomine A designatur, non est B cf. 288ὶ: propositiones indefinitae oppositae in data hypothesi pro contradictoriis haberi possunt.
R. gr. Numerus ternarias auis artim est attributum proprium sive propietas eri visu. Quamobrem si propostiones oppostas indefinitas: aνi Vtilum haser tris angulas & εν. g. tam non habet ινes angvius ita explices r me sistiνarum gentis , q-d trianori nomine designaitici hina tria ansulas de Hoc figuνaνtim genua , quod triangviti nomine designatur , non habet tres angulosa
propositiones utique eontradictoriae sunt.
S. 3o9. casus aia Si de quodam genere, vel quadam specie sub expresa conaethra praedis tςr- tur, quod eidem stib sa conditione semper convenit; propositiones opposit aeisdem tae aequivalent contradictoriis. Demonstra i io non absimit is praecedenti, modo propositiones indefinitas generales ita concipias: Hoc genus vel haec
steries, quae nomine A designatur, in b orbes C es B & me genus, vel e species, quα nomine A defignatur, in b abs C non est B.
earim has ct inteν easdem parallelas .an I,ι ιυν, es inisa dimiditim Ac non es intis dimidirima pro stiones erunt contradictoriae. Contra si eo ditio omittatur, veluti in propositionubus: Homo en dintia de Homo non es d. I. a contradictio nulla locum habet 'S. 3 IO. --m Que salvis essentialibus, aut attributis, vel iis, quae per modum repugnare attributorum insunt, consequenter definitione salva g. IT a. I 73. I 76 , dicantur. subjecto convenire nequeunt; ea eidem repugnare dicuntur. Similiter quae subjecto in data hypothesi, seu ob adjectam determinationem, con Venir nequeunt; ea Dpotho repugnare ; Quae vero eidem subjecto simul convenire nequeunt, ea mutuo sibi repugnare dicimus.
B. gr. Essentialia quadνati sunt laterum numerus quaternarius, eorundem aequalitas& quod omnes anguli snt recti. Enimvero salvis istis essentialibus, consequenter salva definitione Quadrati, quod si figura quadrilatera, aequilatera & rectangula, eidem con venire nequit angulorum inaequalitas, eum omnes anguli recti siit inter se aequales sinatqualitas itaque angulorum Quadrato repugnat. similiter νhombi attributum est, quod duo angvia diagonauseν oppinsiti junctim sumsi ies fisi dinitia stema minaνea , vel majores . Eiciem igitur repugnat, quod circulo inscribi possit, eum in quadrilatero circulo inscripto anguli diagonaliter opposti simul non possint esse nisi duobus tectis aequales . Econtrario si Tra 'iam supponitur eiis D twνθιωm de Avisu Hisa angvili aliqωis anguli diagdinaliter oppositi non possiana esse artiales. Cum enim simul sint duobus rectis aequales, forent anguli recti , adeoque non obliqui. Maiaras adeo avisti dissonatiser πρψιονωμ in ιμ-pe se repugnat hypothes , quod eiritila H inseripi, de illi tiaristi m. Denique fieri non potest , ut reianstitam sit νesidiis iam & habeas duoa aettiles asa jectos. Dicuntur igitur haec duo inter se pugnare, vel fibi mutuo repugnare.
tarim Quoniam contradictoria simul esse nequeunt g. 2882, neque etiam immo contraria m. 297 ; igitur & contradictoria ct contraria sibi mutuo repugnant.
repugnat. E. D. Propostiones contradictoriae sunt: omne reiangulam habet iris auisus 3c QAdau tria
205쪽
utilis non balent tres angulas I repugnare igitur dicitur, ut omae re tangulum Ibeas e re a xias, O --- μι elisaedam relangula, n*u habeas angulas . Similiter propositiones eontrariae sunt tomnes planetae δε ε cprpora μ ri similia dc auuo planeta eri eσπαι telluri simius
tepugnare igitur dicitur, ut planet Fur μαι corpora teIturi simisia & non finitia .
