De sexti decimi saeculi in Francia artibus poeticis ..

41쪽

prosopopoeiae ipsam carminis perpetuitatem distinguant. Sed illa tempestate personas in eclogis Vate plerumque inducebant itaque communis dialogi nomine bucolica omni

que dramatica genera, quae tum nota erant, Sibiletus complectitur. Jamdudum erat, ex quo pastorale carmen poetae nostri colere coeperant Μ. Scaeva Satellusque, ut jam antea memoratum est, ejusmodi poemata, ne res altius repetamuS, non Semel condiderant Marotus autem in his plurimas sibi laudes conciliaverat. Omnes illi poetae et ceteri, qui idem genu tractarunt, bucolica nunquam ab

Allegoria Separant Maroti eclogis, quae pro hujus poematis exemplaribus judicari possunt, penitus convenit Sibileti definitio nihil enim aliud est, si huic creditur, hoc poesis

genus, quam alternum inter duo pastore carmen, qui, per quaedam involucra, de regum morte, de temporum

casibus, de reipublicae mutatione inter se colloquuntur l . Duo alia genera, amarbi quoque culta, Sibiletus describit poema gallice uilason dictum, quod perpetua laude vel continua vituperatione constat πι, et veterem illam satiram 3 , quam prisci Galliae poetae si statraste

vocabant. Hujus generis sarraginem in omnibus uniuscujusque vitiis versari docet quo autem absurdiorem SSemale inter se cohaerentium Sermonum quaSi contextum, eo elegantius fleri poema. Rusmodi opus Marotus, ut relatum eSt, tractaverat Sed novam ei Vim novo cum nomine 4)incusserat hac enim sententiarum destinata obscuritate tectus, inimicos impune lacessendi copiam sibi ipse secerat. Haec Sunt genera quae a Fabro ignota, Sibiletus definitet commendat, si iis epicum carmen adicimus, de quo pamcissima tradit hujus enim naturam adeo prave intellegit,

ilis Dialogue entre hergers, traitans Aous propos et terme pastoraux, mori de Princes, alamitsi de temps, mutatio de sipublique et telles hoses ous ali gori clatre. N

42쪽

ut poema de os inscriptum ab Iliade et Eneide non

Secernat.

In quartodecimo postorioris libri capite de translations sive conversione disserit, quam pro peculiari quodam g nere ipse et ejus aequales ducunt. Multi jam sunt anni, ex quibus poetae nostri, desertis nondum domesticis moribus et exemplis, aliquid tamen majus et gravius in antiquis litterarum monumentis inesse Suspicati, Latinos Graecosque scriptores in Suam linguam certatim transserunt Heroetus

Platonis Androgynum gallice verterat et Ovidii artem amatorium: Satellus Euripidis Helenam i et Iliadis duodecim primos libros Pelletarius Flacci artem poeticum,

Vurgilii Martialis, Homeri, etrarcae quaedam Opera Octavianus angelasius Odysseam, Eneida I Forcadellus MaroniS, Nasoni multas partes Marotus denique primam Vergilii eclogam transtulerat et Catulli nuptiale carmen erat imitatus Antiquitatis cultus et imitatio tam Veheme ter illa tempestate vigebant, ut nihil mirum sit, quod Veterum exemplarium comersioni tantum Artis poeticae scriptor conserat. Conversio, inquit, est frequentissimum poema, et poetis doctisque lectoribus ideo gratissimum, quia magnum SS Opu Omne arbitrantur, Si quaecumque antiqui vates invenerunt sermonis nostri quasi colore

induantur Ipse autem Euripidis Iphigeniam verterat. Non longum quidem temporis spatium inter abrum

Sibiletumque interpositum est multum tamen commutatameSSe OStrae poeSi rationem non negari potest. risca genera paulatim obscurantur nova florere coeperunt, quae mox Omne poetae, O ard duce, certatim colent. Nobiliores sensus spiritusque domesticam a sumpsit Poesis

43쪽

a Sibilet pro sollerti quodam artifici lusuque, velut a Fabro, non jam putatur ei communem cum Virtut ipsa Originem assignat utraque, ut aIt, a prolando illo caelestique abysso orta, quae Dei ipsius sedes est l). Pro Voc bulo si rimeuro, quod Superiorum temporum artilicibus plane quadrabat, poetae nobile generosumque nomen Sufficitur mythmorum tantummodo varios modo Faber ed cuit Sibileti vero Ars poetica a veris vatibus non abhorret. Domesticam hic poesim, quae inanibus praestigii corruptii. omnem priscarum aetatum dignitatem amiSerat, Graecorum Romanorumque imitatione retus, ad salubriorem cultum revocare velit. Memorat 2 eclogam a Graecis inventameSse a Latinis usurpatam, a Gallis assumptam dramaticum poema Vulgo u moralite dictum vetori tragoediae ideo simile non absurde judicat, quod grave praecipuaSque res Scaenae committit itaque, si tristem semper exitum illud haberet, nihil prope inter utrumque genus intereSSel. Ostram ver comoediam, gallice u arce η Vocatam, a latina

comoedia penitus distare non ignorat, Romanisque mimis haud dissimillimam hanc esse recte ducit '. raditis brevibus de opic carmine consiliis, quod magni operis appellatione designat, hortatur poetam ut Homeri aroniSque vostigia sequatur et ad eorum exemplar sese flectat 4 .

