장음표시 사용
171쪽
Explicatur solutio: homo non incipit a itim ere usium rationis in via ico instanti physico, Id morali, id est in aliqua morula temporiS, lano ior aut breiviori, secundum quod fueriesibtiliori, aut tardioris ingeni j . Cuius ratio est, quia non attingit usum ration4s , nisi per discursum formalem , procedendo de cognitione confusa & communi ad distinctam & in particulari. Quia vero omnis tempol is morula terminatur duobus instantibus , & ab uno incipit, & in alio completur ac coniiunimattici cam dicitur hominena posse peccare in prirrua instanti usiis rationis , hoc non debet intelligi de primo instanti illius moris Iae, quod dici turanstans initiativim attingentiae usus rationiste in eo enim se habet sicut Angelus in instam ii creatior sis, quia eius intellectus, applicatur a Deo ad primum dictamen rectum , ex qua in fallib liter sequitur primus attus volunt tis sed de a lio instanti terminatiuo illius, quia cum tunc vollinia, supponatar in actu, Peraetum quem ex speciali Dei motione ellis C t, potest per consiliuia, & deliberationem se applicare ad i liud quod ait luelit, & consoquenter peccare conuertendo se ad bonum utile vel delectabile dissenum rationi. Sicut Angelus M. secundo instanti creationis peccare potuit , & de facto peccauit , inordinatea petendo propriam excellentiam , quia iungplene potuit deliberare se moucre.
172쪽
I solutio tertiae difficultatis. TErtia dissicultas est , an voluntas non se tum moraliter , sed etiam physice mo-
matur a D o ad operandum Pro resolutione ii lius , obseruandum est cum S. Thoma q-2 2. de veritate aret. 9. quod clim actity voluntatis
sit quas medius inter potentiam & obiectum, immutatio actus voluntatis potest considerari vel ex parte ipsius voluntatis , Vel ex partae obiecti. Vnde duplex pota st dari motio vo , liuitatis, una moralis & obiectiva, se tenens ex parte intellectus, & n ibit reale ac phy si
Cum ponens in voluntate, sed solum extrinsece, per man: laltarionem bonitatis, quae est in obiecto, eam alliciens & inuitans ;. quam pxplicat Augustinus trach. 26. in Ioan. exemplo ovis, quae olfensione rami viridis trabitu pueri , qui demonstratione pomi vel nucis, yd currendum incitatur ἐν umnum s inquit 1 viridem ostendis oui , oe trabis illam' rauces puero demonstrantuν, O trahitur. Alia se tenet ex parte voluntatis, di eam intrinsece immutat & applicat ad volendum illud obie .ciiun, quod sua bonitate & conuenientia eas Loellicit. Unde ista spectat ad genus causae efficientis, & realis ac physica , seu effectiva de applicatiua , appellatur ;, illa vero ad genus causiae finalis ;. & metaphorica seu obiectiva dici solet; finis enim cum non agat actione propria, sed metaphorica, alliciendo voluntatem ad sui amprςm, improprie tantum S
173쪽
metaphorice mouere dicitur . Hoc praesep- posito. Dico tertio, Deum mouere voIuntatem actoperandum , non siillim moraliter ex par-
. te obiecti, sed etiam physice , & ex parte po-
- lentiae. F. Probatur Primo ex D. Τhoma I. p. qu. I se art. q. Vbi quaerit virum Deus posita mouere voluntatem creatam 3 Et in corp. articuli dia Hinguit duplex genus motionis. , quarum Vna se tenet ex parte obiecti , & altera ex parte Potentiae ,& concludit, quod utroque modo proprium es Dei mouere voluntatem cintellige efficaciter , ut ibidem explicat fed m ximὰ secundo modo, interius eam inclinando : Ergo censet Deum mouere voluntatem, non solum
moraliter, & ex parte obiecti, sed etiam phy-sce, & ex parte potcntiae. Vnde ibidem sibi ob ijcit argumenta petita ex violentia de lae- . fione libertatis,qu ae in vanum sibi opponeret, si loqueretur de motione solum morali dr obiectiva ; eum nulli possit esse dubium aut suspicio, quod talis motio inserat violentiam,
