장음표시 사용
231쪽
De Figuris S modis ollogismorum a II
Primus & seeundus aequipollent sequentibus in modo Paria, tertius veru & quartus se.
quem ibus in modo Ferio. I. m.
DA omnis vere doctus est virtuosus. FE Nul Ius vere doctus invidet aIteri doctrin .LI Quidam homines sunt vere docti. rI Quidam homines sunt vere docti. I Ergo Quidam homines sunt virtuosi. o Ergo Quidam homines novi invident alteri doctrinλm II. IV. DA omnis pius Deum amat.' ΕΕ Nullus pius proximum odit. rI Quidam homines sunt pii. rI Quidam homines sunt pii. I Ergo Quidam homines Deum a- O Ergo Quidam homiaes proximum non mant. derum .
g. 39 I. cuias de quibusdam A assismatur vel negatis B , idem etiam B de quibusdam sub C contentis affirmari vel negari potest, quod de omni A assisminur . Quoniam C de omni A praedicatur , erit id vel attributum , Vel essentiale, vel quidpiam , quod per modum attributi inest S. a 379. Jam cum subjectum propositionis universalis sit vel genus , vel species c g. 142 & non minus per attributa s. 7I , consequenter & ea, quae per modum attributi insunt, quam per essentialia genera & species determinantur S. o Pi erit C vel genus quoddam superius aut in serius , vel , ubi essentiale aut attributum commune fuerit, genus quodpiam cs. 43. 46ὶ, ubi vero attributum
Iroprium fuerit, ipsam speciem A designabit, de qua C praedicatur. n casu posteriori per se patet, quaedam ipsius A esse simul quaedam
ipsius C. In priori cum integrum A sub ipso C contineatur, etiam quaedam A in eodem contineri debent , consequenter quaedam A erunt simul quaedam C. Quod itaque de quibusdam A affirmatur vel negatur , idem quoque de quibusdam C affirmari, vel negari potest . Quod si omne A denotet subjectum sub tota quadam determinati ne, praedicatum C vel modus est, vel relatio, vel quidpiam, quod instar modi inest , adeoque vicem ejus praestat S. a s 8 . Enimvero quoniam subjectum sub data quadam determinatione sumtum constituit certam quandam speciem I modi & relationes, quaeque illorum viacem praestant , respectu hujus determinationis instar attributorum sunt ar. 61 . Valent igitur in hoc quoque casu, quae modo demonstra. ta sunt in altei o.
omni iub)ee o tanquam specie praedicatur attributum preprium, quo ipsa hare figurarum species designatur & per Quod, si ita visum fuerit , definiri potin s s. ars . Qua vibrem quaedam figurae quadrilaterae& quaedam figurae habentes iummam angulorum qu tuor rectis aequbilem sunt revera idem sub ectum his postum . similiter si affirmes aQosdam distaea esie atiator , eum constet ames ditates esse hamin a , hoc ipso simul patet , ωULM homines esse aveνοι. Quidam enim divites continentur tanquam pars sub integra specie sub Omnibus divitibus. Quamobrem cum vicissim omnes divites snt veluti pars totius Funda
232쪽
totius generis humani 3 ejus etiam pars erunt quidam divites, atque adeo quidam divites di quidam homines hie revera eadem individua denotantes lunt denuo idem Iub eis tum sub diverto nomine bis positum .
Hi ne consequitur: Si Quoddam A est B & Omne A es C; auoddam C ese B. Item: Si stioddam A non est B & Omne A es C ; auoddam Cnon esse B: quos duos argumentandi modos ob terminum medium A s. 336 bis loco subjecti positum esse in tertia figura patet cf. 34ψ .
Sunt duo hi modi tertiae figura nonnisi distinc a applicatio theorematis modo demonstrati I. 39i , quemadmodum syllogismi primae figurae Dicti de omni oc nullo g. 3 o .
S. 383. Duo hi modi tertiae figurae sortiti sunt perinde ac ceteri F. 39oὶ nomi na significatus essentialis. Nimirum Disemis dicitur modus, in quo major
est particulariter affirmans, minor universaliter affirmans, conclusio particulariter assirmans: mcardo vero modus, in quo major particulariter negans, minor universaliter a firmans &conclusio particulariter neganS.
