장음표시 사용
361쪽
Candum occupant locum t homicidium & ca Iumnia . Ultimum ea quae sunt contra res externas hominis, ut furtum Ili fere; secundo cum in Thoma hic qhi. 7r. art. . i l hid peccatum esse grauius simpliciter, M secundum speciem , quod opponitur virtuti praestantiori tum quia habet obiectiun in ra- tione obteis hi peius, & magis rationi repu- .gnans, tum etiam , quia habet corrumpere lacie litarere maius bonum nempe mediam ipsi iv
- Pro p leniori huius corollarii intel ligentia , adi mal'orum argumentorum Alutione , triae breuiter hic obseruanda sitiat, quae fuse expendunt Salmaticenses in Trach. de peccatis dis . s. dubio l. In primis aduertendam est , quod Cum dicimus illud peccatum esse grauius seciu-d im silam speciem,quod opponitur persecti xi virtuti , noc intelligi debet de oppositione secundum objectum primarium re principale talis virtutis; si enim peccatum opponatur perfectiori virtuti solum quoad obiectum secud rium, non ideo erit grauius. Vt patet i odio Proximi,quod quia non contrariatur chai itati, ut tendit in obiectum primarium, neni 'e Deu, sed ut fertur in obiectum secunda rium,sti licet
Proximum non est gratuissimum omnium peccatorum .INam ut docet D. Thomas l. 2. quaest. 39. art. t. schisma , quamuis opponintur charitati , est minus peccatum , quam inis
Secundo aduertendum est, peccatum quod opponitur inferiori virtuti , si includat etiam oppositionem cum superiori virtuto, ratione
362쪽
τν areatus V maiori virtuti opponitur . Vnde adit Iteritim quod castitati opponitur , secundum suann spe ciem grauius est furto quod iustitiς opponitur, quamuis haec sit persectior virtus quam illa: quia in adulterio simul cum oppositione ad castitatem, clauditur oppositio ad ipsam iusti.
Tertio obseruari debet, quod peccata inter
quae sit comparatio, habere debent eundem modum oppositionis ad virtutem,ita quod aut utrumq; opponatur illi cotrarie,aut utrumq; priuatiue,subindeq;utrumq;sit peccatum Commissionis , vel utrumque omissionis: Si autem unum sit commi ssionis, quod opponitur comtrarie a & aliud omissionis, quod opponitur tantum priuatiue , valde probabile est , quod etianisi hoc posterius perfectiori virtuti opponatur , poterit tamen esse minus graue quam illud,quia diuersus iste modus oppositionis non parum eorum mutat grauitatem. Vnde probabiliter dici potest, peccatum homicidi j, quod iustitiae opponitur, esse grauius secundum suam speciem, omissione sacri, quae priuati id opponitur religioni, quamuis religio sic praestantior virtus quam iustit ia. Quaeres tertio, an diuersitas praeceptorum inserat distinctionemspecifica.n peccatorum Respondeo negatiue,si diuersitas illa se teneat solum ex parte praecipientium, vel prohibentium ; secus vero si se teneat ex parte motitii praecipiendi, vel prohibendi. . Prima pars probatur primo ratione D.Τh mae bic qu. 73. art. s ad a. Specifica peccat rum distinctio non lumitur ex termino a quo auersionis, sed ea termino ad quem conuersio-
363쪽
De peccatis 3 'i Dis: At praeceptorum diuersitas quae eit so- Ium ex parte praecipientium , vel prohibe tium ; non se tenet ex parte termini ad quem Conuersionis, sed termini a quo auersionis: Ec-no non infert distin tionem lpecificam ea
Catorum . Minor videtur certa, terminuet enim ad quem conuersionis peccaminosiae, est
id ad quod homo peccans conuertitur , id est obiectum quod appetit: At praecepturi siue lex non eis obiectum quod appetit, sed id a
quo obiectam appetendo auertitur : Ergo Praeceptum, vel praeceptorum diuersitas, non iis tenet ex parte termini ad quem, sed ex parte ter mini a quo. Maior autem probatur primo, quia specificatio rei, subindeque eius distinctio ab omnibus alijs, debetati diim illud quod est in ea per se intentum & a' natura & ab operante,& non secundum illud quod est in ea per accidens: Sed ea quae in
