장음표시 사용
281쪽
es, constientiam erroneam exemplo aliorum induere, ct eo modo, conscieutia non memordente, ad eum locum descendere , ubi vermis non mo-νitur , O ignis non ex ingMit - . Quapropter Mutuis Vitellescus , Generalis Societatis Iesu sapientissimus in epistola scripta anno die 4. Iarmarii ad Superiores eiusdem Soci tatis , inter septem quae impense illis commendat, istud quarto loco renonit : Praepositi inuisudio per cant, ut qui d coret scribunturi
minime bac 'exuta O norma in duectu feri tentiarum utantur . Tu eri quis poest. Probabilir es. Auctore non coeti Merum ad erae sententia aeaccedant quae turi es, quin grau torum, maio
qγentatae, quae bovir moribus con4 scunt magiae, quae denique pietatem alere, O produse queant. Hφn γκsare, nun 'erdere . ita referunt Cle
mens Scotus de potestate Pontificis in Societatem Iesu folio sues. & Martinus de Prado Tomo a. Theologiae m0ralis cap. 11. Pagi-
. Potest in stiper probari Minor principali c quae asserit non prudenter operari illuna qui
: elligit sententiam minus probabilem , fauen- tem libertati vel concupiscentiar, inconcursu alterius quae stat pro veritate & praecepto hoc discussu, quo praecipuum Adueruersiariotuin sundamentum conuellitur. Prudentia, cunast virtus intellectualis practica , requirit certitudinem saltem moralem in suo obiecto: At
qui sequitur opinionem minus probabilem, inuentem libertati, in concarsu probabi l ioris,
282쪽
De a17ἱbus hum D . et quae stat pro praecepto , non habet certitudN nem moralem de honestate & bonitate mor si suae operationis: Ergo prudenter non a git. Maior patet Minor etiam videtur manifesta: quis enim affirmaremideat se habere moralem. certitudinem de honestate & bonitate morali illius operationis, quae magis mala quam bona sibi apparet , A de qua hoc iudicium seu dictamen habet: probabilius & verosimilius est , hanc actionem esse malam & illicitam
Sed qui operatur ex opinione minus probabili quae stat contra praeceptum , non pol si non habere tale iudicium seu dictamen in intellectu ; cum opinio probabilior , fauens praecepto dictetri suadeat probabilius esse & vero- similius, actionem illam esse maIam & illicitam: Ergo qui sequitur opinionem minus probabilem, fauentem libertati, in concursa probabilioris, quae stat pro praecepto, non habet certestudinem moralem de honestate rehonitate morali sitae operationis . Eespondent Aduersari j, quod licet alle qui operatur ex opinione minus probabili, quae 1 auet libertati, in concursu probabilioris,quae stat pro praecepto, habeat hoc iudicium speculatilium , probaιilius veros milius est, hane actionem esse malam O illicitam, habet
tamen simu l aliud iudicium praeticum res exum , certificans conscientiam de rectit dine ει bonitate morali suae operationis, nempe istud : qui probabiliter vir , prμdenter in
Haec responsio & doctrina est praecipuum ac fere unicum Aduersariorum fundamentum,
283쪽
168 ο κ Π,tus III. semper confugiunt, cum vi argumentorum 'premuntur, eoque dogmater stii probabi ἰι-τer agit, trudenter agit, veluti forti sititio clypeo, omnia quae in ipsos vibra mu r tela , pi tant se posse repellere. Sed dissicile non est eos ab illa arce depellere , & murum hunc arietare , atque clypeum illum stramineum penitus in ringere.
In primis enim, esto quod ille qui agit probabiliter, prudenter agat, quando illi non currit alia opinio probabilior; imprudenter tamen agit, luna in concursu sententiae probo bilioris , eligit minos probabilem , ut sipra
ostensim est. magis enim aecedit ad id quod est falsuw, in rebus ad falutem pertinentibus , Ut ait Ioannes Andreas stipra relatus.
