장음표시 사용
41쪽
re fiunt: inuentis, concatio, elocutio, memoria, pronunciatis. quantitat exordium,narratio, partitio, probatio, confirmatis, conclusio: de quibiti insta dicetur.igitur sipartes qualitatis oratoris cum partib.humani corporis, aut poematis comparentur, inuentis instar ea ossium; dispositis neruos imiratur, elocutio carnem, cutem,stcolorem: memoria iratus uicefungitur:
quibus omnibus accedit pronunciatio veluti motus quidam vitalis: nullum enim est uita certius argumentum, quam motus. I de umina uiua d cuntur, UT argentum uinum; contra mortua, qua torpret, languenti. Si
cum partibus poematis constrantur, inuenti milis erit'bulae qua totius poemati ummam complicititur. dispositis morum uim habet, si quidem ex decoro cause disponenda oratio est; cuius narrationem c ut inquit Ar sotelo moratam esse oportet; elocutio Hritioni: ct sententia optime quadrat ; memoria o pronunciatio cum apparatu ct melopeia egregie conueniunt. nam ut illa scaenam, ita haec orationem exornant. Inuentio, d positio, clocutio J ad Icribendam orationem satis sunt hac tria; ad agendam uero reliqua etiam requiruntur emoria, Gr pronunciatio. Inuentio si excogitatio rerum uerarum, aut uerisimilium J duplex ea argumentige-mu, necessarium, probabile . Dialecticus, ct orator, quod probabile ea,
potissimum sequitur. Quae causam probabilem reddant J id omnis caussa seu uera,seufilsa requirit, ut probabilissit. st autem uerisimilis causa illis septem circunstantqs: qua omnibuι fere notissimae sunt: de quibus instapluribus dicemus. s Dispositio estJ qui distositiosit declarat: de qua mihi quoque silendum esse arbitror, ne alteram ipsi rhetoricam scribere uid
ar. de illa copiose audior ad Heren. in tertio libro: Fabii in nono; sedor Cicero cum alibi, tum maxime in partitionibus egregie meminerunt. s Elocutis ea idoneorum uerborum,essententiarum λέξεις,-διανο ας, id est Hesionci, ersententias intestigit: de quibus G Horridis in rhet. Ur impoetica, ct Cicero in I i. de Oratore,ct in pari. orat. dictiones latina, propriae,aut non duriter translatassententia uerὸ, id est quod animosentimus, quos conceptus vocamus, aues esse debent: ad quas distis, or oratio accommodanda est: nam virilis est, qua uerbis rerum fensa explicat,sunt qui uerba, or sententias diritiones plice ct conivnritas intestigant: quas latinas, ab omnis barbariae uitio alienas esse decet. s Ex rerum, or uerborum dignitate uocis, or corporis moderatis quia uti uerba rebus, ita uocis uarietas, or corporisgestus Orationi aptanda en . uti res, or uerba iadonea esse, sic adlis, ct pronunciatio cum quadam uenustate fieri oporter. s Ac mihi quidem uidetur coniundie agendum de materia, or partibuιJreste. nam ossicia oratoris uersantur in materia.