aut laedat libertatem. Probatur secundo ex eodem S. Doctore q et v. de Veri .art. 9. ubi sic disturrit: cora EiMs voluntaetiae sit quasi medius inter porem
giam Oobiectum, immusatio a Gus voluntatis
Fotes considerari γοι ex parte ipsius Ῥοίμης
ais, 'vel' ex parta Obiem . Et e x parte quidem voluntatis mutaγe actum istantiniis non potest,
174쪽
transferre de uno: is aliud , fecuniam et ost diuit . Quibus verbis aperte docet Deum non solum mouere voluntatem ex parte obiecti, sed etiam ex parte potentiae , eam realiter inhmutando & transferendo de una inclinations V,
in aliam , idque probat ex eo quod est cauti esse voluntatis , subindeque in eam illabi potest, & intra ipsi in operari, quod nulli creauturae etiam angeIicae licet , iuxta illud Ea
chiel. 44. Porpa haec e a Ua eriν , non aperie tur, O vir nou transibiis per eam, quia Dominuo Deus Israel ingressus est per eam. Simili diicursu utitur p. contra Gent. GR.' a 8 8. ubi sic ait: Oporter quod omni r motus et su uni tis ab interiori principio procedat: nulla autem Iubstan pia erea a consisnristar animae i tetiem at i, quantum aed fua inςeriora ; nisi δε-
mens eam in es'et 4 Dio Visux Dea tores moi r 'voluntariuν eau fari . Et I. p. qu. I O6- artis 2. in coip. Eox parte psius potentia voluntax nullo modo potes moueri , nisi a Deo. operatio enim voluntatis es inclinatio quaedam volentis D volitum t hane autem inclinationem selus klle mmutare potes, qrei virtutem volendν erearu- contulit; sicut o naturalem inclinarionem solum illud agens potest mutare , quod potest dare virturem quam eo sequitur inclinatio naturalis. Hic autem discursus non vale-υxet , sed esset omnino nugatorius , si Diuus Thomas de motione soliti;rh morali loqueretur; quia ad motionem pure moralem &obiecti-uam, non requiritur illapses intra terminos . voluntatis, nec realis & physica eius immuta
tio, di ad genus illud uiati is imperti nens
175쪽
est quod Dei is sit quilior &carisi voluntatas, cum Angeli qui non sunt causae illius , eam possint mouere moraliter per modum suadentis , ut ipse iniet docet 1, p. quaest. III sertic a . his verbis z Solui Deus potes mouere γεluntatem si ciser, Angolus avx. m ω homo ter modum suadentia. Quibus verbis aliat rationem insinuat ad probandam nostram cor clusionem : Nulla enim motio tenens; eruparte obiecti, in hoc statu viae, potest esse desu & cx natura sta emax: Ergo si Deus potest mouere voluntatem essi citer, illam potest mouere non solum moraliter& ex parte obieeti, sed etiam physice, &ex parte potentiae . Consequentia patet, AntecedenSxe, Io probatur ex eodem S. Doctore r. parta quaest. I s. art. . in corp. Vbi sic discurrit: 2 ρn enim sufficienter aliquid potes mouere alia
quod mobile , nisi virtusa inua mouentΠ excedat vel saltem adaequet virtutem passiuam ' obilis : virtus: utem lassiua νοlμη ratii se reten dic ad bonum an , uepsali , est enim eiuκ obiectum bonum iniuersalo , Dut in intelle-Hμx obiectum. est enae uniuersae : quodlibet aMtem bonum ereatum es quoddam parrieritare parum , fodus autem Deus est bonηm ωnisese
Die , ' de ipso Diui implet voluntatem, fosscientexeam mouet , oblinum . Quibus verbis aperte declarat , millum bonum creartum, quantumuis, congrue propositurn Voluntati, eam ex vi propria posse essicaciter mouere dc determinare ad sui di lectionem, sed hoc conuenite soli bono i nito , S uniuersali . Vnde etiam Deus prout i nobis vi atqtibus obseure α auid auce cognosciq
176쪽
