장음표시 사용
191쪽
nam de illis vir prudens non est Allicstus . quia parum refert quod sic vel aliter agantur, aut contingant ; Vnde dicitur quod de inini
- Dixi autem consilium, prout reperitur Lahoruin Ibus , esse inquisitionem & iudicium , rum sicut scientia reperites, in Deo sine dil- si, ita &consilium absqtie inquisitione; quia inquisitio supponit ignoran iam, Vel . - . bitationem , quae non habent locum in Deo Vnde consilium attribuitur Deo , quantum ad certitudinem scientiae vel iudici j, quae in nobis proueriit ex i,quisitione consilij' non vero quantum ad consultationemi vel inquisiti nem mediorum , ut docet D. Thoma hic qu.
33.art. I. ad I .p q. .art. I. ad I. ubi ait: Issa ratio reram agendaνum etnsilium in Deo dici ur , non propter inquisi ionem , sed propter certitudiuem cognitionis , ad τιam consilignter inquirendo perueniunν.
In Angelis vero in quibus potest essenen cientia , potest etiam e sie inqaisitio, licet sis ne discursi . Vnde Dionysim r. cap. coelestis hierarchiae introducit Angelos qua stionem facientes ad Iesum de susecptae pro nobis . carnis opere, iuxta illiud Isaiae 63. iusise qui venis de Edom i in Liae , sibus de Bosta Ne Vormose, in stola sua. Et Psal. Q is es is . rex gloris ' Quare in Angelis consilium de superna turalibus, quorum habent nescientiam , non stolum iudicium, sed etiam inquisitionem potest includere, qui de illis dubitare possunt. Consit ij inquisitionem & iudicium sequutiat wnsensu, voluntatis , approbans media.
192쪽
tant aliqui, an talis actita sit ab electione distinctus λ dissicilitati respondeo breuiter cum S. Thoma hic. qu tWart. 3. ad quod clim voluntas per consensu in sertur ad plurae inedia , tunc talis consensus est actus reali tegelectione distinctus ; nam tunc consensuR, Prior est electione, crin prius plura H la media placeant, & deinde ex illis unum eIV: inr . Ceni autem voluntas fert ir in unicum medium . tunc consensis non distinguitur ab electione , quae tunc non est determinat ua alicuius medij inter plura , sed idem aetiis est Consensus , prout Complacet in medio pro
posito , & eLetio , prout praefert illud alii;
quae non placent. Vnde S. Doctor Ioco citato : Si inueniatur unum solum qitod placeaς , non differμnr reconfensus o electio . sed ratione ιantum , ut eonfensus dica: r fecundiam quia plinc ex AEd σgendum , elef ο autem fineundum qisod ρr extur bia θοῦ α non plσcent . Quare timc consensius non antecedit electi
nem, sed in ea intime imbibitur, nec zeg Iatiir per aliud iudicium, quam per sente Eam qua intellectus practice iudicat, medium illud unicum necessario esse eligendum, ' Enis obtineatur .
