장음표시 사용
311쪽
Aque ximantur ex affectionibus , puta ex co- Iove , corio , ductilitate : Ergo veritas entis consistit in consormitate ejus cum suis principii S. Objicies primo, Deus est verus, nec tamen vexitas ejus consistit ita conformitate cum suis Principiis 3 cum Deus non habeat principia r Ergo veritas Entis in illa conformitate sita
Distinguo secundam partem antecedentis. Veritas Dei non consistit in conformita in cum principiis externis, concedo : cum principiis internis, subdistinguo ; cum principiis internu phy sicis & rea i ibus coneedo i cum principiis internis metaphysicis, nego. Itaque veritas Entis ut sic , consistit in conformitate cum prineipiis internis, abstrahendo a phy ficis & metaphysicis. Objicies secundo. Principia entis sunt vera, nec tamen sunt conformia cum aliis pri cipiis,alioqui daretur processus in infinitum tiErgo veritas entis non consistit in conformi- . tale cum principiis. Distinguo antecedens. Principia entis sunt xera veritate propria entis incompleti , concedo: veritate propria entis completi , de qua hic sermo est, nego. Porro non . mirum est si non sit univoca ratio Veritatis in ente cominpleto & incompleto , cum ens prout est commune utrique , non sit uni vocum ut di ctum est in Logicis : in proprietates autem proportionari debeant euentiis. Veritas ergo priHe ipiorum internorum desumitur per ordinem
ad principi tum i nam sicut verus homo est , l
312쪽
V. g. qui habet veram animam rationalem MVerum corpus humanum : Ita anima est vera anima rationalis , quando potest simul cum corpore humano componere verum hominem. ini ARTA CONCLuSIO.
μritas essectus ut sic, consistit in conformitate
ΡRobatur primo. Veritas effectus ut sic, consistit in conformitate cum sua regula& mensura r Atqui idea artificis est regula Mmensura effectus , cum ad illius similitudinem fiat effectus : Ergo veritas effectus ut sic, onsistit in consormitate cum idea artificis. Probatur secund0. Ita se habet effectus ad exemplar , quomodo se habet cognitio ad objectum : sicut enim cognitio eli signum quoddam objecti, ita effectus sunt. quaedam signa & veluti vestigia exemplaris , quema modum imagines sunt signa prototyporum,& creaturae vestigia divinarum perfectio num : Atqui veritas cognitionis consistit in
Conformitate cum objecto : Ergo veritas ess ctus ut sic, consistit in consormitate cum idea artificis. κHoc recte explicat s. Thomas, I. p. quaest. Σε. art. I. his verbis : Unaquaque res dicitur mera absioluta , secundum ordinem ad intellectum , a quo dependet : O inda es quod res ortificiales dicuntur vera per ordinem ad inteia ιectum nostrum : Dicitur enim domus merati qua '
sequitur smilitudinem forma qua es in monto
313쪽
artificis. . . ct similiter res naturales dicuntur esse vera secundum quod assequuntur similitudinem decierum qua sunt in mente divina : dictatur enim verm lapis , quia ossequitur propriam Iapidi naturam secundum praceptionem intelleiactus divini. Unde sicut prima parte Metaphysices , tractatu primo , duplicem distinximus possibili
talem t unam internam, quae consistit in non- repugnantia rei seu in compatibilitate terminorum : aliam externam, quae consistit in producibilitate rei ab aliqua causa: Ita duplicem laic distinguere possumus veritatem , unam internam quae consistit in conformitate rei cum principiis internis 3 aliam externam quae consistit in conformitate rei cum exemplari illius agentis quo res est : & sicut sola interna possibilitas , primaria est & communis omni emi ; ita & sola interna veritas. Sicut enim possibilitas externa seu relativa, non est possibilitas entis , ut ens est , i quia Deo non convenit: ὶ sed creaturae ut creatura est : ita
interna veritaS non est proprietas entis ut se,
i cum Deo non competat , in sed est propria effectus ut effectus est. ARTICULUS ULTIMUS. .
An veritas reciprocetur cum Ente y CONCLusIO. Veritas reciprocatur eum e te,
P Robatur. Illud ens est verum quod est conforme suis principiis internis : Atqui
314쪽
18 ς In Aristotelis Metaphysicam,
Omne ens est eon rnae suis principiis inter-nis ; implicat enim ullum esse ens sine suis principiis internis , alioquin esset sine sua essentia, cum principia interna sint essentialia :
Objicies primo. Veritas etiam convenit chimeris. Dicitur enim vera chimera : Ergo
veritas non reciprocatur cum ente.