OMNI s res, quae habet in sepositam in dictione, aut disceptatione
42쪽
in I. de Inuentione comment. 8
ptati one aliquam controuersiam, aut facti, aut nominis, aut generis, aut actionis continet quaestionem. Eam igitur quaestione, ex qua caussa nascitur, constitutionem appellamus. Constitutio, eil prima conflictio caussarum, ex depulsione intentionis profecta, hoc modo. Fecisti, non feci, aut iure feci. Cum facti controuersia est, quoniam coniecturis causa firmatur, constitutio coniecturalis appellatur. Cum autem nominis, quia uis uocabuli definienda uerbis est, constitutio definitiva nominatur. Cum
uero qualis sit res quaeritur, quia & de vi, & de genere ninotii cotrouersia est, constitutio generalis uocatur. At cum cauta ex eo pendet, quod non aut is agere uidetur, quem Oportet, aut non cum eo, qui cum oportet, aut non apud quos,quo tempore, qua
lege, quo crimine, qua poena oportet, translativa dicitur constitutio : quia actio translationis, & commutationis in gere uidetur. Atque harum aliquam in omne causae genus incidere necesse est . Nam in quam non inciderit, in ea nihil esse poterit controuersiae. Quare eam nec causam quidem conuenit putari. Ac facti quidem controuersia, in omnia tempora potest distribui. Niquid .ctum sit, potest quaeri, hoc modo. Occiderit ne Aiacem
lysses. Et quid fiat, hoc modo. Bono ne animo sint erga Pop. Rom. Fregellani. Et quid futurum sit, hoc modo. Si Carthaginem reliquerimus incolumen, num quid sit incommodi ad Republicam peruenturum. Nominis controuersia est, cum de facto conuenit, & quaeritur id, quod factum est, quo nomine appelletur. Quo in genere necesse est ideo nominis esse controuersia, non quod de re ipsa non conueniat; non quod de facto non constet; sed quod id, quod factum si t, aliud alii uideatur esse: & idcirco alius alio nomine id appellet. . Qitare in huiusimodi generibus definienda res erit uerbis,&breuiter describenda: ut si quis sacrum ex priuato surripuerit,utrum fur, an sacrilegus sit iudicandus. Nam id cum quaeritur, necesse erit definire utrimque, quid s t fur, quid sacrilegus, & sita descriptione ostendere alio nomine illam rem, de qua agitur, appellari oportere, atque aduersarii dicunt. Generis est controuersia, cum & quid factum sit, conuenit, & quo id factum nomine appellari oporteat, constat: &tamen quantum, & cuiusmodi, & omnino quale sit, quaeritur, hoc modo. Iustum, an iniustum utile, an inutile :& omnia, in qnibus quale sit id, quod factum est, quaeritur: sine ulla nominis controuersia. Huic generi Hermagoras partes quatuor supposivir, i deli-
43쪽
deliberativam, demonstrativam uridicialem, negotiale. Quod
eius, ut nos putamus, non mediocre peccatum reprehendenduvidetur: uerum breui, ne aut si taciti praeterierimus, sine causa non secuti eum putemur; aut si diutius in hoc constiterimus,moram, atque impedimentum reliquis praeceptis intulisse uideamur. Si deliberatio,& demonstratio genera sunt causarum, non possunt recte partes alicuius generis caussae putari. Eadem enim res alii genus esse, alii pars potest. cidem genus esse, & pars non potest. Deliberatio autem, & demonstratio, genera sunt caussarum . Nam aut nullum caussae genus est, aut iudiciale Qtum, aut& iudiciale,& demonstrativum,& deliberativum. Nullum dicere caussae esse genus,cum causas esse multas dicat,& in eas praecepta det, amentia est. Vnum autem iudiciale Qtum esse qui potest Zcum deliberatio,& demonstratio, neque ipsae similes inter se sint.& ab iudiciali genere plurimum dissideant, & tuum quaeque sine
habeat, quo referri debeat. Relinquitur ergo, ut omnia tria genera sint caussarum. Deliberatio igitur, & demonstratio non possunt recte partes alicuius genetis caussae putari. Male igitur casgeneralis constitutionis partes esse dixit. Quod si generis caussae partes non possunt recte putari, multo minus recte partis caussae partes putabuntur. Pars autem caussae constitutio est omnis. Non enim caussa ad c6stitutione, sed constitutio ad caussam accomodatur: sed demonstratio,& deliberatio generis caussae partes non possunt recte putari, quod ipsa fiant genera. Multo igitur minus recte partis eius, quod hic dicit, partes putabuntur. Deinde
si constitutio, & ipsa, & pars constitutionis eius qnaelibet, intentionis depulsio est; luae intentionis depulsio non est,ea nec constitutio, nec pars costitutionis est. At ii quae intentionis depulsio
non est, ea nec constitutio, nec pars constitutionis est;demonstratio, & deliberatio,iaeque constitutio, nec pars constitutionis est.
