장음표시 사용
131쪽
II 6 τνamuuae LI. lbris , qui passim docent sublata libertate in. differentiae , actus nostros nec praemio, nec Poena, nec laude , nec vituperio dignos esse. l' Ita Hieronymus lib. 2. contra Iovinianum, lubi alcait : I iberi arbitrii uox .eοudidit Deus,
xcc ad virtures nec ad vitia hece late trahi-
r s ctio quin γbi nec Grai est , nec damum iris, nec eorona es . Quod dictum refert At gustinus de natura Sr gratia cap. s. illudqtie lapprobat ut verissimum , certissimum, atque raotissimum. Et in lib. de duabus animabus Cap. II. ait quod Isa eantant O iu montibias Tastores, se in Theatris Poetae , O indo Π i int reulis, O docti in bibliothecis, O Magiseri in Schol i , O Anti iter in frecris locis , ct in orbe terrca Am genus humanum.
Id em docet D. Thomas quaest. s. de malo art. Unico his verbis: euidam posuerunt quod voluntas hominis ex necestate fe wομet ad aliquid eligendum, nec tamen ponebant qu0d
volunt s cogeretur , non enim omne nectis
tum es Viventum . De qua sententia continuo sic censet di HAEc autem opinio est hier exica, tollit enim γationem meriti in demeriti ab actia ibus humanis. Et in 1. distineti 14. qu. 'art. 3. ait quod ibi tacipit genua moris , ubi primo dominium voluntatis inuenitur : Sed d
minium voluntatis est per libertatem indisse, xentiae , per quam eius potestate est agere vel . non agere, aut agere hoc vel illud , ut docet idem S. Doctor I. p. quaest. 8a. ait. I. ad ubi dicit quod fumus Domini nosγorum qui sum, fecundum quod possumus Me ,εἰ i lud eligere r Ergo libertax indifferentiae est
fundamentum moralitatis , subindeque me
132쪽
Ratio etiam id findet, nam adtus nostri non alia ratione dicuntur morales, nisi quia subiacent regulis morum, &ab illis regulantur; sicut actio aliqua ex eo artificialis dicitur,quodsiibditur regulis artis: Sed actus pure spontanei, & a sola coactione imuirines, non po sunt regulis morum subi)ci , nec ab eis dirigi regulari: Er.onec morales dici. Maioz patet, minor vero sic ostenditur. Cum regula seu lex adhibeatur actionibus, ut eas ab extremis ad medium regulae deducat, fruitia illa adhiberetur actioni quae non est variabilis secundum medium de extrema , sed suapte natura invariabilis, & ad vinim determinata Atqui ac iis pure spontanei, & a sola coactione immunes, iiiiit omnino inuariabiles, & ad Vnum exitia natura determinati, ut constat in amore beatifico , & in volitione beatitudinis incommuni: Ergo illi non postfuit subi j ciregulis morum, nec ab eis dirigi & regulari. Obseruandum tamen , quod ut actus sint moraliter boni aut mali, meritorii vel demeritorij,non requiritur necessario libertas contrarietatis seu specificationis, sed fissicit libertas contradictionis seu exercith; nam eos ipso quod aliquis actu; sit liber quoad exercitium , & indifferens ad hoc ut sit vel non sit, potest cadere sub regulis morum , & pereas dirigi ac determinari. Vnde Christus dum
erat viator, exercebat actus meritorios & mo-xaliter bonos, & tamen cum esset ab intri n1exco impeccabilis , non erat in eo libertas colistrarietatis ad bonum & malum. Item Angeli
in primo instanti beatitudincm meruerunt per
133쪽
a ctum charitatis , qui fuit necessarius quoad specificationem, & liber tantum que ad exercitium, cinia in illo instanti peccare non potuerint , ut in Tractatu de Angelis ostensum
6O. quaest. I. art. I. ait quod actiis sunt in genere moris, ex hoc quod sunt voluntarij: Sed fretus puro spontanei, ut volitio boni ut sic, &amor beatificus, sunt voluntarij , cum sint a principio intrinseco, cum cognitione: Ergo sunt in genere moris. & gaudent bonitate morali Ratio etiam id suadet, si enim amor
beatificus careret bonitate morali,careret ali-
qua persectione quae conuenit amori viae , subindeque esset minus persectus , quod videtur absurdum.