Distinguo autecedens. Veritas convenie chimeris abusive, concedo e propriἡ, nego :nam ut optime ait Crassotius , sicut falsum Epithetum verum destruit subjectum, ut eum dicitur homo mortuus : ita falsum subjectum verum destruit Epithe tum , ut cum dicitur chimera Vera. Objicies secundo. Dantur res fals , V. g. Ealsum aurum , falsa gemma : Ergo veritas non convenit omni enti Distinguo antecedens. Daniux quaedam res falsae occasionaliter seu causaliter, quod dent boccasionem& sint causae judicii falsi, conce-ko r formaliter , quasi in se falsae sint, nego ratam falsum aurum est verum aurichalchum V. g. & falsa gemma vera crystallus. Hinc optime S. ThomaS I. parr. quaest. II. art. T.
. Dicitur res esse falsa , qua nata es sacere da se visionem falsam. Et quin innatum est nobis per ea qua exterius cpparent de rebus judicium, eo quod nostra cognitio a sensu ortum habeat, qui primo se pers s exteriorum accidentium ; ideo en qua tu e*terjoribus accidentibus habent smi-Iιtudinem aliseum rerum , dicuntur esse falsa fecundum illas ras ,, sicut fal id est falsum mar,
315쪽
hoc dicie Augustinus in libro Soliloquiorum quod eas res falsas nominamus quasi milia meris AppreAendimus. Hinc etiam Philosophus Metaphy sicorum cap. penultimo Falsa di- Curitur quaecunque lunt quidem Entia ; sed
apta nata apparere vel qualia non sunt, vel quae non sunt,ut sunt pictura & somnia : Haec . elaim sunt , sed non sunt ea quorum ingen -x aut apprehensionem.J
Bonitas duplex est : scilicet Absoluta, qua
res inde bona est ; & Relativa , qua res est alteri bona. De Relativa egimus in Morali, prima palle , Tractatu primo , disputationerrima : hic agendum de Absoluta.
D quonam consistat ratio Bonitatis. Quidam rationem bonitatis absolutae re-ronunt in appetibilitate,alii in perfecti ne; sedcum ostenderimus in Morali, ne quidem bonita tem relativa i n appet ibi litate primario consistere , sequitur a fortiori quodcinin non consistat bonitas absoluta. Ioaque sit
316쪽
183 In Aristotelis Metaphysicam,
Bonitas absoluto in perfectione consistit. PRobatur primo aut horitate S. Thomae,
qui I. a. quaest. I 8. art. I. bonitatem rei
reponit in plenitudine essendi. Plenitudo autem essendi , nihil aliud est quam perfectio triam perfectum est, cui nihil deest , ex Philosopho l. s. Metaph. c. I 6. Probatur secundo ratione. In eo consistit bonitas absoluta,quo intellecto res intelligitur bona in se,& quo sublato non amplius intelligitur bona: Atqui perfectio est ejusmodi a Ergo bonitas . absoluta in ea consistit. Confirmatur. In ea consistit bonitas absoluta , pro cujus incremento & decremento res in se censetur melior , aut minus bona : Atqui talis est perfectio ; eo enim res in se censetur melior, quo perfectior , eo minus bona ,
quo minus perfecta : Ergo bonitas absoluta consistit in perfectione. Objicies. Perfectio rei non distinguitur ab ejus essent a. Atqui bonitas rei distinguitur ab ejus essentia , cum sit ejus proprietas rErgo bonitas rei non consistit in ejus perfectione. . . Distinguo majorem. 'persectio rei non distinguitur ab ejus essentia, realiter, conceJo: ratione , subdistinguo. Ratione perfecte prae- . Cisiva, concedo : non perfecte praecisiva,Rego. Nam bonitas entis dicit essentiam prout ei
nihil deest , qui conceptus paulo alias est a conceptu essentiae simpliciter sumptae. Fateor bonitatem
317쪽
bonitatem includere. essectiam tu suo conceptu , sed inde tantum sequitar quod non sieproprietas exquisita. Instabis. Si bonitas creaturae non distinguearetur ab ejus essentia, creatura esset bona peressentiam : Falsum consequens ; nam hic titulus proprius est solius Dei , de quo Lucae c. I 8. dicitur : Nemo bonus nisi solus Deus : Ergo & antecedens. Distinguo majorem. Creatura esset bona peressentiam , hoc est, haberet bonitatem quamdam a sua essentia realiter indistinctam, concedo : hoc est, haberet bonitatem independentem & a se , nego : hoc autem posteriori modo intelligitur textus Scripturae.
