장음표시 사용
201쪽
a Trinam, III. neerssaria m uetur, necessitas huius il Iationis& consequentiae, neque ex cursu , neque exomotu Petri, quae sent contingentia, prouenit, Dd ex connexione necessaria quae reperitur inter a ntecedem & consequens, seu intermortvrvi
P Raeter electionem mediorum datur in V
luntate nostra ac us quo Caeteras poten-tias applicat ad oporandum, qui Uus actixus appellatur: I a S. Thomas hic qu. I 6. art. I.
tres esse aetus quibus:voluntas monetun adi ea quae sunt in sinem, nempe eligere eo erasise,
tio e tiam sumagattir , actus enim haberi.Otes id eui obieetium materia te, inspectuin subldiuersa ratione formali , essentia iter distri putimur, ut pa et in intentione, fruitione , simplici complacentia , qtiae licet versentur Circa fin 'in , quia tamen sub diuersa rationeserna; Ii supra explicata allum attingunt, ese tia liter distinguirmur : Sed electio usus, eui terna nentur ad medium, tendunt tamen in illi id sib diuersa ratione formali , nam electio respicit ipsam, ut pertinet ad ordinem intentionis, & est ultimum in eo, & eflectis finis: Vfin ivero resipicit illud , ut pertinet ad ordi-n- eaecationis, & in eo est primum, & cauc
202쪽
i δε eiscieri; finis habiti in re: Ergo distinetiun-
i 2 Confirmatur: Intentio quae est actum efficax cerca finem, distingititur a fruitione eiusdem,
i quia haec i lium respicit praesentem , illa qi fifuturum: Sed pariter electio respicit media' quasi sutura , vsas vero ut praestiatia : Erg flare actus specie diuersi Addo quod, quando noua difficultas se of - fert, voluntas indiget noua applicatione Zc
conatu, subindeque nouo actu ad illam vincendam: At in executione maior dissicultas se osterrγqitam in sola electione; quia eligere est actus mere internus , in quo voluntas se lum certad secum, nec habet a liud i triped sinentum, ut aliam difficultatem, quam eam quae se tenet ex parte suis in exequendo autem non solum certat secum , sed etiam cuni ali7s po- tentiis inferim ibus, Se impedimentis exteri rus, quibus sepe frana itur animo , n i si virtu- re constantiae & perseuerantiae roboretur. Hing CXPerientia compertum est, non nullos sum in iciun facilitate reci e iudicate , c siliari, 3 eligere, ac desiderare, qui in executione defi
Ergo praeter actum electionis indiget volun cas imito actu ad exequendum, seu ad appi
203쪽
18' ur IIL ' candum potentias executrices ad opus Dices primo: Electio est volitio essicax mediorum: Ergo per seipsarn lassiciens est ad eorum executionem , & sic inutilis est v suu activus, quo Potentiae e enirentes applicentur
Respondeo, concesssia Antecedenti, negando consequentiam; electio enim non dicitur ossicax volitio mediorum , eo quod ipsa sola, absque alio actu intellectus, Sc voluntatis,subficiat ut media executioni mandent insed quia ad ipsam infallibiliter sequitur imperium inai intellectit, & vsiis in voluntate , quo appi cantur potentiae ad exequemlum quod ei ctum est, sicut ad intentionem essicacem se Fitur infallibiliter elaetio mediorum . Dices secundo: Uoluntas per solam electi nem mouet & applicat intellectum ad eliciei dum actum imperii, qtii usum activum praecedit , ut constabit ex dicendis capite sequemri: Ergo pariter sui nosita electione potest, voluntas, absque aeui distincto, uti potentijsenequentibus, & ipsas ad operationem appli
v espondeo, dato Antecedenti, quod negant aliqui ex nostris Thomistis , negando consequentiam & paritatem. Ratio discriminis est quia in exequendo maior reperitur dii ficultas quam in imperando : unde iscet voluntas non indigeat actu ab electione distincto, ad applicandum intellectum ad actum imperij, bene tamen ad applicandum potentias executivagad opus . -
204쪽
C Irea hunc achim duae sunt dissicultateq
u & coni rouersiae breuiter hic resoluendae . Prima est, an detur imperium in homine respectu suarum operationum Secunda, an tale imperium , supposito quod detur , sit actus intellectus aut voluntatis
P Robatiir primo ex D. Augustino, SIS,
Thoma : Ille enim libro 8. confess. cap. 9. sic ait: Imperat animus , edi moriesur manus, O tanta est faciluas, ruix a seruitio di scernatur imperium ine vero hic qu. II. arr. ad i. haec scribit : Tune demum voluntaralicuius inciρῶς vii , eae qu endo imperium rationii ; quandoque quidem voluntas alteriurcum aliquis imperat alteri , quando que autem Ῥοluntas ipsius imperantis, cisan aliquis imperat sibi itsi . . Probatur secundosin principe reperitur imperium, in ordine ad alios immines sibi subditos: Ergo & in quolibet homine, in ordine ad potentias exequentes . Probatur cons quentia , tum quia sicut Princeps dominium habet in sit bditos, ita in quolibet homine rapio, adi; incta voluntate . at iis potentiis domi
