Supplementum dissertationis De parallaxi solis. A r.p. Maximiliano Hell, e S.J. ..

71쪽

3. Vel a. altitudinis, jam adeo ingentes haberi ebullitiones limborum Solis, ut initia, vel fines Eclipsium Solarium in hujusmodi Solis depressione . non nisi pro summo dubiis cetiam ab exercitatilsimis observatori

bus observata censeantur.

Atque vi hujus Criterii observationes Transitus Veneris contactus Ι. interni in Ingressu Europaeae coxcepta Wardhusiana limbo Solis superiore 6 33' alto obtenta) fere omnes, illae autem certissime, quae Londini, Parisiis, Stokholmiae, & saliae, atque etiam comtactus in egressu externus C aneburgi, factae sunt, pro dubiis, sine celeberrimorum observatorum injuria, imo ipsorummet observatorum judicio. censeri possint. Cum certum sit, in praedictis locis, limbum Solis in quo Venus versabatur, Parisiis, Stokholmiae. & Upsaliae vix 3. gradibus supra horizontem fuisse. proinde nullum dubium sit, quin observationes hae ingenti limborum Solis, & Veneris ebuIlitione. undulatione. & tremore affectae fuerint, nisi ratione quapiam convincente daemcnstrari possit, eas fuisse die 3. Iunii 3769. in his

locis aeris conditiones, quae praeter legem ordinariam, undulationes limborum Solis, & Veneris ad horizontem nimium depressi aut penitus exstinxerint, aut saltem ita imminuerint, ut accurationi observationum perinde non obfuerint, ut statu coeli alias ordinario Sole 6 vel I gradus alto. Juverit ergo harum observationum Transitus Veneris, coeli, aerisque cir umstantias ob oculos ponere, quibus intellectis rectum de lexactitudine judicium formare liceat. Stokholmiensium, Upsaliensium, & C aneburgensis ex ipsis actis Illustrissimae Academiae Stokholmiensis ad Annum 2769e Suecica dialecto in Germanicam a Cel. Kaestnero traductis excerpta, & in latinum idioma a me fideliter Versa audiamus. E s Cel.

72쪽

66 ta : Columna A indicat comparationes cum Diti, columna B cum Cali lamia, C Cum Sinu Hudsonis. Combinationes sunt 168. Ex hoc I 68. combinationum Elencho, itemque exsuperioribus calculis. deducta Parallaxis actualis S . 55. opinionem meam illam Cel. Lexellio a me perscriptam, non Vanam fuisse intelligitur, qua Eidem praedixeram, quod, si ex omnibus observationibus Anni3769. variis methodis adhibitis, tanquam essentia quinta exprimeretur, non aliam omnino reperiundam fore Parallaxim actualem, quam illam. quae e X Wardhusen. si mea, ct Taitensi Cel. Domini Green. aut ex Ward-husiensi media, & Taitensi media deducitur. nempe 8 f. 56. Vel 8 . 5 En igitur Summarium Henehum Parallaxis actualis a

Cel. Lexeu variis methodis deductae, & in his suis lit.

teris mecum communicatae.

husensi, sumptis momentis observationum mediis, exclusi Coaneb. - - - - 53 II. Ex durationibus 56. shmptis momentis contactus interni in egressu Europaeis, comparatis cum interno in Ingressu in

America, exesus Coamburgensi. - - - 8'. 5s III. EX Contactu externo Europaearum in egressu, cum interno Americanarum in Ingressu, seclusis valde disserentibus. - - 8'. 55 IV. Ex singulis contactibus Emersionum inter se comparatis cum Americanis. & ad Orientem sitis, medium ex 15. Combina tionibus. - 8'. 55V. Ex combinationibus 8 o Selectissi marum