193쪽
E Lectio est actita voluntatis circa media , quorum vn in acceptat prae alio. , in in cine ad finem . Dicitur a clus volu latatis, quiae. licet praesupponat actum rationis , quo medJael. inter se & in ordinr a d finem in entum. coaI-1 Parantur, & itidicacur quodnam utilius sit; quaprop er ab Aristotele 3 Erhic. cap. 2. elemctio appetitus praecensitiati appellatur est, obiecti per consiluium propoliti, & per rari . nem deliberati s tamen est e liciti uo S fum, siantialiter a voluntate . Tum quia obiectam electionis est ho tum utile: Sola autem: v luntas versatur circa bonum . Tum etiam. quia electio est actus libertaris, quae idcircinxis en tua appellatur : liberum autem ire Volan ate tanquam in propria sed e Eu cubili residet . Tum t is io P quia virtu& mortalis, quae est habituselecti ius in voluntate lub- Iectatur' r. Exgo &-Ipsa electio. Tarni deni'. que , quia ut discurrit D Thonias hic qu. Py. art. I. quando duo principia concurrunt Maliquem actu ni , unum ut dirigens , ali id ut directum , praebens materiam ordinando Atunc actus ille non elicitur a potentia dirigente , sed adirecta ; ut constat in actu fortitudinis, ves temperaticiar, relato & ordinato per charitatuat in Deum tanquam in ultimum finem; nam actus ille, non ab habitu charitatis , sed fortitudinis , Vzl tempetantiae elicitur : Atqui in electione medio-
194쪽
De Ectibus humanior qrim Volunt aertur in bonum ordinatum per rationem : Ereto talis amis elicitiuE & sub mintialiter a voluntate procedit, Md uective scilitia i ab intellectu. Dicitur deinde electionem versari circa media, non circa finem; quia sicut intellectitι non discurrit circa principia , sed circa conclusiones, ita nec voluntas eligit finem , in- . quantum huiusmodi, sediantum media qua ad illum conducunt. Dixi, inqμantuin humsemodi , quia sicutrin speculatiuis , quod in vina demo it ratione cst principium ,. potest e αλ . conclusio ri timetis alterius, ut patet in principi)s scientiae subalternatae; cllae s mi concitisiones subalternantis : Ita quCri in vina, eratione est finis , potest ordiana ii ad aliud ut ad
finem, &tunc de illo, ut habet rationem medii forma liter . rationem vero sinis tantum materialiter potest esse electio Sicut sani
tas , quam medicus non elisit , sed supponit
tanquam principium medicrnae potes: ordinari aia exercitium v irtutis, & salutem spi ritua-IHm , & sub hac ratione e i in i . Tertio dicitur quod per electionem volu tras acceptat unum medium prae a lio,quia semper eligimus id quod intellectus ria consultatione quae electionem praecedit, iudicat molitisvi conuenirentius ad finis assecutionem, iuxta illud Aristotens 3. Ethic. cap. 3 interiin exeo ita*nne praetulimus id eligibi is est. . Re Ex hoc colligitur primo , voluntatem e pluribus med ijs non posse eligere illud quo i
intellectus iudicat esse minus utile , & uunm aecommodatum ad finis assecutionem ,
195쪽
rgo Trana1us III. cum sit appetitus rationalis , seqtiens ductum rationis, & cognitionem intellectas, non potest prosequi nisi obiectum sibi ab in. tellectu propositum: Ergo non potest vini praeeligere alteri, nisi intellectus. iudicet il- l id esse praeeligendum , subindequo magis utile&magis accommodatum ad finis assecutionem.
Addo qnod , si voluntas eligeret medium
iudicatam minus. bonum, re irino meliori, eligeret malum sub ratioue mali , quod repti gnat , Ut cap. i. Ostensum est. Sequela probatur; nam ut docet Aristeteles 3. physic.cap. I. & D Thomas I. p. q. so. art. I. ad I me- dium comparatum ad untariae tremum,videtu alterum extremum ; sicut tepidum comparatum calido, videtur frigidum, & comparatum s rigido videtur calidum: iulcum comparatum albo vrdetur nigrum, & comparatum nigro
videtur album litem media fidium grauis a I
vstimam dicitur,.&aclita ad primam. Demui Damascenus. lib. i. de fide capc 3. docet An- gelos dici immate te.& incorporeos quai dum ad nos,Se comparatos cum Deo dici in teriales & corporem: Sed minus bonum est