Si igitur constitutio, & ipsa, & pars eius intentionis depulsio est;
deliberatio, & demonstratio, neque constitutio,neque pars constitutionis est. Placet autem ipsi intentionis esse depulsionem. Placeat igitur oportet, non esse constitutionem, nec partem constitutionis. Atque hoc eodem urgebitur, siue constitutionem primam causae accusatoris confirmationem dixerit, siue defensbris primam deprecationem. Nam eum eadem omnia incommoda sequentur. Deinde coniecturalis causa non potest si naui ex eadem parte, codem in genere & coniecturalis esse,&definitiva. Rursiis
44쪽
in I de Inuentione comment. 9Rursus necdefinitiua causa potest simul ex eadem parte eodem in genere & definitiva esse, & translativa. Et omnino nulla con .stitutio, nec pars constitutionis potest simul & suam habere, &alterius in se uim continere: ideo quod unaquaeque ex se, & ex
sua natura simpliciter consideratur. Altera assumpta, numerus constitutionum duplicatur, non uis constitutionis augetur. At deliberativa causa simul ex eadem parte, eodem in genere & coniecturalem, & generalem, & definitivam ,& translativam solet habere constitutionem,& unam aliquam,& plures non unquam: ergo ipsa nec constitutio est, nec pars constitutionis. Idem in dumostratione Blet usu euenire . Genera igitur, ut ante diximus, haec caussarum putanda sunt, non partes alicuius constitutionis . Haec ergo constitutio, quam generalem nominamuS, partes nobis uidetur duas habere, iuridicialem,& negotialem . Iuridici lis est, in qua aequi,& recti natura, aut praemii, aut poenae ratio quaeritur . Negotialis est, in qua quid iuris ex ciuili more,& aequitate sit, consideratur: cui diligentiae praeesse apud nos iurisco sulti existimantur. Ac iuridicialis quidem ipsa in duas distribuitur partes, absistulam, & assiimptiuam. Abseluta est,quae ipsa in se continet iuris, & iniuriae quae stionem. Assumptiua est, quae ipsa ex se nihil firmi dat ad recusationem: foris autem aliquid desensionis assumit. Eius partes sunt quatuor, concessio, remotio criminis, relatio criminis, comparatio. Concestio est,cum reus non
id, quod factum est, defendit; sed ut ignoscatur, postulat. Haec in
duas partes diuiditur, purgationem, & deprecationem. Purg . tio est, cum fictum conceditur, culpa remouetur. Haec partes habet tres, imprudentiam, casum, necessitatena. Deprecatio est, cum & peccasse,& consulto peccasse reus se confitetur,& tamen,
ut ignoscatur, postulat: quod genus perraro potest accidere. Remotio criminis est, cum id crimen, quod insertur, abs se, de a sua culpa, ut, & potestate in alium reus remouere conatur. Id dupliciter fieri poterit, si aut catissa, aut factum in alium transferetur. Causa transfertur, cum aliena dicitur ut,& potestate factum. Factum autem, cum alius aut debui sie, aut potuisse facere dicitur.
Relatio criminis est, quod ideo iure iactum dicitur, quod aliquis ante iniuria lacessierit. Comparatio est, cum aliud aliquod fictu rectum, aut utile contenditur: quod ut fieret; illud, quod arguitur,dicitur esi e commissum.In quarta constitutione,quam translativam nominamus, eius constitutionis est controuersia, cum C aut
45쪽
aut quem, aut qui cum, aut quomodo, aut apud quos, aut quo iure, aut quo tempore agere oporteat, quaeritur, aut omnino aliquid de commutatione, aut infirmatione actionis agitur. Huius constitutionis Hermagoras inuentor est e existimatur: non quo non usi sint ea ueteres oratores saepe multi; sed quia non animaduerterint artis scriptores eam superiores, nec retulerint in numerum consti tutionum. Post autem ab hoc inuentam multi reprehenderunt: quos non tam imprudentia falli putamus res enim perspicua est) quam inuidia, atq; obtrectatione quadam impediri. Et constitutiones quidem, & earum partes exposuimus. exepta autem cuiusque generis tunc commodius exposituri uidemur, cum