장음표시 사용
121쪽
Ins Tragratus Π. lcon siideratum , non habito respectu ad legem λdiuinam, ro est licitam displicentiain termi- nare, ut patet in dolore re tristitia. quam lChristus habuit in horto olivarum , non qui- dem de obseruatiora e praecepti moriendi ,sibi a lPatre impositi , sed de difficultate & molestia soperis sibi praecepti, secundum se & praecise
sumpta. - . obiicies seeundo contra secundam conclusionem : Matrimonium & votum solemne sunt inualida , si fiant ex metu cadente in constan-
tem virum : Ergo ea quae fiunt ex metu non sunt voluntaria simpliciter. Antecedens est certum, ut de matrimonio constat ex cap. I
cum & ex c p. kGnien rite Sponsalibus, &devoto solemni ex Trident iussi de Regul Tibus cap. I9. ubi conceditur, ut Religiosi ex metu proseis possint intra quinquennium r clamare, & si probauerint professionem ex lmetu esse facta, quod sit nulla , Consequentia letiam videtur manifesta, nam omne matrimo-
niuin, & omne votum simpliciter volunta, a Ilum, debet esse validum. lRespondeo, concesso Antecedente, nega do consequentiam , 3c ad probationem illius, distinguo Antecedens: Omne matrimonium& omne votum simpliciter voluntarium,debet esse validum, per se loquendo, de attento iure naturali, concedo. Per accidens, & attenta dispositione iurispositivi, nego. Potest enim Ecclesia ponere quasdam conditiones, sine quibus votum aut matrimonium non sint valida, Iquamuis sint simpliciter voluntaria, inter quas una est, ut sunt sine metu : Sicut etiam in in
122쪽
licet fiat coralia parocho , & duobus vel tribus testibus: ideoque matrimonidin clandestinuin, licet omnino voluntarium , inualidum est.
Vtrum eoncupiscentia , seu passio ebemens, causet in oluntarium fecundum et id, sicut metus e
R Espondeo negati te cum D. Thoma hic
art ubi cum sibi primo loco hoc argumento obiecisset: Sicut motus es quaedam lasesio, ita 'O conrupiscentia : Sed metuc causat quodammodo inuoluntarium : Ergo etiam eo cupiscentia, silc resp γndet : Ad primum dicendum quod timor es de malo, concupiscentia vero respic ς boreum ' malum autem fecundum fecontraria Ar voluntati, sed bomim est γοἰuuta; iconfovum : unde met a se habet timor ad cau-fandum inuoluntariami quam eonc piscentia.
Haec tamen doctrina D. Thomae videtur difficilis, & plures patitur instantias , nam eA . perientia compertum est, plura agi per concupiscentiam , quae secunda n se sumpta repugnant voluntati ; ut cum auarus expendit te-cunias ad consequendam aliquam delectati nem, quas secundum se, lectu se ordine ad d*Iectationem , Vellet sine dubio retinere , dolet que non partim de ea rurn expensione. Item in operante ex concupiscentia , vel passione, multoties fiunt istae duae considerationes ; hoc opus est mihi bonum secundum sensum, quia delectabile, & est mihi malum secundum rationem. quia contra leaena Dei: Ergo quando E 6 co:
123쪽
122 Trasatus II. consentit concupiscentiar, vel passioni, sic vir Itillud agere quatenus desectabile sensui, quod nollet illud facere , quatenus est contra radio
Respondeo quod cum D. Thomas articulo citato, post Arii totelem, Nyssenum, & Damascenum, docet ea quae .ssunt m concupiscentia, non esse inuoluntaria secundum quid , sicut ea quae procedrent ex metu, non intendit omnino negare, ei quod ex concupiscentia sit, posse aliqd id imio lito lavi i admisceri, sed tale rere duntaxat huiusimodi init oluntarium non causeri ex concupiscentia , sicut in his quae fiunt ex metu, ab ipso metu causatur . Et ratio discribminis quarn S. Doctor tradit, optima est: nam cum concupiscουn ia ex nulla parte malum resviciat, sed praecise bonum delectabile , non habet ex se inducere ad aliquid voluntati repu- nans ε, unde si in his quae fiunt ex concupibicentia, liquid inuoluntari 3 admisceatur,non est ex ipsis concupiscentia , sed aliunde omnis no per accidens prouenit, E cDntra Vero, cum obiectum metu, sit malum quod diificile p. test vitari , & ideo ut vitetur habet inclinare ad eligendum minus malit, quod secus una se voluntati repugnat, sol, imque eligitur ut conducit ad talem linem , hinc fit ut inuolunt γxium in operibus metu factis. repertum , ipso metu quodammodo ortum ducat,i& non ei per accidens solum adiungatur, scut in bis quae nunt ex concupiszenti .