Resipondeo quod quando S. Thomas ait
actus esse in genere moris, ex eo quod sint voluntari j, usurpat voluntarium pro libero, ut frequenter fieri solet , non vero pro spon taneo . Vnde actus puro spontanei, ut amor beatisicus, non gaudent bonitate morali. Nrcyropterea amor beatificus est minus pei fectus hamor viae, quia eadem & maior persectio ea quam habet amor viae, ratione mora litat ista P peritur eminenter in amore patriae , rarione physicae entitatis, & determinationis necessariae ad suum obieetiim. Addo quod amor beatificus non caret absolute bonitate morali, sicut absolute non caret libertate ; quia licet ad Deum secundilin se terminetur necessario,
ad iphum tamen ut est in a Ttu exercibo ratio diligendi creaturas, tei minatur libere, & Vt sic partieirat minalitatem, ut constabit ex
134쪽
mox dicendis de amore beatifico Clixisti. Obijcies secundo : D. Thomas qu. I'. de verit. art. 6. & in 3. sentent. distinet. 28. oti. I. art. 2. ad 2. docet actum chai itatis, quo Christus Deum diligebat dum esset viator, fuisse meritorium : Ergo censet ad merituminon requiri libertatem a necessitate, sed sufficere libertatem a coactione. Unde ibid uri in resp. ad s. sic ait: Etiamsi liborum αἰ bitrium
christi esset dor or minatum ad unum numero sicut ad diligendum Ueum quod non facere nou potest tamen per hoc nu amitti libertatem, aut rationem laudii siue m εγiti , quia in illud non coccte, scd oonte tendit, ct ita es actus fui doniiuus.
Respondeo D Thomam locis citatis suum velle actum charitatis Christi dum erat in via, fuisse meritorium , non prout respiciebat Deum secundum se, quia ut sicerat nece si lius, sed prcut termirabatur ad cit ratia: n &bonitatem diuinam , qualenus erat ratio diligendi creaJuras, prascrtim ratioUales, pro quibus mori dubcbat, quia ut sic erat liber quantum ad exercitium. Sed dices: Eruo perperam assignauit D.
Thomas pro oliendenda libertatς actus dile- et onis in Chrjilo , hanc causalem : Quia in illum non coa cte, sed sponte tendiς 3 sed debemat disisse, quia adhuc respectu i stius actus ut terminati ad creaturas , habet indifferentiam .
Sed nego consequentiansh licet enim spontane itas, seu negatio coactionis, non sit ratiosormalis fundans in dilectione Christi Ludabilitatem & meritum, est tamen ratio pel mit tendi
135쪽
π o Tranatur II. tendi in eadem dilectione ut terminata ac creaturas, indisterentiam contradictionis, fundantem rationem laudabilitatis δc meriti ;quia ii dilectio beata Christi esstet coacta,uullo modo posiet e ste libera libertate contradicitionis , nec consequenter meritoria. Vtergo D. Thomas saluet, adi uni dilectionis in Christo, sub aliqua sui consideratiotie su i ste liberum libertate contradictionis , ac proinde meritorium, recte hanc cati ta lem assignat, Ctia iuillum non es afle sed sponte tendio, additque, O ita est fui actiis domin εσ : quia, Vt dixi, i pontane itas, seu negatio coactionis, est i sic permittendi dominium ac indifferentiam contrad et ionis, in dilectione Christi beatifica, ut ad creaturas terminata.
Indi fierentia contradictionis , fetu potesar ad agend m,el n'n agendum est de egentia . .ibertatis , fecias γε ro indifferentia
P Rima pars est contra Ian senium , qui lib.
