장음표시 사용
131쪽
I1 6 In Aristotelis Metaphsicam,
tanquam a causis totalibus : Fax A esset causa totalis ex hypothesi r ostendo quod non esset. Illa causa non est totalis quae non communicat effectui quidquid habet esse eius visuae productionis. : Atqui fax A non conmmunicaret lumini quidquid haberet vi suae productionis : Ergo non esset causa totalis. Probatur minor. Lumen vi suae productionis haboret ut extincta face Α , adhuc conservaretur a face A. Atqui fax A, hoc lumini non
communicaret : Ergo non communicaret lamini , quidquid haberet lumen vi suae productionis. Probatur secundo. Quod hon potest con-eipi , non potest fieri divinitus , cum implicet contradictionem : Atqui concipi non Potest eundem e Metiam ese a pluribus causis iessicientibus totalibus non subordinatis : E go fieri non potest divinitus. Probatur minor. Si hoc concipi posset, vel in agentibus animatis, vel in agentibus inanimatis. Ne
trum dici potest : Ergo id concipi non potest.
Probatur quod concipi non possit in agentibus animatis. Concipi non potest quomodo Deus faciat ut idem homo generetur a duobus parentibus tanquam a causis totalibus enamque concipi non potest hominem generari . a duobus parentibus , quin ambo parentes aliquid contribuant materiae ; alioquin ab ambobus non generaretur , sed ab unico : Atqui si ambo aliquid ex sua parte contribuant materiae , non erunt singuli causae totales ἴ Ergo concipi non' potest quomodo Deus. faciat ut
132쪽
Ide in homo generetur a duobus parentibus, tanquam a causis totalibus. 'Probatur quod nec concipi possit in agentibus inanimatis. Non potest concipi , quomodo Deus facit, ut idem lumen , verbi gratia , simul producatur a duabus facibus tanquam ab agentibus totalibus I namque natu- raliter duae illae faces simul longius agunt quam unica : Erso sunt tantum causae partiales naturaliter. Quid autem faciat Deus , ut simul sint causae totales ejusdem luminis γNon debet augere earum virtutem, alioquin everteretur hypothesis; quaeritur enim utrum
divinitus idem egeetus simul attingi possita duobus agentibus creatis cum iisdem suis virtutibus. Qujd itaque faciet 3 Dabit- ne singulis concursum uberiorem At in tali hypothesi simul a Serent ad majorem distant i am ; sicque adhuc forent causae partia
Confirmatur. Suspendatur statera , alteri lanci imponatur pondus unius librae deprimens stateram , concipi non potest quomodo motus illius lancis ad aequilibrium procurari possit a duabus causis totalibus, sci- Ite et a duobus ponderibus unius librae singulis r nam vel hoc Deus faceret addendo
resistentiam, aut uberiorem concursum prae-
bendo ponderi solitario , vel diminuendo
nisum ponderum coniunctorum , aut minOxem eis concursum praebendo ; aliter enim
concipi non potest: Atqui omnibus illis modis , lancis prius depressae ascentas ad aequilibrium foret tantum a duabus causis paILiali-
133쪽
bus. Ergo concipi non potest, quomodo esse possit a pluribus causs totalibus. Objicies primo. Plures Sacerdotes in oldinatione eandem simul cooseerant Hostiam. Distinguo. Moraliter, concedo: Physicὰ,
Objicies secundo: Idem e Ebis potest ine
s mul a pluribus causis totalibus f ordina tis r Ergo & a pluribus non subordinatis. iNego paritatem. Alias sequeLetur , quod, . sicut prius fit naturaliter , posterius naturaliarer fieri posset, quod nolunt adversarii. Ratio disparitatis est , Quia causae subordinatae se
habent ut moventes & motae;Οptimae autem concipi potest eandem effectum esse simu l a pluribus catas totalibus, quarum una movea tur ab alia , ut patet de scriptura, quae simul est totaliter a calamo, totaliter amauu, & v -taliter ab anima: At concipi non potest duas causas completas attingere eundem essectum coucursu nec subordinato nec connexo. Objicies tertio. Lumen hξc moductum a. face A non est thic deterioris conditionis
quam essset, si Don esset hic productana a me. A. Atqui si Mon esset liae. productum a face Α, posset nic produci a facie B. Ergo adhae po-
- spondeo, Lumen hic productum a face R. esse nobilioris conditionis'; quam s non esset modiustum ; quia hic productum, est exi assens , non autem amplius mere possibile &- producibile ; & proinde hic aemplius produci
- objicies quatis. Podest Deus adem esse-
134쪽