Secundo, si assensus prudens & probabilis
snt synonimi: Ergo prudenter aget Medicus probabilia remedia adhibens, tutis &essicacior ibis praetermissis. Ergo excusabitur Iudex, qui reuna nec comiictum nee consessim, ex probabilibus su spectum, sed ex probabilioribus innocentem, poena capitis mulctau rit: Quod ut erroneum nuper damnauit Innocentius XI Ergo licitum erit Christianis illas Omnes morum corruptelas ad praxim redigere, quas probabiles esse, ac bonis rationibus fultas, nonnulli recentiores Casu istae paLsim docent. Certe quis non videat praedictum dogma probabilistariim, qui probabiliter agit,
prudenter fecure aso,ad omnia flagitiorum i genera viam sternere ac in inire , & omnem religionis& honestatis euersionem ex eo sis
ques . omniaque fere reddi licita , cuin iuxta Iecentiores Casii stas, omnia fere sint proba-
284쪽
D e azibu s humanti. bi lia, ut diserte declarax Prosper raonanus in cap. V. innitaris, ubi haec scribit: abi,si es dubiμm quin omnis regula morμω ρσι
exerti e x Iibertate otinandi , non mod. in prae-eerris humanis , sed etiam in diuinis O nat ratibus dum de usis ivi ei dum non accurrunt rationer demoni alime. Vnde his rem Oribuxeo res perducta est , ut nκllva fer sit inrtis Alus in m ralibus, in quo non fit Hrietas vel eon-rrarietas otinionum , adeo H in solo olere non ita pi iacm twγest , reselutionum moralium
praece crMm . S imilia habet Crispiniis a Bo gia in seleeltis motalibus qu. q. ubi sic ait: rurobus moralibus vix datur equae in quo neu
285쪽
et o Tra Gaius III aiiones eontradictorias sequi quemlibet posse, probabile esse conrodit: Ex quo sit ut nemo re- Beri videatur praecepto ieiunandi, audiendi μ- erum, retaxandi horas canonisax, ct alia huiuse modi. Vnde inter sexaginta quinque prop tione , Innocentio' XI. feliciter Ecclesia in regente nuper damnatas , haec tertio loco r censetur . Dum tγοbabi litate, siue inini seca , siue ext rinseca , quantumuis tenui P modo a probabilitatis, sinibus nou exea rur , aliqMid vimus , semper prudenter via
Tertio , quaero ab Adliersariis, an praedia ebim dogma recentiorum Casi istarum quisiviis probabilitεr, agit prudenter, sit certum ac
Gemonstrabile. vel duntaxat probabile & opinatiuum Primum dici nequit cum, nul Ia: ratione Eut enti & demonstratilia probari possit,& negetur a pluribus grauissimis Theologis, & Canonistis . Si autem respondeatur illud esse duntaxat probabile & opinatiuum Vt reuera tenentur respondere: Aduersiari j ,m ni stum est ex illo non possederiuari morale
Certitudine Quae omne moralem formidinem & dubietatem a conscientia tollat, eamque derect ruditae operationis omnino certificet, cum viniis c ut ait S Thomas I. p. qu. Ty. art. 'significet actum intelliectus,quifertur in unam pαr em contradi ctionis , cum sermidine alte-
xiiii. Addo quod , sicut ex contingenti solum contingens , & ex frigido frigidum ita non
nisi probabile, & fallibile,ex probabili & farulibi ii sequi potest; &sicut innixa debili & nu
tanti fundamento aedificatio, non potest certa di secura consistere.