s. de gratia Christi, fore per totum, conatur ostendere, libertatem simpliciter dictam non importare ecthntialiter nisi solam immunitatem a coactione , cum luce ac directionerationis;sicque asserit voluntatem esse liberam simpliciter in omnibus actibus in quibus eκ directione rationis operatur , quamuis aliqui sint necessari j simpliciter, ut amor hea
136쪽
git, aut quo Spiritus Sanctus producitur. . Nostra tamen assertio communis est apud Theologos, tam domesticos quam extra- neos, & probatur primo ex SS. Patribus, qui propriam libertatis quidditatem explicant perandifferentiam ad contradictoria , & idcirco liberum arbitrium comparant staterae in aequilibrio positae, vel cardini in utramque partem versatili . Ita Basilius homil. in Psal. si . ubi
sic ait: Unicuique nostrum intus in es statera quaedam a conditore nostro fabricata, per quaατο erum naturas pusit appendere , bonumque a malo discernere. Quam cogitationem Tertullianus lib. 2. contra Marcionem cap. 6. his Verbis expressit: quasi tibripens emancipatia Deo boni libertas, O potestas erbitri' . Similiter Augustinus lib. 3. de libero arbit. cap. I docet licitia inem esse liberum, quia huc a que illuc detorquere pozest quendam qnasi
Probatur secundo ex D. Thoma, qui i. p
qu. 23. art. I. probat hominem es sie liberi a bitrii, quia iudicium rationis ad diuersa se haber, O non est deterruiuatum ad unisu . Ouae ratio nulla estet, si libertas nostrae voluntatis, in sola spontanestate seu immunitate a coactione consisteret. Et tu. I9. ari. IV. ad 2. vi explicet quomodo Deus sit liber , licet non possit velle malum culpae, respondet hoc non esie, quia voluntas diuina ad Opposita se baber, inquantum γelle potes bce ebye vel non e P. Quibus verbis aperte recurrit ad indiflerentiam voluntatis diuinae, non vero ad spont ne itatem, ut eius libertatem saluet. Item in z dist qu. I. art. I. ad 2. Ad libertate T*m u F cin-
137쪽
I- - Trasatvs II. inquit arbitru pertinet, ut actionem aliquam fuere possit Mel nou facere, O hoc Deo conueuit , bona enim auae facit potest non facere. Vbi
probat indifferentiam, ut fa luet libertatem arbitrij : Ergo libertas non solii in secundum satum accidentalem quem habet in nobis viatoribus, sed etiam secundum propriam rationem ibi malem , communem Deo & hominibus, indifferentiam, seu potestatem ad agen idum veI non agendum includit, & non in Q-ιa spontaneitate , seu ratione perfeci e volu tari j, adaequale consistit. Probatur tertio : Liberi arbitrii ratio consistit in eo quod actus nostros sub nostra potestate & dominio habeamus, unde Graeci principium liberum άυτεξόυσιον appellant, quae vox significat sui potentem,&dominum actionis suae: At dominium & potestas supra nostros actus, non dicit solam spontaneitatem,& immunitatem a coactione , sed insuper es . sentialiter requirit indifferentiam & potestatem ad opposita: Ergo & libertas. Maiori constat, minor probatur ex D. Augsist. & S Τhoma: Ille enim de spiritu& litteraca'. . 3 r. sic ait: Hoc qiasque habere in potestate ii ci tir, quod si vult facit, si non vult non facit.
Iste vero I. p. quaest. 81 art. I. ad 3. Sum xd mini inquit nostrorum a tuum, secundum quod posumus hoc vel illud eligere . Et I.
contra Gent. cap. 68. Dominium quod haber oluntas supra suos actus,per quod tu eras pο testate es velle γel non velle,excludit determina- . 'tionem virtutis ad Muum, O violentiam ea se ea terius agentis: Spontaneitas autem seu im-- munitas a coactione, non excludit determina-
138쪽
t tionem virtutis ad viatilia ; sed tamdm violen- , tiam cauis exterius agentis: Ergo dominium & potestas supra nostros actus, non importat solam spontaneitatem, & immunitatem a coa- ctione. Probatur quarto: Certum est I utherum MCaluinum, veram homini eripuisse libertatem : Sed illi non negabant voluntatem hominis ageret spontanee, & sine coactione, atque
sub luce & regimine ra. ionis; imo hoc ipsum
aperte profitetur Ca Iuinus lib. 2. instita cap. 6. his verbis: Liberi arbitrii hoc modo dicet in