ehum produeere divisim per plures causas emientes totales ejusdem ordinis , ut patet ex superiori Articulo : Ergo & simul. Probatur consequentia. Cum Deus sit agens omni potens, non peridet a certa differentia temporis & loci: Si igitur possit facere ut idem calor , qui producitur ab uno igne Romae; iterum ab altero producatur Parisiis , quidni facere possit , ut idem calor smul producatur Parisiis, ab iisdem duobus ignibus, tanquam a causis totalibus.. Nego paritatem. Ratio disparitatis est , quod effectus reproductus diversis locis , aut temporibus,fit virtualiter duplex vi re productionis , sicque possit terminare influxum d plieis cauta totalis: At veris essectus uno tantum loco & te me ' productus , unicus sit
tum realiter tum virtualiter ; sicque unicaeetantum causae totalis causalitatem terminare
possit. Ad probationem, Fateor Deum non pendere a circunstantiis loci & temporis mi- nilominus certum est Deum non posse eodem loco & tempore praestare , quae diversis locis & temporibus posset ,ratione impossibili tat is in effectibus; Sic Deus posset facere ut idem corpus in uno loco foret illuminatura , in alio tenebrosum; taec tamen posset facere , ut in eodem loco idem corpus soret illuminatum & tenebrosum, quia posterius repugnat, non prius: Sol facit naturaliter, ut diversis temporibus idem aer sit illustratus & obscurus ε, & tamen nequidem Deus per absolutam suam potentiam, posset id e dem tempore , quia repugnat. Ita a pari e no
135쪽
quod Deus possit facere ut idem effectus sit divisim a pluribus causis efficientibus totalibus , non sequitur id posse praestare conjunctim ; quia contradictio non est primo , est vero in secundo, ut probatum et . Objicies quinto. Eadem forma materialis , puta forma ignis, postet divinitus educi ex duabus materiis penetrative positis: Ergo a pari, posset educi a duabus causis e ficientibus totalibus penetrativὰ positis ; puta a duobus ignibus. Distinguo consequens .Eadem forma ignis posset divinitus educi a duobus ignibus tanquam a causis totalibus , ex duabus materiis penetrative positis , adeo ut unus ignis eam educerct ex una materia, alter ex altera, Concedo : Ex eadem materia , nego. Prius fieri
potest, quia aeque diversitas subjecti potest
facere ut eadem forma a duobus agentibus totalibus producatur , ac diversitas loci: quia , in tali hypothesi, duo agentia haberent ossicia distincta; unum enim uniret formam uui materiae , alterum alteri: at si ellat unica mateIia , agentia non haberent distincta ossicia , sicque partialiter tantum illum effectum attingerent.
Da Causis in particulari. FTsi quatuor tantum causarum geneLacum Peripateticis statuerimus : nihilo minus, quia causa exemplaris suas habet di ficultates : ideo laecialem de ipsa sectionem
136쪽
instituemus Itaque quinque erunt hujus di putationis sectiones secundum ordinem causalitatis causarum, explicatum in sine praecedentis disputationis.
De Causa Finali. fine egimus in moralibuς , tractatu primo , disputatione secunda ; Eie agimus de causa finali. Quid inter utrumque sit discriminis inde repetes: unde etiam repetes notionem &existentiani causae finalis: causas ejus , si quae sint ; ejusque divisionem. Reliqua hie sequentibus titulis aperiemus.
ΡARAGRAPHUS' PRIMUS. A f ii sit causa , ct qualis. FInis definitur a philosopho I.1. Physicorum c. s. &l. s. Metaphysicorum c. 2.
Causa cujus gratia , supple sit vel est effectus, Itaque sit
PRobatur primo aut boritate Philosophi
causam definientis. l. 2. Physicorum c. 3. id quod respondetur ad quaestionem proptιν quia: Atqui ad talem quaestionem respondetur maxime finis : Ergo ex Philosopho finis est vera causa. Adde quod idem Philosophus
loco citato , & l. s. Metaphysicorum c.2. finem inter causas recenseat.
137쪽
iri In Aristotelis Metaphsicam ,
Probatur secundo ratione. Illud est veta causa, unde res suam existentiam trahit tΑtqui a fine res trahit suam existentiam: Ergo finis est: vera cauo. Probatur minor. Ab eo res trahit suam existentiam , quod caeteras causas movet ad causandum ; Atqui finis est ejusmodi : nam si tialas influxum finis , tollis influxum agentis , materia: Seformae; si homo non proponat sibi commodam habitationem , non curat de Architectis , de lapidibus & caementis , nec de structura aedificiorum ; Ergo a fine res suam trahit existentiam. Objietes primo. Vera eausa debet praeeedere effectum : Atqui finis semper non praecedit essectum; v. g. sanitas non praecedit usum remediorum: Ergo finis non est vera
Distin suo majorem. Vera causa debet prae, cedere effictum, vel secundum intentionem vel secundum executionem , concedo,secun dum executionem necessario , subdistinguo, Si sit causa Physica, concedo: si Moralis duntaxat, aego. At vero finis praecedit effectum secundum intentionem,quod sufficit ad causam moralem.Sic merita Christi non praecesserunt secandum executionem gratias concessas Patribus veteris Testamenti, ac t
men fuerint earum vere causae morales.
