장음표시 사용
331쪽
xo8 ΤRACTA TUA IV. et e sofitibus medicatis. Quod ex nostris fundamentis facile salvari potest , qui 1 jam superius dictum est, aquas subterraneas duplici modo fontibus &fluminibus praebere originem , nimirum Primo per evaporationem , taliumque Vaporum in superficialibus hydrophylaciis collectionem , & dein per
communicationem mediante canalium cum
sontibus & fluminibus. Sic dantur fontes& fiuvii, qui utroque modo & originem& augmentum capiunt; dantur Vero alii, qui uno tantum ex praedictis modo suas aquas accipiunt ; potest itaque aliquislans, quamVis pluviae & omnes subterraneae evaporationes desint, immutatus manere, si talis per canalem cum abysso communicet. Et tales sane sunt constantissimi. CXIV. Sed sorte quaeres, unde & quomodo fieri potest, ut aqua ex profundissimis
332쪽
mis hydrophylaciis ad superficiem terrae ascendat quaerenti fiet fatis, st ad priora reflectamus ; diximus enim , aquas subterraneas per diVersos canales & meatus plus minus amplos communicare cum mari, sontibus, fluminibus &c. adeoque isti canales inter se communicantes constituunt quendam syphonem recurUum, in quo ex hydrostatices legibus aqua debet se restituere ad aequilibrium, adeoque aqua sontium, numinum debet aequilibrare cum mari. Unde facile colligitur, quare ascendere debeat, ut dein
Sed quaeres ultro, quare & quomodo aqua eX Visceribus terrae per modum Vaporum saepe ita ascendat & elevetur gHuic quaestioni pariter eX prioribus sutisfieri poterit, ubi ostendimus, calorem subterraneum esse aliquando majorem ,
aliquando minorem, item in aliquo loco esse
333쪽
T R ACTATUS IV. osse majorem, in alio minorem, prout materia illa sulphureo martialis, aut pyritica praedominatur. Itaque a calore subterraneo praedicti VaporeS in Visceri. bus terrae eleVari poterunt tam bene quemadmodum omnibus notum est, a calore solis aquam in superficie globi terraquei in Vapores resol Vi & ele-Vari. Unde illa quae superius attulimuS , adhuc magi S confirmantur ; nam ostendimus , constare ex constanti observatione & relatione fossorum , quod imminentibus copiosis & diuturnis imbribus in fodinis subterraneis tum copiosi VaporeS, cum calor quasi suffocativus operaritS magno incommodo sit.
Verum terraemotus anni I 755. Ilo' bis evidentissimum subministrat fundamem tum asserendi, quod sontes perennes communicationem & originem ex profundissi
mis hydrophylaciis & abyssis habeant;
334쪽
etenim superius jam dictum fuit, quod caussa hujus terraemotus profundissimo latuisse debuerit, eo, quod subter Oceanum in Africam & Americam eUagata fuerit. Cum Vero eadem caussa diversos & dictitos fontes, lacus attigerit, ut 3. XXXVIII. diximus , signum evidentissimum est, quod tales sontes & lacus ex iisdem abyssis seu hydrophylaciis habeant orb
CXVII. Ex quibus inserimus primo: quod sontes, qui ex profundissimis hydrophylaciis originem habent, constantiores &Vere perennes dici possint, reliqui Vero qui a superficialibus & circa montium radices sitis hydrophylaciis dependent, in magnis & diuturnis siccitatibus deficere possint ; quia superius ostendimus , talia hydrophylacia a vaporibus subterraneis maximam partem dependere. Si igitur tales vapores deficiant, uti hoc indilin
335쪽
xxa TRACTATUS IV. diuturnis siccitatibus contingere solet , debent pariter tales sontes deficere.
Item inserimus 1ecundo , quod somtes, lacus & maria, quae cum magna abysso, seu cum hydrophylaciis subte raneis communicant, etiam communi. cent inter se per tubos, seu canales diversi perimetri; adeoque debeant necessario juxta leges hydrostaticas inter se aequilibrium servare; si itaque talia liquida essent homogenea, seu ejusdem graVitatis, deberent se ad eandem altitudinem componere ς Verum cuilibet notum est, aquas marinaS esse. graViores aquis fontanis adeoque ex hoc principio fit, ut sontes in altissimis saepe montibus scaturire Vibdeamus, quod certe non aliunde nisi eX
legibus hydraulicis & hydrostaticis dedu ci potest.