Habent nomina eundem usum, quem nomina anteriorum g. 39o : quod ut appa rata exempla sequentia apponimus . DIs Quidam docti sunt invidi. Boe Quidam docti non sunt prudentes. Αm Omnes docti sunt homines. Ar Omnes docti sunt homines. Is Ergo Qu dam homines sunt invidi. do Erg. Quidam homines non sunt prudentes. Ceterum hine apparet, in his modis syllogismorurn tertiae figurae medium terminum non continere rationem, unde intelligitur cur praedicatum conveniat iubecto, quemadmodum in ceteris: neque eni in ideo homines quidam non sunt prudentes vel invidi sunt, quia docti, alias enim de omni docto defectus prudentiae vel invidia praedicari pollet, id quod tamen ipsi experientiae repugnat.
Quoniam propositiones propriae universalibus aequi pollere possunt'. 3 SP, in tertia autem figura major atque minor idem habent sub jectum G. 3 4 ; si una praemissarum sumitur ut universalis, etiam a tera ut universalis sumi debet. Erunt itaque a mativi sillogismi proprii tertiae figurae in modo Daraptἱ θ negativi proprii in modo FelapIou.
E. gr. Syllogismi proprii in tertia figura iunt sequentes. Aνυ7, εω non habuit distinctam rerum cogni.
eri Taselos suit magni nominis Philosophus. Ergo Quidam magni nominis Philosophus non habuit distinetam rerum cognitionem .
ID.retis 2 eisio a est inventor methodi fluxionum . Isaaetia Ἀρ-brantia est autor principiorum Philosophia naturalis mathematicorum. Ergo Autor Principiorum est inventor meisi hodi fluxionum. ii Baromittis , M IIT i , Novis a M. Nathesin praeclaris inventis ditarunt. Barravius , - II vis, Nomisonias die. suere Prosessores Matheseos. 1V. Iaalhab ma , κυlertis , Huemus , IeἰHιinis&e. non fuere Prosessores. F tithalertia, κeplextis , I vetitas , Ie ιnitIus&e. praeclara in Mathesi invenerunt. Ergo quidam, qui praeclara in Mathesi i venerunt, non fuere Prosessores.
S. 39 .Patet ex dictis S. 389. 392 , in tertia figura minorem semper esse a m
Ergo quidam Prosessores Matheseos Matheis sin praeclaris inventis ditarunt.
233쪽
tisam ct conclusionem semper particularem. Et id eadem singulare habet, oh Aruod major particularis ei e postis cS. 39 19, quae in prima atque secunda morum emper universalis sit. 366. 38a . urtisse
Exempla ante proposita sI. 39o. 39ν regulas illustrant. gura .
C est B. Enimvero si auo am A est B etiam omne A, quod B est, est B: .. .ῖζ
id quod nemo in dubium vocare potest. Jam vero porro si omne A, isus is
quod es B, est C, patet etiam Quoddam C rise A, quod est B. Quodsi 'primam ergo hae propositiones, Omne A, quod B es, est B de nuoddam C est reductio . A, quod est B, substituantur pro aequi pollentibus Auiadam A es Bde Omne A est C ; prodibit syllogismus: Omne A, quoa B est, est B Sed Guoddam C es A, quod es B. Ergo Quoddam C est B, quem esse in
modo Darii patet S Ira. 373 . Similiter Syllogismus in Bocardo generalis est: nuoddam A non est B. Sed omne A s C. Ergo Auiadum C non est B. Enimvero si Vuoddam A non es B, denuo patet, Nullum A, qtiod non es B, esse B. Quamobrem si hic quoque praemissis βώοι dam A non est B de omne A est C substituas alteras: Nullum A, quod non est B, es B de Quoddam C est A, quod non est B, prodibit syllogismus. Nullum A, quod non est B, est B. Sed Quoddam C est A, Muia non est B. Ergo Quoddam si non est B, quem esse in modo Ferio pater c f. 37 . 373 9.