Veterum enim reverentia adeo jam vigebat, ut ab iis non modo Varia poeSi genera, sed etiam Versuum ipsam rati nem mutuari quidam tentarent quam quidem audaciam

recto Sibiletus vitupera I idque carminum genus tam

absurdum apud nos esse judicat, quam si Graeci Latiniquo vates carmina, nulla prosodiae ratione habita, componere voluissent. Quotiens vero antiquitatis imitatio cum Gallicae

44쪽

lingum poesisque disciplina conciliari potest, eam Veli mentissime commendat ac praecipit. Non in capite vatem allocutus si V lim, inquit, te Graeci Latinique sermonis intima notione penitus esse imbutum eae enim sunt om- cinae, ex quibus optima scribendi tanquam instrumenta ducimus l) Ρroximam quidem aetatem non occupat Sibiletus, nec Ronsardi Pleiadisque proposita consiliaque jam tum praesumit pangendorum enim Versuum artem potius demon trat, quam ex intima poesi ratione et quasi visceribus praecepta ea, quae tradit, hauriat quanquam Graecae Romanaeque VetuStatis non est ignarus, multum tamen abest quin eam percalleat minus dramatica Veterum genera

novit, quam ut aliud quicquam possit, nisi longinquam incertamque intor haec et gallicas sabulas cognationem deprehendere de epico genere nihil scribit, quod non vagum sit Aristotelis poeticam ignorat Flacci Vero, quem tamen bene noverat 2 , ne minima quidem mentio apud eum invenitur. His temporibus Sibileti opus aptum est, quibus domesticamus nihil aliud quam primum signum exspectat, ut latiorem sibi campum ipsa aperiat. Jam a

Fabri aetate multum profecit nunc vero majora etiam conari ardet, nobilioremque audaciam sumit. Hos Francicae poeSi prosectus recentiorum Vatum greX, qui Superiorum hereditatem tanto contemptu abdicaverunt, nimis oblivi cetur. Sibiletus, ut constat, societatem cum his postea

fecit nihil vero in hoc mirabile gallicas enim litteras

p0etae, quos pro magistris habet, jam tum restaurare coeperant, idque curriculum patefacere, in quo Ronsardi ingenium liberius mox exsultabit. Uno post anno, quam Artem Sibiletus emiserat, me

sionem et illustrationem Franeis lingiti Bellatus edidit,

45쪽

in qua nova quaedam poesis Orma ratioque expresse describitur. Ab hoc opusculo sumit initium illa litterarum restauratio, cujus tot indicia jam apud Sibi letum appar bant. agis quidem notus est libellus, quam ut illum excuter necesse Videatur ceterum nihil in eo, quod apud posteriores Artium poeticarum scriptores, de quibus infra disSeretur, non reperiamus. Sed pauca dicenda sunt doFontano illo, qui opusculum quoddam, Quintili censoris nomine, adversus Bellai vix editam mensionem composuit. Fontanus eandem, quam Sibiletus, disciplinam sequitur. In libelli editione, quae septuagesimo sexto seculi anno emissa suit, Quintili censurae adjunxit ipse Artis poeticae compendium quoddam, ubi posteriorem Sibileti librum in breve cogere satis habet Maroti discipitius est, qui ejus patrocinium in dubiis rebus plurimi secit l). D Fontani Vita quae accepta Sunt repetere non multum interest R. Opusculum, de quo Solo hic agitur, proximo anno composuit, postquam Detentionem Bellatus ediderat. Nulli ordini adstrictus, Bellai vestigiis insiStit, et, quaecumque mendosa ipsi Videntur, prout Occurrunt, notat. Quidquid autem reprehendit, tum ad linguam pertinet. tum ad nova OeSi genera, quae ex antiquitate arcessi Defensionis auctor uSSerat. Vocabula quaedam non recipere Vult FontanuS, quae, RHellato in nostram consuetudinem illata, vel exciderunt 33, vel etiamnum in communi more Versantur 4 multas translatione carpit, qua dura odiosasque esse putat di ad minutula tam curiose mentem advertit, ut orthographium ipsam reprehendat φὶ Jam vero haec subtiliter pedi