286쪽
Dices sorte , quod licet tale dogma ab intrinseco, seu a rationibus & motiuis intrins cis, non sit certum & infallibile, sed probabile tantum & opinabile ; ab , extrinseco tamen habet moralem certitudinem, nempes sitisse UO&authoritate plurium graitium Theta gorum & Casu istarum , qui illud certum esse asserunt,&omniimodam securitatem spondent quamcun que opinionem probabilem seque
tibus. Vertim omnes illi Theologi & Casuist ce esto eruditione, sapientia , & pietate celebres non sunt haud dubie tantae authoritatis in Ecclesia, quantae D. Augustinus, Doctorum aquila, humanorum ingeniorum apex , & luminare maius Ecclesiae , eique sapientia , pri dentia, eruditione, ac pietate , multo inseri res sunt; & tamen ille S. Doctor inaem lepro-rietur securitatem a se datam nihil valere . apud Deum, si a lege diuina d i sientiat: Eceac inquit dat sibi securitatem procurator, quid
quomst is vir , Dominus te non perdet: Secur ratem tibi procuratis dedit, nihil valet frenr3ς x prsicuratoris': utinam tibi Dominus securι- ratem d. retri es, ego te securum facerem: Domini enim feeuritas valet, etiamsi nolim , mea n
hil valet , si ille noluerit . Cum ergo Delis securitatem non promiserit , quamcum
et opinionem probabilem sequentibus , nec ullum huius dogmatis , qui trobabiliter agit,
u senter o secure avis, in Scriptilia aut SS. Patribus extet vestigium , non potest omnimodam securitatem habere , quae moralememnem; excludad formidinem, a nouorum l . t M Q Theo-
287쪽
Theologorum suffragio ; praesertim cum ii lud non possit ultra probabilitatis sphaeram,
aliquam sententiam seu dogma euehere . v de Lactaneius lib. 3. cap. 13. recte admonet: o isebamur authoritate cuiusquam sed 'νω rati parisis aceedamuae. Et subd it: Nullui his semeritati laeus est: in aeternum stultitiae, pinnast bounda est, si aut tersona inanis , aut opinio falsa Zeceperit. Addo ex Cabassutio de lib. de iuris Cano nici theoria & praxi, stipra citato: Viros pie c , O prudentia eximios , d 'cile reperiri in i
ια Scriptorum eaterua, quae ante annos circiter
riginta , ut densis lana nubes to Uarum θ' quaquaue m effudit, eγiminosari an quo υλπionum portenta dissem/nauiς , quibHi eorum Amborum quilibet. magnam ct in t to positam trebabilitarem vel suo unius ' fragis auth H- ναςeqVe se eonciliare praefumebat: imo O ia a bat Diganus buruauum 'utneuto amplissimae beneficentiae Urictum ob sublata peceata mundi; quia quin olim habebantur tro crim nibus 'in authoνitatis pendore, reddMisset lieita O honosae, viamque illam arctam O arduam quae ducit in e insum iu cmplissimum aream ct planiariem conuertiss et, qua uto O indiscriminattinis iuersi absque vita difficultate in laetum devenirenς, fotis exceptis qHi tantum beneficium non agni serent, diuinasque ax probabi itates nou e xescutarentur , quorum duntaxa es dese erata fatuae, O certissima damnatio. .
