장음표시 사용
351쪽
DIco primo, de ratione omnis peccati est
quod sit contra rectam rationem & leos emasternam . Ita D. Thomas hic qu aest. Ir. art. s. ubi sic discurrit. Anus humanus habet ouod sit malus c moraliter ex eρ quod caret debita corimensuratione: Omnis autem commensuratio euiuscumque rei attenditur sereomtar tionem ad αἰiqμam regu ἰαm , aquas diuertat incommensurata eri . Regula autem
motuntatis manae es duplex nρ propinquQ homogonea cilicet humana ratio; alia ruero θ prima rei μία , sc ilicet lex xterna , qu es in ratio Dei. Ergo actus moraliter malus, esientialiter importat difformitatem leti Gn- conuenientiam ad rectam rationem & legem xternam . Vnde ab Augustino peccatuli, d finitur : Dictum vel factum, vel cencupitum eontra legem arternam , sibindeque contra leo em naturalem, quae est quaedam participatio Lois aeternae in mentibus nostris ImpreIla. Ouare Ambrosus lib ς . de paradiso cap. I . ait ouod talis lex non inscribitur , sed innascitur ' nec aliqua lectione percipitur .id prosu. uodam natu .cae fonte in singulis exirimitur. .
Dico secundo, est essentiale peccato quod si iniuria S offensa Dei. Haec conclusio souuitur ex dicini in precedeti,s enim peccatum
st contra 'Heni aeternam, non poteli non esse
iniuria seli opissa Dei ; qui enim sciens & vo len* transgreditur legem ab aliquo impoli
352쪽
, De peccatἰσἰ - tam, vere offendit ipsiim legislatorem, quia eius voluntati contradicit, eique debitam siu- bieci ionem & obedientiam denegat. Deinde Pescatum non solum Deo ut supremo legisl tori contrariatur, sed etiam ipsit in offendit ut iustum iudicem, non timendo eius poenam A supplicium; ut supremum & simmum d minum, denegando ei seruitutem debitam; ut amicum & benefactorem , exhibendo se ei inimicum & ingratum , ac abutendo ipsiis benefici js; ut primam causam & primum principium, utendo ipsius concursu ad peccandum; S denique ut sinamum bonum & vltimum finem , quia per quodlibet peccatum mortale
conitertitur peccans ad bonum creatum tanquam ad finem ultimum, & a Deo vero sine ultimo auertitur, in quo Deus ipse summe os fenditur. Obijcies primo contra primam conclusionem: Mendacium & odium Dei sunt quid
intrinsece malum moraliter , non solitinantecedenter ad legem positivam , & independenter ab illa , sed etiam antecedenter ad legem naturalem , imo & ad legem aeternam:
nam Pro illo priori in quo diuinus intellectus per scientiam simplicis intel ligentiae cognoscit odium Dei praecise secundum praedicata essentialia, vere cognoscit illud ut oppositum suae
bonitati, & ut auertens ab ea creaturam rationalem, ipsique creaturae rationali disconueniens & dissonum: idem dicendum de mendacio : Ergo aetiis secundum se mali , siunt pec- .cata, independenter a lege naturali ,& a lege faeterna, & antecedenter ad i lias, subindeque n0n est essentiale peccato quod sit le-τ-. III. P gi
353쪽
at Tractatus V. -gi naturali & aeternae contrarium. Respondeo mendacium, odium Dei, Malios actus secundum se malos, antecedenter ad legem naturalem, vel ad legem aeternam, non esse mala & peccata sorma liter, sed initiatiue tantum & fundamentaliter, quatenus ex se & ab intrinseco sunt determinata, ut a ilege aeterna; subinde ille a lege naturali, qliae est eius participatio, discordent & deuient,&apta nata ut per illam prohi brantur , post cuius prohibitionem erunt mala & peccata sor- ma liter & completiue . Si autem quaeras , in quo consistat malitia haec initiativa & fundo mentalis λ Respondebo breuiter, ipsam co sistere in eo quod actus ab intrinsiero mali secundum se repugnent alicui ex diuinis perfectionibus, ut odium Dei summae bonitati, mendacium primae veritati,furtum summae it stitiae & aequitati ; haec enim contrarietas &repugnantia est ratio & fundamentum, cur Deus 'er legem aeternam Sc naturalem huius modi actus prohibeat: nam sicut Deus est necessario determinatus ad diligendum sua diuina attributa, ita necessario est determinatus ad odio habendum, & prohibendum Iege aeterna quidquid illis contrariatur- - . Eobiicies secundo contra secundam conci tr-sionem ; Quidquid est essentiale peccato,pr uenit illi ab obiecto a quo speci ficatur: Sed ab obiecto solum prouenit peccato ratio malisue desectus moralis, ratio vero offensae siueanturiae prouenit ei ex Himine ad personam os.fensam , quae est distincta ab obiecto peccati: Ergo non est essentiale peceato, quod sit inii ira seu offensa Dei.