124쪽
g. III. Vtrum ignorantia causet inuoluntarium e I Gnorantia diuiditur in antecedentem, comcomitantem , & consequentem. Antecedens ea dicitur quae antecedit actum voluntatis , hoc est quae nullo modo est volita , unde ad illam requiritur, qu*d. ille qui ignorat, sufficientem adhibeat diligentian ad eam vincendam , cum tali intentione, ut si ea ablata esset, non produceret effectum quem producit ex ignorantia. Exempli causa, emittita liquis sagittam in aliquem locum ubi est homo absconditiis, ignorat tamen ibi latere hominem, Ze sufficientem adhibet diligentiam ut exploret an ibi sit homo, ea intentione vi si sciret euin ibi latere, sagittam non emitteret: si ille talem hominem configat & interficiat, talis occisio dicitur procedere ex ignorantia
Concomitans vocatur illa quae mere per a cidens & concomitanter se habet ad acctum v
luntatis , & quae neque mouet hominem ad. Operandum , neque illum renaop et seu prohibbet ab operatione, sed homo est ita disposi- tus, Vt.aequaliter & eodem modo operarco . tur, si talis ignorantia no adesset,ac opeiatur cum illa: v. g. si quis Venationis causa cir- . cumeat sylvam, & deprehendat hostem, igno-. xat tamen eum esse hostem, & adhibita prilia
sufficienti diligentia, existimans esse ferant, ibi halitantem , emittit sagittam , & interfici bostem talis occisiq dicitur procedere ex igno-
125쪽
rantia concomitanti, qtita tunc licet ille igrae rei esse hostem, est tamen ita dispositus, ut si illum agnosceret, interficeret. Deia que ignorantia consequens illa est quae consequitur actum voluntatis , seu quae volita' est, quando scilicet voluntas vult ignorare id quod scire poterat & tenebatur. Porro di pliciter ignorantia potest esse volita, primod recte, qtiado scilicet voluntas expres e vult rem aliqtiam ignonare, in liberius peccet ,iuxta illud Psalmi 3 s. Othir lintelligere dix bene ageret, & haec ignorantia dicitur assediaret. Secundo indirecte, quando voluntas expresse quidem non vult ignorare , non tanten curat
ad disicere ea quae potest & tenetur scire , &haec ignorantia vocatrer erasa, quia est voluntaria ob incuriam negligentis voluntatis, quae
e pore eluti impinguatur , & incrassa
tur Dicitur etiam se, quia qui desides
isunt, supini iacere i olent. His praemissis
Dico. ignorantiam antecedentem causare inualu inarium simpliciter , conIequentem voluntarium simpliciter, & irinoluntarituri secunddin quid ; concomitantem vero neque causare voluntarium , neque inuoluntaritim, sed non voluntarium.
prima pars huius assertionis patet , quod
enim cati fiat effectum omnino no litum, & repugnantem inclinationi voluntatis, causat inuoluntarium simpliciter : Sed ignorantia antecedens hoc praestat, ut patet in exemplo supra adducto, proijciens enim sagittam ex ignorantia antecedente , occidit homine quem noluisset oecidere , & quem dolet occidi sie Ereto imorantia antecedens causat
126쪽
anuoluntarum simpliciter. Secunda vero sic ostenditur : Qui vult cat iam alicuius effectus , vult etiam in ipsa catis a effectum ex ea secutum 1 Ergo cima ignora tia consequens sit simpliciter volita, etiam es-fectiis ex illa secutus, erit simpliciter volitus
in illa , & per conssequens simpliciter volun
Q od vero talis ignorantia causet inuoluntarium secundum quid, & sic probatur: Quod sit contra aliquam inclinationem voluntatis, . est inuoluntarium secundum quid : Sed effectus pro leniens eκ ignorantia consequente, fit contra aliquam inclinationem voluntatis: Ergo est inuoluntarius secundum quid . M ior patet, minor probatur. operans cum tali ignorantia, ita est affectus dum operotur , vis adesset scientia, non poneret effectum, Unde allo posito, de adueniente scientia, tristatur;ve patet cum quis non facta sufficienti diligentia, Putans occidere feram, occidit amicum: Ergo Voluntas operans cum tali ignorantia , habet aliqualem ioclinationem in oppositum . Patet consequentia, nam ut ait Aristoteles 3. Et hic.