Peccato se tenent ex parte conuersionis, per te a peccante intenduntur; ea vero quae se tenent ex parte aversionis, intenduntur Glum per ac-- cidens, cum nemo intendens ad malum operetur , ut ait Dionysiiss cap. . de diuiti. no- min. Ergo &c. Secundo probatur eadem Maior: Motus non specificantur neque dist inguuntur ex termino a quo , sed ex termino ad quem, ut docetur in physicas & ideo licet terminus a quo specie differat, si tamen terminusi ad quem eiusdem sit rationis, motus lunt eiu dem speciei: Sed ea quae in peccato se tenen ex parte aversionis, se habent per modum ter-- mini a quo ; quae vero se tenent ex parte sina uersionis, per modum termini ad quem,ut pa-
tet: Ergo peccata constituuntur &
364쪽
guunt ir per id quod se tenet ex parte comter sonis , non ve o per illud quod se tenet ex
Secundo probatur eadem pars, Sc magis
adhuc ostendit id , di stincti em specificam
peccatorum , non sumi ex diuersitate praec
piorum, quando illa se tenet Al una ex parte princi Pi), aut praecipientis , vel prohibentis: sFurtum prohibetur de facto a lege civi li, E
clesiastica, naturali, & diuina , ω tameta non est nisi unicum specie peccatum . Item in De calogo furtam & adulterium prohibentur praeceptis litae diuersa fiunt ab ei quibus prohibet id interius desiderium furandi & m cha di; & tamen non idcirco disserunt specie desiderium furandi & furtum, neque ad v, i Perium & desideritrua adulterandi , cum actus, exterior n n addat malitiam specie diuersam ab interiori: Ergo dii tersitas praeceptorum, quae se tenet sol sim ex parte principi, , aut praecipientis, vel prohibentis, non inducit diastinctionem specificam peccatorum. inad vero eam inserat, quando diuersitas
praeceptorum se tenet ex parte mothii praec, ipiendi vel prohibendi , manifestum est , quia tunc leges praebent di uersa obiecta formalia. a quibus formalis peccatorum diuersitas pro ci scitur . Vnde furtum in Ecclesia diuersae speciei est a furto alibi perpetrato , quia EO-elesia prohil et fartum in templo spectatim tuo rei igionis, sicut etiam dum prohibet Clerici perciissionem 4 mendacium vero in Ecclesia prolatum, non inficitur malitia Ccri-JςgiI , quia religionis motivo non interdic
365쪽
De peccatis s robiicies primo contra primam partem hi ius resolutionis: D. Thomas qu. t. de maloart. 6. dicit q iod si aliqua essent peccata , D- -m quia prohibita, in his rationabile esset 'tfec AEndum dis erentiam praecepς rum specie peccata disserrent: Ergo censet dili inctionem specificam peccatorum quae sunt contra ius
Positiuum , non sumi ex obiectis in quae tendunt, sed ex praeceptis quibus opponuntur. Respondeo S. Doctorem ibi loqui de praeceptis quae sunt diuelsa, non solum ex parte Principii, aut praecipientis, sed etiam ex par- te rei praeceptae, vel finis aut motivi praeci-Piendi Vnde hoc testimonium non militat Contra primana partem nostrae resolutionis , sed secundam statuit & confirmat. Obijcies secundo: Quando peccatum Opponitur diuersis legibus, violantur diuersae obligationes ; cum unaquaeque lex suam obtrugationem imponat, & omnes per tale peccatum violentur: Ergo dantur in illo plures malitiae, malitia enim nihil aliud est quam violatio legis. Respondeo negando Antecedens; nam quando leges disserunt solum ex parte principi j , non inducunt plures nec diuersas obliga iones, sed tantum , eandem , quam prima lex de nouo imponit, & aliae confir
Obijcies tertio ἰρ Peccatum ex eo est moraliter malum , qu a dicit difformitatem ad leges quae sunt regulae morum : Ergo cum
dicit distormitatem ad leges specie diuersas,
erit in diuersis speciebus militiae moralis.