2. de libero arbitri Si eoactione c inquit opto nitur libertas, liberum arbitriuis O fateor constanter asseuero, ac ' o haeretiso habeo quif- quis fecis ysen iat: Ergo vera hominis libertas in sola spontaneitate seu immunitate a coactione non saluatur, sed etiam indifferentiam sati potestatem ad agendum vel non agendum essentialiter includita Demum probari potest eadem pars hoc discursu: Rugiistinus passim profitetur concordiam libertatis cum gratia eis aci , difficili mam esse,obscurissimam,& paucis intelligibi Jem : At si vera hominis libertas in sola spontaneitate consisteret, & sola interna coactione violaretur, difficultas it Ia leuissima ac nulla prorsus esset; cum apud omnes fere Theologos
constet voluntatem nostram non posse a Deo, cogi, quantum ad actus ab ea elicitos , ut cap. E. ostendimus: Unde libertatis nostrae curn gratia efficaci concordia, non soldm manifesta
esset, & ab omnibus intelligibilis P sed etiam illorum extremorum discordia impossibilis F 2 esset,
139쪽
esset, & prorsus in intelligibilis , quia ut ait
Anselmus supra relatus; Iurei 3s nemo potes velte ali quid, quia non potest yelle nolens veller Erno vera hominis libertas non consistiein sola ipontaneitate seli immunitate a coactione, ut contendit Ian senilis. Secunda pars assertionis , quae dicit indisi rentiam contra rietatis ad bonum & malui nnon pertinere ad essentiam libertatis , sed solum ad statum accidentalem quem habet in nobis viatoribus, nondum clare videntibus diuinam essentiam, probatur primo ex Augustino lib. r. operis imperfecti solio iso. ubi reprehendit Iuliarium , aliosque Pelagianos, quod libertatis estentiatri explicarent per pintest tem indisterentiae circa bonum & malum,
seu quae possit bene & male velle, & ex hoc
salso eorum principio contra Iulianum sic ar- Lumentatur: Liberum non es nisi quod duo potes , elle, id est bonum O malum . liber ergo Dcur non est, qui matum non petest velle,de quo etiam dia isti . De s nisi iusius esse u n potest.
Probatur secundo eadem pars : Indisserentia contrarietatis ad bonum S mal um importat potcntiam ad peccandum: Sed potentia ad peccandam non pertinet ad enentiam libertatis : Ergo nec indifferentia contrarietatis ad bonum & malum . Maior patet, minor Vero probatur , primo ex Anselmo in dialogude libero arbitrio cap. r. ubi ait 4 2 eo liberta- ir pars es peccandi potesar. Probatur secundo ex D. Thoma qu. 21. de verit. art. 6. Vbi sic habet: felle malum, nec est liber cr , nec
140쪽
se Moluntaria, em ἰnuoluntaria. 11s : pars libertatis, quamSisjῖς aliquod signum μ' heνtatis. Id fusius declarat. I. p. qu. 62. aret. . 8. ad 3. ubi sic discurrit: Ziberum arbitrium ' i' se habet nae eligendum ea quae suur ad sino msu ut se habet intεlisorus, ad conclAsiones. II nifestum es autem quod ad virtutem intellecfustertinet, ut in diuersas conci siones procedere
possit ferunta ru principia data sed quod in ali
ordinem prine Uiorum hoc est ea defectu bsius. Vnde quod liberum arbitrium diuersa eligere pusiς , serva o Ordine sinis , hcc pertinet red p se fectioitem libertaris eius ; sed quod eliga: aliquid diuertenda ab ordine finis, hoe tertinet M defectum libertatis ; unde rurior tib rtas arbi- sm, es in Angelis qui peccare non posura quam in nobis qui peecare possumus. Vbi notanda sun: illa verba , lib., tas arbitr. , illa enim ape i te declarant , S. Doctorem non loqui de libertate a peccato , vel a miseria ut aliqui interpretantur a sed de libertate a n cessitate, haec enim per libertatem arbitrij intelligitur. Quare falsum est , & a mente S. Thomae paen itus alienum , quod ait Petrus a Saneto Joseph in opusculo cuod Diui I homae defensionem appellat dissi. 2. seel. s. nempe viatores esse magis liberos, quam beatos, libertate a necessitate, tametsi bea- Ati dicantur magis liberi quam viatores, tum se libertate a pecczto , tum libertate a miseria. Hoc inquam prorsus a veritate ali num est , quia ciun libertas a necessitate sit persectio simpliciter simplex, & ut ait D.Ber Daldus stupra relatus, Divinum quiddam prae- Digeni in anima sicut gemina in auro , si Vi-r o, F 3 t.'