354쪽
Respondeo, concessa maiori, negando naianorem , nam in obiecto peccati virtualiteri includitur Deus, ut legislator, & ut ultimus sinis s ut legislator quidem, quia obieetiim peccati est moraliter malum , ac proinde adiu ina lege positiva aut naturali prohibitum; ut vero ultimus finis, quia in moralibus obi ctum aliquod praecipitur aut prohibetur , in Ordine ad Deum ut ultimum finem t unde ratio iniuriae seu essenis contra Deum , ut lenislatorem, & ut ultimum finem , virtualiteres implicite includitur in peccato , quatenus est malum morale, & ab eo nequit persectu Praucindi.
ΡEccauim primo diuiditur in originale
quod derivatur ab Adamo , & per originem seu generationem , in eius posteros transfunditur; & pectoriale, quod propria volim tate peccantis committitur & ab alio non dexitiatur .
Secundo peccatum personale diuiditur in actuale & habituale. Primum est actus in ius & difformis regulis morum: Secundum vero consistit in quadam macula , quae in auima relinquitur ex peccato actuali, & in ea . remanet, donec per gratiam sanctificantem
Tertio peccatum actuale subdiuiditur in P ι Pec
355쪽
peccatum commissionis & omissionis. Illud consistit in productione alicuius actus mali &diflamiis regulis morum . Istud est carentia siti priuatio alicuius actus debiti & lege pra Cepti . Primum pugnat cum praecepto negat Mo , ponens actum qui iubetur non poni ; secundum cum assirmativo, negligens actiunqui praecipitur. Quarto peccata actualia diuiduntur in casenalia & spiritualia . Illa sunt quae perficiuntur in deleetatione carnali,ut gula & luxuria, quae delectatione ciborum M venet eorum Consummantur. Ista quae perficiuntur in d Iectatione spirituali, ut superbia, inuidia , &similia, quae in sola apprehensione alicuius rei
concupitae, vel ad votum habitae, consummantur. Prima plus habent de conuersione, quam de aversione; secunda e contra plus de aue in sol re quam de conuersione: unde ista quoad culpam sunt grauiora, illa quoad adhaesionem maiora. Demum ut ait Gregorius Magnus lib. 33. morat. cap. II. Peccata carnglia sunt minoris culpae , O marioris infamiae . Minoris
quidem culpae, quia ad illa impellimur pluribus ac vehementissitaris incentulis. Naioris vero infamiae , quia sunt circa delectationes illas quae sunt nobis & brutis communes. Vnde silperbi saepe in peccata illa carnalia , iusto Des iudicio prolabuntur, utconfundantur, &humilientur, sicut obseruauit idem S. Pontifex lib. 3I. morat. cap. 8. ubi explicans illud Iob fit 'Balteum Regum dissoluit , sitbdit :Rerum it tque Balte ' maifoluit . quando pro' pter elationis culpam , cassitatis in eis cingu-
356쪽
per respectum ad regulam diuinae legis,alius
Per comparationem ad regulam rationis, te
tius per respectiim ad alios homines quibus conuiuere debet. Quando ergo a primo o dine defecit , & detrahit Deo amorem vel reuerentiam debitam, dicitur peccare in Deum, vi sacrilegus, haereticus, blasphemus . Quando deuiat a secundo ordine, & passiones suas ratione non regulat, peccat in seipsum , ut auarus, gulosus, luxuriosus. Quando vero a tertio ordine recedit, nec seruat proximo ius debitum , vel offendit humanam societatem, cui naturaliter alligatur, tunc dicitur peccare in proximum, ut fures, homicidae, adulteri . Sexto