46쪽

sequi desinamus Queritur imprimis Quintilius censor, quod hanc illustrandae linguae viam Bellatus ostendit, si Graeca, Latina Italicaquo verba Francis vates adhibeant 'audenim, ut ipse an defenditur hoc pacto lingua vel illustratur, sed offenditur et elevatur l). Non immeritum id

crimenta Vocabula tamen, quae Bellatus ejusque amici ex antiquis sontibus detorsere, non ita multa sunt, ut accusari jure possint, quod domesticum sermonem vitiaverint. Sed latendum est non absurde Fontanum indignari, quod p ticam linguae consuetudinem a vulgo alienare 2 Bellatus velit, ut doctis modo eruditisque auribus accommodetur. Quantum ad nova poesis genera attinet, Bellatum censor incusat quod mores a majoribus tradito repudiet, priorumque atum opera dedignetur uo accuses a grandior et tres ingratement ignorance de O majeus, te queis 'on est ne imples 'ignoran ny des choses, nydes parolles. Guill de Lauris, Jean de evng, Guill Alexis,l bon moin do 'Yre, essire Nicolas remo, lain Chariter, illon, eschino et lusieurs uires 'on pasmoin bien scrit e la langue de leur temps que nou a presenten in nostreis 3). Queritur deinde quod epistularum genus Bellatus fastidit 4); elegos contra, quos hic commendaVerat, Ob hanc causam excludi vult, quod nulla vis in iis sit, nisi ut legontes maestitia inciant *; da vero nullum Opus esse contendit, cujus Vicem apud majores nostros rectissimo cantilena impleverit 6ὶ sonetia denique nullius pretii esse amrmat, quod Miliora sunt et in mediocrium poetarum artem cadunt T).

47쪽

Quamvis enim in novos vates ideo invehatur, quia a communi hominum consuetudinem poesim avocant, nihil Fontanus mirari solet, quod non arduum Spinosumque Videatur. Nullam ob aliam causam priores vates aestimat,

nisi quod in subtili multiplicique arte versati sunt eo pulchriora poesis genera judicat, quo dissicilioris molestiorisque Operae si 'autant Son plus beau quo do dii licito 1acturo l) u Excellence de vera et ligatures, nombreuso multiplicatio de cadences unisonante et argute rentree, restain et reprinses ave la majeste decla chos traiciee, tesmoignent a magni licence et richesse de nostre languoet lainoblesse et felicite des sprit stancois η ζ. Eandem ob causam Bellatum reprehendit quod ambiget- rhythmossastidiose respuat rejettes la plus exquis sorte deryme que nou ayonS... et en cecnt blasmeministblement Meschinoi,Molinet, Creti et aroth 3 . Immo recentiores poetas non Semel accusat, quod priora poesis genera

propter dissicultatem abominentur dis liculte os equivocque les te aici rejeter 4 . Fontanus pro ultimo paene inter hos poetas haberi potest, qui ad priorem saeculi partem respiciunt, nihilque aud cius institui jam velint itaque aliquam do illo mentionem

faciendam putavimus, quamvis nullam proprio Artem poeticam scripserit. Nihil utcumque profecit acerba ejus censura mox enim ROnsardus ejusque amici exspectationem, quam Bellati Deferato moverat, certatim expleverunt tum vero tantis ipsi laudibus floruere, ut superiores cuncti poetae vel summa in perpetuum oblivione ac lastidio, ut ipse Fontanus, opprimerentur, Vel ad eos, ut Sibiletus, de quo supra dictum est, et Pelletarius, de quo jam dicetur, Sese serius ocius adjungerent.

48쪽

Quamvis Pelletarii vita in duas partes distribui possit, quarum una ad Marou.

altera ad Ronsardi tempora reseratur huic tamen multo potius Artis poeticae scriptor se applicat. - opusculi summarium : de poetico Sermone, Omnia noVa, quae recentiores poetae in nostram linguam induxerant, summa diligentia Peli tarius tuetur ac commendat. - De poesis ornatibus. - De diVersorum Versuum usu. - De sminibus Latinorum ritu conditis. - De Variis poesis generibus: priorum vatum poemata unditus respuuntur. - Pelletarius Pleiadi Spes volu tates, consilia exprimit, sed antequam nem iis imposuerint recentiores poetae. Ronsardus nullam poeticam condidit, hoc Saltem nomine non indignam. - Lauduni Ar poetica, cujus breve compendium proponitur, tanquam bisormis est; ut enim prior pars ad priscos Galliae poetas ac genera pertinet, ita posterior Ronsardi Pleiadisque disciplinam sequitur. - Singularum Artium, de quibus supra dissertum est, summa vis atque indolea breviter recognoscitur.

