장음표시 사용
271쪽
i manatus III. . - Qua res primo, an voluntas agem comta sonscientiam erroneam, non depositam , semper peccet Z Respondeo a firmatiae ,. ratio est quia voluntas non sertur in obiectuin, nisi vea ratione propositum Sr iudicatum: Ergo si ex errore obiectum bonum iudicetur malum.& voluntas in i l hid feratur,proculdubio pe cabit. Quare D. Thomas hic qu. rq farta surn bonum non fertur voluntas , nisi fecundum quod ἀ ratione proponipur : unde si si vationσEroponatur ut malum, voluntas fer ur in bοαγt matum , non quia illud sit marium ferundum . fetarit quia asi miniumperes eideur e an re.' l. bensione rationis: Et quodlib. q. arto '. Error gno credit ux esse mortale quod Non es mortale, rix conscientii ligat ad peccatum mor ale. Idem aueritur ita iure Canonico, can. 9mnera. ubi sic habetur: Omne quod coutra consciσ-; iam sit , indisicap σή gehennam. Et Ambo . rius, vel Ambrosiaster, in haec verba Apostoli: omne quοι non es ex fine, predatum est, sic aite
s' ne quod sit, etsi in se inde δε sit bonμm , si h
Item D. Bernardus lib. de ptaecem & dispensi
Daces, primo, ut aliquis actus sit bonus, siseficit ut fit legi aeternae consorinis: Ergo licetvri co nila lentiae erronea alliquid credatur esse malum , si tamen fit legi aeternae consentam aeum , non est peccatum , Respondeo negando anteceden&nam lex R: erna nPo derivaxμὰ n a , .nec promulg -
272쪽
m actibus humanis. 2s7tur voluntat , nisi mediante ratione; unde non lil in legi aeternae, sed etiam rationi conueniens debet esse vol untatis actus, ut sit
Dices secundo: Praeceptinn inferioris non obligae, Quando Proponit aliquid contra prae ceptum si perioris et Ergo ratio errans , pr . ponens aliquid contra praeceptum Dei non
Respondeo praeceptum inferioris non obli- are quidem, quando proposit aliquid quod scitur esse contra praeceptuni superioris ; obli xare tamen, quando id quod proponit, credutur esse praeceptum superioris. Nam ut ait S.
Doctor nic art. r. ad I. Si quis crederet prη ceptum Proeotis lis esse praeceptum Imperascrix
Quaeres secundo, an liceat operari ex conmscientia practice dubitanti de bonitate vel malitia actus e Respondeo negatiue, quia qui operatur ex conscientia dubia , exponit se pinriculo faciendi quod in se malum est & pe catum; unde qui sic operatur , non agit iuxta leges prudentiae & amicitiae, quarum altera dictat non esse operandum ubi de obiecti h nestate non constat, altera praescribit ne amicus operetur aliquid quod possit amicilia offendere ; quare qui sic operatur , aperto conuincitur plus amare opus quod Operatur, quam Deum, citius legis tr nigres soni sic operando se exponit . Vnde S. Thο- .mas quodlib. 8. art. I 3. Ille qui in quan
dubitationem induei: ur eontrariatate opinio
273쪽
peccas, utpote magis amans beneficium temporale, quam propriam satu em: Et Caietanus tom. I. opusculorum tracst. Ultimo res'. I 3.