Ioem adhue evidentius patet in syllogismis specialibus. Nimirum in modo Disamis &-arao ita argumentamur et
I. II. DI, quidam divites sunt avari. Me Quidam divites non sunt avari. Abi Omnes divites sunt homines. Ar omnes divites sunt homines. I, Ergo Quidam homines sunt avari. do Ergo Quidam homines non sunt avari. Reducti vero ad primam figuram ita sonant rI. II. DA Omnis dives avarus est avarus. FE Nullus dives,qui non est avarus, est avarus. ΦI Quidam hominea sunt divites avari. rI Quidam homines sunt divites, qui non sunt avari. I Ergo Quidam homines sunt avari. o Ergo Quidam homines non sunt avari. Cum hic in syllogismo affirmativo medius terminus sat ege dioitem aiuνtim; in negativo esse issilitem, qui ..is est avartiar evidens est, in hoc quoque casu, quemadmodum in syllogismis ceteris omnibus , medium terminum esse rationem, cur praedicatum conveniat suo sub ecto. Est adeo in m. di momi, & Eneaνδε erypss aliqua , eum medius terminus esse videatur, qui non est I. 393 γ. Non igitur mirum , quod in redueendis syllogismis in D; simi, N ad primam figuram adeo te torqueant Logici nec sumto medio termino apparente & retenta eo elusone in prima figura prodeat syllogiimus, cui vis e sequentiae inest
S. 397. Quoniam syllogismi tertiae figurae a syllogismis primae in Darii& F 'χ νῖο non disserunt, nisi in eo, quod Vel alterutra, vel utraque prae
missa externa specie differat a praemiili4 syllogismorum in prima , iiD mi, tertia ossi Logica. E e dem figurae. D niti dory Cooste
234쪽
2 16 Part. I. TH. IV. Cap. II.
Apparet adeo, non opus esse, ut peculiaris pro iis figura e datur. Valent hic eadem, qua eandem ob rationem de figura secunda annotavimus i nοι. s. 381 I.
S 398. Qitia omnis propositio propria converti potest T. 3Ir , σου indillogismis propriis conversa, prodit syllogismus proprius in prima figura.
E. gr. Syllogismi proprii in tertia figura exempli loco I. 39 propositi ita se habent in prima I. III. Isaaetis 2 ε--tia in inventor methodi su
Autor principiorum philosophia naturalis mathematicorum est Ictactis ineυυrentis. Ergo Autor principiorum est inventor meis thodi fluxionum. Ajisintia non habuit distinctam rerum cois nitionem .
Quidam magni nominis philosophus fuit
Ergo Quidam magni nominis philosophus
non habuit distinctam rerum cognitionem II. iv αννο ius, 3 Marti s , de irentia dee. Natheis sn praclaris inventis ditarunt. Quidam Matheseos Proiessores fuere Bari itis, VV ii0im , det urantis 3cc. Et so Quidam Matheseos Proseiares Matheiatin praeclaris inventis ditarunt. Fauthabertia , Ευ ema , Hugeniatis , Ieibvia acte. non fuere Professores. Quidam, qui praeclara in Mathesi invenerunt , fuere FaωιMMνωs , Replerara , in se nno , LeisHιitis &c. Ergo Quidam , qui praeelata in Nathes in venerunt , non fuere Prosessores .
S. 3 99. Θllogismi tertiae figurae sunt minus evidentes sellogismis primae. Demo stratum jam est S. 388 syllogismos primae figurae suam secum ferre evidentiam . Enimvero vis consequentiae in figura tertia vel pendet ab aequi pollentia cum syllogismis primae figurae S. 3899, vel nititur pri cipio per se non manifesto S. 39i & per reductionem ad primam figuram nova ratione institutam demum patet S. 396 ), consequenter in uir que casu syllogismi tertiae figurae evidentiam suam mutuantur a prima . Syllogismi igitur tertiae figurae sunt minus evidentes syllogismis primae.