S. II a. Propositiones copticae dicuntur, quarum genuina forma non apparet.
Exempli loco sunt pro 'fiones oblique a niversales s . a 6 , qualis est istar I. .inia istam C Vt gula lattis in us Iobtendit maiorem an*ntam, ubi latus maus videtur eis e sob ectum, signum m pro tamen universalitatis ad ipsum reterri nequit . Est igitur propositio cryptica, quae ad positi manifestam reducitur: Omne relanguiam habet ι ιμν majue majori segnia oppositis , ubi patet, mim d subiectum esse triangulum, quod respicit signum niversatir Hir. Idem ollendi poterat ex Ditis. definitionibus sub ecti & praedicati s s. aoo . Etenim eum subiectum si res ista, de qua ' judicatur, hic vero judicetur de triangulo; triangulum omnino sub ectum haberi debet. Quoniam vero ea trianguli proprietas est, quod latus malus malorem ansulum subtemd1t, ela id, quod rei cuidam tribuitur, fit praedicatum propositionis a erit utique propolitionis istius praedicatum, quod latus malus angulum ma orem subtendat.
g. 313. Quoniam igitur omnis propositio constat ex subjecto , praedicato at- oh. Eque copula f. I99. zo I , & subjectum quidem propter signum quan- conlatitatis priori loco ponendum, omnis quoque propositio suum habere riathrdebet signum ejus quantitatem pariter ac qualitatem indicans S. 2199, ijdio atque in negativis negatio copulam assicit cf. et o 79, sique praedicatum subjecto non absolute competit, determinatio adiicienda G. 2 18st: Copticae
propositisines erunt omnes, ubi non satim apparet, I. Quianam fit praedicatum, quodnam subjectum; a. Utrum ni a marivae, an negativae, 3. Utrum sntun versales, an particulares; 4. Quaenam adsubjecti determinationem, quaenam
Dera ad praedicatum sim referenda. Ad haec qui attendit, propositiones cryp ticas facile agnoscet, & ubi lateat crypsis reperiet, ut de crypsi propositionum in species distinguenda non debeamus esse solliciti.
B. gr. In exemplo modo sI. 3 ad allato subjectum latet , quia in easu obliquo effertur . Sunt porro latentis subiecti propositiones i Dimiditim paν Ilatiram i en ιν lauti Dpeν eadem has ct 6 dem alliitidinis s laborandωm est &e. quarum priori sub ectum ponitur loco posteriori, qui praedicato convenit; posteriori autem prorius omittitur , cum ea aequipolleat huic alteri r Hema laιον γε debet . Propositiones indefinitae praehent exemplum crypticarum , in quibus latet signum quantitatis g. a 4. & infinitae eum illus rant casum , ubi qualitas latet i I. xos o. Pertinent quoque ad casum latentis quantitatis propositiones oblique universales ex particulares s. 144.147. Crypsis occurrit e tradretionis in propositionibus quoad externam speciem contrariis i g. 3oa. 3ος & eryptica est propositio, ubi eo tradictio in arfirmativis latet lI. 3 os) atque in negativis g. 3o O .
s. 3I . Propositiones simplices dicuntur, quae unum habent subjectum atque Proposi praedicatum. Compositae vero sunt, quae ex pluribus simplicibus coale- risu icunt, veluti cum idem fuerit subjectum , praedicata vero sunt diver- simpliasa; vel cum idem praedicatum fuerit, diversa vero sunt subjecta. Vi
mi, de eodem enim subiecto duo diversa praedicantur, & patet , proposit ionem ex his finitio .
206쪽
pulativa de initio . Prepositionis i
stivae de finitio . Sebolim generale. Propo
18 8 Part. I. GR. III. Cap. III. De variis
composta est: Giansultim iel es rasitimam , veι earvilineum , iunguntur enim eidem sub jedio duo praedicata, quamvis disiunctive, quia ambo eidem triangulo competere neque uni , alterutrum vero convenire debet. Exemplum casus secundi est: An ii ct , a. ι, ιρο sphae=ki e vilis. μαι aeqMaies dMians νesia . hae enim duobus subiectis idem tribuliue praedicatum. Huc quoque pertinet proposito: Ea Retes, o βιdiιi moriunιών. Dantur et i am exempla alia, veluti si judices , utiqkitasem ecliptica meι esse cannantem , vel mωιabium.
S. 3Is. Proposito composita dicitur copulari ,si subiectum vel praedicatum conjunguntur, ita ut utrique subjecto sigillatim possit tribui idem praedicatum, vel eidem subjecto possint tribui singula praedicata, aut in negativis ab eo
removeri. Exempla propostionum copulativarum sunt: I. D.M, MI O Luννλωι, O s plani; mas retenim quodlibet oraedicatum sigillatim Deo tribui potest , resolvendo propostionem compositam in duas simplices: Dos en libeννμωs de Devis en sapienιisi vis i a. nomiaea paνtio aqωe ινωta habent organa sensoria , nam pradicatum unicuique sub:ecto sigillatim tribui m. test , resolvendo compositam in has smplicesi nomines hasens aVana fori βινι N Bνωιa Iolens aetatia sens, Mi 3. in negativis r Detis nee en - ιMitis, nee Mittis, nam & haec propositio composia negativa in duas sinplices resoluitur et mas non e 3 mkιasilis, dc Detis non eri si litis.