205쪽
r 9o . Tractatus III. Natur. Turia etiam quia sicut in Principe est prudentia politica, cuius obivium est bonincommune totius regni vel rei publicae; sta in Vnoquoque homine, operante secundum rectam rationem, est prudentia monastica,cuilis obienum est proprium & particulare botatim: Ergo sicut Princeps per prudentiam polit cam imperat aliis quod conuen it bono commi, ni , sic ratio per prudentiam monasticam, imperat Inferioribus potentijs quod conuenit bono particulari. . xu Probatur tertio ratione standamenta li. Pro ter eleemoncm est ponendus in voluntate alitiue actus, qui dicitur vΩs activus , Ut capite praecedenti ostensum est : Ergo pariter' prae ter iudicium .practi cum antecedUm elecΡ nem, ponendus est in intellectu alius adius, qui dicitur imperium , a quo voluntas diri Ritur in actu utendi. C se uentia pro Vac Ur,ctim enim voluntas sit appetitustrationalis, se quens directio tali rationis , unicuique actui uolutitatis elicito, cor vesipondet necessario in intersectit acthus dii ens illum. Dices ad dirigendum aratim usis, sis icere iudicium illud practi curia quod praecessit electionem , continuatum usque ad exemitionem,& sic non requiri actum imperiJ . : s Sed contra primo: vius distinguitur ab electione, eo quod ista sit de medio futuro, ille vero de medio ut hic λ nunc exequendo, Ut capite praecedenti declarauimus : Ergo pariter a et is diligens usu in distinguitur abacili dirigente electionem. Probatur consequentia: actias sintellectus regulantes actus voluntatis, habent iacm obiectum ac actus ab
206쪽
ipsis regulari: Ergo sicut in med ijs, ut habent rationem eligibilium, &exequendorum, inuenitui durern ratio ibi malis obieet ua utilitatis scilicet utile ut futurum , & ut pra setis ). sufficiens ad specificandum & multiplicandum duplicem actus voluntatis s ita non poterit non reperiri in illis diuersa ratio cognoscibilitatis obiectivae, fissiciens ad multiplica ndos duos actus intellectus, scilicet iudicium, & imperium. . Contra secundo : Aimis iudicii, ut continuatur post electionem, non proponit volun
tati aliquid aliud , quam id quod proponebat
ante electionem s. alias non esset idem actus continuatus, sed diuersus. Sed ante electi nem,uel proponebat solum media ut eligenda, vel si ea proponebat etiam ut exequenda, non proponebat executioneau, nisi ut futuram , &veluti distantem: Ergo post electionem non nisi hoc modo eam repraesentab it : Atqui actus intelleetus proponens voluntati execumtionem ut futuram & distantem, non est suis- ciens ad dirigendum usum voluntatis, qui habet proobtesto medium ut hic & nunc erecutioRi mandandum : Ergo ponendus est alius
actus intellectus, qui non potest esse nisi actus
Contra tertio': ut executioni mandetur a subditis quod Princeps ab illis fieri debere iudicar, necessa mina est praeceptum . p opter dissicultatem quae est in operis execution e: Ergo cum similis & non minor difficultas sit
in eodem homine respectu suarum potentia-xum, ut ab his executioni mandetur quod voluntas eligit, & intellectus conueniens esse iu-i dicat,
207쪽
dicat, constituendus erit in eodem in fella duactus imperij, a consilio , & iudicio antedente et e ctionem distinctus. Vnde pro tribus illis abibus tres ponuntur virtutes in intellectu: pro consilio enim ponitur eubulia; pro iudicio seu sententia sine sis , aut guome ; pro praecepto vero seu imperio prudentia , ut videri potest apud S. Tliomam infra qu. 7.art. s. & a z. qu. 68. & I. per totam. Obiicies primo: Vel imperium d es eruit ad mouendas potentias inferiores , vel ad in uendam voluntatem ρ Sed ad neutrum condi cit: Ergo prorsus inutile est. Minor probatur, quia cum voluntas sit Potentia cooca, po tentiae vero inferiores non sunt intellect uales, tam illa quam istae sunt incapaces percipiendi rationis imperium: Ergo i l lud ad mouendum voluntatem aut potentias inseriores deserti ire
I espondeo imperium deseruire tam ad in ,iendas potentias inferiores , quam ad motaendam voluntatem , sed mediate sistit m admoliendas potentias inferiores, immediate vero ad mouendam voluntatem , ut potentiis ins rioribus utatur , siue illas applicet ad agendum , Vnde intimatio imperia fit immediate ipsi voluntati . Nec obstat ouod voluntas sit potendia coeca , & cognitionis expers s nam icut oculus videt toti corpori , & non solumsbi, ita intel lectus intelligit omnibus potenti is; unde scut non est neceste quod pes vel manus Videat, It dirigatur ab oculis'; ita nec quin voluntas cognoica t, ut dirigatur peractum imperij, ad eliciendum usim, & appli-zandum potentias exequentes ad optis; alio,