Equidem non ignoro, Ioachim viam , virum magni nominis, qui suo tempore uis nanimi omnium intelligentium e sensu Dein strator optimus halaebatur , in Logica Ham- burgenη lib. 3. e. Io. s. rg. monete, quod in socianda , terita sigωνa saepe naturali praedicaιiarie con datur , quod praeternariarati in /νima eolistiιαν . Enimvero rationem praedae ei-- praeterea ruraliMm, quas vocat, ipse allegat reductiones consuetas syllogismorum tertia & secundae figurae ad primam . Cum vero istis reductionibus noo si opus, sed a nobis aliae suerint osten- ιδ g. 384. 339. 396. 3983, quibus insolitae uiae praedicationes evitantur, di quas ex parte agnoscit ipse vitia c. ix. s. I a non Ohstat nobis Iunsiana ratio , nee viri ceteroquihrerspicacissimi iudicium . Dahimus oculatam fidem. Itiuitia lyl logi smum in ca-LIoac. a a. s. II. I a. ita reducit ad modum Celarent communi more, ut praeter metathesin seu praemissarum transpostionem utatur duplici eoaversione simplici , quam vocant schol stica. Ita enim argumentatur CAm Omnes credentes salvantur.
Ε, Nulli Diaboli salvantur. trEs Ergo Nulli Diaboli credunt . Ita vero syllogismum redueit ad figuram primam. sumit minorem loco ma oris r uiati Diaboli sisIoant ν & se argumentatur rCE Nulli, qui salvantur, sunt Diaboli. Α Cmnes eredentes salvantur. rLnt Ergo Nulli credentes sunt Diaboli. Ergo Nulli Dictoli credunt. Enimia
235쪽
De Figuris S modis ollogismorum. 2r
Enimvero nos istis ambagibus non habemus opus . Retinemsis minorem , retinemuro clusionem I maiori iubstituimus pro stionem aequipollentem, quae minime eoactam habet tormam, ita argumentantes s s. 3 8 a. CE Quicunque non salvantur, illi non credunt. i A Nulli Diaboli salvantur. tEnt Ergo Nulli Diaboli credunt. Negias terminus hic apte designat rationem, cur praedicatum subiecto tribuendum . nee alia est sullogismi forma, ae si is statim in prima figura fuisset sormatus. Non m nus conis torta vulgo est argumentandi ratio, s syllogismi tertia figurae, qui sunt an modis Difalias atque Eocarda, ad primam figuram reducuntur. Exemplum tale incit , is lac. cit. I. I s. EO Quoddam elementum non est visibile.
e Ae Omne elementum est corpus.
do Ergo quoddam eorpus non est visibile . Reductionem ita instituit in modo Darii rDA Omne elementum est eorpus.
rI Quoddam non visibile est elementum I Ergo Quoddam non visbile est eorpus . Ergo Quoddam corpus est non visbile. Ergo Quoddam corpus non est vishile. Enimvero nos istis ambagibus non habemus opus, modo rectificemus medium ternu num s 396 . Ita nimirum argumentamur in serio . FE Omne elementum invisibile non est visibile. rI Quoddam eorpus est elementum invisbile. o Ergo Quoddam corpus non est uishile . Non nego Logica naturali utentes uti subinde syllogismis secundae ae tertiae ngurae 3
sed non alia ex ratione utuntur , quam Oh quam crypticis eosdem uti contingit 1 cuinius exemplum in superioribus t g. 38sὶ dedi. Nimirum in prati ii ratiocinandi minor plerumque proposito primo loco formatur, nulla adhuc habita ratione ma oris , quae a m dere uehet . Ubi igitur ob terminum eommunem memoria nobis suggerat ma orem. haec ea forma occurrit, qua eandem memoriae mandavimus. Ninime attenti ad sintvam syl- Ioglimi, eandem retinent , prout succurrit, nec in aequivalentem demum transmutant. Cur autem ideo pro omnibus syllogismis cryptieis non constituantur modi argumentan
Figura perfecta dicitur, in qua omnes propositiones inferri possunt: Figurae
persecta contra, in qua non omnes in serre licet. ρς festa
Omnis propositio est vel universaliter assirmans, vel universaliter negans , Vel particulariter amrmans, vel particulariter negans is M a , sub particulari vero h c simul Iutae de comprehenditur singularis. Unde ea demum figura persecta censetur , in qua conclusin Initio. nes tyllogismoruin iunt δc universaliter amrmantes, te universaliter negantes, dc part seculariter amrmantes, & particulariter nega otes, de singulares. f. q. I. .
