장음표시 사용
371쪽
De peceat . sibiectum peccati venialis, non tamen moriam . lis, ad quod requiritur persecta libertas, &l deordinatio ab ultimo lane γ Vnde Magister
sententiarum in 1. dist. 11. Si peccati illec fra in folo Ien 'alitatis motu tenetur , venia Ie ae leuissimum est.
Ex his probata manet secunda pars , quae asserit, peccatum, quantum ad malitiam mo- xalem quam importat, posse residere in intellectu a tum quia vitia imprudentiar, infideli ratis, & similia sunt in intellectu, in quo res dent prudentia & fides; inna et am , quia in actu impet i; ab intellectit elicito , reperitur
aliqua libertas intrinseca , a praecedenti mo- tione voluntatis participata , ut in Tractatus de actibus humanis ostensum est . Tertia quoque pars , quae affirmat in mem bris, in sensibus externis , malitiam mora Iem forma liter non residere, probata manet ex dictis: Nam in eo subiecto non potest infitrinsece & formaliter residere ma litia peccati, quod non est aliquo modo intrinsece liberum: Sed membra cor oris non sunt intrinsece li- hera , sicut nec tensiis externi: Ergo malitia peccati in ipsis residere non potest. Unde S.
Thomas supia qu. zo. art. 3 docet actus ex
teriores non habere distinctam bonitarem vel malitiam formalem ab ea quae est in actu vinlinatatis. Vbi nomine actus exteriorix , non
intelligit quemcumque actum a voliintate im-- peratum s ut Curiel & A litareκ exist inant sed soli1m adibis membrorum externo um , Ut constat ex primo argumento illius articuli, ubi ait qliod in aui ex erioris Irincipio m est ρο- μν ia exequent mos idque non negat, sed
372쪽
admittit in eiusdem argumenti solutione : p
tentia autem exequens motum est in membris
Obijcies primo contra primam partem Coia' clusionis : Veritas & falsitas formalis in stadintellectu formaliter resident: Ergo parite bonitas & malitia moralis in sola voluntate
subiectantur. Antecedens supponitur ut Ce tum ex Metaphysica . Consequentia Vero probatur ex paritate rationis.
Respondeo veritatem & D lsitatem forma lem, primo & per se esse in intellectu, secundario tamen & per participationem esse in cogitativa formaliter; quia haec ex conium et sone quam habet cum intellectu , participat vim iudicandi re discurrendi circa singularia,
ut docet D. Thomas supra citatus: In voc, buq autem & rebus Aldin esse Veritatem extrinseca denominatione. Idem est de bonitate
& malitia, primo enim & per se utraque est in aetii voluntatis , secundario & per participationem in actu appetitus sensitivi ; in aet,
bus velo membrorum exteriorum solum extrinseca denominatione . :
obijcies secundo : Proprium sabieetiim
malitiae moralis est potentia libera : Sed a1 petitus sensitiuus in homine non habet liberta em intrinsecam : Ergo non potest esse si b tectum malitiae moralis. Maior constat, mianor vero stadetur primo, quia potentiae libe-xae debet proponi obiectiim cum indifferentia ad viri inalibeti: Sed appetitui sensit suo non proponitur obiectum cum hac indifferentia, cum illi propona ur per imaginationem vel cogit titiam, aut alium sensim internum; sei sus
373쪽
. . Pe peccatis.l Itis Velo interni cum non cognoscant rationes
uniuersales, sicut intellectus,non possunt obi istum cum indifferentia proponere : Er o a'- 'Petitus sensitititur in homine non habet libem tacem intrinsecani. Secundo, si annetitui sensitivo hominis concedatur aliqua libertas intrinseca, sissiciens ad peccandum venialiteriam talis appetitus poterit hoc modo deli quere, tendo illa sua libertate, quantumcumque voluntas ei resistat, vel impedi a sit,quod videtur absurdum . Tertio si in appetitu sen- tuo libertas aliqua admittatur, nullus erit motus sient talitatiS, quantumuis primo pii mus, qui non sit peccatum veniale , quia in omnibus appetitus Vtet ir illa sita libertate quam dicimus ad Veiale siviscere : Cons quens est falsium, & erroneum, ut docent communiter Theologi, & c nstat ex. Atio istino 1. decim t. ca D 2s Vbi sic ait: Illa ebu- eupiseentialis in 'bedientia , quant, magis absqueeuρα sim corpore nou consentientis si is que eulp est ira corpore dormientis Ei o
Resipondeo, concessa Maiori, negando minoiem. cuin enim modus diuinae prouidentior sit rerum ordines ita inter se coniungere ut supremum infimi attingat infimum sipre' mi, appetitus ordinis inserioris , nempe senstiui, debet in homine participare aliquid de persectione& libertate volunta is, quae est appetitus ordinis superioris scilicet ration lis. Ad 'rimam probationem in contrarium responderi potest cum Gregorio de Martii ne Z, cogitatiuam proud est iii homine; ratione coniunctionis quam habet cum intellectu, par-
374쪽
anat s V. ticipare aliquid de eius virtute R nerfectione, quo eleuatur ad formandum iudieium quois dani indisserens, sicut ex coniunctione cum ratione participat vim aliquam discurrendi imperfecte & conserendi media cum fine , ut docet D. Thomas loco supra citato. Vel dici potest cum Salmanticensibus, non es. nece farium, quod indifferentia ratione cuius appetitus sensitiuus axiit libere,resplendeat in propositione immediata sui obieeti, quae fit per cogitatiuam, vel alium sensum internum,sed sum re quod resplendeat in ' propositione obiecti voluntatis , quae fit per intellectum; quia ad liber atem illam impersectam , quae
in appetitu sensitivo ex coniunctione cum voluntate derivatur , non requiritur quod ipse appetitus possit a sta operatione retrahere hoc
cnim proprium est ilius potentiae primario& quasi per essentiam liberae, lualis est voluimia; ) sed sit eicit quod operetur cum respeet rubor lina ione ad principium per quod a sttrahi possit, quod est voluntas; nam eo iptaverificatur quod operatur libere , non libertate piimaria, & quasi per essentiam , cd secundaria, & participata; quia cum talis re ctus sit ad principium liberum ut liberum, nequit actum in quo est a linea necessiri; non
extrahere, & liberum non reddere. '.