in unumquodque eorum argumentorum copiam dabimus. Nam argumentandi ratio dilucidior erit, cum & ad genus, & ad exemplum caussae statim poterit accommodari. Constitutione caussae reperta, statim placet considerare, utrum caussa sit simplex, an coniuncta: & si coniuncta erit; utrum sit ex pluribus quaestionibus iuncta, an ex aliqua comparatione. Simplex est, quae absolutam in se continet unam quaestionem, hoc modo. Corinthiis bellum indicamus, an non. Coniuncta ex pluribus quaestionibus, in qua plura quaeruntur hoc pacto. Vtrum Carthago diruatur, an carthaginie sibus reddatur,an eo colonia deducatur. Ex comparatione, in qua per contentionem, utrum pOrius, aut quid potissimum sit, quaeritur, ad hunc modum. φtrum exercitus in Macedoniam contra Philippum mittatur, qui sociis sit auxilio, an teneatur in Italia, ut quam maximae cotra Annibalem copiae sint. Deinde considerandum est, an in ratione,an inscripto sit controuersia. Nam scripti controuersia est ea, quae ex scriptionis genere nascitur. Eius autem genera, quae sunt separata a constitutionibus, quinque sunt. Nam tum uerba ipsa uidetur cum sententia scriptoris dissidere; tum inter se duae leges, aut plures discrepare; tum id, quod scriptum est, duas, aut plures res significare; tum ex eo, quod scriptum est, aliud quoq; , quod non scriptum est, inueniri; tum uis uerbi quasi in diffinitiva constitutione, in quo posita sit, quaeri. Quare primum genus de scripto,& sententia, secudum ex contrariis lepibus, tertium ambiguum, quartu ratiocinatiuum, quintum distinitiuum nominamus. Ratio autem est, cum omnis quaestio non in scriptione, sed in aliqua argumentatione consistit. At tum considerato genere causae,&cognita constitutione, cum simplex ne, an coniuncta sit intellexeris,
46쪽
in I. de Inuentione comment. IOxeris, & scripti, an rationis habeat controuersiam uideris; deinceps erit uidendum,quae quaestio,quae ratio,quae iudicatio, quod firmamentum causae sit,quae omnia a coniunctione proficiscatur oportet. Quaestio est ea, quae ex conflictione caussarum gignitur controuersia, hoc modo . Non iure fecisti. Iure feci. Caussarum autem haec est conflictio, in qua constitutio constat. Ex ea igitur nascitur controuersia, quam quaestionem dicimus,hoc moIure ne fecerit. Ratio est ea, quae continet caussam: quae si tablata sit, nihil in caussa controuersiae relinquetur, hoc modo, ut docendi caussa in facili, & peruulgato exemplo consistamus. Orestes si accusetur matricidii, nisi hoc dicat, Iure feci, illa enim putrem meum occiderat; non habet defensionem: qua sublata, omnis quoque controuersia sublata sit. Ergo eius caussae ratio est, quod illa Agamemnonem occiderit. Iudicatio est, quae ex infirmatione,&confirmatione rationis nascitur controuersia. Nam sit ea nobis exposita ratio, quam paulo ante exposuimus. Illa enim, inquit, patrem occiderat. At non', inquit aduersarius, abs
te filio matrem necari oportuit. potuit enim sine tuo stetere illius factum puniri. Ex hac deductione rationis illa summa nasciatur controuersia, quam iudicationem appellamus. Ea est huiusmodi. Rectum ne fuerit ab Oreste matrem occidi, cum illa Orestis patrem occidisset. Firmamentum est firmissima argumentatio defenseris,&aptissima adiudicationem: ut si uelit Orestes dicere, eiusmodi animum matris suae fuisse in patrem suum,in s ipsum, in serores, in resnum, in famam generis,&familiae, ut ab ea poenas liberi sui potissimum petere debuerint. Et in caeteris quidem constitutionibus ad hunc modum iudicationes reperiuntur: in coniecturali autem constitutione, quia ratio non in factum enim non concedituo non potest ex deductione rationis nasci iudicatio. inare necesse est, eandem esse quaestionem, & iudicationem: uti factum est, factum non est, factum ne sit. Quot