Figura prima es perfecta ; secunda ct tertia sunt imperfectae . Prima Heisa syllogismorum figura omnibus conclusionibus inferendis sufficit 6 378θ; pi matur secunda nonnisi negativis S. 382 & tertia nonnisi particularibus m-III per servit V. 39s . Est igitur prima persecta , secunda vero & tertia sunt imperis S. oob.
In Scientiis propositiones negativae Ac particulares sunt rariores, imo posteriores rarissima. Scientiae enim universalium sunt Ze in iis docetur, quid sui, ecto vel absolute,
vel luti data conditione seu determinatione conveniat s . IxI. Disc. prael. . Evolvantur elementa EMliuis aut nostra Natheseos universae elementa: non ibi propositiones Particulares, quae plerumque indeterminatae sunt, nec negativas, nisi perpaucas reperre . Arque adeo multo magis patet, nos figuris istis imperfectis carere posse in praxi. Quodsi enim contingat, ut veluti sponte sua sese nobis offerat syllogismus secundae atque tertiae
236쪽
118 Part. I. SeR. IV. Cap. II.
figurae κου. s. 399 , & de consequentia, quae in istis figuris per se evidens non est M'in prima fg. 388. 399 , scrupulus suboriatur I perinde ac in tyllogismis eryptieis fieri solet, quos inter oc iste locum obtinet i g. 381. 397 in , ad conclusionem 5c medium ter minum attenti nullo negotio sormamus syllogiimum in prima F. 373ὶ , minus coacta praedicatione seu α iurati , quam vocat IMMιαν , in praemissis oc eadem conclusione te tenta snπ. s. 399 .F. sso a.
Veteres cum Aristotele agnovere, fundamentum artis ratiocinandi esse Dictum de omni oe ntillo & hinc prodire quatuor modos syllogismorum primae figurae, quibus sua per se constat evidentia: quae singula a nobis fuere in antecedentibus demonstrata. Cum porro agnoscerent, propinsitiones posse converti & per earum in syllogismis primae figurae conve sionem prodire alios argumentandi modos; hac via incidere in modos figurae secundae & tertiae, quos per reduc ionem ad figuram primam ope conversionis demonstrarunt . In significatu itaque eskntiali habita quoque fuit harum reductionum ratio, d signato conversionis modo per consonantes, nec non modis figurarum sibi mutuo respondentibus per consonantes initiales. Enimvero quoniam nos istis reductionibus non sumus usi in demonstrandis modis figurae primae & secundae, sed hos innumerum syllogismorum crypticorum retulimus; ideo quoque penes nos nullus est consonantium usus. Si cui alio fine non inutile visum fuerit significatum istorum nominum essentialem integrum cognoscere; is eum ex libellis magno numero obviis petat. Nos non tradimus a scopo nostro aliena, nec quae tu spem suturae oblivionis addiscenda.
S. 6Q3. STllogismus compositus est, cujus vel una, vel utraque piaemissa non est propositio categorica.
ponitur enim sullogismo categorico , qui idem simplex dicitur s. 36r . Unde in numerum syllogismorum compositorum referendus non est , cujus praemissae sunt propositiones copulativae, eis copulati a propositio si composita . E. gr. si ita argumen tamur : quieto, Me sintileγνimtis , O sapiensis Ma a ille non iisti nisi viim m 4 Sed Detis eA Otii 'rima , o sotientis mvis . Ergo Deus χοn ititi nisi optimum r Syllogismus eategoriciis est in inodo Da,ia primae figurae s I. 3' 33. Retinemus significatum terra: norum receptum, quantum salva veritate fieri potestis. I . Disc. praei.J.
Quodsi major fuerit propositio hypothetica, bllogismus bdimtheticus dis
citur. Vocatur etiam Mogismus contationalis it cm connexus.