Ad secundam probationem minoris, nego sequelam, contradicente enim voluntate non
est prae ilia libertas in apperitu sensitiuo ,
quia illa ipsi communicatur ex coniunctioneri sibondinarione ad voluntatem: iste autem influxus ex resistentia & actu contrario vos inlatis impeditur . Aa
375쪽
DF peccetrix r Ad tertiam nego pariter sequelam , libe ta enim imperfec a conuenienς appetitui sei sititio, necessario exigit ut possint eius motus a ratione reprimi, ita quod si rationi aut voluntati desit liaec potestas eo ipso deficiat iii appetitu sensitivo libertas: motus autem p i-mo-primi, quos ratio nullo modo aduertit,
non possunt ab ea reprimi , & ideo non gaudent libertate illa impersecta, quam appetitus sensitiuus a voluntate participat , subindeque
Peccata venialia esse nequeunt.
Ex hoc intelliges, falsum esse quod ait Author Theologiae mentis & cordis is m. q. pag. 7s7. nos non loqui consequenter ad nostra principia, dum ex una parte docemus contra AluareZ, peccatum veniale posse esse in appetitu & sensiualitate, etiam absque actuali motione & imperio rationis & voluntatis & ex alia contra Caluinum , & alios huius temporis haereticos, asserimus motus primdltimos concupiscentiae non esse peccata venialia, sed tantum primo-secundos . Patet inquam, hoc
esse falsum : cum enim ut diximus libertas illa impersecta quae conuenit appetitui semsitivo, exigat ut eius motus possint a ratione reprimi, &hoc non conueniat motibus pri- motrimis, inani sellum est haec duo recte inter se cohaerere, nimirum quod motus primo- primi concupiscentiae non sint peccata venialia, & quod nihilominus possit esse in appetia
tu ,& sensualitate peccatum veniale , etiam, absque aestiali motione & imperio voluntatis, dummodo eius motus possint a ratione cohiberi & reprimi, ut docent Mattinea, Salma
licenses , & plures alii ex nostris Thomistis,
376쪽
ς; Tras attis V. ticipare aliquid de eius virtute & persectione, quo eleuatur ad sormandum iudieium quosdam indifferens, sicut ex coniunctione cum ratione participat vim aliquam discurrendi imperfecte & conserendi media cum fine , ut docet D. Thomas loco supra citato. Vel dici potest cum Salmanticensibus , non esse nece Larium, quod indifferentia ratione cuius appetitus sensitiuus aoit libere,resplendeat in propositione immediata sui obieeti, quae fit per
cogitatiuam, vel alium sensium internum,sed sufficere quod resplendeat in ' propositi oneobiecti voluntatis , quae fit per antellectilin; quia ad liber atem illam imperfectam , quae
in appetitu sensitivo ex coniunctione cum voluntate derivatur, non requiritur quod ipse appetitus possit a sua operatione retraherec hoc
enim proprium est soli sis potentiae primario& quasi per essentiam liberae,qualis est voluntas i) sed sit dicit quod operetur cum respectu subonditia lonς ad principium per quod retrahi possit, quod est voluntas; nam eo ipsis velificatur quod operatur libero , non libertate psi naria, & 'uasi per essentiam , scd secundi ria, & participata; quia cum talis respe- ctus sit ad principium liberum ut liberum, nequit actum in quo est a linea necessari; non
extrahere, & liberum non reddet C. . Ad secundam probationem minoris, nego sequelam, contradicente enim voluntate non
est prae icta libertas in apperitu semitiuo ,
quia illa ipsi communicatur ex coniunctione bordinario ae ad volun atem: iste autem infugus ex resistentia & acta contrario vos inlatis impeditur . ...