autem in causa constitutiones, aut earum partes erunt, totidem necesse erit quaestiones, rationeS, iudicationes,firmamenta reperiri. His omnibus in caussa repertis, tunc deniq; singulae partes totius caussae co siderandae fiant. Nam no ut quidq; dicendum primum, ita primum animaduertendum uidetur: ideo quod illa, quae prima dicuntur; si uehementer uelis congruere,&cohaerere cum caussa, ex eis ducas oportet, quae post dice da sunt. Quare cuiudicatio, & ea, quae ad iudicationem oportet inueniri argumen C , ta,
47쪽
ta, diligenter erunt artificio reperta, cura & cogitatione pertractata; tum deniq; ordinandae sunt caeterae partes orationis. Hae partes sex esse omnino nobis uidentur, exordium, narratio, partitio, confirmatio, reprehensio, conclusio. Nunc, quoniam . exordium princeps omnium esse debet, nos quoq; primum in ratione exordiendi praecepta dabimus. M NI s res,qua habet insepositam J Iampraecepta artis aggreditur:
ct a prima oratoris par te,nempe ab inuentione,quae reliquis partιbus A ge in cilior est,auspicatur cuius quidem mihi uidetur aeuerse tradi a Cicerone praecepta e nam in partitionibus orat. argumentorum loca, quib-do fit,primo requireri docet quapraecipieri ratio ex Aristotelesiumpta esse uideturabis uero constitutiones, e caussarum flatus in inuentione primu investigandas esse admonet. Sed parum restri,utrum prius,aut posterius,argumentandι ratio ritur,mori recte, opportune detur.quatuor igitur consitutionumgenera proponit, nisi Iuralem,definitiva, generalem, translatiuamsed de translatiua,quam ine actionis appellat, magna inter rhetores contentio est, an inter praecipuasgenerale i constitutiones collocari debeat.qua de re infrius pleniora oratione disseremus. sonstitutio estprima cosictio causaru ex depulsione intentionis presidiaJ Optime ex depulsione intentionis, ne illarum sententisiprobare uideatur,qui exsola intentione, aut exsola depulsioneser atrum putabat: quos ceu parum elocutos Fab. si sunt anus in tertio libro redarguit.ergo ex intention quam λωτάφασιν, Odepulsone , quam si ci απίφασιν uocat, oritur constitutio . Ut occissim iacem , non occissi. ex hac intentione, ct depulsione nascitur haec con-
Atutio. utrum occiderit. s Cum festi controuersia ea i coniecturalem ex fifti inficiatione fieri ostendit. propterea quidam inficialem, nonnuialisubctantialem, quia πελλι τηι δε αι id est de subitantia rei quaeritur, Graeci siue appellant. s Cum autem nominu J οριεικὸGraecu d citur. Theodorus auctore Fortunatiano hunc statum περὶ et διι τω , id est de proprieWate appellauit. at uero περὶ is αυτ. κώ ἔτε- . . id es de eodem, ct altero. s Cum uero qualis sit rer quaeritur J hae conglutio duas partes complectitur, negocialem, iuridicialem. Cicerogeneralem uocat, causam assignatequia or de vi,or degenere negoc, comtrouersia est. an Graece γενικχνλci possit,iudicent ali' persticuum autem ennegocialem constitutionem acyracis πραγματικην, iuridicialem uero δικαιολογικην appellari s De H,9 degenere controuersia estJ quantum, quale uesit negotium quaeritur. Vis enim quantitatem,siue διωρ ραν, hoc es potestatem:genus uero qualitatem ti respicit. s At cum caussa J quarta
constituti quam translativam nominant.Gcero actioni Greci με Mi o
48쪽
apnerant. Virum uero ingeneralibus constitutionis tu haberi possit , pardo docebimus. certum est abbi a Cicerone tres tantum conititutionuprobari,ansiit,quidsit,quale sit.iam uero translativam probat, quatuor disseri declarat,a persona,atico,a temporcia re. FQuod non is agere' hoc adpersenam restrendum est. s, ut non apud quos 4 locum dem gnat. s Quo temporeJ temptu. s Q lege,criminet os adremo nia referenda sunt. sa tque harum aliquam in omne caussagemu incidere necesse estJ ergo O demonstrativum genus constitutionem habet. id undem multis in locis innuit Cicero sedasi1 negant, est iuresertasse. Caeterum insecundo libro hac de re diligentissime δ' utabimus A icti quidem