De actibus buvianis. 16rtur, non potest in ratione obiecti mouere efficaciter voluntatem; quia non aeprehenditur ut bonum uniuersale, continens in se omnem rationem boni, sed interdum repraesentatur, civi inferens malum poenae, vel ut prohibens, bonum aliquod delectabile ad quod inclinat ur voluntas , quae subinde potest rpsiim odio prosequi vel non diligere a atque adeo nulla motio se tenens ex parte obiecti , in hoc statuviae potest: esse de se &ex natura sua efficax,& eificaciter seu infallibiliter mouere volui
Confirmatur: Motio cum qua non pateli componi vol untatis dissensus , physica est, non pure moralis: Sed Deus mouet voluntatem inotione. cum qua non potest componi v luntatis dissensus: Ergo mouet eam physicu& non solum moral;ter. Maior constat ex iam dictis, minor vero probatur ex D. Thomahic qu. IO. arta ad 3. ubi sic ait: Si Deusmo et moluntatem ad atirruid, imprisibile esponi quod ad illud voluntas non moueatur . Et B. 2. Gll. 2 .art. Q. Virans visitus Sancti infallibiliteγ operatur quodcumque volueriςr,nde impossibile est haec duo sim ut esse ver ,
quod spiri My Saen fius velit aliquem mouere ad actum ebaxitatis , O quod ipse ebarita emamitteti peccaudo.
Potest insiper nostra conchisio suaderi ratione quam insinuat D. Thomas ctu. 22.de Ve- .rit .art '8. his verbis: Sicut voluntas potest immutare actum suum , ita O multo amplius Reus. Sed voluntas non selum moraliter, sed
etiam physice, se ipsam mouet & immutat de yno actu in alium, absque violentia & laeti r
177쪽
Con si cinatur: Pluntas potest seipsam phy
sice mouere ac immutare de uno actu on
alium, illata It bertate, ratione perfecti domisenij quod habet in suos aditus liberos: Sed Deus perfectius dominium habet in illos, cum iuxta
Augustinum de correpta & gratia cap. IDeus magis ba.eat in sua p'res.rte voluntates sominum , quam ipsi fu ai: Ergo a sortiori potest, absque laesione libertatis ,,oluntatem physice mouere, ac immutare de uno acui in alium.
Demana probari potest nostra conchisio noc da stur su: Deus Per gratiam pramenteΠ-tem Vere & preprie efficit con sum &d terminationem nostiae voluntatis ad bonum: Sed illum non potest vere & proprie essicera per solam motionem moralem: Ergo notas tum uiora liter, sed etiam physice , mouet voluntatem. Maior est certa de fide, tum quia voluntas ut catlsi secunda vere & pr trie essicit suam determinationem & consenium et Ergo a fortiori Deus vi causa prima praessat, nihil enim cadens sib causalitate V essicientia cause secundae, potest siti, te lugere causalitatem & essicientiam causae P rimar. , ut de se patet. Tum etiam quia r dentanum Les 6. capit. p. docet iusti fi Callonis exordium in adustis, a praeueniente Dei gratia sumendum esse: Exordium ain. tem iustificationis in adyltis incipit a conse tu & determinatione libetri arbitri 1 ad b num et v. g. ad credendum mystersi reuela-
vel ad diligendum Deum super omnia i
178쪽
Ergo Deus per sitam gratiam praeuenienter vere & proprie essicit consensium Sc determ Nnationem nostrae voluntatis ad bonum. Minor autem videtur manifesta, motio enim, moralis non est vera & propria essicientia, sed impropria tantiim & metaphorica, magisque perti Bet ad genus causae fina Iis, quam efficientis mouet enim solum obieetiue, exhibendo v luntati bonitatem quae conuenientia sua eam alliciat. Id constat exemplo pueri, qui in ra liter mouetur & excitatur ad currendum, ostensione pomi, vel imaginis : quis enim dicat hanc moralem motionem de excitati nem esse vere & proprie euisam efficientem cursus ili ius Ergo Deus per motionem pure moralem Ar obiectivam, non essicit vere de proprie consensum & determinationem nostrae voluntatis ad bonum , sed improprist. Vnde Prosper in carmine de ingratis docet, diuinam gratiam, non sis lim consilij & su sonibus mouere, sed intus immutare ac re. sormare mentem hominis.
