장음표시 사용
151쪽
,, Vt senserint hominem, praecise quantum estri eA parte Voluntatis, & indifferentiae iudicii, D non posse adtinn diu inae e itationi opposi- tum inescere abs blute, & non. suppositae a, citationis existentia . Deinde eundem sen- ,, sum conuincit haec ratio, quod nempe alperfect in libertatem indifferentior qu ,, lem conuenise homini lapso constat, i equiti ratur potentia proxima & expeditae adi Vtrum libet, vi cuius homo dicatur simpliciter posse utrumlibet, & habere ita plenum D siti actus dominium, ut ultimate solum orta
S, tur ex Propria eius, determinatione, quod , ponatur Vel non ponatur. Iam vero ad hu-M ius nodi potentiam necessarium est. , Vt ho y, mo cum omnibus praerequistis absoluto an ,, tecedentibus, seu quae habere vel non habe- , re non est in. eius. potestate , aeque possis , actum ac non actiun componere , alioquia , enim omnes aut sere omnes nostri actus ne-
, cessarii, nobis essent Iiberi , ut consideranti
Respondeo Tridentinum, dum; ait sess P. s. hominem posse abiicere diuinam illuminationem& inspirationum, loqui do gratis .
moraliter excitante, quae cum se teneat ex parte amis primi, & non sit de praerequistis, ad
agendum prioritate tantum naturae ra causa bratis, ut gratia physice praemouens , potest ca ni gi de componi cu*idissensu, Ecdem mindo a liqui interpretantur alium locum desumptum ex canone 4. eiusdem fissionis, talique interpretationi fui re videntur haec verba immediate prae demiae 3 2Aiad/ae rip .libex
152쪽
ter selum excitantem saniticant. Unde quando postea subditur , li.erum arbitrium possedissentire si ielit, hoc ad eandem gratiam excitantem atque vocantem reserendum esse existimant. Haec solutio videtur prebabilis, stando in verbis & textu illius Canonis. Sed quia Plures Theologi censent, intentum Conci lij in illo Canone fuisse prescribere errores Lutheri & Caluini , qui negabant voluntatem libere cooperari diuinae gratiae , eamque si bmotione Dei essicaci retinere potentiam ad dissensum, verosimilius & probabilius est, Concilium ibi loqui de motione Dei essicaci, ac definire liberum arbitrium , ut subest tali motioni, retinere dissentiendi potentiam,vonin sensu composito, sed diuiso: hoc enim iussesicit ad illius intentum , &ad proscribendum errores Lutheri & Caluini, qui,ut infra ostendemus, in voluntate mota a Deo auxilio efficaci, absilutam dissentiendi potentiam ueg bant . Nec obstat quod Concilium utatur verbo dissentire, quod sensum composittim indicare videtur, illud enim explicandum est de dissensu materialiter & specificative sumpto, prout significat actum contrarium illi ad quelmDelis mouet, non vero de dissensu re- duplicatiue & forma liter accepto , prout dicit sensum compositum resistentiae cum gratia seu motione Dei efficaci.
Ad Conciliiiiii Senonense praeterquam quod illud a Sede Apostolica non fuit consumatum, nec approbatum facito respondς,
153쪽
allium, emi resisti non possit, vel intelligenda esse de auxilio sussicienti, & moraliter excitanti, vel explicanda esse de potentia resisten--di seu dissentiendi in sensit diuiso. Eodem modo intelligendus est & explicandus Sanctus Thomas, dum ait quod lib. T. quod '
Deus moVex remtem humanam ad bonum, quod
νσmen totest huic motioni resistere. Nam idem
S. Doctor pIuribus in locis in Tractatu de v luntate Dei relatis, piae sertim I. z. quaest Io. aitic. q. ad 3. expi esse docet, hominem non posse motioni Dei essicaci in sensu composito resistere seu dissentiro , sic enim ait: Si Deus. Vno Hrt voluntatem ad aliquid, impossibile est ρο- quod voluntaν ad Πίμά. non mouesstvr , nsn amen es impusibile simpliciter. i
Illud vero quod subdit praefatus Author, Mempe quod si praedicta Tridentini definitioncia snte Urgeretur in sen sit composito, non a Nupnaret errori Iutheri & Caluini, leue ac Ii tuo lum est, & veritati manifeste repu' nans: cum enim illi ha retici doceant diuina decreta & auxilia ita esse effcacia , ut indifferemtiam omnem humanae voluntatis absorbeant, Iolam ue spont anetratem, seu immunitatem a c actione, in ea relinquant, euidens est, eos ro osci admittere, consequenter ad illud principium , in voluntate effcaciter a Deo
mota potentiam dissentiendi in sensti diuiso, quae cum sola spontanehate seu immunitate ac nactione stare non potest; unde hoc ipse quod Tridentinum citato canone Hefinit, in voluntate mota remanere talem dissentiendi Potentiam, illorum haereticorum errorem
154쪽
rorsiis eliminat , & concordiam libertatis cum gratia essicaci firmat & statuit. Nec valet quod addit idem Author, nempe Lutherum & Caluinum noli su isse adeo stupuedos, ut senserint hominem , praecise quantum est ex parete voluntatis, & indifferentiae iudi- cij, non posse ad lim diuinae excitationi oppositum exercere a bsolute, & non supposita excitationis existentiam. Non va Iet , inquam, tum quia, ut dicebamus , illi existimabant eff-caciam diuinae motionis absorbere , & consit mere omnem voluntatis indisserentiam , subindeque in ea non relinquere dissentiendi potentiam . Tum etiam, quia licet admiserint, sublata gratia effcaci, &ut loquitur Adtiei sarius , non supposita excitationis existentia, voluntatem habere dissentiendi potentiam ,
ande tamen male infert, eos non negasse parentiam dissentiendi in sensit diui io , qualem
admittunt Thom istae; haec enim nonconsistit in eo quod voluntas sublata gratia Be motione Dei possit non agere, non vero quandiu illa istat in Voluntate remanet, ut imaginatur &sipponit i lle Recentior , cum alijs eiusdem Societatis Theologis ; hic enim senilis compo- .stus &diuisus , plane Caluinisticus est, nou vero Thominicus, teste Aluata lib. z. resp.