cap. I. Lorum qui per inscitiam VHuς , quem sincti par iter, in uicus egisse clici rar. Tertia denuim pars, quae asserit igAoran .tiam concomitantem neque causare volunta rium neque inuoluntarium , sed non volunta
rium, patet exemplo supra adducto ; si aliqui
enim a rdenter hostis necem exoptans ,-22 casa per syluam obambulans, credens intersicere feram , occidat inimicum , talis hostis internecio , ex una parte non est inuoluntaria pos,
127쪽
pugnet; non est etiam positive voluntaria,cilai voluntarium debeat esse a principio intrinseco cum cognitione , ille Vero ignoret ibi latere hostem, unde emissio sagittae non imperatur nisi a voluntate necandi feram: Ergo talis eflectus neque est voluntarius, neque inuo uila tarius, sed selum non voluntarius. Ex his intelliges, ignorantiam antecedem
tem excusare a peccato, cum to dat rationem voluntari),sine qua non potest esse peccatum, latequentem accusare , cum, essetius ex illa iecutiis sit simpliciter volitus; concomitam tem vero nec excusare, quia non tollit omnern Voluntatem saltem conditionatam peccati, nec arcti rare de se, quia voluntas non peceat, dum
cmnem debitam & siissicientem diligentiam
Iberiim tripliciter dicitu e , a seruitiite, a coactione, & a necessitate. Non agemus hic de prima veI secunda specie libertatis , sed solum de tertia, quae libertas arbitrii seu indit ferentia appellari selet, de qua egregie Bed- nardus serm. 8 i. in Cantita: Arbitr. lneri est planῆ dimnum quiddton, praefulgent id
128쪽
VTruimur de fide certum est, nam cle ho
mine in primo statu considerato dicitur Gen. I. Faciamus hominem ad imaginEm O similitis dinem nostram , quod SS, Patres ad limbertaterii indisserentiae , quam homo a Deo in Creatione accepit, communiter reserunt, VeTertullianus, Irenaeus, Damascenus, & alij. Nec obest quod etiam plures per Ima Sin MDei in homine intel ligant dominium eius ine Per reliquas creaturas. Coniequens enim est, ut qui habet aliorum dominium , h*beat multo maeis & sivi. unde Tertuli. l. Ut, contra
Marcionem can. 6. He enim erat ut totius
in 'ndi possidens. hamo, non in t r/mis cnim I με .lo usione regnaret, aliorum dominus, tui famulus . Et Nouatianus lib. de Trinit. cap. L. Cum omnia coinquit) iu fervitutem illi de U. D: slsim liberum ess e volui nam ct liber esse debuerat, ne incongrVenter imago Dei seruire . Ex quo probata manet secunda pars, cum
enim imago Dei non fuerit omnino deleta in nobis per peccatum originale, post lapsum Adami, & in stalli naturae corruptae, reman sit in homine libertas indifferentiae, licet non tam persecta, sicut erat in statu iustitiae originalis . Unde Tridentinum sess. 6. can. 3. Si quis .tiberum hominis arbitrium , post Adae leo'
129쪽
ibema sis, Dices primo, Atigrissimis epist. Izr. ad V, talem sic ait: tabcrnim birriuis ad dilige, i dum Deum, striini peccati granditate perdidiamus. Et in Enchir. cap. 3O. Iibem arbitrio
malοῦ ωteus homo, o fe perdiait, sim : E go censet hominem in statu naturae lapsar li- 'bero carere arbitrio , in poenam pzccati originalis . Respondeo August num his locis non intendere per peccatum Adami perditam fuisse naturalem & natiuam hominis libertatem; sed facultatem ad bene agendum expeditam, seu completam bene agendi I peccati vitandi possibi litatem; quia illa habetur per gratiam, Myrim peccato primi parentis perdidimus . Ita
ε lare ieipsum explicat Augustinus lib. I .contra duas epistolas Pelagia n. cap. 2. his verbis: Ubertat quid'm per i per peccatum , sed illa rq α in paradiso fuit, habendi plenam cum im-znoi talitate iustitiam, proptὰr quod nacura bu- mana diuina indiget gratia . Et lib. a. cap. la s. Peccato Adae liberum arbitrium de natura sh minum perisse non dicimur . sed ad peccandum γaleis in hominibu r fi bditus diabore s ad
bene rutem pie que vivendum nou γatere , nisi ipsa , dilun: at bomiui r Dei gratia fuerit liberata se ad omne bonum actionis , cognisiο-nie, sermonis adiuta.
D ices secundo, D Auetustinus in libro operis impersecti contra Iulumum, & pluribas Mi js sn locis, bifronterii indifferentiae potest tem , quam lulianiis&alij Pelagiani, in libertatem inducebat it, acerrime impugnat ,
fum , extinctum esse dixerit, an
130쪽
De voluntarἰo inuoluntaris . II seamque veluti basim , & fontem ; ac nidum haerens Pelagianae reijcit: Ergo talis libertas non potest tribui hominibus in statu naturae lapsae, sine haeresi manifesta, & euidenti cum
Respondeo Augustinum reproba sse libertatem indifferentiar, quam Iulianiis & alij Pelagiani admittcbant, quia existimabant V luntatem hominis lapsi esse in persecto aequia librio, sicut erat in statu innocentiae, & atque Pronam in bonum ac in malum a subindeque negabant liberum arbitrium per peccatum da mi fuisse attenuatum ac debilitatum, & ratione conci piscentiar masis propensum ad b ntim delectabile contrarium rationi, quam ad bonum honestum & rationi consonum , ut te statur D. Prosper in epistola ad Augustinum,
ubi Massiliensium errores referenS , ait: ant , ut quia praeuaricator ideo dicitur nou edi me quia noluit, fidelis quoque non dubitetur ob hoc denotus fuisse, qui ut it in quan- um quisque ad mal um, tan:um hαbeat facultarem ad bonum. parique momen το vim ni se ad vitia ,et vir uxor mouere.
Ad humanorum actuum moralitatem , seu ad meritum demeritum, nou. Afficis libem as a coactione , sed req irit tr. libertas in differentiae .
AEc etiam assertio est certa de fide, &opposita sententia ab In nocentio X. damnata ut haeretica, constatque ex SS. Patri