n haec eonsilio tantum , hortat quenigna Suadens atque doeens, quasi normam tet οhaberet Gratia, sed muros intus mentem, sitque:
similiter Augustiniis lib. r. ad Simpliciqiδια. docet gratiam mentem hominis applicarς ad bene operandum, quod non potest ρο '
179쪽
' navatus Ill. tinere ad motionem pure moralem &obieet Nam, quae non applicat, sed solum excitat allicit, & inuitat Voluntatem ad agendum . Verba eius sunt: Muis audeat dieero defuisse
Deo modum secandi , ' s etiam Eois ad eam fidem mentem applicaret, Hi ntatemque coniungeret , in q a Iacob. ius catures . Et in Psal. 116. 2 3s loq-imur foris, il-D ad eat intus , ipse mouer , ipse terret, ipse intelleaism aperit, ipse ad fidem appliear se fum nostrum . Item Diuus Bernardus in libro de libero arbitrio versus finem ait quod Deus
Per gratiam voluntatem applicat opere , Ovus explicat Hluntati. Qitibus verbis utram-ςue motionem indicat, physicam scilicet,ctim dicit quod luntatem applieat operi, & m ratem , cum lubdit: G Uus explicat Mina
stati, id est conuenientiam & bonitatem obi et i sint operis ei osten iit, quod pertinet ad 'uaotionem moralem . Utramque etiam ii ruere videtur Cyrillus Alexandrinus in libro de adoratione in spiritu circa medium, his
verbis : Quoniam hominis naturae non valde senex' est, neque satir idonea ut malum effugere queat, simul quodammodo nobiscum certas Deus , duplex eoru edere beneficium vid pur, persuadenr admonitionibus lat subsidium ueniamus , O fortius illud praesaras quam ως malum praesens O Holentum praualere
Sicut ergo iis homine duplex datur potentia, intellectus scilicet & voluntax, ita iuxta. doeti inam SS. Patrilin,duplex requiritur m tio ,' sime duplex gratia, tangens utramque Potentiam. Ex parte enim intellectus tequb. ritur
180쪽
I ritur illust ratio & pia co*itatio , ex parte vel ro vol untatis motio & applicatio , quam At i gustinus 'bminifra senem spiritus interdum appellat. Hae duae gratiae sunt veluti duo brachia Dei, an imam complectentia, de quibus dicitur in Canticis: Laeua eiusfub eapite meo, id est intellecti, qtii est caput animae, illustrato per cognitionem . Et dextera illius amplexabisur me ,per inspirationem suam Sc motionem, tangentem, & per charitatem , inflammantem cor,& asseectum. Utramque hanc gratiam & motionem plures existimant insinuare Tridentinuiti sest 6.can. s. his verbis : Si quia dixerit liberum arbitri m motum , O eaeit tu is a Deo , non posse dissentire si velis , anathema D. His enim vel bis distinguere vid tur motionem ab excitatione, & docere liberum arbitrium non esse solum physice motum a Deo, ut asserebat Caluinus 3 nec sollim in ra liter excitatum, ut docebat Pelagius , sed simul esse physice motum, & moraliter excitatum , subindeque sub Dei motione retinere potentiam ad distentiendum , ac proinde libertatem.
obiicies primo: Augustinus de spiritu Dlittera cap. 3 . ait quod visorum suasionibus
agit Deus ut velimur credamur , siue per exhortation ex eMQngelicas extrinsecus , si e per reuelationem intrinsecus : Sed consentire ,
vel dissentire , propriae volunxaris ely:Ergo admittit solum motionem & gratiam moraliter excitantem , subditam voluntati quoad efficaciam & usum. Respondeo Augustilatim eo loco tradere