An Bonum reciprocetur cum Ente '
numero 17. dividit Ens , in Ens quantum s supple quantitate virtutis : ὶ & Ens non quantum, quod nullam habet quantitatem virtutis, nullam bonitatem aut perfectionem; quales dicit esse relationes, omnes etiam di ferentias : contra quem sit
CONCLus Io. Bonum reciprocatur cum Ente.
P Robatur primo aut horitate Aristotelis,
qui l. I. Et hic. e. . docet bonum tot modis dici, quot Ens Min omnibus categoriis
318쪽
, o In Aristotelis Metaphsicam,
reperiri. Quod etiam repetit l. 2. Magnorum
Moraliam c. T. Probatur secundo ratione S.Τhomae I. parte , quaest. s. art. 3. Omne Onim Ens in quantum
est Ens, es in actu , is quodammodo perfectum Squia omnis acim , perfectio quadam est ; perfe- m vero habet rationem boni : unde sequitur omne Ens , in quantam hujusmodi, bonam
Confirmatur. Melius est esse , quam non esse 1 Ergo bonum est esse comparativum enim supponit positivum : Atqui omne Ens est i Ergo omne Ens bonum est. Objicies primo eXPhilosopho l. 9. Metaphy sicorum, Entia Mathematica non sunt bona , t unde propter hanc rationem vituperabantur ab Aristippo: ὶ Atqui sunt entia: Ergo
omne Ens non est bonum. Distinguo majorem. Entia Mathematica non sunt bona , prout concipiuntur a Mathematicis , transeat: prout sunt a parte rei, nego. Vult enim tantum Philosophus Mathematicos nullam ducere rationem a causa finali, quae habet rationem boni, ut ipse se explicat l. 3. Metaphysicorum c. 2. Dixi : Transeat, Entia Mathematica non esse bona prout concipiuntur a Mathematicis ε, Philosophus enim l. 13. Met. c. 3. ex professo probat Entia.Mathematica esse bona, quia proportionem habent, in qua sita est pur-chritudo , & proinde bonitas. Objicies secu*do. Si bonum reciprocaremur cum Ente, relatioues essent bonae. Falium consequens, salioqui relationes divinae
319쪽
Tent bonae, quod impossibile est: nam si re itiones divinae essent bonae , esset aliqua boiaitas in Patre divino , quae non esset in Filio, uta paternitas 3 sicque Filius divinus nou rei tam perfectus quam tota Trinitas,
uod est contra sanctum Augustinum ὶ Ergo
Nego minorem, & probationis minorem; ujus consequens distinguo. Si relationes di-inae essent bonae , esset aliqua bonitas in Pare divino , quae non esset in Filio, formali-er , concedo: eminenter, ratione naturae di-inae, quae relationes omnes divinas in seminenter complectituT, nego et At non mi- ius nobile est continere aliquam perfectio-iem eminenter , quam formaliter , dum taliserfectio non exigitur. Sic Pater divinus nonninus perfectus est quain Christus, etsi Chri lus contineat formaliter perfectiones humalitatis, quas Pater divinus. in se complectiMur tantum eminenter.
Objicies ultimo. Aliquod Ens est malum 3 nulti enim sunt mali homines , V. g. Ergo
onum non reciprocatur cum Ente.
Distinguo antecedens. Aliquod Ens est natum, in quantum caret aliquo esse sibilebito , concedo: in quantum est Ens, nega. Nam ut ait S. Τh. art. Cit. ad secundum Vultam Ens dicitur malum , in quantum essiss a seed in quantum curet quodam esse. Si- ut homo dicitur malus , in quantum earusse Girtutis , ct oculus dicitur malus, in quanum caret acumine visus : unde quidquid inaἰum est, qua parte malum est, non est,
320쪽
malus amicus non est amicus , sed proditor :malam pharmacum , non est pharmacum, sed venenum. Hinc secunda parte Ethicae docuimus malitiam Moralem in mero defecta consistere.
mus , quaedam de ipso Ente in communi praemittenda sunt. Itaque duo erunt hujus Partis Tractatus , Prior de Ente in communi; posterior de speciebus Entis.
O3jectum Metaphysicae est Ens reale , ut
diximus, in disputatione prooenuati: nihilominus , quia eadem est scientia contra io 'r', disputatione de Eate reali, alteram sv bjiciemus de Eate ratioutS.