S. II 6. Propositio composta dicitur disjunDisa, ubi ex pluribus praedicatis num tribuendum esse subjecto affirmatur, sed quodnam eorum tribui
E. gr. si quis dicat a Anima arua habes raιἱοnem ea; AeniI. - s, Orientem In sisse , atia ia II., proposito composita disiunctiva est e etenim alterutrum praedicatorum tribuendum est animae, quodnam vero tribuendum si, in dubio relinquitur . similiter si quis astitnaei . Tri rati iam aua eri a Mirarerum , aur aenia νώ - , anι se alen- , propositio composta d s uir. ctio est i etenim in quolibet casu unum horum praedicatorum tribui debere triangulo assirmatur ast non determinatur,quodnam tribuendum si, cum universalit determina: tio non habeat locum . Huc etiam pertinet exemplum vulgare r Atia dias en, avit .aaen , in quo aliqua crvpss latet is. 3lain, cum subiectum non appareat. Sublata cryps propostio talis erit i semitis arua dies ea, a ι Μεχ en, vel etiam i Omne ae frua amaditirn m eri , aua muriaratim e nimirum de omni tempore praedicari potest alterutrum ho. rum, quod st dies sive tempus diurnum , aut quod nox fit, si e tempus nocturnum.
S. 3I7. Plura nec de propositionibus compositis, nec de propositionum simplicium affectionibus addimus , propterea quod non plura tradamus , quam quae instituto nostro inserviunt,& indispensabilem in praxiusum habent . Patebit vero ex sequentibus, ca , quae a nobis traduntur ,
ad amplissimam Logicae praxin sufficere , & singula ad aliquem usum
Non tamen utilitate sua caret monuisse, nonnullos cum Petro Ramotermino propositionum contraiuctoriarum ampliorem significatum tribuere, quam a nobis factum fuit, ita ut omnes propositiones oppostae proprie scdictae, in quibus nempe idem de eodem subjecto vel universaliter affirmatur atque negatur, vel universaliter affirmatur & particulariter negatur & contra, consequenter & contradictoriae g. 294. 29s , &contrariae cy. 297 sub eodem comprehendantur . Imo accidit subi de
207쪽
de , ut unus idemque Autor terminum tantradictoriarum propositionum nunc strictius sumat, prout a nobis factum i nunc vero latius , prout hic explicamus : quemadmodum jam olim Arsoteles utrumque signifieatum adhibuit. Nos, qui ab omni ambiguitate indicendo sumus quam maxime alieni, strictiori significatui semper inhaerebimus, nunquam re-eedeates ab eo significatu , quem vi definitionum terminis asseruimus.
De usu Vocum seu Terminorum circa Iudicia.
S. 3I9. PRUUtioves nec pluribus, nee paucioribus constare debent messim, quot πο- quam qu/e ad Agni andum subjectum o praedicatum , illiusque δε- minationem , fi qua adfuerit, atque propositionum quantitatem ρο ρ ρον qualitatem sinciunt. Propositionibus significamus alteri, quid rebus convenire, vel non convenire judicemus S. I. . Jam res, de qua . . judicium fertur, subjectum est; quod vero ei convenire, Vel non convenire judicatur, praedicatum car. a oo , cumque praedicatum subjecto non absolute, sed sub certa tantum conditione tribui possit, status ejus determinari debet, sub quo praedicatio locum habet g. 128 ); de tandem ratione qualitatis propositiones vel afirmativae sunt, vel negari Vae, ratione quantitatis vel universales , vel particulares S. asst . Quamobrem ad judicium significandum lassiciunt voces, quibus subjectum & praedicatum atque illius determinatio una cum qualitate ac quantitate propositionum indigitatur. Neque ergo pluribus, nec Paucioribus in propositionibus locus concedi debet.
omnia propositionum exempla in antecedentibus data propositionem praesentem illustrant & omnes propositiones Logicae exempli loco esse possunt. in .. . . S 3 P.
Propositiones dicimus determinatas, quas nec plures, nee pauciores in- πιο grediuntur voces , quam ad judicium determinatum significandum ti μ suscientes. Itidicium vero determinatum dieitur a nobis, quod servat ας formam a Logica praescriptam, nempe ut subjed tam repraetentetur sub
ea notione , ut in ea contineatur ratio , cur eidem conveniat praedica tam
tum , seu id, per quod determinatur praedicatum . Ragum appellamus Ddlatam, quod subjectum ita non exhibet, ut notio ejus includat id, per quod praedicatum determinatur. Vaga autem proposuis est, qua j dicium vagum significatur. Mathe
208쪽
num in propositiaonibus . fusa
ι 'o Part. I. Sess. III. Cap. IV. De usu 'eum.