diuiditur peccatum, in peceaAini cor--dis, oris, & operis, quae diuisio dupliciter in-tqlligi potest. Primo ut per peccatum Cordistilua accipiatur, quod interi us consummatur, ut haeresis, per peccatum oris illud quod locutione perlicitur int inendaciums per peccatum operis illud quod opere completur, ut adultoxium, vel homicidium . Secundo ut haec diuisio sit potitis in diuersos gradus eiusdem peccati, quam in diuersa peccata: iracundus enim v. g. ex lὶnc quod appetat Vindictam , primo perturbatur in corde , secundo in verba con ilimeliosa erumpit, & tertio procedit usque ad
facta iniuriose . Idem patet in luxuria , &quolibet alio peccato , in quo est primo conceptus cordis, scilicet cogitatio, deinde est manifestatio & locutio, & vltimo completio
357쪽
Connexa, sed disparata, &aliquando inter se
opposita , ut auaritia& prodigalitas unde ut notat D. Augiistinus epist. Σ'. aliquando vitium vitio tollitur, ut amore laudis , aut voli ptatis , amor pecuniae. Dices, sicut omnes virtutes conueniunt in Viro principio, nempe in amore Dei , ita omnia vitia & peccata uniuntur &conueniunt tri philaptia seu amore sui: Ergo sicut virtutes sint inter se connex*, ita vitia & peccata. Respondeo, concessis Antecedente , negando consequentiam, & paritatem, nam ut ait S.
Thomas art. citato in re si . ad amor Dei es congregati Mus, in quantum affectum homini πα multis ducis in unum ; O ideo , 'tutex quae ex amore Dei causantur con uexionem habet sed
amor fui disgregat aseἱtum hominis in diuersa, prout scilicet homo se amat, αρρetendo sibi bona semporalia, quae fiunt maria O diuersi ; O ideo
Dico secundo , omnia peccata non esse aequalia in malitia , & gnavitate. Est contra Stoicos, qui ut resert D. Thomas qu. citata art. Σ. confiderantes peccatura solum ex parte priuationis re i itudinis rationis , quam importat,& existimantes nullam priuationem posse suscipere magis & minus, dixerunt Omnia peccata esse aequalia . Hoc sudamentum conuellit λDoctor, notando da lex esse priuationis genus, una est pura re simplex, quar csnsiit qua-- si in facto seu corrupto esse , sicut mors est priuatio vitae, & tenebyae, priuatio luminas,& huiusmodi priuatio non siiseipit maius aut minuu,
quia nihil relinquit de forma, vel habitu 'Pp
358쪽
sim ; non enim minus mortuus est aliquis primo aut secundo die , quam post annum, cum iam corpus est re lutum ; & similiter non est magis tenebrosa domus , si lucerna sit operta pluribus velaminibus, quam si sit operta uno solo velamine , totum lumen intercludente . Alia est priuatio non pura & non simplex, sed aliquid retinens de forma vel habitu opposito, quae magis consistit in corrumpi quam in corrupto esse, sicut aegritudo , quae ita priuat debita commensuratione humorum, Ut tamen eius aliquid in subiecto remaneat; & talis priuatio suscipit magis & minus, inquantum magis aut minus relinquit de habitu opposito, maior enim est aut minor aegritudo, secundum quod magis aut minus tollit de commensser tioRe humorum. Cum ergo peccatum estode sormali dicat priuationem) non sit de primo genere priuationum , sed de secundo; quia ita
priuat debita commensuratione rationis, Venon totaliter ordinem rationis tollat, reperitur inaequalitas inter peccata , quantum ad malutiam & grauitatem.