Cap. I. num. 34. Vbi sic ait: Sensi s.comps ux . non es ille qui 1n argumento insi=matur , quod videlicet quando gratia escax est in volun a- e non tuῆς xotuntas non ume, bic enim serasus conserWs fuit a Caluino. Idem testatur P. Annatus in libro de libertate incoacta pagina
et 2 6. his verbis : Quem inuenient Iansentani inter Thomsas, qui dixeriς γοἰunt atom diuiua
155쪽
Demum ad rationem respondetur, quod licet ad perfectam libertatem indifferentiae r quiratur quod liberum arbitrium habeat sui uetus dominium , & oriatur ex propria eius determinatione quod ponatur ve t non ponatur ; quia tamen tale dominium non est iiipr nilina,sed subditum ac siubordi natum donunio primi liberi, & primi determinantis , nun- qu in ponitur, nec poni potest liberi arbitiddeterminatio, nisi prius natura voluntas stibindifferentia obiectiva iudici; , quae est proxima radix libertatis, moueatur & applicetur a Deo ad volendum & se determinandum. Nec ad libertatem arbitrii necesse est c ut ait Ad
iterfaritis ) quod homo cum omnibus praere cuisitis absolute antecedentibus, aeque possit actum ac non actum componere 3 alioquiΠ,
eum praerequisita ad agendum prioritate si Iuun naturae & causalitatis, sint simul cumactu c utpote applicatio ad ipsum , & veluti quaedam illius inchoatio ad libertatem requireretur , quod voluntas posset simul ponere a ctum & non actum, seu negationem actus cum eius existentia & positione coniungere,
quod manifestam implicat contradictionem,
156쪽
Vt dXplicata conditione generali actuum
humanorum, nempe ratione volunta
rij, & liberi, quae est fundamentum,' ' moralitatis ipsorum, consequens este it Iis, tam in esse physico, quam in esse moris, consideratis, breuiter disseramus. II livero ad octo praecipuos reduci po ssunt. quorum aliqui respiciunt finem , alij circa media versantur. Primus est simplex volitio , quae respicit sinem praecise secundum se, appetitu inefficaci, & simplicis complacentiae. Secundus dicitur intentio, quia per illum voluntas tendit in finem , ut per media obtinendum. Tertius consilium , quod non solum importat inquisitionem mediorum, sed etiam iudicium seu sententiam, qua unum caeteris esse praeserendum iudicatur. Q artus consensus , quo voluntas complacet sibi de med ijs inuenti,,
approbat illa . Quintus electio, qua
157쪽
τrinatus III. acceptat unum prae alijs. Sextiis imperium, quo intellectus cum motione quadam a praecedenti electione participata , intimat voluntati executionem mediorum . Septimus usiis, quo voluntas apPlicat potentias exequentes
ad opiis . Octauus est ipsius finis assecutio, ex qua resistat quies seu delectatio , quae fruitio appellatur . De his ergo octo actibus in hoc tractatu breuiter aoendum est, incipiendo ab illis qui sunt circa finem , & progrediendo ad lios qui circa media Versentur. . .
