장음표시 사용
91쪽
'2 oporteret. imo & reliquos omnes observatores Europaeos illos, qui hunc contactum citius prae caeteris conspexerunt; sic observatio Parisina Domini C ni ilΙusionis, aut fictionis condemnare posset observation m Celeberrimi Manes e Greenwichensem, quia observatio D. Μas e ne respectu D. C. si per defectum differt x8' vel saltem is, ' secundorum; di ita de reliquis.
Si observator contactus I. interni de momento apis parentiae fili lucidi per non nulla secunda dubius erat, tum probabile videtur, Correctionem momentorum ab observatore adnotatorum Potius per diminutionem esse faciendam. quam per additionem. cum credibilo sit, observatorem ea momenta adnotasse pro certis, quibus do apparentia fili lucidi jam certus erat. nisi ipse observator aliud monuerit; ita si momenta Cel. D. Manet ne assignata 7la. au'. 23 corrigenda forenti tria illa secunda, intra quae se dubium fuisse refert, subtrahenda potius, quam addenda censenda sunt, rectiusque poni deberet 7 h. 29. llo', quam 7 h. a se . 26'. Viergo hujus Regulae momenta CeL D. Μas estne in Disquisitione Cel. D. Lexeli relata 3 minuenda noscun
Si criteriam exactitudinis contactus II. Interni in egressu sive de exstinctione fili lucidi, quod momentum pro usu definiendae.Parallaxeos adhiberi debet, ferendum sit. illud quidem universaliter tenendum mihi videtur pro charactere veritatis observationum, quod
92쪽
quod illa momenta inter plures in eodem loco observantes assignata praeserenda sint aliis, quae anteriora sunt. Hoc tamen criterium suis non caret dissicultatibus ob causam opticam formationis guttae cujuspiam nigrae, si- πε Iigaminis optici. qui ante Verum contactum opti-
cum limborum Solis, ct Veneris inter hos limbos illis observatoribus apparere debuit, qui tubis optimis, &acie visus acuta phaenomenon hoc spectarunt; si bini observatores si tubis diversae praestantiae, & oculorum acie diversa usi ponantur, is certe, qui tubo debiliore,& acie hebetiore. vel vitro densius obscurato usus est, adeoque distinctam formationem guttae hujus nigrae non discrevit, citius pronunciabit cessare filum lacidum, prae altero, qui tubo thsigni, & acie acutiore pollebat, ea nempe de causa quia intervallum timborum ipsi comfusius apparere debuit. Deinde quia positis caeteroquin omnibus paribus, sola excepta exercitatione inobservando, plerique minus exercitati non primam fodimationem nigrae illius guttae, seu disparentiam fili lucidi . sed confluxum limborum opticum pro Contactu
adnotarunt. Sic P. Minootes, ut ut alias exercitatus observator, licet post observationem mihi asseruerit, se quoque nigram illam guttam a me observatam, Vidisse ante confluxum limborum, haec tamen momenta
adnotare neglexit. haud dubis ideo, quia guttam hanc nigram pro illusione optica habebat; sic quoque nemo
omnium observatorum Petropolitanorum mentionem
nigrae hujus guttae fecit, licet Cel. Lexeu in suis ad me datis litteris supra recensitis fassus sit, se quoque nigram illam guttam vidisse ante confluxum limborum, sed momenta primae illius formationis adnotare neglinxisse, quae tamen maxime adnotata oportuit.