Respondeo, concesso Antecedente, distii
366쪽
3s 2 'ri amius riguendo consequens: cum dicie dii Ormitatem ad leges specie diuersas , erit in diuersis speciebus malitiae: Si distincibo legum seu prae
ceptorum sit sormalis, concedo . Si sit sol timmaterialis, nego. Quando autem diuersias legum se tenet sollim ex parte legislatoris, de non ex parte rei praeceptae, vel finis aut motia ui praecipiendi, non est sormalis, sed dui a-xat materialis, ctim conueniant in una&e
dem ratione formali praecipiendi vel probrubendi, nempe in eodem motiuis.
Dices: Lex diu i na, naturalis, & humana, semper habent motiva setisnes specie diuersos: Ergo semper sitiit diuersae speciei soriri liter. Consequientia patet ex dictis, Antec dens Vero probatur ex eo quod finis legis di- ut nae est rectifica re voluntatem creatam , in ordine ad beatitudinem supernaturalem ; finis legis naturalis est isti a naturalis homini rectitudo, io ordine ad beatitudinem naturalem : sinis legis humanae est rectificare homunes politice, hoc est inordine ad pacem &quietem reipubi icar vel communitatis.
Respondeo negando Antecedens ad illius probationem dico fines illos este tantarae trinsecos, potiusque dicendos esse fines legislatoris, quam ipsarum legum : ut autem leges seu praecepta distinguantur formalite non sufficit diuersitas motivi extrinseci & r moti , sed nequiritur ditiersum mestiuum pro-Zimum & intrinsecum, quod dicitur motiuum praecepti & Operis. obi)cies quarto contra secundam partem voltrae resolutionis: Peccatum aliquod potest
Probibςri ex motiuia specie diuersis,& tamen
367쪽
r e peccatis. 3 3.nicam tantum habere malitiam : Ergo di
Mersitas motivi in praeceptis non inducit d1' Mersitatem specificam in peccatis. Conle quentia manifesta est, Antecedens vero proba tur duplici exemplo : Iemnium enim quadra 'esimale praecipitur ab Ecclesia , ex motivo
xelinionis , & tamen nemo dicet fractionem quaaragasimalis ieiuni j , duas malitias specie distinctas habere . Item audire sacrum in die dominico, in quo incidit festum alicuius lancti , praecipitur ab Ecclesia duplici motino; nam in die dominico praecipitur ex motivo latriae, per quam Deo cultum exhibemus; in Sanctorum vero solemnitatibus praecipitur eta motivo duliae , per quam Sanctis veneratio exhibetur ; & tamen omissio facri die doliu-nico , in quo incidit festum alicuius San Linon est in cimplici specie peccati. Respondeo negando Antecedens,& ad primam eius probationem,seu ad primum exemplum dico,inotitium religionis esse remotum,& finem extrinsecum Ecclesiae praecipientis ieiunium quadragesimale, non vero motivum proximum, & operis: ut verb diuersitas nact-
tiui inserat diuersita ein specificam in praeceptis, motivum debet esse proximum & intri secum, ut diximus in solutione praecedentis obiectionis . Ad secundam probationem , seu exemplum, aliqui respondent cum Nauarro concedendo omissionem sacri die dominica,in qua incidit sestum alicuius Sancti , duplicem habere malitiam specie distinctam, ob rationem in oriectione adductam : Sicut c inquiunt a
blasphemia in Sanctos, & in Deum, est pe
368쪽
catuin cum duplici malitia specifica ; quia blasphernia in Sanctos opponitur duliae , ex qua illos honorare tenemur . blasphemia V ro in Deum aduersatur latriae, Per quam Deo debitum honorem exhibemus. Veritis tamen videtu amin festis Sanctorum,qua radiebus dominicis, ex eadem Virtute , Rem Delatriae, praecisse auditionem sacri, ω consequenter in casu p roposito unicum committi peccatu ia . Nam sicut in Missa , etsi celebretur in S mctorum tolemistis, non tamen Sanctis, sed Deo, sacrificium Gertiit; ita praec plum auditionis sacri in Sanctorum s blem-Mijs, ta n est proxime ex motivo honoriς Sancti; debiti, ratione siti. sed ex motiuoli noris quem exhibemus Sanctis, ratione Dei 'in illis habitantis, ac proinde non audire sacrum in festis Sanctoruin, non est contra da-
Ertuna est, Voluntatem simpliciter Mab Alii te esse subiectum peccati, sicut
& illiu causam ; cum omne peccatum V luntarimn sit, unde Augustinus lib. I. retraei.