fluctuat circa rectam ct obliquum moris scrupulus est conscienti ae contra quem illicite agitur, est obliquitas moralis incurritur. i
Dixi non licere operari ex conscientia praseziise dubitanti, quia potest uti is licite operari Cum conscientia speculative dubia, modo illa praetice certa sit de honestate operis quod hic re nunc sibi faciendum proponit; regula enim voluntatis non est notitia speculatiua , quae irrio Ia obiecti veritate sistit, sed practica , quae omnium circunstantiarum qualitatem per- pcndit & quia potest ex occursu circlinstat tiarum, obiectum quod secundum se & sp cuiatiue consideratum, apparet dubium, res di praetice certum , potest quis operari cum conscicntia speculative dubia, dummodo pra-
cifice certa sit: v. si sacerdos aegrotus, cons, derataqtia Iitate morbi quo laborat, speculat ne dubitet, num sibi liceat ab horis canonicis cessare, accedente consilio Medici, vel Corbi csiarib, potest fieri practice certus, id sbi licere, iatura conscientia , a diuini ossicij recitat ione abis i nere. -
Quari es tertio, an in rebus dubijς , & opinionum probabilium 'conflictii, liceat sequi opinionem minus probabilem, fauentem I bertati , in concursi alteriu& probabilioris,
274쪽
& Casuistis; pietate ac eruditione clarissimis
Ita enim docent S. Antoninus I. P. tit. 3. o. regul. 4. Scotus infra reserendus. Gabriel in dist. I s. qu. s. art. g. dub. z. in 7. pr batione 1 conclusionis ..SyIuester verbo Dubi ran, qu. 2. Conradus de contractibus trach. T. quaestor Q. conclus . I. Corduba in suo Quamona pio, lib. z. qu. 3. Nasiarru; in sumnia Hispanica cap. 1 8. addit ad num Is y. cap. 27. Vt Vitat contra rig opinionis assertor San'ch ea in Decal. lib. I. cap. 9. num. II. Item
Patribus Societatis negatiuae adhaeroni sent' ntiae Bouarminus, opusculo ad Epis opum Theanensem nepotem suum, cuius verba in si a referemus . Comi totus lib. s. res'. M rat. ubi de probabiliore ac tutiore opinione sequenda sententiam, Ethicae Christiana: caput, ad re Iiquas Christiani ossicij tractandas , diju.
dicandasque controuersitas per necessarium , inerito appellat Additque oppositam sententiam esse foedam. Prollapsion cni , qua a ratione discedimus veritatem contemnimus, vel saltem eius agi osccndae viaς obstruimus, aeternae legi contumeliam imponimus, scelar εos illos iudices imitamur , qui contrarijs testibus audiris, eorum testimonium sequi vel- dent quod minus verisimile appareret; eorum
in jam imprudentiam sequimita , qui quod ve-τjsimilius malum est eligunt , bono secur ν
praetermissis. Idem ex eadem Societate suci
denter tradunt Michael Elizarda in opere duxeeta morum doctrina, & Candidatus Phi la letus, seu Andreas Blancus , quis ut ait Iulitis
Nereorus, Inquisitor Mantuanus huius no
275쪽
ro et, anisur III Ex Thomistis vero notiissimo contra adire sim sententiam calamum minxerunt praedi eius Mercorus, in libro de praxi opinionum, ubi plusquam viginti Doctores refert pro no stra sententia. Vincentius Aaronius, qui eleganter & acute illam probat in s a Theologia morali ad terius laxiores probabilistas,& Vin-eensius Contensenus tom. I. suae Theolograementis & cordis, differt. 6. de nouella probab Iitatis commento, ubi pluribus peritis, tum ab auctoritate, tum a ratione argumentis , illud euertit. Demum ex Canoniliis contra recentiores probabi l istas nouissime scripsit Prosper
Tagnanus, exponendo caput, e innisaris, ubi
totam haoc probabilitatis materiam erudite Meopiose pertractit, viginti sex pro nostra sententia afferens rationes, & plures pro ea celebres Canonisiis referens, quibus adiungi pintest Ioannes basiiurius, Congregationis oractorio Presbyter, qui lib. 3. de iuris Canonici theoria & praxi cap. ii ex professo docet nostram sententiam , & pro ea refert Flures ex Auc ribus a nobis citatis. Multae pro illa adduci solent rationes, quas in disserta toene de probabilitate suae expendism iis, tres sol a hic breuiter exponemus. Prima est : Sicut in controueisjs & disti cultatibus moralibus quotidie emergentibus rea mur inquirere veritatem, dum latet, de eam sequi, dum nobis perspecta est, iuxta an
dat te: ita dum eam attinetere & assequi non
Valemus, amplecti & eligere de mus id quod i Ili propinquius & vicinius nobis appam; λlioquin Chiistianismus non esici schola.