93쪽
Pro usu definiendae Parallaxeos excludi omnino debent momenta Contactus externi primi in ingressu, utpote sola aestimatione praeter propter definienda; item Contactus externi in egressu. si hie contactus in malis coeli. aerisque circumstandis obtentus sit, maxime si una contactus II. internus non fuerit observatus, per quem explorari posset, adhibita mora diametri Veneris bonitas hujus observationis . saltem si loci longitudo nondum satis certa habetur, ope Cujus hic contactus examinari posset; atque vel ex hac sola caula sino injuria CeL D. Plannian observatoris C a-neburgensis, observatio ejusdem contactus externi in egressu ab usu Parallaxeos omnino removenda uidetur. Praeterquam enim quod haec observatio in malis coeli, aErisque Circumstantiis Solo nempe depresso & admodum undulantibus limbis facta vi Regulae I. charactere honitatis privetur. etiam laborat defectu contactus II. interni per quem scum dubia adhue sit longitudo Ca-janeburgensis) ope morae diametri Veneris explorari posset ejus accuratio ad usum definiendae Parallaxeos
Illud vero pro criterio veritatis. & exactitudinis observationis contactus externi in egressu universim tenendum videtur. ut si in eodem loco plures sint hujus contactus observatores in momentis discrepantes. illorum standum esse momenus . qui egressum posterioretampore Observarunt. anteriora Vero tempora pro dubiis, ct erroneis habenda, nisi per moram diametri Veneris, aut per differentias meridianorum Certas Cou-trarium probari possit. Idem judicium ferendum esse arbitror de observationibus In dissitis locis factis . si
94쪽
nempe , instituta comparatione cum caeteris discrepent; scilicet. si examine rite instituto cognoscatur observationem cuiuspiam in dimito loco factam peccare per defectum respectu aliorum locorum, hanc per defectum Peccantem Contactus externi in egressu observationem Omnino erroris arguendam esse; cum itaque contactum externum in egressu C aneburgi observatum caeterae optima nota observationes per defectum peccantem Ostendant. eum omnino sine injuria celeberrimi observatoris ab usu definiendae Parallaxeos rem Uendum esse aequi rerum harum aestimatores Censebunt. Sie quoque in Hudsonsbay contactus externus in egressu Domini Malles par defectum peccans erroneus haberi debet, I. quia repugnat morae diametri Veneris inter contactum interssum, est externum, II. quia repugnat differentiae meridianorum ex hoc contactu deductae. Sic etiam in observatione Calimmiensi momenta D. D. Viseeut& Salvidor per defectum peccantes noscuntur. EX eadem ratione in Taltensi Domini Cooh contactus externus defectu laborat, & eodem modo in Wardhusiensi Domini Bo reisint, atque ita de aliis contactus externi in egressu observationibus iudicandum erit.
In discrspantia durationum totalium geoCentricarum deductarum ex observationibus completis utriusque contactus interni in eodem loco observati sub eadem hypothesi Parallaxeos supputatorum , illud pro maximo veritatis, & exactitudinis observationum criterio tenendum est; illas observationes durationum totalium
95쪽
centrorum g centrica, quae sequitur ex dimensionibus distantiarum limborum Solis & Veneris per micrometra obtentis , supposita scilicet certa diametro Solis, & Veneris, atque motu relatiUo Veneris in orbita. Haec Regula pro criterio exactitudinis observationum tanti videtur esse ponderis, ut si distantiae minimae centrorum Solis & Veneris ex durationibus Observatis supputatae discrepent a distantia minima geo- centrica ex certis supradictis elementis supputata, omnino ejusmodi observationes durationum totalium pro minus exactis censendae sint, & quidem ea gradatione, prout plus, Vel minus ab hac quantitate discedunt. Iam vero tria ante dicta elementa , nempe diameter Solis, ct Veneris . atque motus Veneris horarius relativus , quae subiungam. eam videntur habere certitudinem, de qua litem inter Astronomos nulla cum ratione moveri Posso arbitror.
I. Diameter Solis pro ipsa die a Iunii Iroo accuratissimis Gemmetris objectivis ab exercitatissimis Aneliae Astronomis saepissime dimensa. non minor a I .ao', nec major 31 . 3Ε reperta est, ut adeo media 3I . a IV extra omnem dubitationem admitti debeat, eo maxims etiam ex capite, quod Anno reto a die ciIunii, quo Transitus Veneris contigerat, eadem Omnino quantitas diametri Solis 3I . 3r' exactissime reperta sit, quemadmodum ex Transactionibus Anglicanis clarum est ἔ Diameter ergo Solis ax'. sa' pro dicta Iunii certa haberi debet. ΙΙ. Diameter Veneris pro die a Iunii 176ς ex
mora contactuum internorum & externorum indubitanter non alia. quam 57 . a. vel 57'. s. demonstrata est tam in Collectione Petropolitana, quam novis Academiae Petropolitanae Commentariis.
96쪽
III. Μotus horarius Veneris relativus itidem sine controversia ab omnibus Astronomis pro indubitato
admittitur 4 . O . I. vel eXactius 4 . O'. II 5.
