De sexti decimi saeculi in Francia artibus poeticis ..

91쪽

pariter et comoediae congruunt, paucissima aikelinus addit comicae fabulae propria. In primo libro, octo syllabarum versus huic generi assignat in tertio priecepta tradit. Intre partes, praeter prologum, ab eo distributa est como dic in prima sabulae argumentum poeta Sic exponit, ut exspectatio OVeatur non ero impleatur secunda nihil aliud est quam totius argumenti implicatio ij tertia autem involuta omnia evolvit et enucleat. Cum vero aikelinus se profiteatur Artem poeticam ideo Suscepisse, ut vates regeret η, mirum fortasse videbitur, quod de comico g nere non plura, non certiora tradat. Nihil enim in his docomoedia praeceptis, quod valde poetis prodesse possit concinna quidem est partitio, sed ante omnium Oculo pOsita 33. Laudanda tamen esset potius quam Vituperanda Valkelini modestia, si alia ei causa assignari pOSSet, quam inopia quaedam ac penuria. aucissima enim apud Aristotelem de comici generis natura inveniuntur ceterum, ne una quidem Diphili, Philemonis vel ipsius enandri fabula Supererat, ad quam HS ipsi flectere sexti decimi saeculi

poetae poSsent nulla autem ex Aristophanis comoediis, quae in manu hominum pervenerant, Gallicae Scaenae apta erat Latinae quidem sabulae minus a theatro nOStro abhorrebant, aikelinusque ipse animadvertit Gallos poetas ab Aristophane ad Romanos vates jam ex principio defecissei4);

gnati quaedam deprehendi poSSit, totum comoediae genus in alienigenarum vatum imitationem cadere nullo modo potest. Tragoedia hos animi motus et assectus omngere solet, qui ad omnem humanitatem pertinent comoedia vero

92쪽

domesticis cujusque geniis moribus imbuta adeo est, ut ex patrio domicilio non emigrare possit, quin peregrina inS lensque videatur. Nulla alioqui erant in iragico genere

vernaculorum Vatum VeStigia, quae aequale Poetae Sequerentur mysteria enim, nullius plerumque protii a legitima tragoediae specie longius aberant, quam ut aliquid ex iis hauriri posset comicum contra genuS, quamVi hoc nomen media in aetate non usitatum suisset, quibusdam quasi radicibus, putri Soloraxis innitebatur jam praecipuas recentiori comoediae personas adumbraverant prisci Galliae poetae, quale Septimo decimo saeculo Mo'erius absolvit. Itaque Sexti decimi Saeculi comoedium, etiamsi Aristophanem rarius, lautum Saepius ac Terentium imitetur, neque graecam neque latinam SSe vere aflirmari potest ex comici media aetati generibu manni et quam ViSJodellius Grevinus ceterique haec in prologi exagitent ac derideant, inde tam se et subularum argumentit et person rum more deducunt. Quapropter comicum opus libertato semper uSum eSi quam rugiet Vatibu nunquam conce Sere Artium poeticarum Scriptores Angustioribus terminis hanc licentiam cohibere et domestica comoedias in arti rem veterum imitationem invita compingere non tentavit Vaticelinu S. 3' De tragicoeom BdM. - Tragicocomoediam deflniendo explicare satis habet alkelinus, quin in Scaenam nostram nuperrime inducta erat Octogesimo enim Saeculi anno primam hujus generis subulum i Garnerius docu0rat. Fit tragicocomoedia, inquit Vaticelinus, Quandri y a d meurire et qu'on volt touto is Qv'li iam soni contoniles plus grand et les rois n. Brevis haec os delinitio et ad rem Satis accommoda Veterum auctoritate paene insolitum genus tuetur aikelinus:

93쪽

Euripidis Ionem, Orestum, Iphigenium, Helenam, Alce

tam testatur. 4 De pastorali carmine. - Pastortile carmen Sibiletus, ut antea dictum est dramatico gener adjungit sexti decimi enim saeculi eclogae quianquam Scaenae non deStinatae, personas plerumquρ inducunt alternis vicibus interloquentes. Ante RonSardi tempora natum esse cultumque in Gallia bucolicum carmen memoravimus, cujus tiri inci sum et multum ab ipsa veritate abhorrentem Speciem ac formam arotus, Vergilium ocentioresque Italiae poetas imitatus, domestico solo insevit. Hunc bucolicorum sucatum colorem nostri deinceps vates retinuerunt BellaqueuS. ii naturae pictor, i in paStoralibus poematis Optimates regesque inducit opilionum vestibus indutos RonSardus,

quamvis amoeni ruri rivos, nemoraque et Saxu muSCO circumlita amet inaffectatoque saepius lepore in carminibus depingat bucolica tamen ad lacticium idem genus accommodat. In illis enim Catharinae edictem vel Caroli noni laudes plerumque celebrant sicis per allegoriam perSonae,

vel simulatos amores mentiuntur elegantibus adeo verSibus ac tam exquisita subtilitate, ut non pastores rustica Vitae consuetudine imbutos, Sed aulicos, Omni morum Sermonisque urbanitati et munditiae assuetos, in Scaenam prodimappareat.