Nathematici determinatas amant propositiones, quamobrem earum exempla sunt singulae in nostris Elemensis Matheseos obviae . Sublectum nude positum continet id in tua definitione, per quod praedicatum determinatur I si vero sola definitio non sussicit, in hupothesi exprimum tur conditiones, sub quibus praedicatum subjecto tribui potest. Quamobrem cum a nobis i s. xii. Dim ---- fuerit demonstratum, in propositionibus philoIophicis conditionem a curate determinandam esse, sub qua praedicatum sublecto convenit, seu sub qua aliquid de eodem assirmatur, vel negatur, nostrae quoque Logicae propost lones omnes determinatae sunt, nec dabimus alias per philosophiae partes ceteras omnes. Uulgo judicia nee satis deteris minata fiunt, nec determinate satis enunciantur: vaga sunt pleraque Ac vagn propositiones, quibus Autores communiter utuntur, quoniam determinationes nunc Omittuntur, nunc non integrae apponuntur, nunc Oratorum more sub ecto & praedicaelo adiiciuntur superflua, quibus in enunciatione Logica nullus est locus.
In proposithnibus non utendum est reminis nise propriis ct fixis. Propositiones condimus eum in finem, ut alteri significemus judicium nostrum I . Enimvero cum alter mentem nostram non intelligat, nisi a ditis vocibus easdem in se notiones excitare valet, quae cum terminis propositionem ingredientibus cf. 3I9 conjunguntur S. IIT ; sing lis invariata respondere debet notio. Non igitur in propositione ute dum est terminis nisi fixis S.Ias . Porro ut quis eas vocibus audi s notiones in se excitare valeat, quae cum terminis propositionem ingredientibus conjunguntur, utendum est terminis, quibus attribuuntur istae notiones, quibus indigitandis desti nantur, consequenter propriis S. I 38 .
Notanda hic sunt, quae de proprio significatu terminorum demonstrata sunt s. I 8. 26a .
Patet hinc , quanta st definitionum necessitas, ut propositiones ab ast ro ptimi intellisi.
Haec sane ratio est, cur Nathematici definiant terminos, qui propositiones ipsorum ingrediuntur , & cur nos methodo philosophica philosophantes ipsorum inuitutum imitemur l . ta6. Dis. Fνat. .
Si in Adbus propotionibus subjessitum fuerit idem terminus, eidem immen diversae tribuamur notiones; subjecta diversa sunt o propositiones aen
isse, Diut idem praedicatum. Etenim si eidem termino notiones diverissae respondenti res diversae eodem denotantur S. 37 , adeoque diversa sunt subjecta f. a oo , consequenter nec propositiones eaedem. Suin
pono enim, propositionem eandem esse , cujus subjectum & praedicatum idem, cum ex subjecto & praedicato constet propositio S. I99.2oo P.
E. gr. Si quis eum Evieliae vocem tνἰ Pti sumat pro triangulo rectilineo, alius eum Th. -ο pro triangulo in genere, ut praeter rectilineum etiam curvilineum quodcunque & mixti Iineum lub eodem complectatur 3 propositici , quae eadem videtur, penes duos Autores non est eadem , eis idem fuerit pradicatum , set lieet quod ενι ΜωI- non habear angvitam nisi viritim actis . a m . Etenim in s incatu EaeAd a vera es proposito; in sgnificatu TMωής - lalia . simi I iter non idem subjectum est in hisce propositionibus : Triaris,itim satis oea aritilaa d.obias restiaueiti des & TriaΜωiam habet mea aestitia asti rectos, s in priori sumitur terminus va fgnificatu D alidea, in posteriori in Theodosiam . I. 3M.
209쪽
seu Terminorum circa udicia. I91
9. 324. Si in duabus propostionibus praedicatum fuerit idem termis I , eidem tamen diverse respondeant notiones; praedicatum idem non es, nec propositiones eaedem sunt , utut subjectum fuerit idem . Demonstratio eadem cst, quae propositionis praecedentis.