73쪽

VI. Ex I68. Contractum combinationibus cum Americanis omnium observationum indi. scriminatim sumptarum. - - - - 8'. 55

Ex his omnibus media am 8'. 55 Ergo ex omnibus Calculis Cel. Lexeli Parallaxis Solis actualis quam proxime statui debet 8'. 55; quae a mea 8 . 5 6. Solum τέου differt. Quapropter juxta calculos novissimos Cel. Lexsili, eosque exactissiunos, Parallaxim Solis statuere licet Solum intra totius Parallaxeos dubiam, quod cum mea in Dissori. de Parallaxi sentcntia mire Congruit. ubi pluribus tu locis asseruerarii. εκ Transitu Veneris Anni 1769 , nos eam consecutos esse certitudinem, ut ultra unam, alteramve unius secundi centesimam dubitare non liceat. Spero itaque Cel. Lexsilium per suosmet labores, per suosmet calculos inquisitae. & repertae, atque a me praedictae veritati assensum non denegaturum, actualemque Parallaxim Solis pro die a. Junii 8 f. 56, aut saltem 8 , 55. vel sin, seu in distantia media, 8' , 7o vel 69 aut 68, pro indubia declaraturum, ut eandem jam Cel. dela Lande, reiecta observatione Cataneburgensi, pro vera agnoscere Videtur.

Ut autem Cel. Loeli, omnesque illi celeberrimi Astronomi. qui de praecisione meae quantitatis Parallaxeos actualis 8'. 56, seu in distantia media 8 . 7o, atque una de exactitudine Contactus I. interni a ma ardhusii observati adhuc subdubitant nam de exactitudine contactus ΙΙ. interni & externi a me obse rva ti jam inter omnes convenit) quem Cel. Lex eli erroris I 40 vel Isi' per excessum ex observationibus Europaeis arguare tentavit, meas rationes, argumentaque, Ea 'per

74쪽

- apparebat in superiore Solis parte sinistram versus H. - 8. 24'. 6 V. punctum quodam nigrum ingrediens, II. 8.- 24. 9'. eodem loco jam satis distincta triangularis ineisura , quae viride ebulliebat, habebatur, & indicabat - Venerem jam satis sensibiliter in Solem ingressam. . . - Η. 8. a G. 29 , ct adhuc distinctius Η. 8. as i 80- pars illa Veneris, quae adhuc extra Solem versaba-- tur, quasi debili quadam luce illuminata, quae qui-- dem obscurior Sole, sed tamen clarior reliquo campo A tubi apparebat. . . H. 8. 32'. 53' ridebatur pars - ingressa Planetae per aperturam quamdam repentinam nu-- bium . sine vitro Colorato a) quod deinceps non - amplius adhibebatur, obscura, utcunque terminato A limbo, annulo circumdata eiusdem undique latitudi-- nis, & Iuce magis albicante quam Solis &c. H. 8.- 4I . 2'. Venus cum sua prolongata circumferentia - totali in limbum Solis ingressa apparuit. & contactus - internus hoc tempore factus videtur. sed Veneris - lucidus annulus permanebat adhuc per modum cavi-- tatis In limbo solis, &paullo post penitus disparuit, ., Contra vero majores nuditiones in obscuro Planetae A limbo comparebant, qua causa factum est, ut nasia se elarior lux inter Solis separatas eu pides erumpi videri po- is tuerit, sed Venus erat adhuc II. 8. 4I . 3o' cum - Sole per obscurum ligamen sive per eballientem stimum A Coniuncta, qui fumus ebulliens post Io . vel Ia V., secunda incipiebat a limbo Solis clarior fieri. sed - Solis splendorem nondum tralucare sinebat ante, quam

co Si sol fine vitro colorato, di quidem fine laesione ocuIi per tubum 1 pectari poterat, tum terte in denfis vaporibus , k nuheeulis versans debili admodum luee fulgere debebat, quae num accurationi observationum obfuerint, dijudicandum . relinquo ipsismet eeIeberrimis observ toribus. Diui ipso by Corale

75쪽

In Shirburn pag. I74 referruntur sequentes circumstantiae et The ny triun fee fom cloruis, vetas obarged sith vamur millia oeea ored . constant indulation of the ιimbros the Sun, and Planet, and He istud Ametimes bis O si hardas to ineommode the observers. In loco dicto New undulationes accurationi observationis obfuisse pariter in iisdem actis memoratur. De Oxoniensibus Pag. I 8o assctriture observationes sub undulatione limborum peractas esse.