237쪽
De Fluris S modis Onogismorum . a I9
-- : syllogismus hypotheticus est, quia propositio maior hypothetica
S. o F. In propositione hypothetica am cedem dicitur propositio, quae par Antere liculam conditionalem habet , seu quae conditionem de subjecta enun- demit Ociat, sub qua ipsi praedicatum tribuitur, vel ab eodem removetur aut conseques sub qua aliud quid esse affirmatur, vel negatur; Consequem Vero voca- m
tur propositio, in qua praedicatum subjecto isti tribuitur, aut qua aliud '
quid este affirmatur, vel negatur.
E. gr. In propositione hypothetica, F Deus ea oe uberrima , ct sapiem simias , non m ti a F stiad viimum , antecedens dicitur propositio categorica, Deus ess er liberrimi, o siti moi simias a consequens vero propositio categorica altera, Deus non isti ns quod aprimum.
Pori dicitur membrum aliquod praemisiae, quod ita repetitur, ut in Quid ρ
eadem habetur ἔ removeri autem , cujus contradictorium asseritur . ni, quid
Ε. gr. Poni dicitur antecedens propositionis hvpotheticae, si proposito categorica , qua removeri constat, repetitur, veluti si in exemplo praecedente amrrnamus, Deum esse cir liberrimum, dicatur. insapienti mrum . Poni dieitur eonsequens, si affirmMur , De--vem , nisi quod optimism . Enimvero si dixeris: κων nox et , Se negaVeris esse dieme, tum removeri dicitur antecedens: Quod si negaveris, ef --, removeri dicetur consequens.
f. 4P7. Si is 6llogismo h pothetico antecedens ponitur, ponendum quoque est est Finia sequens ; si vero consequem rosiitur , rollandum quoque es antecedens. memum Etenim si antecedens ponitur, propositio categorica, quae eodem con- Aliogi itinetur, ita repetitur, prout membrum propositionis hypotheticae eon- ω'M-stituit S. 4o6 . Quare cum propositio ista contineat conditionem , ob 'quam subjecto consequentis praedicatum tribui debet vel ab eodem removeri S. 4os 2; antecedente posito, conditio ista admittitur, ade que etiam consequens admitti debet, conloquenter in conclusione repetendum, prout in majore continetur. Ponendum igitur & consequens, posito antecedente S. 4o6 γ. Quodsi in minore consequens tollitur vel removetur, contradici rium ejus asseritur, quod in propositione categorica, quae consequente continetur , praedicatur c S. 4O6 . Cum adeo propositio ista non ad. mittatur, sed negetur, quod in ea amrmatur, vel contra assirmetur, quod in ea negatur S. 288 ; nec antccedcns admitti potest, quo p lito ponendum erat consequens, vi num. I. Erit igitur & ipsum tolle
Omnis propostio hypothetica ita exponitur: M vertim est amecedens, vertim etiam es es eiaqueus. Quodsi ergo admittis , antecedens esse verum , admittere etiam debes , eo eritiens e se -- νω- r si negas , consequens esse me is , negare et iam debes antecedens ese vertim , admisso enim antecedente tanquam vero, admittendum quoque erat consequens tanquam verum, quod repugnat. Enimvero nondum sequitur , quod etiam βιtiis ante edente rotia d/ιe a consequens, cum consequens ex alia ratione posit esse verum . E. gr. proposito hypotheti ea est, F su-ι a iis nos ea ιurri detiιi r , celerrime movemν . Quod si ergo ponis , gluam ligneam ea suo. in
238쪽
a aci Part. I. GR. IV Cap. III.
ν ... deuia a ponendum quoque , vind eekνν-em amr . si tollis e sequens , aliatim non vim in plana celeννime moveri , tollendum quoque antecedens , qtiad ea tiaria delapstia moρω- νω- aeqωθὼ-νιι. Enimvero licet tollas antecedens, quod ea ιω'i delassia motum ace svepia , non tamen ideo tollendum consequens , quod glohus alia ratione motum celerrimum acquirere possi. Sublatione antecedentis non tollitur consequens nisi in casu admodum particulari , quem in sequente propositi e determinamus.