E. gr. Si duo affirmant, Per-- esse , alius tamen vocem docti in alia sumit fgnifica. ione, quam alter a iudicia eorum ex ipsae quoque propositiones, quibas illa signifieantur , pro iisdem haberi nequeunt. 6
Si in duasus propositionibus of μbjectum, o praedicatum fueris Hem te minuν , utrique tamen diversae respondeant notiones; propostitiones diversae sunt. Etenim si subjectum fuerit idem terminus, sed ei respondeant diversae notiones; subjectum idem non est g. 323 . Si praedicatum fuerit idem terminus, eidem tamen diversae respondeant notiones, praedicatum idem non est s. 32 . Ergo si & 1ubjectum & praedicatum idem fuerit terminus, utrique tamen notiones diversiae respondeant; & subj etum, & praedicatum diversum est, consequenter duae propositiones, etsi quoad speciem externam eaedein, diversa judicia significant, ade que & ipsae diversae sunt cy. I9.
Levioris videri poterat momenti talia moneri r apparebit tamen suo loco, magnum in pra- Σῆ momentum ea habere, eorumque neglectu multas logomachias inter eruditos oriri.
S. 326. Diversus ejusdem vocis significatus dicitur Bomondimia atque AEqu vocatio. Et res diversae eodem termino denotatae Homonyma seu aequiv ca appellantur: ipse autem terminus res diversas denotans bomoumus
E. gr. Vox ιν noli aequivoca est, eum sumatur vel eum Getiae pro triangulo rectilineo in specie, vel cum 2 brados, pro triangulo quoeunque sve rectilineo , sive curvilineo, sue mixtilineo .
g: 327. AEquivocatio propositionem non reddit interpretationis dubiae, modo in eodem libro vel ab eodem Autore in scriptis suis mitetur. Si enim in eodem libro vel ab eodem Autore in scriptis suis evitetur aequivocatio, ter mino eodem eadem constanter res indigitatur S. 3269 . Quamobrem cum, quod fieri debet S. 312 , terminus ab Autore fuerit definitus; in casu quolibet constat, quaenam notio eidem sit tribuenda, consequenter judicium Autoris intelligi potest S. II 72, neque adeo est interpretationis dubiae.
E. gr. Licet Thod ua terminum εν Dia generaliter sumat, quem Enelides nonnisi de re ctilineo accipit; nulla tamen hine propositio, qua de triangulis quidpiam demonstratur, in Eu-mis Gra moria est dubiae interpretationis, cum triangulum ita definiatur, ut nonnisi r etiI ineo conveniat definitio, nee in iisdem Elemoria unquam aliter, quam de rectilineo usurpetur.
Si in duabus propositionitas subjectum fuerit terminus diversu3, utriqueml i Lei . B b tamen
Praedica tum προ parenter idem.
ωnes iam parenter eadem . Homon
210쪽
192 Part. I. SeR. III. Cap. IV. De usu meum Se .
tamen eadem notio respondeat; subjectum diversam nou s ct accedente e dem praedicato propositiones eaedem sunt. Si enim in utraque propositione termino, quo denotatur subjectum, eadem notio respondeat; utrobiisque eadem res indigitatur c S. 37 , atque adeo subjectum idem est
Quamobrem si idem quoque fuerit praedicatum, propositiones idem& subjectum, & praedicatum habentes eaedem sunt.
E. gr. Quod stulo Iecinitiano dicitur ealcatas diss/νensialis , stvlo de-mmiano appellatur me ih.dtiasti Antim . Quamobrem si dicas e caletiltis digerenιiaris insemia rangon ibisa determinandis de Meliadviis x.antim inservia tangemiιaa δειerminandis; pro stiones eadem sunt, sub ectum in utraque idem .
S. 329. Si in duabus propositionibus praedicatum fuerit terminus diversus , utriaque ramen eadem noris respondeat : praedicarum diversum non es ct Me dente eodem subjecto propositiones eaedem sunt. Ostenditur eodem prorsus modo, quo praecedens propositio S 3289.
S. 33o. Terminorum sive Vocum significatus idem dicitur Θαοvmia; ipsi autem termini diversi eundem significatum habentes Θmum aut termini
E. gr. ea tua disse iistis mei dus, eum eandem rem significent, Synonyma sunt seu termini synonymici.
g. 33 I. Si in duabus propositioni 1 ct subjectum, oe praedicatum fuerint Sstv mma ; propositiones eaedem sunt. Nam si subjecta synonyma tuerint, pr postiones iciem habent subjectum S. 328. 33o ; si vero praedicata fuerint synonyma , idem habent praedicatum S. 329. 33o . Ergo si &subjectum, & praedicatum fuerint synonyma; & subjectum, & praedicatum idem est, consequenter propositiones eaedem sunt, etsi diversae
Patebit harum quoque propositionum ustu in praxi Logi eae. Non eadem lacilitate applicantur propositiones, qua intelliguntur 3 sicuti e contrario quaedam facile applicantur , quae dissiculter comprehenduntur.