In iisdem Transactionibus Anglicanis Tomo LIX

Parte II. a pag. 467 ad 488 fuse recensentur obiervationes in Sinu Hudsonis a Cel. D. D. Dymona, ct Walles factae , harum circumstantias coeli, aetrisque hic a me sustus . & quidem ipsismet verbis Cel. D. Dymont relatas oportet, ea maxime da Caula, ut intelligatur, an hae observationes ob conditiones coeli, aerisque, Characterem illum bonitatis possideant, quem his observationibus Cel. D. Lexelu in ColL Petropo ditana tribuerat; En verba ipsiusmet Cel. D. Dymond:

ab Numero f. coelum sub initium , ct notabili tempore tam anta, quam postea erat saepius obductum nubibus, sed per intervalla aer erat omnino serenus, ct limbi Solis optime terminati. N. 4. Μox ac dimidia Venus immersit. Iucidaia Iunula, aut margo luminosus circumdedit omnem ,, illam Circumferentiae partem, qRae extra Solem erat. si ita, ut tota peripheria redderetur Conspicua ; per

se duravit hic margo, & permansit lucidus usque adis Pauca minuta ante internum contactum f. N. 5.

cc Haee ex Anglieo idiomate fideliter translata habentur. cba Merito hie quaeri potest, an non Iueida haee Iunula, aut margo Iuminosus Veneris , praeter vapores horitontis , lneausa

76쪽

met CeL D. Planman reseruntur sequentia: - Η. 9.is 8 . 37 Circiter . per hiatum nubium Venus jam lis in Solem ingressa conspiciebatur, per hunc hiatum

se nubium Venerem per aci minuta Continuo Contem -

- plebar. limbi Solis γ Veneris valde undalare videbanturis ob tremorem vaporum horizontis, ingressum totalεm Ve-M neris satis tamen accurate observare potui II. 9. sto 45V. hoc momento ligamen nigrum, quo Venus, , Cum limbo Solist jungebatur, ruptum est. Rusmodi ,, nubes, quae Primum contactum externum impediit, is etiam me contactu H interno privavit, Sol e nubeis primum emersi H. Is go 46 quo tempore Ve- ,, nus jam i fere e Sole egressa conspiciebatur, Η.,, 15. 32 27' . contactus externus totalis in egressuis contigit, dum prominentia nigra versus limbum S is lis directa hoc momento disparuerit. parte hac Solis ,, aeque, ut reliquo limbo, undulante te ebulliente. . . . Notavit quoque Cel. Planman, se non fuisse usum Vitro colorato, aut obfuscato nee in ingressu, nec in egressu, quia sine hoc vitro. distinctius sibi hoc phoe- nomenon apparuisse censerit; fortalsis vehementius lumen Solis sine vitro spectatum. aciem oculi hebe tans. praeter undulationes limborum, in causa erat. cur

egressus totalis justo citius observatus sit. Haec de Et Rholmiensibus, Upsaliensibus, & Cataneburgensi bus observationibus referentibus ipsismet Cel. observatoribus dicta sussiciant; jam nosse iuverit Parisiensium conditiones, relatas in Actis ejusdem Illustrissimae Societatis Regiae ad Annum II 69. In parte Historica pag. 93. haec leguntur et in leis temps avolt σω tres peu favorabie a Paris, & aux,, enmrons la veille. & te fur veille du Phoenomene; is le jour meme ua orate, qui 3'eleva Peu Ruparavant

77쪽

- l'observation sit craindre qaeon ne put Ia Dire; leia ciet se decouvrit cependant presque au moment do. l'observation. Et P. 94, dum recensentur Parisinae in observatorio Regio factae . subjungitur: les bordsdu Soliel. & de Venus etant extrGement Oniastans pag os . in Collegio ΜaZarineo: a 7 h. 38 . IO'. Venus eloit dia entrcle presque tout entiere. mais la pluit,

qui larvini. ne permis par Iobstruer immediatment te eon. taet interne; pag. 245. Cel. Parisinus Oblervator D.