c. '. Vot niax est ex quin peccatur , in reae ,
nitur Solum ergo difficultas esse potest , ani illud in appetitu sensitivo, in intellectu, &in membris ac sensibus externis, ut voluntatis motioni cibiectis, quantam ad malitiam si se
369쪽
maleni quam importat , residere possit: Pro
resolutione. Dico breuiter, peccatum, quantum ad ma-
It tiam formalem, subiectari posse intrinsece in appetitu sensitiuo , & in intellectu , non
Vero in membris corporis, aut in sensibus externis .
Prima pars, quam negant Aluarez & Curiel, asserentes malitiam moralem in solis actibus voluntatis intrinsece reperiri , proba tur authoritate & duplici ratione D. Thomae. Primam habet hic qu. 7 . art. q. potestque sic breuiter proponi: Eiusdem potentiae est actus & habitus, praesertim si actus sit imm nens , qui in ea poten ta recipitur , a qua es-ficitur : Atqui in appetitu sensitivo recipiuntur habitus vitiorum, puta intemperantiae,
pusillanimitatis, & alij similes ; sicut in eo
subiectantur temperantia, fortitudo , & aliae Virtutes moderatrices passionum ut ostediamus in Tractatu de virtutibus: Ergo & actus
vitiorum . Secundam insinuat in 1 dist. ΣΙ. qu. I. art. 2. ad s. ubi ait: Appetitus conci piscibiliae habet quandam libertatem in homine,fecundum
quam potest obedire imperio rationis, O sic imconc pisWibili potes esse peccatum. Via de scarguo : Quod est capax libertatis, potest esse subiectum peccati. Sed appetitus senstiuus, prout est in homine , ex coniunctioire quam habet cum voluntate libertatem aliquam intrinsecam ab ea participat: Ergo potest esse sublectum peccati. Maior constat, minor Ve'ro sic ostenditur. Cogitativa, ex coniuncti ne quam habet cum intellectu,participat vim dis.
370쪽
discurrendi circa singularia, ut docet D. Thmmas I. p. qu. 78. art. q. in corp. & ad s. Ergo simi liter appetitus sensitivus , ex coniumctione quam habet cum voluntate, liberi tem quandam imperfectam participat . Consequentia patet eX paritate rationis, neque enim quantum ad hoc potest inter appetitum&cogitativa aliqua di siparitatis ratio assignari , cum eodem plane modo, quanitim ad Co-iu inctionem & radicationem in eodem P ii
cipio, se habeat appeti us ad Voluntatem, quo cogitatiua ad intellectum; subindeque si rati ne huius coniunctionis & radicationis, ista ab intellectu vim aliquam imperfectam iudicandi & discurrendi participet, non est cur in appetitu sensitivo, ex coniunctione quam h bet cum voluntate, aliqua impersecta libertis non derivetur. Ratio autem a priori horum est, quia generale est in causis & viribus sub
ordinatevnitis, ut inferior ex coniunctione ad superiorem , aliquid eius participet , quo eleuetur & perficiatur, & media hac eleua tione, modum agendi ipsius superioris , ut cumque attingat. Si coelum, ex coniuncti ne ad intelligentiam motricem, participat in se virtutem ad producenda aliqua viventia, licet imperfecta & vilia , quae feci vim se, utpote vitae expers , nequaquam produceret. Sic etiam phantasma, ex coniunctione cum ii tellectu agente , accipit vim quam ex se non habebat, ad producendam speciem intelligi bilem in intellectu possibili. Quid ergo in xum, si appetitus sensititius in homine , ex coniunctione ad voluntatem, aliquem Iibertatis radium consequatur, ratione cuius possit esse