208쪽
i quin voluntas non solum esset incapax dirigi, Per actrina imperi j, sed nec posset regularil pe udicium rationis , re ab intellectit obi j etiue moueri, quod est absurdum. Obijcies secundo : Vel actus imperii ino-
Uet Voluntatem ad executionem mediorum,
i quoad specificationeiam, vel quoad exerci- tium Z Non quoad specis,cationem, cum enim iudicium praecedens electionem, dictet in i dia non sollim esse eligenda , sed etiam exe quenda, fudiciens est ad mouendum volunta tem ad executionem mediorum, quoad specu ficationem nec quoad exemitium , quia cum voluntas, ratione di i i sit primum moueris quo ad exercitium, non potest ab illo quoad exercitium moueri . Praefertini cum intellectus a voluntate moueatim P quantum ad exeruitium; alioquin daretur inter illas duas potentias mutua causalitas & dependentia in eodem genere causae ei ieratis, quod repugnare V
Respondeo inrellemina per actim, imperii
mouet e voluntatem & quoad specificationem ει quoad exereidium : licet enim iudicium regulans electionem proponat media ut exequiabilia,&hices nunc eligenda, non tamen prom Ponit ea ut electa, & hic & nunc exequenda; Vnde ad hoc secundum requiritur alius actus intellectis, subsequens electionem , & regulans v sirin, quem Vocamus imperium, Ut coni stat ex dictis in tertia probatione nostrae assertionis. Similiter licet voluntas sit primum i mouens quant stin ad exereitium , ac proindo 1 1noueam quoad exercitium per se primo illi conueniat, hoc tamen non obstat, quin alicui TMn. VI. I . actui
209쪽
ν τractatus III. altui intellectus hoc secundario , &ex cons quenti , ac per participationem a Voluntate , competere possit: sicut a pari ordinatio, quae est propria intellectus, participatur ab aliquo actu voluntatis, nempe ab electione. Vnde
D. Thomas quaest 21. de Verit. art. α 5ioc inquit est actus γ'tun glis, non abstute, sed in ordine ad rationem , eo quod in electione apparet id quod es proprium rationis, scilicet conferre νnum Miteri , vel pro erre', quod quidem in actu νο untatis inuenixur eximi re sine rationis , inq',antum scilicet ipse vatio p oponit voluntati aliquiae non ut rutile
simpliciter , sed ut utilius ad finem. Ad id vero quod addit ir de mutua causalitate & dependentia in eisdem genere causae efficientis , dicendum est, quod licet illa repugnet respe ctu eiusdem actus vel efferuis,
non tamen respectu d ineriorum , qualis sonthim reperitur an proposito. Nam Voluntas per actum electionis mouet intellectum lad. imperandum executionem mediorum: ipse velo intellectus per actum imperi), effica clam motitiam a praecedenti Uectione partiricipantem, mouet voluntatem quoad exea citium, non ad ipsam electionem , quae est Cai
se impe ij sed ad alium actum distinctuin,
nempe ad usum activum, quo Voluntas p tentias externas applicat ad executionem in diorum . Si autem quaeras, cur Voluntas,
quae est pnimum mouens quantiim ad exercitium, ad huiusinodi actum seipsam sine inte uentu imperia mouere non possit Θ Respondebo hoc prouenire ex eo quod licet habeat. virtutem ad mouendum se re alias potentias a
210쪽
De ambus humania . Isblute; non tamen per modum ordinationis,' hoc enim est proprium intellectus , cuius estior dinare unum ad aliud , ut patebit ex dicen dis f. sequenti Obijcies tertio: Homo non potest seipsum orares Er o nec sibi imperare . Sed nego Consequentiam S paritatem : imperare enim est superioris ad inferiorem; orare e contra
est in serioris ad supentarem , unde cum in homine intellectus sit suprema potentia , quae nullam habet aliam sibi superiorem . potest quidem per imperi uin inferiores potentias sibi subiicere, sed non sub ijci per orationem alte ii potentia: sibi silperiori.
Imperium est substantialiter afrus intellectus, pr 'pponis tamen necessaria a flum
P Rixna pari probatur primo: Imperium esti
principa lis actus piindentiae, quae praec Ptiua est, ut docet Aristoteles 9. Ethic. ca' d icens pr dentia praeceptiua est , sinis enimii si in es, quodnam sit agendum pracipere: Α qui prudentia est in intellectu , cum sit virtus intelleetualis , ut docet idem Philosophus 6. Ethic. cap. 4. & D. Thom .is infra q uaest. 1 , art. q. Ergo imperium est substantialiter actus intellectus. Ρmbatur secundo eadem pars: Sicut ob d i re pertinet ad inferiorem, ita imperare ad superiorem , quia correspondent sibi inuicem