276쪽
B. ansbς, humanti. 26Iveritatis, sed spelunca erroris, si veritatem i quirere, quantum post imis ad eam .cced re non teneremur : At vero quisquis ab ea quam probabiliorem iudicat recedit opinione,
ut minus probabilem sectetur, sponte , ac propriae lectione , recedit ab eo quod iudicat proprius ad veritatem acced ere , hoc fine Scantentione vi oppositae parti adhaereat, quani iudicat e vero remotiorem a Ergo peruersς agit, & peccat. Secunda ratio petitur ex discriini ne quod reperitur inter illum qui in conflictu opinionum probabilium eligit sententiam quam ii dicat probabiliorem, & eum qui sequitur opinionem quam censet minus probabilem: Cum enim ille qui peri ectam seu euidentem verblatis no itiam habere nequit,sequendo id quoa probabilius, seu veritati conformius aut vicinius sibi apparet, faciat totum quod in se est ad veritatem attingendam , si per accidens ab ea aberret, error ille inuincibilis & inculpa bilis erit, stibindeque excus ibit a peccato,quiλVt ostendemus in tractatu de peccatis, omnis ignorariri nuincibiljs, cum tollat rationem volutata rij, sine qua non potest stare peccatum, Cacusat a peccato . E contra vero, cum
ille qui adhaeret sontentiar quam minus probabilem, ut biodeque a veritate remotiorem Axistimat, non faciat totum cliiod potest ut veritatem attingat, imo potitu eam videatur spernere & iugere, atque ab ea recedere; eo
ipsoqubd recedi tabeo quod iudicat proprius ad illam accedere, non laborat ignorantia in 'uincibili, sed vincibili, quae ilim excusat
277쪽
cuertit, potest sic breti iter proponi :. Ille non recte agit qui prudenter non agit: At qui elegit sententiani minus probab lem, fauenteria tsibertati vel concuplicentiae, in concursit alterius, quae stat pro praecepto, prudenter non agit: Ergo non recte operatui , sed peccat. Naior est certa apud omnes, cistia .prudentia iit regula bonitatis & malitiae actuum humo .ilorurn ' Minor vero, quam negant Aduersa- xij , ostenditur primo ratione qtiam insinuae
S. Thomas 2. 2. qu. Ag art. i in argum sed contra , his verbis : Ad pr dentiam pertiner . Iraeferre maius bou m mi ius bono: Elgo desistere a metiori , pertinep ad imprudenιiam . Si-ctit ergo ex dictamine prudentiae tenemur . emere vestes quae meliorm aut commodiores
nobis apparent, N utiliori pretio vendian air, vel sumere medicinam quam salubriore ni existima mus, aut Oos comminere nau i , quam meliorem & tutiorem arbitramur, ita, & inulto ringis, in moralibus sin utribus , ut ait La etintius , si quid errarum fuerix, virae omnis euertitu γ probabiliores ac tutiores vias luit. sententias, ex praecepto seu dicta imine prudellaesar, sequi debemus. Hanc rationem diserte expendit Crylostomus homil. in Ma th. -ubi sic discuirit: Si
rus menta empturus giras M u m Vegotia i orem in atrerum, O ubi meliores ναὶ es inueneris, O preri' ωiliori, ab illo comparan au non opor-1et populum circuire omnes t octores, O inqui sere rubi Deera 'peritas c hristia,enundatur, c
278쪽
si innium. Vbi Iicet S. Doctor nota loquatilr. de concursit opinionis probabilis cum probabis oci, sed de concursit prauae opinionis haereticorum, cum veritatibus ad fidem & religionem Catholicam pertinentibus, ut ex Verbis immediate praecedentibus iliquet; eius t men dis uisus valet etiam in materia probabilitatis, de qua nunc agimus; quia cum prudentia debeat praeferre maius Donum minus bono , ut ex D. Thoma vidimus, tenemur in
concursu plurium opinionum probabilium, veriorem, aut probabiliorem , leti veritati viciniorem, eligrre ρ qtam γestimentum. Confirmatur magis illustratu haec ratio: Q i in rebas temporali bus vel corpora libas,. Vteretur opinione minus tuta , minusque pro