In Valkolini Arte nulla de bucolicis praecepta Tertio libro ejus generi origine memorat, gloriaturque tum quod eclogas in Franciam ipse intulit, Et comageo estoit reste apolitain Quandiasteu de premier surcies rives duaelain

tum i quod versibus proSam in hoc opere princep ud

94쪽

junxit. In primo libro, postquam de Variis cujusque Vatis officiis disseruit, his illa addit I 'un attine satyre et Pautremne idyllis

Quid usqu'aux petit chantides pasteurs a'humi lis. Hanc ipsam vocem Boiseus in Arte poetica eidem Oem tum generi aptat Telle, imabie en son air, mais hu ble dans Son Style,

Dolt clater sans pompe une legante idylle lin.

Si ex uno verbo quid de pastorali poemate sentiat alk linus judicare liceret, dici fortasse posset eum Sinceriorem veritatis colorem in hoc genere desiderasse Ad levissima enim pastorum carmina descendere, quid est aliud quam fucatam priorum poetarum elegantiam repudiare et ad rusticorum morum simplicitatem bucolica revocaret Sed ipsa aikelini in eodem genere opera non sinunt, ut illum credamus alia de eclogis ac poetas aequales SensiSSe. In his carminibus, quae undeviginti annos natus edidit 23, politissimi urbanissimique pastores Normannis Silva et

gantissimis versibus resonant. Μittamus vero prima haec juVentuti poemata, cum ea, quamVi magnam admirati nem Oncit Sent, Omnium operum corpore, quod ipSequinto septimi decimi saeculi anno edidit, quaSi paeniteret, excluserit. Quod ad Idylli spectat, pastoralibus aequalium

vatum poemati longe praestant. Ipse in praelation Qno d'idyllie, inquit, 'a semble se apporter ieu ames dessetns, d'autant qu'il ne signine et ne represente que diverse petite image et gravures en a Semblance de celle qu'O graV aux lapis au gemme et calcedoineS, pou SerVir quelquelmi de cachel , Haec destnitio ad idyllium pertinet, quale compoSuerant veteres et ipsa aik lini carmina graecarum eclogarum odorem quendam red

95쪽

lent. Sed tamen non haec eat vera sinceraque bucolici poematis natura in his quoque putidio Sermo eSt, exquisitiores sententiae quam ut in pastorum Vitam incidero possint ij. Quamvis ingenuam rusticae poesis venam multa in opere signincent, ad bellulo a Stram pastores, quae post aliquot annos edita fuit, potius quam ad Theocriti BMoliea, totum volumen referri debet. IV DE DIDACTICO GENERE. - 1 De proprie idaetim poemate. - Hoc genus levissime aikelinus attingit. Illud praesertim notandum videtur, didacticum poema ab eo duci pro medio quodam inter bucolica picumque carmen genere; itaque ad id opus hunc poetam Ocat, cui, quamvis heroicum non Satis Spiret, majus tamen altiusque ingenium est, quam ut intra bucolicorum ne Sese contineat. Sila'une longue alatne uniel euvre tu euxΡarsatre our passer jusqu'aux dernier neveux, Chante d'un air moyen, non te queri'heroique, Ni si bas descendant que te vers bucolique, Mais qui de run et Pautrem ver enlaSAera

Qui tantost s'glevant tantost s'abaissera 2 . Nobis inserius 3 exploranda erit Valkelini Ars poetica,

non jam qualia praecepta documentaque tradat, quaeSituris, sed quomodo didacticum ejusmodi Opus animo conceperit. 2 De Epistula ac Satira Epistulam elegosque arti S-sima cognatione inter Se contineri SibiletuS. ut supra memoratum est, putat Epistulae Pelletarius non incuriosus QSt, Satiram Vero pro opere nullius momenti habet. Alterum genus arotus primum in Gallia tractavorat ejus 'μro nunc etiam seruntur multae prope persectae epistulae.