controuersia Jcontesturalis constitutio tribus temporibus trabari posse monet praesenti, praeterit utino,quodexemplis declarant sinoteles in ecer Cicero in partitionibus,tria tempora tribus causarumgeneribus Praesen .ri,praeterito uturo annexa esse memorant. in iudiciys de praeterito tantum, in deliberionibus de Iuturo, tu demonstrationibus de praesenti quaeritur. quae cum isasint , coniecturalis constitutio tribus generibus conuenire uid
quodis suasionibus, dissuasionibusi contingeresis socciderit ne Aiace VI DJ conis tura haec is praeterito est, ct adgenus iudiciale re tur. m ne animosint Fregellanil de prasinthes ut Victorinussientire uidetur ad demon Irativi genus relere omam qui de hac re inquit,disceptarer, ab eo Fragesiani describendi essent, qui Romanis semper inimici iudicati ferint.Sed hac descriptio generi quoque dei berativo congruere posui tum de Fregellanis Liuius libro 9.ab Urb.Strabo in s. Flarus,atque asi'. Et qui turum sit J aι ebberativum genus .sῖ Carthaginem reliquerimus ad tonis, ct Nasicae contentionem alludit,quae in Senatu de to
tenda ut relinquenda Carthagine habita est. s QPantumor cui nodi, Ur omnino quale sit quaeritur J hinc plane per pici potest,quidsibi uelit Ocero superius,cum de eademma con stitutione uerba aciens ait quia st deui. Ur degenere negotν controuersia eoquod ostdu riside quantitate, st quaritate is ti non est intelligendum. bus uerbis occulte Caecisi', ct Neod risententiam probare uidetur: qui ut Fabius refert non hos tantum flatu 'cerunt: an sit, quidsit,quale sit,sed et cyraniusit addiderunt./rist. quoque in riar. ansit, quid,quale, quantum, O quam multum sit, quaerendum p utat. FHuic Hermagoras generi partes quatuor μypossit, deliberatiuam, demonurativam,iudicialem, negotialem J ad opinionem Hermet ra refellendam se accingit,deliberationemest dem tinatione haud reflesiubqualitatepositas esse. Si risiberalis,2 demonstratiogenerasunt causa-zergo demonstratiuogeneri. quodpro to uerum esset,siquando 1 batio controuersia haἶeret.Sed in homine laudando idusis non uenit,
49쪽
rion J quatuor argumentationibm peccatum Hermagora Aluendum adirred tur,pιa ab uno dilemate anquam ex aliquo fime promissi uidentur. hoc modo. aut illa putat Hermagoraι genera esse,aut non.&genera esse autumat ale sub constitutionem qualitatis rua pars en generi ea concauit. Si genera esse negat, probo, inquit Cicero, esse genera. prima argumentatis Bilogistmi est,cuim partibus annexa sunt probationes: ex eoqkgenere est, quod longe petitum argumentum, id sera quaestione ualde remotum dicitur. 2Om qu sis est,ribberationem,or demo irationem male ab Hermagora sub qualitate collocari. longe autem a quamone Cicero incipit asegumentari: nam primum genera causarum e se ricor, postrem. ad qua-yonem reuertitur, cum ait. male igitur eas generalis constitutionis partμ
sse dixit. s Si deliberatio J ολε- est. FEadem enim rωJ- τασκενοῦ, id est ratio propositionis. s Deliberatis autemJ id est assumptio.s am aut malumJ ratio assumptionis. s Relinquitur ergo J conclusio, qua ex assumptionis probatione pender quam sati equitur generalis con
positio ratione cars . quia perspicua propositioni ratis minime necessaria fuit.'Non enim causaJ hanc non propositionis rationem, sed incidetens
filogismi quastionem Uistorinus appellat. s Deinde si constitutio J terti
argumentatis a definitione constitutionis deducta: quam colligit a primo ad secundum, a secundo ad tertium, a primo adtertium . oecies soritis esse H detur.sane disitas est, artificisai argumentatio, is ex earum genere, quas logici conuertibiles sistogismos appellant. atqui cum propositionci, Hue enuntiationci in conficiendis ossu mis dii fari ratione conuertantur,illa in primis conuersio celebratur, qua facit easdem enunciationis particulas indefinitas esse, negatione Iibus de loco migrante: nam particula inde- 'ita sunt hoc modo. homo,non homo: con titutio, non conItitutio: depul-μ,non depulsio. cum igitur Cicero disisset,si constituti cst ipsa pars constri