Si antecedens vescam tant neat conditionem. sub qua praedicarum in coninseqtiente subjecto triburtim eidem convenire posm; Inblato antecedente, roialendum quoque es consequens. Si negas: concedcndum erit, sublato antecedente, adhuc convenire posse subjecto praedicatum, quod ei in consequente tribuitur . Ergo antecedens non continet unicam conditi nem , sub qua praedicatum in consequente subjecto tributum eidem convenire potcst: id quod hypotcsi repugnat.
E. gr. In propositione hyp thetica, si iasis en eatians, calUMA , antecedens lapis est ealiadisa unicam continet conditionem , sub qua praedicatum eaIUMεν. sui, ecto lapidi trihui potest. Quamobrem si neges lapidem esie cali - , negare quoque debes, quod .. Ioue. a. Similiter in propositione hypothetica, si aqua igni imp iιur, elisiaiι, antecedens unicam continet condi tionem i unde remoto antecedente conlequens tollitur.
Si antecedens es, etiam consequens est. Si aηtecedens es, etiam cons c quens est. Sed antecedens est. Sed consequens non est. Ergo etiam consequens est. Ergo antecedens non est. Etenim posito antecedente in minore, ponendum quoque consequens in conclusione cf. 4o7 , adeoque habemus modum primum: Similiter sublato consequente in minore, tollendum quoque est antecedens in conclusione cS. o 79, adeoque modum habemus secundum. Quod si antecedens contineat unicam conditionem , cur praedicatum in cons quente eidem tribuitur; propositio hypothetica, si A est B, D ριο-que est C, aequi pollet alteri cS. 278 : Si A non est B, D quoque non est C. Quod si ergo hanc illi substituas , posito antecedente ponetur conse quens, nempe si admittis A non esse Β, admittendum quoque erit Dnon esse C. Continetur adeo syllogismus sub modo primo, quo posito antecedente ponitur consequens : neque adeo opus est, ut modus peculiaris pro casu isto particulari constituatur.
Logiei non habent nisi duos modos syllogismorum hypothetieorum, atque adeo patet, ex eadem ratione pro easu tertio m um peculiarem non constitui, ob quam nos supra de se dimus, non opus esse ut figura syllogismorum secunda & tertia constituatur sI. 38 . 33s. 389. 39rin.
Modus syllogismorum hypotheticorum, qui posito antecedente pinnie Dissiligod by Corale
239쪽
nit consequens , dicitur ponens: contra vero modus, qui sublato consequente tollit antecedens , dicitur tollens.
Ut modorum diserimen rectius appareat, sublicere lubet . I. exempla modi ponamis . II. exempta modι sellanaia. Si Deus est liherrimus, non vult nisi optimum. Si Deus non saeit optimum , non est sapientissimus a sed Deus est liberrimus . Sed Deus est sapient issimus . Ergo Deus non vult nisi optimum. Ergo facit quod optimum.
Si lapis non est ealidus, non ealelaeie . si lapis non est calidus, non calefacit. Sed lapis non est calidus. Sed lapis calefacit . Ergo lapis non calefacit . Ergo lapis est calidus. Eodem quoque modo argumentamur, si antecedentis & consequentis non fuerit idem subjectum, v. gr.
Si sol movetur in ecliptio, tempestas si sol movetur in aequatore, tempestas an- anni variatur . ni eadem . sed sol movetur in ecliptio . Sed tempestas anni non est eadem . Ergo tempestas anni variatur. Ergo sol non movetur in aequatore.
S. II. Ne in minore anteceden & in conclusione consequens in ponente, nec in minore consequentis , in conclusione antecedentis contradictorium repeti sit opus in tollente ; compendiose subsumimu3 m ponente :atqui verum est prius vel antecedens, & inferimus : Ergo ct posterius, sive consequens; contra in tollente subsumimus : Atqui falsum es mserius, ct inferimas . Ergo ct prius .