babili , in concursit alterius tutioris & probabilioris, imprudenter ac stultet omnino ageret: V. g. qui medicamentum reciperet quod minus salubre existimaret, spreto ac reiecto alc ro quod salubrius & ad recuperandam fanitatem esti acius putaret, vel qui se naui com-. mitterer, quam minus tutam , minusque secti-ra inieximinaret, relicta securiori & tutiori: Ergo sint i liter, & multo magis, imprudenteragulat qui agerediuntur opus quod probabi 'lius putant esse illicitumi, &qui salutem spiritualem animae, opinioni mi iuὶs tutae, miniis-.que probabili, ut naui probabi lius periturae, committunt; nec timent ut loquitur Hugo Ui'ctorinus animae Io de legem dare, quam corpφ'ri suo ρ scribere notitur. Unde Glossa i ta cap
fatuur e 4 q Ufe d fcrimini committiti. Addi que ibidem Ioannes Andreas: Migis enim
279쪽
ας τ ra atu'. II. .ecedit ad id quod est falsum, in rebus ad saἱκ-tem animae pertinentibus : Cum ergo ille qui in materia morum eligit opinionem minuς probabilem, fauentem libertati, in conciti saprobabilioris, quae stat pro praeeepto , magis accedat ad id quod est falsim, in rebus ades
lutem animae pertinentibus, ut in prima rati ne declarauinalis; non sapienter ac prudenter, sed stulte omnino ac imprudenter operatur, iuxta huius celebris Canon istae sententiam. Nec valet si dicas, opinionem mi sis probabilem, esse omnino tutam & securam, cuiri tuto incedat qui probabiliter incedit, ut noui Casiuistae pastari docent, hoc enim falsum esse, mox ostendemus; & licet non esset talium, est tamen valde ineertum ac dubium , cum de hoc sit quaestio ac controuersia inter Theologos , aliis assirmantibus, alijs nestantibus; vn- de viri prudentis ac sapientis non est, huic baculo arundineo inniti, cu principio tam d bili ac nutanti, suam sa lutem committere.
Agitur enim de summa rei, cum de far te rete; - na trafiatur, ut ait Bellai minus infra res
rendus . Vel ut loquitur Euc herius epist. 'a- reenetica ad Valerianum : Non potest ulla com- 'eudi, ca se eo siere, si constet animae in eruenire dispendium , O mbi faturis damuum es, ibi γtique iam luerum nultum est. Gallici Annales referunt, Henricum IV. recentis& inclytae memoriae Gallorum R
pem , clina ex colloquio quod eo postulante habitum est inter Doctores Catholicos , &haereticae prauitatis ministros , audisset ab eis qui tunc aderant haereticis ministris , eos qui
Catholicam fidem sequerentur, dummodo et piu
280쪽
8c recte viverent, in via aeternae si lutis ambulo es Catholicis Doetoribus ex adueribasseuerantibus, eos qui Caluin istarum doctrinam sectarentur, non posse ad aeternam feliciatatem pertingere : Regem, isquam , sapientissime dixisse, id prudenti consilio conuenire, ut Catholicam & Romanam potius fidem amplecteretur, quam Caluinianae sectae adli rere perseueraret; quippe ex partis utriusque consensi, se posse Romanae Ecclesiae fidem profitendo , futurae beatitudinis compotem fieri; at secundum Catholicorum doctrinam, si Caluinianam haeresim non abiuraret , aeternae damnationis poenam deuitare non posse: viri porro prudentis esse, in salutis negotio
Hoc sapientissiini Ae gloriolissimi Restie
eonsilium non sequuntur qui deserta proba biliore & tutiore lententia,quam omnes Theologi certam, & immunem a periculo confiten tur, posse nos mimis probabilem amplecti di cenis cum plures grauccille Doctores, eam i Curitate carere existiment, licet probabili alis quorum iudicio, ut medium quo salutem com sequamur. Unde Cardinalis Bellarminus , non minus pietate quam eruditione iusignis, in opusculo ad Episcopum Theanensem n potem sucina, haec aurea verba scribit: Si quis
melit in tuto si lutem suam collocare , is omnino debet eretam meritatem inq isereo' non res-
picere quid inviti hoc tempore dicant aut faciant, O si rei certitudo non possit ad liquidum
apparere, debet omnino tutiorem partem sequi, e, nulla ratione, nullius im erio , nulla mill 3ate temporali praeposita , ad minus rotam ρην