Pelletarius, ut jam antea memoravimus, unus ex illis poetis est, qui ante RonSardum, reparandae renoVandaeque poesi nostrae operam dederant. Idem Bellato Suasit, ut Smettorum genus coleret idem primas Ronsardi das in vulgus emittendas curavit immo rancicae odae princeps auctor suisse a Colletetorii dicitur. Iurisconsultus, medicus, philosophus, mathematicus, omnibus scientiarum partibus aequabilis, si doctiis cognomen inter cunctos ejusdem aetatis poetas acceperat. Rus Vitam, quae in multa casuum varietate jactata est, hoc loco narrare Supervacaneum

videtur ' Illud tantum meminisse refert, elletarium in

priore aetatis parte carmina composuisse superiorum Vatum disciplinae et exempli accommodata, Sed pOStquam RO Sardus ejusque amici poesis illustrandae signum dedissent, in recentiorum poetarum gregem, ut paulo Superius di tum Si mature conceSSisse. Quinquagesimo quinto saeculi

49쪽

anno Artem poeticam edidit, septem jam innis postquam Detensionem et illustrationem franelao linguae ollatus emiserat. Itaque, quamvis ejus vita in duas partes distribui

possit, quarum una ad aroti, altera ad Ronsardi tempora reseratur, huic tamen multo artioribus vinculis Artis posticae auctor sese applicat. Τotum opus in duos libros divisum. In priore, poesis et vetustatem et excellentiam Pelletarius, ut Sibiletus antea, magninc praedicat tum vero de natura et arte disserit, poetam cum Oratore confert, de imitatione et conversione praecepta tradit, gallis vatibus praescribit ut domesticum sermonem non dedignentur. Haud Spectat ad nostrum propositum haec prioris libri capita persequi vix enim ad quamlibet poeticam pertinet, utra phas Valeat, naturane Sine arte, an ar Sine natura, Verbosius disputare, vel quid inter oratorem Vatemque intersit, quae ero inter poesim dicendique acultatem naturalis cognati deprehendatur, longa perosaque disceptatione anquirere. Ceterum nihil in his communibus locis invenire potest, quod ipsi elletario vere sit proprium. Gallicam dehinc linguam Artis poeticae scriptor explorat, multumque ac diu in hac quaestione immoratur ex quo enim recentior vatum proventus ad ditandum sermonem animum adverterat, nulla scribi poterat Ars quae non omnes patris linguae opes diligenter investigaret, doc retque quot et quibus modis augendae et amplificandae essent. In iis omnibus, quae ad Sermonem attinent ne Valkelinus quidem, cujus poeticam mox perpendemUS,Ronsardi praecepta consiliaque majore studio quam Peli tarius exsequitur. Ad hoc omne ingenium contulerat Plei dis princeps, ut poeticum quendam sermonem fingeret, aprosa oratione diversum cunctae ero ratione modique, quibus hoc propositum assequi hic tentaverat, docet ipse Pelletarius et maxima diligentia praecipit. Vocabula Graeca Latinaque consuetudine assumpta, quibus modeste

50쪽

semper usum esse Ronsardum constat, poetis ornandae limguae cupidis primum commendat is Quae, ut aIt, in honorserunt, Si parce detorta, a domestico usu non abhorrent nu Equidem, addit, Verba ponere non dubitabo qualia sunt regnicol , imo etiam repulae, quamVis in communi nostra consuetudine Vocabulum remune ampridem Versetur unum Ver ad poeticum alterum ad oratorium scribendi usum pertinebit. Inde apparet hanc Ronsardi rationem sibi Ρolletarium adscivisse, qua nobilior, gravior ac magis Vulgari consuetudine remotu poetarum quam Oratorum sermo Ingeretur. Voces ex pluribus Vocabulis compositas probat, quas ad Homeri exemplar leiadis vates rem rant, ut majus epithetis pondus adjicerent Testatur ale tiva nomina substantivorum more jam a poeti recte USU

pari lin, vel adverbiorum partibus ossicioque indui η.

Flacci auctoritate nisus, prisca verba, quae situs informis desertaque Vetustas premunt, in communem loquendi usum revocare jubet poetas, inter quae unum refert, quod nunc

etiam Gallicus sermo usurpat I). Item de VocibuS, quae variis olim Gallis dialectis propriae, ampridem ex legitimo

dicendi more exciderant Immo, inquit, o Provincialia quidem aut Vasconica verba reicienda sunt, quae praeSenti nota signabimus omnia enim vere gallica sunt Vocabula, quae quidem intra regni ne adhibentur 4 . Francicae linguae usum, quod ad Verborum struendorum rationem spectat, Ronsardus ad Latini sermonis similitudinem revocare tentaVerat, quam a quinto decimo saeculo magis atque magis deseruerant nostri scriptores: elletarius et ipse queritur quod nulla vocum collocationi libertas relicta est huic vitio, inquit, ille qui mederi conaretur, optime de domesticis litteris promereretis. Omnia denique nOVa,