Si his assumptis Elementis, methodo infra a socio meo Patre Pugram adhibita, supputetur distantia minima
Centrorum geocentrica, hanc non aliam reperiemus, quam Io . IO', itemque durationem geocentricam non minorem, quam 5'. 42 . 5 .Quapropter cum in hypothesi Parallaxeos actualis 8'. 56, seu pro differentia Parallaxium horizontalium 2I' , so ex durationa mea Wardhusiis observata, itemque ex duratione Taitensi Cel. D. Green, juxta calculos accuratos P. Pistram infra recensendos Ieperta sit distantia minima xo . IO'. OG. suppositis supra dictis Elementis) itemque duratio geocentrica 5 . 42 . 4 eadem prorsus utrobique ca), tenendum est, de hypothesm actualam 8'. 56 esse veram. ct observationes meas in Wardhus, atque D. Green in Taiti esse exactas; Contra vero, quia ad obtinendam distantiam minimam centrorum geocentricam Io'. Io', & ad durationem geocentricam 5h. 4a . 5μ ex observata duratione Hudsonsbayensi requiritur Hypothesis Parallaxeos actualis et . 86, seu differentia Parallaxium saltem Ist', 97, quae omnes probabilitatis limitas excedit b), sequitur, durationem observationis Hudsonstayensis non esse exactam, sed justa minorem. Pariter, quia ex duratione
ca Cel. Lexest, durationem hano geoeentrieam suppositis iisdem Elementis reperit Sh. 42 . 6 . quae durationum differentia nullius est momenti, idem reperit distantiam eentrorum minimam Io . I .
J CPI. Loeli in sua disquisitione asserit, omnes probabilitatis limites exeedere Parallaxim Rctualem S , 37. ergo multo magis has exeedet Parallaxis r. 86.
97쪽
ilone Californiensi pro distantia centrorum minima Io . IO , A duratione geocentrica sq. 42 . 5 requiritur hypothes s Parallaxeos actualis 8 . 9s, ct differentia Parallaxium sta', sci, quae item omnem probabilitatem excedit sa), sequitur & hanc durationem Calisor. niensem esse justa minorem. Ex hac quoque Regula rectum ferri poterit judicium de exactitudine observationum incompletarum unius, alteriusve contactus luterni in diversis locis observati, quorum locorum longitudines intra a ' vel 3' certae habentur, uti sunt Greenwichium, Londinum. Parisii. Stockholmia, Upsalia , Petropolis , Wardhus. Nola. Guries, Orenburg &C. comparando scili et durationes deductas ex unius loci contactu
I. interno, cum alterius loci contactu II. interno, ad eundem meridianum reducto. Ex quibus clarum fiet observationes contactuum I. internorum Europaeas
dempta Wardhusiana) praesertim Londini, Parisiis, Stoch holmiae. & Upsaliae factas cum durasione geOcen trica s h. 4a . 5'. vel θ'. conciliari non posse. Celeberrimus Laxellius criterii hujus vim convincentem optime perspiciens. licet fateatur pag. 6 8 suae Disquisitionis: pro diametro Solis 3I . 3x' . & Veneris 57 . a. statuta. ex dimensione distantiarum marginum Solis & Veneris observatarum probari omnino distantiam minimam centrorum geocentricam esse IO . IO',
hisque assumptis Elementis vida pag. 69. Disquis)prodire durationem geoeεntricam 5 '. 4s. 6 quam ait ab observata differre saltem per Io hoc est, x Ca lisor
Idem Cel. LexeII asserit, probabilitatem omnem exeedere Parali axim actualem 8'. - , ergo mulio magis excedet Parallaxis aestuaelis 8'. 92. Duiliaco by Cooste
98쪽
lisorniensi per suos calculos per Io . & ab Hudsons-bayensi per Is vel 16 tamen partium studio nimium indulgens, rem indecisam relinquit, dum ita ratiocinatur: in Verum Cel. de la Lande ut hujusmodi dissen-- sum talioratensis nempe es Hudseombyensiu9 tolleret,
- Diametrum Solis adhue 3 secundis diminuendam con-- tendit nam autem recte 'I quae diminutio. si admitta-- tur, nullum est dubium, quin valor distantiae mini-- mae ex observationibus durationum Calforatenses. - er Hud nnadiensiuI perinde ac ex mensuris microme-- tro captis prodeat Io. 8 ita, ut hoe modo per-- fectus harum observationum consensus obtineatur; A Beet vero motentur Oerba Cel. Lexellii9 licet vero - hanc diminutionem diametri nempe Solio plane n -- gare non sustineamus, major tamen esse videtur, A quam ut admitti queat. nisi mensuris actualibus mi - crometris institutis plenius confirmetur. Hae Cel. Lexediar, suspicaturque Causam contractioris duratio