Μaraldi assirmat quidem limbos bene fuisse terminatos hora 8. 38 . sol , les boris da Soliet, Venus Golantaloxs assea bien termiser, sed Cel. Cassini in eodem ob. servatorio obserVans illico post ingressum Veneris paucis minutis diametrum Veneris dimetiens ait: levaprara

falsiolent paroitre Ier botar de Venus . te da Soliel ondorans, idem clarius assimat Dux de Chaalnes in eodem observa. torio Regio cum Cel. Cassini & Μaraldi observans pag. 529: -Un gros nuage ayant empectis de volt, . te premier contact, Ie Soliel n'a commence a Etreis aperqu, que Iorsque Venus gloit deja antrεe auxis trois quans de son disque ; is vapears rendolent Iesse borti si Soliel er de Venus si oianans, que ron ne pom,, volt pas juger meo beaucou de preci ou des tantaeu. Et certe de majore undulatione Iimborum nemo dubitabit, qui scit, Solem Parisiis die a Iunii occubuisse

hora 7. 58 . cum observatio contactus interni facta sit hora 7. 38 . so', hoc est . uno fere quadrante horae ante occasum Solis; accedit quod hoc tempore Parisiis coelum tenuibus obductum fuerit nubeculis, quae caeteros Astronomos in eadem urbe par divorsa domicilia obser antes, inter quos erat Cel. D. de laLande in Collegio Mazarineo, observationa contactus penitus Privarunt.

78쪽

- nus magis ct magis ovalis fiebat. Nubes non tanto si impedimento erant observationi. quam ingentes ebul. A litiones per Vapores horiZontis tam vicinorum ad ho- ,, montem limborum causatae. Praetereo compendii causa observationes Stockholmiae a D. Strussonfeld, a quo eadem fere adnotata habentur; clarum itaque est , observationes Stockholmienses in prorsus malis coeli, & aliris circumstantiis obtentas, cumprimis contactum I. internum, non inter optimae notae observationes reponi posse. De observationibus Upsaliensibus sequentia ex iisdem Actis Sto kholmiensibus habemus pag. t 55, ct

seq. - Cel. D. Prosperin de sua observatione ita lo-- quitur: H. 8. 22 Ia observavi Venerem in Solem. jam aliquantum ingressam. limbus Solis valde ebulliebat. - ita ut antea aliquoties unam. alteramve limbi Solis. ebullitionem pro Venere ingrediente habuerim, ob

.. earum tamen inconstantem apparentiam de errore

- convictus sum &c. II. 8. so circiis Venus media ., ingressa videbatur. H. 8. 38 , censebam limbos So. - lis & Veneris sibi congraero. sed etsi posthaeo pro-- fundius in Solem ingrederetur Planctia, tamen cum - limbo Solis per ligamen quoddam jungebatur, usque - ad II. 8. 4O' Ia . quo tempore ligamen ruptum - est . Venus paullo ante pomo similis videbatur, quod si o,, Ao Iunctum oscillaret, quam osillationem undulationes cau-

,, fabant, per quas Venus hue, illae feri videretur, dum - stylus iste rumpebatur, Venus jam satis magna parte discicM ET hae Cel. Wilhe relatione patet, eruptionem fili luet dinon fuisse repentinam, sed intra I vel Ia ' dubiam . quare momenta H. 8. 4I . 3O' certiora videntur, quam Η. 8. I . 4s .