Objicies seeundo. Illud non est veraca D , quod vere non existit: Atqui finis saepe ι non existit; ut cum aegrotus perfectam desiderat sanitatem : Ergo finis non es: Vera
138쪽
Distinguo majorem. Illud no u est vera causa; quod vere non existit, realiter vel objecti-vὰ, concedo : quod non existit realiter, subdistinguo. Non est vera causa Physica, concedo e Moralis, nego. Sic merita Christi ob jective tantum existentia in mente Patris divini , fuerant verae causae morales gratiarum antiquis Patribus con cessarum. Instabis. Vera causa debet vere dare esset Atqui quod existit tantum Objective , non potest verE dare esse : Cum nihil det quod non hales t Ergo quod existit tantum objecti νε, non potest esse vera causa.
Distinguo minorem. Quod extitit tantum objective, non potest vere dare Hine ; physice,
concedo , moraliter , nego. Probationem eo
dem modo distinguo. Nihil dae phy sicE, quod
non Labet,eoncedo:ni hi l dat morali ter quod mon habet nego. Sic merita Christi in veteri Testamento nondum habebant existentiam realem, quam tamen moraliter dabant graistus Patriarcharum & Prophetarum. Set CuNDA CONCLus I S.
Finis non es causa P0 sica, sed Moralis
PRobatur. Causa , quae non influit physicE, non est causa phy sica , sed tantum Moralis : Aequi finis non influit physiecti Ergo non est causa phy sica. Probatur minor. Quod influit phy sice, debet vel existere , ut Sol illuminans , vel extitisse & reliquisse
139쪽
virtutem aliquam physicam , ut lactuca mortua , quae semen reliquit : nihil enim potest
dare physice quod non habet physicE , vel per se vel per suam virtutem superstitem ; Atqui
finis plerumque non existit, nec unquam CX-stitit physice ; aut si existat vel extitit physi-Ce, per accidens est ad rationem finis , cum sine illa existentia physica , sinis aeque causa ret: Ergo finis non influit physice. Objicies. Causa moralis ex se non est efficax , ea namque posita potest non sequi effectus , ut pater de Oratore, qui est causa moralis pacis & belli ; posita enim ejus oratione potest Rex non facere quod suaserit : Atqui causa finalis est efficax : Ergo causa finalis
non est causa moralis. Distinguo majorem. Causa moralis mera suasoria, non est efficax, concedo : nulla causa moralis est e Scax , nego. Quaedam enim funt causae morales infallibiliter δeterminantes. Sic merita Christi sunt tantum causae morales gratiarum nobis concessarum, & tamen Deum infallibiliter determinarunt ad gratias nobis concedendas. Sic merita & demerita hujus vitae sunt tantum causae morales praemii&supplicii aeterni, &tamen determinant semper Deum ad illud praemium vel supplicium. Sic assensus praemissarum est tan-rum causa moralis assensus conclusionis ; α tamen intellectum necessitat ad assentiendum conclusioni , ut alias docuimus in Logicis,
140쪽
De Causalitate Finis. PARAGRAPHUS PRIOR. De Causalitate Finis in notu primo. DUo hic quaeruntur. Primum est , quid
constituat finem causam in actu primo. Secundum est , utrum illud, quod constituit finem in actu primo, moveat agens secuniadum reale , vel secundum esse intentio
Causalitas Finis in actu primo consistit in bonitate sera vel spparente. PRobatur. Causalitas finis in actu primo consistit in virtute causandi ipsius finis, seu in eo , per quod habet finis ut possis mo- Vere agens ad operandum : Atqui honitas finis vera vel apparens ex Aristotele l. 2. Phy sicorum c. 3. & l. s. Metaphyscorum c. 2.3est virtus causandi ipsius , per quam scilicet solam habet finis ut possit movere agenS ad Operandum : Ergo , &C. Quod spectat ad secundam citi aestionem r. Certum est bonitatem finis. debere nece iasario cognosci ab agente primo determinante ; nam in agentibus cognitὶone praeditis ignoti nulla cupido ; in caeteris autem, cognitio est in dirigente ; sic cognitio scopi non est in sagitta , sed in sagittario ; cognitio