Alterius usque ad Ronsardum ejusque discipulos insolens

96쪽

nomen apud nos fuerat. Recentiorum quidem Vatum plura carmina pro Veris Satiris judicari debent Bellati Iuli spoeta, Ronsardi Vibilatu Dryos, de temporum aerumnis Sermo, multa etiam Rapini, PuSSeratii aliorumque poemata. Sed nemo ante Valkelinum justas ac legitimas Satiras, hoc nomine inscriptas, ex deSiinat composuerat. Cum igitur hoc genus galliem poesi primum ipse intulerit, mirum videri potest quod in Arte tam pauca de eo disserat. Νεc plura de Epistula, quam Satirae sociam adjungit Virumque opus in tertio libro aggressus satis habet ad Horatii exfmplum poeta vocare, recteque interpretari quid inter Romani vatis satiras et epistulas interesse videatur. Au Satyres il lacho Arrachor de nos coeurs es vices qu'il attache, Et quo io ut aia contraire avx Epitres ii eut Metire et planter en nous totales verius 8'iliout si .

Cum vero universo utrique generi propriam Vim ac naturam reddere vult, discrimen quoddam attingit, quod ad primam tantummodo speciem attinet. Uno Epistrem'eScri au perSonne abSenteS, La Satyre se di au personne preSentes. Ceterum, Flacci exemplo, communi Sermonim appellations Epistolas Satirasque nuncupat Et pourroient proprement Soubile nom de Sermons S rangeritSement. Cum igitur eadem Sit amborum operum materia, restabat ut extraneis discriminibus ea distingueret.

V. DE LEVIORIBUS OEMATUM GENERIBUS. - De F

grammate. - Ex cunctis leviorum poematum generibuS,

quae aikelinus in Arte aggreditur, epigramma Solum ex

97쪽

veterum imitatione arcessitum erat. In hoc genere Sibiletus et Pelletarius diu immorati erunt ea, quae tradiderant Superiores Artium scriptores iisdem propo verbis aikelinus repetit Surtout breve et 'entrante et subtile olle soli. Elle sentcl'Ηeroi et lientiu Satyrique Tout grave et mo queus elle enseigne et Si pique L'Epigrammem'estant qu' uti propos accourci, Comme uno inscription coui te on rescrit aussi l . Haec deflnitio, quae quidem recta est, nihil sane novi affert illud solum mirabile videri potest, quod heroicum opus epigrammata aliquando contingant; sed nemo nescit quam longe lateque epigrammaticum genus apud Veteres pateret hoc enim nomine Vocabati quidquid monumento cuilibo inscribi solebat nec dubitari potest quin eam epigrammati vim subiciat Valkelinus. Si recognitis omnibus poeticae generibus, quae in Arte destniuntur et explicantur, brevis quaedam conclusio jam ducenda est, illud ante omnia manifeste patet . aikelinum, uti decebat, gallicae poesis imaginem istinxisse, qualem saeculi fine sese habebat Sua quidem poetae sunt peculiaria Studia, nec Omnem propriae voluntatis inclinationem ut planius in alio capite 2 explanabitur, ex animo ac mente abdicavit sed omnium reteceptorum, quibus Singula poemata Subicit, nullum paene ex Ronsardica disciplina

non haustum esse clarius apparet, quam ut ultra insistere nobis opus Sit.

98쪽

TERTIUM CAPUT

DE GALLICAE POESIS APUD V KELINUM HISTORIA

Faber Sibiletus, Pelletarius domesticas antiquitatis ignari et incurios erant: Varietinus contra, quamvis velut Pleiadis discipulus, mediae aetatis opera gen raque parvi aestimet, ea summa diligentia memorat et persequitur. - De et rihus Galliae bardis. - De vernaculae linguae originibus. - De hvmmi nostr rumque versuum inVentione. - Do Variorum generum initio. -- Quid alkelinus in effingenda gallicae linguae poesisque historia ab ejusdem aetatis criticis, et praesertim a Cl. Fauchetio sit mutuatus. - Domesticae vetustatis, quantum tempora serebant, peritissimus, quidquid alienigenae populi, Itali imprimis a prioribus GalIiae vatibus olim mutuati pro suo vindicabant, mittis suae laudi hus Valkelinus adjungit: γricorum carminum, heroIcorum poematum, rhvinmilpsius inventionem non immerito patriis poetis attribuit. - AEquales Franciae vates Italis vatibus opponit, inmo anteponit de laudibus, quas iis libentius donat, aliquid decerpi profecto debet sed, ut judicia, quae de Ronsardo elusque discipulis seri, non aikelini prudentiam dedecorant, ita domesticae poesis notiones, quae in Arto poetica recolligi possunt, quamvis multi sint loci, hi tota erret via, eruditam elua diligentiam manifeste testantur.