Si antecedentis S consequentis idem fuerit subjectum ct in ponentibus
praedicatum antecedentis , in tollentibus praedicatum consequentis sumatur tamquam subjectum , in illo autem praedicatum consequentis , in hoc pro dcatum antecedentis eidem adscitur tanquam praetacatum retenta con
clusione O minore , propositio sic formatis subit vicem majoris θ θAetifi
mus h orbetisus abit in categorisum primae figurae. Cum enim in modo ponente minor sit antecedens , conclusio consequens S. 4i 9 & co sequentis atque antecedentis idem subjectum pre Θ tb. minor & co elusio idem subjectum habent, adeoque ad formam figurae primae qua drant S. 37s . Enimvero in eadem figura medius terminus est subjectum majoris & praedicatum minoris S. 3 . Quamobrem ut prodeat major, Praedicatum antecedentis sumi debet tamquam subjectum, praedicatum consequentis tanquam praedicatum. Similiter in m o tollente contradictorium consequentis minor est, contradictorium antecedentis conclusio s S. Io l. Quamobrem cum an
tecedentis & consequentis idem sit subjectum, per bdimidi idemque in contradictoriis retineatur S. 288 9 i minor & conclusio denuo idem subje
garam primam facile re D. Mesa
240쪽
subjectum habens, adeoque ad formam figurae primae quadrant 3 3 . Enimvero in eadem figura terminus medius est subjectum majoris &praedicatum minoris i S. 34 . Quamobrem ut prodeat major, praedicatum consequentis sumi debet tanqitim subjectum & praedicatum antecedentis tanquam praedicatum , ut formetur propositio major syllogismi categorici.
E. gr. Syllogiimi hypothetici exempli Io s. io propositi in prima figura ita se habent. I. III. Quicunque est liberrimus, is non vult nisi op- Quicunque est sapientissimus, is saeit quod est timum. Optimum Deus est liberrimus. Deus est sapientissimus. Ergo Deus non vult nisi optimum. Ergo Deus facit, quod est optimum. H. IV. Quodcunque non est ealidum , id non caleruit. Quodcunque ealefacit, id est calidum . Hie lapis non est ealidus. Ille laeis calefacit. Ergo hic lapis non calefacit. Ergo hic lapis est calidus.s 4 3. Apparet adeo , diuo Θω Θpotheticos , in quibus antecedens es cons quem idem habent sifilium , aeqtilpollere categoricis in prima figura : id quod non mirum , cum omnis propositio caeegorica ad sermam hypotheticae reduci possit c s. χχω .
Pro his adeo syllogismis non opus erat condere formam hypotheticorum
Quoniam θllogismi lamibetiei , in quibus antecedens es conseqcens idem habent subjectum , aequi pollent categoricis in prima figura S. I3 , syllogismi autem categorici in prima figura evidentiam suam mutuantur a Dicto de omni & nullo S. 38o ; illi etiam hypothetici a Dicto de omni es nullo euidentiam suam mistiantur . Enimvero stilogismi qu 'ue ceteri Θρothetici, in quibus antecedens oe consequens disessum habent Iufectum, per Dictum de omni er nullo sunt evidentes: id quoa ita ostenditur. Omnes illi syllogismi in modo ponente nituntur hoc generali: tibicunque ponitur antecedens , ibi ponendum quoque est consequens. Atqui hic ponitur antecedens. Ergo bis ponendum quoque est consequem c S. 4o7.4ro . Similiter omnes illi syllogismi in modo tollente nituntur hoc generali: ubicunque tulitur consequens, ibi quoque tollendum est antecedens. Atqui bis tollitur consequens . Ergo hic quoque tollendum es antecedens S. O' Io . Jam vero hi syllogismi generales sunt evidentes per Dictum de omni& nullo S.I 6. 3 7 . Quamobrem cum hypothetici speciales non formentur nisi per applicationem illorum generalium in dato quolibet casu; ideo quoque iidem evidentiam suam a Dicto de omni & nullo mutuantur.
Imo patet ex dictis, syllogismis hηpotheticis non fore Ioeum , . ablato dicto de omni de nullo, cum non sormentur nis beneficio syllogismorum generalium , qui non sunt nisi quae dam applicatio Dicti de omni de nullo. Quod enim amrmatur de omni propositione hypoth ica ij. 4o7) , id etiam assirmari posse de quaeunque sumitur vi Dicti de omni F. 346 . Ha-Mmu1 iam syllogismos categoricos generales in prima figura, quibus ducibus sormantur hypor heis