79쪽

disci Solis a limbo remota visa est ab ' durante tota

t is observatione Venus nunquam bene rotunda Ied in ordinatis i ,, promtuemus crucis apparuit, quod ebullitionibus limborum

i , , adscribendum es; post ingressum Sol jam tam deprellus

- erat, et etiam nubibus tectus, ut nihil amplius agen-- dum fuerit. De circumstantiis Coeli. agrisque Upsaliensium, in Transactionibus Anglicanis Tomo LIX ad Annum 76 9 pag. 33I ex iisdem Cel. D. Wargentin litteris lsequentia nosse juverit: in Tota die a Iunii scribit - Cel. Wargentin) coelum Upsaliae fuit serenit fimum, l- nihil itaques aliud obstitit Certitudini observationum

immersionis Planetae, quum vndulatio margivis Solaris. D qua in e evatione duorum, vel irrum graduum non potuitis non esse magna. tr incommoda. b Pag. a Ia. Eorundem Actorum Suedicorum Stoekholmiensium de C ane burgensi observatione ab ipso

metca Si sub ruptura styli cui habet Cel. Prosperina Venus jam

fatis magna parte disci Solis a limbo remota vita est , tum elarum est, stylum hune Veneris pomi formae admodum e tret debuisse longum, adeoque rupturam hujus , remota nimiuml a limbo Solis Venere, vix haberi posse pro momento Recurato apparentiae fili luel di, seu contactus I. interni; indeque mihi videtur inferi posse, rupturas seu guttae nigrae, seu styli, Sole adeo depresso, nimis sero, ob vapores hori-etontis factas esse, hine causa refraeetionis aeris , etsi in momentis rupturae hujus observatores eonspirent, tamen rei spectu rupturae Sole altiore, & extra vapores horizontis versante Mihi observatae , nimis sero observatas fuisse ; Inde quoque factum arbitror, quod apparentia fili lucidi, sive ruptura guttae hujus, quo magis Sol horidonti fuit vieinior, eo tardius fieri apparuerit: quod ipsum confirmat compara-l tio observationum Greenviehensium , & Uxoniensium Sole altiore, cum Parifinis, Stoexholmiensibus, & Upsaliensibus Sole prolandiore obtentis.cb3 Candida haee eeleberrimorum horum observatorum relatio usui mihi erit in resutanda condemnatione erroris observa-l tionis meae 'Vardhusianae per Stockholmienses, di Upsalienses observationes a Cel. Lexeli tentata.

80쪽

,, illos. de quibus circa egressum ca) conquesti su-

- mus, non esse tribuendos priori agris constitutioni, ,. quae fortuito ingruerit. Constanter id enim hic loco. ,, rum aecidit in altitudine Io' aut x a' graduum supra se horizontem, quin saepa 2 16' aut 18' aere caeterum sudissimo. Haec Cel. D. Dymond. Ex quibus clarum est , circumstantias coeli, aerisque in sinii Hudsonis non fuisse faventes , imo multum Contrarias accurationi observationum, quod ipsum confirmant dimensiones diametrorum Veneris opa micrometri objectivi captae. quae eam iusto majorem exhibent, oci vel 51

secundorum.

De Amoricanis in Insula Tnti factis, in Transacti,nibus Anglicanis Tomo LIx. nihil refertur, attamen Cel. D. de la Lande in suo Μέmoire pag. 32. sequentia habete Les quatre contacts des horda de Venus furent obserνει da is mantera fulvant par M. Green, par Μ. Capitain Cook, qui est un observateur intctili.

terisca Dum recensentur momenta egressus , additum Ieror in egressis erat eaelum nebulosum is Embi male terminaes; idem asserit Cel. D. de Ia Lande in suo Memoire sur te Passage de Venus , pag. 28. Les boris stane eris-mal terminis. Meerte differentia I9' secundorum in contactu externo egressus quae intercedit inter observationem Dominorum Malus lammona, satis deeIarat, ecelum his observationibus minus lavens fuisse.