CIrca hunc actum nulla fere est id is cuti
tas vi controuersia inter Theologo; , constat enim ex iapi dictis , illum appellarismis licem volitionem , eo quod habeat obi ctum omnino simplex, nempe finem sinaptuni praecise secundum se; cum alii posteriores, vel respiciant finem in ordine ad media , ut ii tentio, vel media cum respectu ad sinem, sicae electio , constentiis , & usus atque ita non habent obiectum simplex , sed aliquo modo duplicatum. Constat etiam hoc esse discrimen inter v luntatem sumptam pro potentia Volitiua , &Pro primo eius actu , qui est simplex volitio; quod in prima accceptione habet pro obiecto adaequato bonum ut sic , abstrahens a bono M
nis &medij, io secunda vero respicit solori
158쪽
inas hic cili. S. art. 2. G loquamur de volrtn-τate secundum qμod nominat potentiam , sic se extendit ard finem e P ad eα quae sunt ad finem. Si autem loquemur de voluntate fecundum
quod nominat actum, flis proprie sequendo est I
nis tantum. Quia nimirum voluntas, ut nominat aetiim, & sina plicem volitionem significat, fertur in id tantum quod est obiectumpe r se potentiar, unde quia obiectum per se voluntatis est finis tantii nam ea quae sunt ad finem non sunt bona vel volita propter semipsa, sed solum ex ordine ad finem a simplex volitio respicit selum sinem, non veris media. Sicut primus actus potentiae intellectitiae, qui dicitur intelligentia , non resipicit conclusio nes, sed prima principia. Vnde Philosophus
Et hic. cap. 2. Voluntax es sinis, eleUio autem eortin 2μα funt ad sinem. Quae verba exponens D. Thomas articulo citato ad r. ait quod ibῖ Philosephur loquitur de voluntate secundum qMod proprie nomiuatsimplicem actura voluntatis , non secundum quod nominax pο
Tertio constat apud omnes sere TheoIoeos& Philosophos, exceptis Nominalibus , obiectum voluntatis, aut simplicis volitionis, esse solum bonum, ut abstrahit a vero vel apparenti, subindeque voluntatem non posse ferri in malum, sub ratione mali. Rationem assignat D. Thomas hic art. I. quoniam appetitus siue appetitio nihil aliud est quam inclinatio quaedam appetentis in aliquid : nihil autem inclinatur nisi in aliquid sibi simile, aut aliquomodo conueniens: hoc autem est bonum: E
159쪽
bo nemo appetit nisi bonum, verum , Vel a P parens. Vnde Dionysius cap. q. de diu morioni in Nemo iurendens ad malum operatur. Et Aristoteles r. Ethic. ca P I. omnis a r.ς ,
omni ne doctrina, esectio ἰηηηm Dre dentur . de causa. Lene kixerunt, Bonum est qμod omnia' 'petunt. Cum ergo aliquis vult malum inimico, appre
hendit illud ut sibi boniam , & militor dolet
de bono ipsius tanquam sibi malo . Similaterquando damnati appetunt non este, illud ap-Pctunt ut conducens ad carentiam maιi 1eu aclliberationem a miseria & pinna, iub qua consideratio re habet aliquam rationem boni; nam ut ex Aristotele docet D. Thomas hic art. Gad et . carere malo habet rationem boni. Addocuod . cum beatitudo duo includat, Vnum positiuum, scilicet esse cumulum omnium bono. rum, & aliud priuatiuum, nempe carere omnimi iuria , potest appeti duobus modis , pi imo per modum prosecutionis boni, & hoc conti im it quando aliquis appetit possidere aut obtinere mositive . aliquod bonum , secundo per moduni remotionis mali, sicut quando aliq uis
desiderat carere aliqua miseria , & hoc secundo modo ipsit damnati & miseri,dum appetunt
non esie , quaerunt beatitudinein , quatenus tunc optant carere omni miseria.
Dices, voluntas est libera libertate contrarietatis circa bonum & malum et Ergo poteli indifferenter velle bonum & malum. Rebpondeo quod licet voluntas sit libera libertate contrarietatis in ordine ad quodctim Pomo mim & malum particulare & limitatum lub-
indecue possit indifferenter illud velle vel nol
160쪽
nolle, non tamen circa bonum & malum ut siesed est determinata ab Atutiore naturae ad amandum bonum ut sic , &ad odiendum malum ut sic di Quare ad libertatem voluntatis non requiritur quod per actum prosecutionis possit ferri in malum sub ratione mali, sed sufficit quod possit velle malum sub ratione boni. Vnde Augustinus in Enchir. cap. Ios.c enim eulpanda est Hluntas, nee dicendum, aut 'voluntas non est, aut tiber non est , quia
M V ta sunt voluntatis motiva. Primum
est voluntas i psa quae seipsam efficienter mouet de potentia ad actum. Secundum est intellect iis , qui illam mouet per obiecti propositionem. Tertium est appetitus sens, riuus, qui propter connexionem & sympathiam cum rationali, sepe illum inclinat ad idem obiectum. Quartum est Deus , qui per modum extrinseci principi j, illam efficienter mouet ad omnes suos actus. Circa haec motia Ma triplex est difficultas breuiter hic resoluei da . Prima est, quomodo intellectus per propositionem obiecti moueat voluntatem , an ingenere causae efficientis, vel solum finalis aut formalis extrinsecaer Secunda an in prima