Demum praedictum nouorum Casui starum dogma falsum esse, aperte co bigitur ex Vir
que Doctore Angelico, & Subtili. Ille enim quod lib. 1.an. i 1. ait hanc quastionem, za
288쪽
lore determinari, muta ambigua est. dum The Ivi Theologis , Iuris in Iuνisis in ueniuntur diuersa sentire. Iste vero in y. diit. 2 s c u. 1. num. 8. sc ait: Cum h bens duaes opinisues centrarias perplexi r sit, periculose se detexin Daret ad unaan, ns re diligeMter inspes i, ita lam ρνεbabiliorem eligeret. Vbi loquatur de opinionibus in materia morula, , non vero de speculatiuis , ut constat ex verbis istis pracedentibus et In moratibns quando funt alsereationes de aliquo peccato Oe. At haec falsa essent,
si praedictum dogma , qui probabi iter agit,pνudenter o sere; re reiis, verum estet; nullum enim esset periculum iii decisione seu dete minatione illarum quaestionum , quamcumque enim sententiam quis eligeret, siue probabiliorem , sue minus probabilem, dummodo esset probabilis , prudenter & sem e agerer,efletque immunis a peccandi periculo: Ergoepraedictum dogma principi js doctrinae D.Th
mae & Scotr aperte repugnat. Nostram sentcntiam probant insuper ahqtii
Recentiores , ea es qued nulla dari possie ignorantia inllincibilis iuris ratui alis, ex quo inferunt nullum probabile salsum, & legiae ternae vel naturali dissonum, excusare a peccato; tamets falsitas, scii a lege aeterna ,vel naturali distormitas , inuincibi liter Unoretur: Sed hac ratio displicet, tum quia supponit vecertum & indubitatum aliut id de quo est lis N controuersa inter Theologos, nempe nullam posse dari ignorantiam inuincibilem &inculpabilim iuris naturalis, de quo dicemu briiactarei de legibus cap. 3.b. . Tum, etiam
289쪽
quia si haec ratio valeret, sequeretur non tum eum qui eligiti opinionem minus probabilem in concursu probabilioris, sed illum quoque qui pr0babiliorem , imo & probabilissimam sectatur peccare es si contingat ta lemi opinionem esse fallam, & legi naturali disi, nam, ut contingere potcst cum salsa interdum sint probabiliora veris , ut a it Aristoteles: in li- bris Topicorum . Ex quo sequeretur incredibilis constienti e perplexitas, imo & peccandi thic & nunci ineuitabilis & dura necesssitas in
P Raecipuar adii erariorum obiectiones iam
fere occupatae sitiat, & solutae manent ex dictis probando nostram sententiarn, constat enim, ex tertiae rationet friuolum esse ar numentum illud quod apud i l los pa i marium est :. Ille recte operatur qui prudenter operatur . At. mri .sequinir: sententiam rini mys probabi lcm , im concursii piobabi-
cti. operatur Huic. inquam argumento selutio patet ex asupra dictu, ostendimus enim in tertia rati ' ri, imprudentissime agere lilii 'qui in coim 'cursu niurium opinionum probabi tum minusu Probabilem & minus tutam δ' praesert probabim fori ac tutiori . . Nec refert quod opinio mi nus probabi l is a l iqua' ratione se Ita sit , ct m enim probabilia, meliorit ac essicaciori nita'
290쪽
De Hribur. rum rui s. xyr tur fi indumen to, adueniente seu apparente tu ce probabilioris sententiae lux siententiae, minus probabilis statim evanescir ; sicut appa Qxente sole lux stellarum; occultatun dc dispa-
Pbtest hoc explicari & magis illi istrari ex doctrinaquym ex: Aristotele traii it D Tho..
inas, v pi q. rsor art. L. ad T. Vbi docet quod'
medium comparatum ad unum extremum: at . terum extremum videtur ζ v.'g. tepidum com-traratum cal ido, vidElux frigidum, & comparatum frigida , videliin Calidum . Fusicui icomparatum ad nigrunx , album dicitur : Mnagrum si comparetur:ad album'. Item me-dia fidium in lyra vel cithara, grauis d icitur comparata ad ultimam, & acuta si comparetur ad primam. i Demum crepusculii in compara liue ad noctem, appet latur dies;& nox, si comparetur adi diem. Cum ergo opinio minus probabilis mediet inter imyrobabilem M pro habiliorem, licet comparative ad improbabilem; probabilis aliquo modo iappareat non tamen in concursit probabilioris, &comparam tule ad illam, praesidi tam si notabiliter probabilior fit . Idem cum, proportione dicendum: in de ratione militas bona & miniis cificaci,
Solutum etiam manet ex dictis aliud A uersaliorum fundamentlim, quo probant, ilestum qui eligit sententiam minus proba bilem &min a tutam, inconcursu probabilioris &tutioris exsiti sari a peccato , eo qu6d laboret ignorantia inii incibili. Hoc enim sal sitim esse se consat, cum illi tunc affulgeat sentencia