Aliam rationem habet, contra Gent. cap. 13 ubi sic discurrit: In omnibus quorum perefectis O bonum in quaedam cυmmensemrationec ρ stir, quanto maris a debita mε uratioue recedit r, anto motus erit malum s sicut seu ras consistit iu debita eommensuratione humo-rμm, O pulchritudo in debira commensurαtione
membroris m, veritas autem in debita eommens ratione intelle aus vel fermonis ad rem . Parat
es maior inordinatio in membris , tanto est main
359쪽
Me peec tiae . γ ς ἰοr turpisudo' O qManto mastis ὰ veritate recediarur , tanto est maior falsitas in bonum aistem virtutir in quadam csimmenso ratione confisiit, est enim in dium secundum debitam limitationem circunsantiarum inter eonoraria vitia constitu rum quanto igitur maris ab hac barmonia r ceditur , tanto est maior malitia .
maeres primo , an non solam in peccatis quae iure naturali prohibentur, sed etiam in illis quae ito in re positivo vetantur , detur inaequalitas in glauitate & malitia 'Respondeo affirmative, illa enim possimi diuersas species Peccatorum constituere, alterius siquidem speciei est ieiunium violare, & laborare in Ie s sto, tametsi utrumque sit solum contra ius positiuum : At species, cum se habeant sicut numeri, sunt inter se inaequales: Ergo & peccata quae solo iure positivo prohibita sunt. Confirmatur: Grauitas peccati sumitur ex oppositione ad virtutem quam destruit, ade que, corteris paribus, illud peccatum est maius quod praestantiori virtuti opponitur : Sed pe Cata quae selo iure positivo prohibita sent, imirariantur: multoties diuersis & inaequalibus
virtutibus: v. g. comedere carnem die veneris,
abstinebitae: & laborare in die sesto, aut cele-hrare sine vestibus facris, religioni: Ergo hi iusmodi peccata in grauitate & malitia inaequalia sunt. Nec obstat quod D. Thomas loco citato ex
summa contra gentes videatur docere opposia
tum, ibi enim loquitur de praedictis peccatis, in ordine ad aestimationem humani iudicis,qui
statim considerat materialem & externam prae
Lepti transgressiunem, quae potest in indivisibi'
360쪽
dem habet: Huic autem rationi videtur fus gari qΜοd in humanis iudie x aritur , nam si alicui sta uatur limes quem non ςransg/ediatur, nihil refer; v d iudicem , si e mul; m siue m
dicum se transgressi x. Vnde ex hoc testimonio solum po est inserri, aliqua peccata contra ius pusionium, cosistere in inditusibili ex parte rei Prohibitae, aut ex parte exterioris transgressi nis,quae in humano iudicio considerantur, non autem absolute, & ex omnibus aliis principiis quae iudex diuinus attendit. Quaeres lecandb , unde in peccatis petatur inaequalitas in grauitate, & malitia Z Respondeo inaequalitatem essentia tem peccatorum sitis mi ex obiect i, accidentalem Verd ex circun- stantijs non mutantibus speciem. Prima Pars probatur: Peccatum in ratione peccati seu misti moralis constituitur per ordinem & habiti dinem transcedentalem ad obieetum ut disi num regulis morum , Ut capite 8. ostendemus:
Ergo cum iiixta Philosephos, idem sit constit Juum & distinctivum rei, Peccata distinguuntur & diuersificantur specie,ex ordine de habitudine quam dicunt ab obiecta speeied,
uersa. Secunda vero pars manifesta est, in qualitas enim accidentalis in peccatis sumi d bet ex his quae se habent accidentaliter ad aetviri in esse moris spectatum, qualiter se habent circunitantiae non mutantes speciem. Ex his inseres primo, percatum tanto esse rauius, quanto obtestim eius est peius. Vime peccata contra Deum,sicut idololatria,bla sphemia, . alia huiusnodi, sint omnium gra- uissima. D inde Peccata coa ra hominem