nis Calisorniae, & in Hudsonsbay observatae fuisse athmosphaeram Veneris, sed cur haec eadem athmosphaera Veneris non imminuit durationem in Wardhus & cuream non auxit in Taiti, in quibus binis locis duratio geocentrica & distantia minima ea accurate prodit, quam requirit diameter Solis 3I . 3I'. rectius Causam contractioris durationis In Hudsonstay tribuisset malis coeli. aerisque circumstantiis in Regula I. a me supra
Atque hae sunt potissimum Regulae, juxta quas j
dicium de selectu. ct bonitate observationum tute, a secure ferres posse arbitror, secundum quas tam Comparationes observatitanum pro usu definiendae Parallaxeos instituere, quam observationum errores, sine observa
99쪽
GI. Lexeli in suo opere Disquisitionis de investiganda vera quantitata Parallaxeos Anno I 772 Petropoli edito pagina 32 ternas quoque adducit Regulas pro dignoscendo charactere bonitatis observationum, secundum quas judicium de selectu observationum a clusus inquirendae Parallaxeos adhibendarum satis tutum
ferre posse arbitratur. Primur, ait. eharacter meritatis obserivationum merito habetur. quod momenta . pluribus in e dem loco observatoribus pro eontactibus assignata non mirum in
ter se discrepent ι quamiis enim aliqualis dispensas ex diverso
essectu tuborum, O diverso aevmine visus oriundus omnino admitti debeat, A tamen is ultra as' vel ao' assur set, ipsam
observationum probabilitatem non potest non multum infringere. Haec Regula, ut vim criterii obtinere postit. tum necessario supponere debet. & observatores aeque eXercitatos esse, de ipsas observationes casibus quibusdam infortunatis . aut malis coeli . adrisque circumstantiis non interturbatas. Nec mihi videtur iustum, observationes contactus I. interni Wardhusi . de in Insula Talti saetas, vi χlius hujus Regulae charactere veritatis privari posse; Verum est, inter momenta mea, &D. Borgrewiu dissensum haberi sta' secundorum. &aeter Patris Somiter. & D. Borgreωiu ast . Sed
num propterea Observatio Wardhusiana charactere veritatis privabitur ' an non observatio mea cum P. Somites intra s' consentit adeoque binae observati nes habeantur Contra unam. An non se ado, binae hae observationes Inter se consentientes sunt ab observa toribus eXercitatis, tertia vero D. Bogreωing ab observatore prorsus novitio, cujus haeC prima totius suae vitae erat observatior an non manifestum est tertio observationem D. Borri ing . respectu meae, & Ρ. Samovies, vi Regulae meae III. esse debere erroneam, eo,
100쪽
quod observatio ingressus D. Borgreusing serius facta sit ΤIdem sentiendum de observatione Taitensi; etsi enim
observatio D. Green contactus I. interni a momentis D. Coo . differat a I . quia tamen Primo: vi Regulae meae II. discrimen fieri debet inter observatores eXercitatos , & minus exercitatos, secundo et quia vi Regulae III. observatio D. Green anterior est observatione D. Cook .
his de causis obaervatio Taitensis privari non potest charactere veritatis. Accedit, quod Regula haec Cel. Lexellii contradicat ipss observationibus Petropolitanis contactus II. interni; vi enim hujus Regulae Cel. Lexsilii Ob rvationes hujus interni contactus gaudere deberent charactere veritatis. bonitatis, ct exactitudinis, utpote, quae inter se non magis discrepant, quam
8' secundis, & tamen ipse OI. Lexellius in sua Disquisitione pag. 57. has erroneas 4O' ' se undis pronunciat: fatemur quidem, ait, has observationes erroribus so Vsee. legs 4o esse obnoxias. Haec ergo Regula procriterio universali sustineri nequit. Caeterum . quia primum Characterem veritatis Cel. Lexell fundare videtur in Consensu plurium observatorum in eodem loco idem phaenomenon spectantium. Vereor, ut hoc criterium ab omnibus criticis observatoribus Astronomis pro indubio admittatur; nisi enim certae adhibeantur cautelae, tum iis in locis, in quibus circumstantiae malae coeli. & aliris admodum dubias, & dissiciles reddidere observationes, fieri poterit non tamen assero factum in hoc Transitu Veneris Anno I 760, licet In Transitu Veneris Anni II et D. ctum fuisse. & privata notitia, ct per litteras mihi certo constet fieri inquam poterit, ut promulgatis
ante momentis observatoris cujuspiam celebrioris. &exercitatioris, caeteri minus exercitati ex rospectu &G a Con-