qirasi med um inter maius bonum & maluim: Ergo comparatitie ad maius bonum, habet rationem maeli γ ecper consequens; si homo eligeret minus bonum, cognitum Ut tale, relicto meliori, eligeret malum sub ratione
196쪽
De ambur humo r. rathetias in uno aliquam rationem seu comi nientiam excogitaret, ob quam praemineret& praeponderaret alteri. Cli in enim voluntas ut dicebamus, sit appetitus rationalis, sequens doctum rationis , & cogitationem intelle-etus, nunquam potest se determinare ad iaquod ut omnino aequale & indifferens, ipsi ab intellectu proponitur. Quod potest com firmari ex eo quod a principio indifferenti , de se habere ad utrumlibet non potest procindere aci io deteris nata , nisi prius determine
tur ab alio, ut asserit Commenta Or a. physi textu 18. lila verbis: Ab co quod es ad virum luet non sequitur aliqua actio., nisi ab aliquo alio inclinetur ad unum . Idem docet Diuux ThomaS I .p.qu. I9. art. 3.ad 1 .a. physic. lect- , 8.& c intra Gent. cap a. his verbis: Quid iodi ferenιεν se habes ais molis , n re magis
γηΜm operatur , quam aliud , unde . contingenti σου virumque non sequitur Hiquis esse
Ati,nisi per aliwid quo deromin tur ad uni Sed dum voluntati proponuntur duo media
& conuenientiam in unci excogitante , ob quam praeemineat & praeponderet alteri , Neutrum poterit eligere. Vnde D. Thomas hic qu. I y.art.6. M 3- totam rationem eligeri . di virum prae alio reducit ad diuersam consis derationem , qua potest aliquid magis eminere, & flectere voluntatem. Dices primo : Duobus mediis aequalibus voluntati propositis , illa remaneth liber i
quoad exercitium re frisificationem , cu
197쪽
ira Tractarius m. 'talia media sint bona particularia & limitata, voluntas non poflit necessi tari, nisi a bono in Communi, vel : ab ipso Deo cla e vilis : Ec Eoici libet taxiconsistit iiὲ vi electioiacmediorum3voltriatas poterit eligere quodcumq- ex illis maluerit.
. Respondeis . concesso Antecedente , db
sunguendo conle itietas: pore rit eligere quoi cumque ex isti v maluerit . manente iudicio imaei: zaequalitatis mediorum , nego. Mu' lato tali: iudicio , concedo. Solu t io patet ex , sipra dictis, Ilicet enlav voluntas sit libera , ra tamen est appetitus rationali S, sequCns. duetum rationis, & muniti enu intellectuS, totaque eius libertas a iudicio rationis t--.qurim i proxima radice , procedit non potest operar i, nec eligere sine praevio rudicio xat iij., ipsam mouende ac determinante in .senerae caulae finali & sormalix extrinsecae si Vt si P. z. Paragrapho primo ostensuin est
Unde s cur voluntas ex sua libertate non habet u d i siit ferri in incognitum , ita ne qti ad possit elidere id quod intellectiis per indicium praeticum , ut minus Vel aequale
Actio quod , sicut intentio finis dependet a
Volun ate , ita & iudicium practicum de conueni entio, medio eligendo. , descendit e eius libe tate, otia voluit applicare intellectiun ad consistandum de med iis x unde rate indicium potest cessire , vel quia Molunt pote it desistere ab intentione sin se . Ierian quia illa adhuc sit posita , potest applic re intelle clim ad inqMirenda alia media , vel ad
198쪽
ue απῖθ ιx bumau . r 8stuementiae in medit quae minus vel aequalite eapparebant bona, quibus maueatur ad ea et gland .i. Vnde athua lacha fit 'ositione illa iudicri Practici de medio conet menclori, V Iunias Dot 'st, pinent ia antecedenti, & in sensit diuis , alia met tia eligere , licet non possitsAWzib stare iudici imi conuenientiori media eligendo , cum electiori e militas boni, vel aequalis; alioquintinovellati a Pet itus rationalis, quia non si ueretuu i do tum rationis ne dictamen practicum intes ectus. σε '- Dr ex secando Voluntas. potest ferri peς electionem in illud omne Fod habet rationcm lioni utilis . Sed in medio: uali aut etiam minus bono . ratio boni utilis reperitur: Ergo voluntas potest illud eligere. i i -5Rel pondeo , . data Maro: i , distinguendo Μinorem: in melio aequali, aut ininus boum, ratio boni utili s reperitur , si consideretitur secundit ni se , ieiι seorsim , concedo . Si compaerentur ad allici aeque vel. magis bomini Nego. Nam Medium: nimiis bonum res mi , melioris ,r induit rationem mali , visi pra ostendimus aequale vero respectit aequat τ . se habet ut indider'ns , quia non haribe: si 'ra it titui rapionem aut bonitatem ; qua