Ad graecae latinaeque poesis historiam jam non reveri mur. De antiquorum vatum Operibus non recte aikelinus saepius judicat Homero Maronem anteponit Senecae tragoedias multo pluris aequo aestimat, Gallisque vatibus imitandas proponit multa alia jam recoluimus ubi peccat. Sed quaecumque de antiquitate aequale acceperant, percallet Aristotelem Horatiumque penitus tenet, et, quotiens alicvius poematis praecepta tradit, non Solum exempla refert ex Graecis Latinisque litteris petita, sed etiam Singulorum generum sontes a prima usque origine persequitur. Ese tamen notiones apud eum modo inveniuntur, quae aequalium poetarum prudentiam non excederent. Quod vero gallicae poesis initia progressusque tam diligenter repetat, Summopere laudandus est, ceterisque ejusdem aetatis vatibus longe antecellere Videtur. Ρriores illi poetae, quorum Artes excussimus, domeSticae antiquitatis ignari incuriosique sunt. Faber nulla prope genera, uua nOStrae OeSi monumenta curat, nisi quae novissimis mediae aetatis temporibus communi poetarum

99쪽

in consuetudine posita erant. Sibiletus patrias litteras nu quam altius repetit quam ex quarto decimo saeculo Immo cuncta Superiorum Vatum carmina, praeter poema de Rominscriptum, penitus ignorat. Duodecimi tertiique decimi saeculi heroIca commendat quidem elletarius, sed nihil prope tradit, quod ad haec pertineat. leia autem, cum pro nihilo ducat quidquid a graeca et latina poesi alienum

est omnia mediae aetati opera pariter aversatur. Ne

Bellatus quidem excipiendus. Verum est illum in Defm-sione sic poetam hortari si Choisis-mo quelqu'un de ces

rabie liade u ne laborieus Engide. ejusmodi personae non ad priscam epicorum Vatum aetatem pertinebant, sed potius ad haec tempora quibus, omissis Caroli magni, Ortandi ceterorumque praeclare gestiS,icta celebrare persona commenticiaque sabularum argumenta tractare nostri poetae inceperant. Oblivione igitur ac silentio jamdudum OppreSSa ac S pulta erant quaecumque veteres Galliae vates ediderant, cum Arti poeticae aikelinus animum adjecit quo magis ei gratulandum est, quod ex tenebris tot monumenta, domesticae poesis propria, Vindicavit. Nec modo heroIca commemorat, Sed etiam cetera genera, quae majores nostri coluerant ex primo litterarum nostrarum initio usque ad priorem sexti decimi saeculi partem persequitur. Non ea quidem plurimi aestimat neque anagrammata nequea εστ α recipit ut Sont ruit abortis l poetas hortatur ut prisca genera deserant ui nos Vieu chantaroyaux decharge te sardeau Oste monia ballade, oste moylo rondeat '. mitatur quod veteres Galliae Vate proavos nostros delectarint v I 'innocent age De nos bona Vieux mulois estimoi te ramage De nos premiere romanis

100쪽

Paris vec peide aison 2 . Sed quamvis Vernaculam antiquitatem, ut Ronsardi discipulum decet, aspernetur, quidquid do prioribus Galliae poetis accepit, maxima diligentia memorat. Itaque, si quaecumque de avitae vetu tatis monumantis passim in tribus libris spuma sunt ac disseminata colligenius, totius nostrae poeticae ab remotissimis originibiis usque ad aequalia exii decimi saeculi tempora imago quaedam, vix adumbrata quidem et saepius mendosa , eitingetur. In tertio libro des ipsis longinquiorum aetatum poetis aliquid attingit. ostquam enim Flacci exemplo docuit, quomodo silveStribus priscorum temporum hominibus vitae Viam poetae primum monstraverint. Orpheo Amphionique veteres Galliae bardos comparat Premierminsi adis nos Polites Druides, Nos Samothes gaulo is nos Bards, nos SarronideS, Policerent la aule 33. Quemadmodum domestica lingua nata sit et adoleverit, non rectejudicat immo Hispanorum Italorumque Sermonem Gallicis ex sontibus haustum esse putat De nostro Cathelanem langue Provenente La langue d'Itali et d'Espagne est VasSallo 4)... Tancre de Hautovillo Conduisant douet stis de laterre fertile Mistis Ροuille et Calubrem vulgaire rancois R. In Gallica versificationis originibus non minus graviter peccat. Nemo enim illo tempore noverat quemadmodum