336쪽
CXIX. Quapropter mirari debemus, quod Celeberrimi & 1llustres Viri, ut eo facilius contrariam tueri possint sententiam, iudicent, praedictos Vapores subterraneos, guttas aqueas, item rivulos, qui in locis subterraneis observantur, ab aqua pluVia se per terram porosam, diVerusque r1mas insinuante, dependere i cum tamen
praedicti Vapores , uti jam diXimus , an tequam pluat , & dum pluit in locis sud-
terraneis obserUentur. Quinimo qb se Vationes nos docent , quod in profundissimis suecicis fodinis saepe plu t coelo eXi stente sereno.
Plura similia legi possunt 3pud Verulamium in elegantissimo tractatu de ventis, ubi ostenditur, causkim materialem pluviarum ut plurimum ex visceribus terrae originem ducere, quamviν negare non possimus , exhalationes, seu evaPO- Tnm. IV. R
337쪽
114 TRACTATUS IV. rationes lacuum , numinum, aquae marinae ad pluVias multum contribuere.
CXX. Unde non Videtur magnam habere dissicultatem ille calculus, quem Clarissimus Μariolte de fluVii sequanae aquis , qualem etiam Clarissimus Sedileus in aliis numinibus instituit. Ejusdem genii est alter calculus, quem ingeniosissimus Halleyus de quantitate evaporationis maris mediterranei cum quantitate aquae ex fluminibus in idem se exonerantibus computavit , exinde conatur enim ostendere , quod vapores, qui eX mediterraneo et vantur, longo interVallo excedant omnem molem aquarum , quam omnia flumina
in illud invehunt. Vitur inseri , quod
omnes alii superstites mediterranei vapores successive ad terram, Vel per modum pluViarum aut nivis recidere debeant;& cum sic Vix quarta pars ad mare ite rum deseratur, necesse erit, ut alia mo' leS
338쪽
DE TERRAE MOTU . II 5les aquarum pluViarum se in profundum terrae insinuet, & partim pro nutritione Vegetantium, partim pro constituendis hydrophylaciis, tanquam Vallissimis , quarum & sontium promptuariis inserviat. CXXI. Verum nostri fori non est, haec minutim trutinare aut refutare , cum haec profundissime examinata & soluta Videri possint in Clarissimi D. Kulinii meditationibus de origine fontium &c. Item in Aetis Lipf. anno 1685. Eruditissimi PlotSocietat. Lond. Secretarii, aliisque Clarissimis autoribus , qui data opera hac de re tractarunt, sicque ne actum agere videamur, Lectorem B. ad illos remit.
Item ex nostra de terraemotu senten
tia lacile solvitur , illa de aquis diluvianis ingens dissicultas. Nam ex sacris litteris constat, quod aqua diluvii quinde-H a cim
339쪽
116 TRACTATUS IV. cim cubitis altior fuerit quam altissimi monates, quos Operuerat; cum enim OmneS aquae, quae hoc tempore superficiem globi terroques operiunt, lassicere non potuerint, ut praedictam altitudinem adipiscerentur, umde necessarium erat, ut Deus Vel alias noVas aquas crearet, quod infinitae ejus
providentiae obesset, Vel quod tales aquas aliunde, ut ex aliis syderibus in auxilium Vocaret. Ex quo factum est, ut aliqui, uti acutissimus Wiston, putarent, quod terra suo motu in cujusdam cometae caudam impegerit, & Vidi tuto attractiva copiosissimas aquas, tamquam largissimos imbres in se rapuerit , atque sic aquarum molem, quae in diluvio praedictae altitudini essiciendae par esset , constituerit. Ast haec & similia ad
libitum inventa & asserta videntur; etenim ostendi non potest, quo illae aquae post diluvium devenerint, an annihil tae, aut alio deriVatae fuerint.
340쪽
Ex nostra Vero sententia lacile ostendere possumus, aquas illas subterra. nera, quae magnam illam abyssum implent , & constituunt, ad praedictum diluvium lassicere potuisse. Nam dum aer in praedicta abysso rarefactus omnes aquas ibidem contentas expresserat ad superficiem terrae, faetum erat , ut aqUarum locum praedictus aer rarefactus occupasset, ne ibidem. Vacuum admitti de
Hoc autem non tantum rectae rationi sed & sacris litteris respondere Vid tur, sic Genes. c. VII. Rupti Junt omnes fontes allo magna. Item: Ego adducam aquas diluvii Juper terram. Si enim ab aliis vicinis syderibus aquae in auxilium vocatae suissent , non dixisset super terram sed potius in terram.