Dice tercio : Si homini proponantur duo
bona omni ex parte aequalia , V. g. famelico duo panes vel cibi omnino aequaleM in quantitate , qualitate, Eropinquitate, & aliis con
ditionibus, ver eligit alterum ex illis, vehutrumque, vel neutrum ' Si primana , habe
tur intentum , tunc enim non determinabituri
voluntas. ab aliqua maiori bovitate sibi pro-
199쪽
18 rractatus III posita , quia non datur, Ut sipponimus, stilpiaecise a se , & a sua libertate. Secundum vero non potest stare, quia si Ponimus quod
illi famelico non permittatur utrumque phnem tollere, sed alterum tantum. Tertium denique videtur omnino improbabile, ridici tum enim videtur quod iamelicus ille. ad ii star Tantali, malit in sua tame perire, quam cibum paratum attingere , seu eligere ; Iirgo porcst homo ex. duobus bonis. aut mediis. aequa l.bus, unum eligexe. Respondbo quod tunc famellicus ille, ex si sebito quodam motu & naturali impetu, absq' deliberat one & rigorois electione, assummvnum ex illis. panibus . Quod si velit perfecte deIiberare. & de melioritate cibi consulare, voluntas applicabit mtellectum ad inii sti andiim in uno ex illis mediis aliquam rationem boni & conuenientis , seu commodi, qua emineat supra aliud, ut docet D. Thomas. hic art ε. ad 3. Si autem post istam inqui Gelonem in neutro inueniat nouam aliquam bonitatem, voluntas determinabitur vel anaotiuis extrinsecis , sicut sunt circunstantiae,
aut ali ae occasiones oce dentes, vel experien
tia propriae libertatis, quam poterit vel le circa unum potitis quam circa alterum exercete
di timo ipsa libertas voluntatis non se tenebit selum ex parte pvincimi, elicitivi elactionis, sed etiam ex parte obiecti, re habebit rationem molnii ad licientis , de inclinantis ad el- gendum id quod ex sita intrinseca bonirate aequale re inclisserens est. Quod accurate ob seruandum est,ut variis instantias Occurraturi Quaero , an siι posita efficaci de absollita
200쪽
Dι Anus humanis. Ipsintentione finis, si unum tantiim occurrat in dium, ad i Ilum obtinendum, voluntas ad eius electionem necessitetur Respondco affirmatiue , idque ostendo duplici ratione. Prima sc potest proponi: Sicut se habet notitia
principiorum ad notitiam conclusionum , ita se habet intentio finis ad electionem mediorum P Sed impossibile est, posita notitia principiorum , non sequi notitiam conchisionis, quae cum ipsis. habet necessariam' connexio nem, & cuius veritate non stante, nequit stare veritas principiorum : Ergo etiam inii ΟΩ sibile est; stare essicacem intentionem finis,& non sequi electionem unici medij sine quo
non potest aequiri. Secunda ratio est : Homo non potest v luntate saltem efficaci velle impossibilia: si autem absolute & efficaciter intenderet sinem , &tamen nollet eligere medium quod est unicum, & sine quo finis obtineri non potest , vellet volitione ab luta & eificaci alia quid impossibile, ut constat: Ergo non potest homo, supposita intentione efficaci finis, reij-cere medium unicum , sed ad illud necessi
Dices , Talis necessitas non potest peti ex
fine, ct in arullus finis particularis moueat necessario voluntatem; nec ex ipso medio, quoaetiam habet tantum bonitatem finitam & li mitatam, quae non potest necessitam voluntatem : Ergo sustitia est. Respondeo necessita em illam neque ex mire neque ex medio solitarie sumptis, sed ex necessaria connexione medij cum fine: ortum