tutionis quisbu intentionis depulsio est, uolens redie conuertere, negationes adhibuit. hoc modo. qua intentionis depulsio non est,ea nec constitutio est,nec
pars constitutionis. quod perinde est, ain aecas. omnis homo en animal, mne non animal est non homo: nam si uerum est omnis homo est animal, stuerum est,omne non animal est non homo. D tque hoe eodem urgebitur. sae constitutionem primam causa accusatoris confirmationem Herit Lue risinseris primam d precationemJ res,inquit,ad idem inconveniens δε- cesur, siue uiam Hermago ου ae verit uel a reo,uel ab actore constitutionem feri. hoc ideo Cicero rixisse uidetur,quia creriderunt nonnulli flatum esse primam eiu ,cum quo Titur, deprecationem. de rursu alia quastis
50쪽
.', an statum is semper 'ciat, restonoaui rei precipue repugnat Cornelius Opus apud duintilianum, inquiens, non a depulsione sumi,sed ab
eo, qui propositionem suam confirmer ab accusatore. exempligratia. Si hominem occisum reus negor, laim ab accusatore nascitur: quia is I9ctum probare uelit. Si uero iure occisium rein dicit, translata probationis
necessitate idem area μι. quod μtrum uerum, aut 'sum sit, haud mihi iupraesentia quaerendum est. hoc unum scio, Fabium huic sententia susscribore noluisse. Sive ergo dixerit Hermagoras, flatum esse aut primam accusatoris confirmationem,aut primam de seris deprecasionem dem sequotur absurdum . nam ita quoq; in eum argumentari poterimus, si constitutio ct ipsa,2 pars conuitutionis eius quaeliber ιn prima accusatoris confirmatis, aut prima de seris deprecatis,quae non est prima aut accusatoris eonfirmatis,aut de seris d precatis,nec constitutioinec pars constitutionis est, deliberatis,ct demonstratis, ore. s Deinde consectu luJ quarta est argumentatis: qua nihil stre di cultatis haber. s Venera ergo J ex severior bm colligit demonstratisne,ac d liberationem genera esse causarum,ideo generali constitutioni non publicien , s Hac ergo constitutior quam generalem nominamus, partes nobis uiduur duas habere,iuridicialem,cst nubtialim J rectim frtasse Fabii , cst Hermogeno: qui hanc generalem conis Ititutionem in rationalem,st legitimam a ribuerunt. rationalem rursuin duas partes. aut enim de reian Iacta, aut de facienda quaeritur. Si da Dcta iuridicialis side facienda,negotialis. s ut praemis aut poena ratiqquia objci poterat inquit Uistorinus,poenam,stprimum defuturo esse, ergo sub iuridicialem,in qua de praeterito tantum quaeritur, cadere non posse, his uerbo obiecitionem restris, quia ratio dixit: nam ratio semper de praeterito est . itaq; praemium, ct poena eriam de praterito est. nam post suppliarium de aliquo iniuste sumptum, potest quis in iussicium uocari. ut de H re apud Ciceronem: qui ciues Ro. in crucem egit. hac Victorinus argute quidem,st docte. Sed Ur altera ratio est,quod iuridicialis constitutis,elial parto, etsi praeteritum tempus recipiunt proprie,ad deliberativum tamen genus,or ad negotialem natum retorqueri possunt. nam in statu negotiali de rebus Vsis quaeritur cui sentit Fabius remoto personarum complexuror faciendum nesit quippia, an non Auestigatur. quod Cicero appositione pramst, or poena, quibus m indicare uidetur. attamen in a. lib. de pra-mj, ct poena ratione, tanquam de membris iuridicialis constitutionis locuim fuse uid rur. FNegotialis est in hac constitutione quaeritur ficis dum ne sit quicquam, an non. ac deliberativum genus, Iuturumi tempus 1 ectit. Cicero in a. libro exemplum adducit de pupillo herede reum: qui antequam in Dam tutelam ueniret, mortuus est. de quo βο loco pluribus