377쪽
λd tertiam nego pariter sequelam , liber a enim imperfecta conuenien ς appetitui sen-itiuo, necessario exigit ut positiat eius motusi ratione reprimi , ita qtina si rationi aut vomitati desit haec potestas eo ipsi, deiiciat ini; petitu sensitivo libertas : motus autem pri-no-primi, quos ratio nullo modo acutertit,ion possunt ab ea reprimi , & ideo non gau- ent libertate illa imperfecta, q iam appetitus ensititius a voluntate participat, subindeque
eccata venialia esse nequeunt.
Ex hoc intelliges, falsum esse quod ait Au-bor Theologiae mentio & cordis lx m. q. pag. s . nos non loqui consequenter ad nostrarincipia, dum ex una parte docemus contra duareZ, peccatum veniale pias esse in appe tu & sensualitate, etiam ab tie actuali mo- . one & imperio rationis & voluntatis ; & eclia contra Caluinum , & alios huius tempo- s haereticos, afferimus motuι primd-primos ancupiscentiae non esse peccata venialia, sed 'mium primd-secundos . Patet inquam, hoc
le falsum : cum enim ut diximus ) libe
silla imperfecta quae conuenit appetitui sem tuo, exigat ut eius motus possint a ratione 'primi, &hoc non conueniat motibus pri-d-primis, manifestum est haec duo recte in-r se cohaerere, nimirum quod motus primo pinni concupiscentiae non sint peccata venia-a, & quod nihilominus possit esse in appeti- , & sensualitate peccatum veniale , etiam, isque actuali motione & imperio voluntatis, immodo eius motus possint a ratione coni-ri reprimi, ut docent MartineZ, Salman- .
378쪽
. Tr satus V. idqtie expresse tradere videtur S. Thomas . de malo art. 6. his verbis: Sensu litarquandoque mouetur absque lintreio rationis seruoluntatis , O tunc peccatum dicitur ese infensu a iret e , sed tamen peccatum nou potest esse mortale, sed veniate tantum . Idem docet hic
qu. 7 . art. 3. ad 3 & pli ribus aliis in locis. Nec valet si dicas. D. Thomam excludere solii m consensum voluntatis formalem & dir ctum, non autem virtualem, indire mina , & interpretatiuum. Nam qu,st. 2 s. de verit. art. s. ad s. haro scribit: Non dicitur esse
teccatum in se uatirare, propter iurerpretatinum consensum rationis: quando enim motus sensualiς ris praeuenit i dicium rationis , nora est consensus, nec interpretativus , nec e vref-
fui ised ex hoc ipso quod sensualitas est subiicim
bilis rationi,actur eius, quamuis rationem pr/ Heniat, habet rationem peccati. Quo nihil ci
rius& expressius dici potest. Vide Sahara licenses disp. 1 o. dubio 1.ubi questionem hanc. suse ac erudite tuo more pertractant , in hocienim nec vacat nec expedit diutius immorari.
Ausior internae peccati tres sunt, scilis
cet ignorantia ex parte intellectils, cupiscentia ex parte appetitus, & malitia ex parte Voluntatis. De duabus po sterioribus nulla est:dissicultas & controuersia inter
379쪽
ve peceat . Theologos , sed circa primam duae celebres sunt dissicultates, breuiter hic resoluendae.
g I. v .an , O quae ignorantia sῖς causa peccati, O quaenam ab illo excuses γ
D Im primo, ignorantiam posse esse cau
sam peccati. Ita D. Thomas hic qu.
arr. I. ubi sic disciirrit : Seeunduis Philοβρhum causa mouens est duplex, una per se, alia per accidens e. Per se 'Midem es m α ρηο- tria νirtute mouet, sic Dr geverans es causa mouens grauia O leuia. Ter accidens autem sicut remouens trohibens , γet sicut ipsa rem sto prohibentis ; hoc modo ignorantia i test esse causa actus peccati,est enim priuatio scientiae perficientis rationem , quae prialibet actum peccati, inquantum dirigit actus humanos .
Hanc veritatem mul tis Scri plurae testim niis demonstrat S. Bernardus epist. ad Hue nem de S. Victore cap. 1 ubi Anonimularquendam, asserentem nunquam posse peccari per ignorantiam , sic impugnat: Iam contra
fertionem tertiam non multum nobis arbitror
laborandum, quod mani Iesiam praferar fastorem .... Verendum ramen, ne si vel breuiter respondetur stu to iuxtasultitiam suam, putans f.re sepientiam, securius θα ai feminarium γ--dia in auribui insipientium , O ita ιαm insipientia eius non sit numerus . Veritatis troinde resimoniis paucis O manis sis , mansefessum mendacium eo uretur . Is forsitan quii feri; nunquam Eo se peccari per ignoranti mi αα nun-
380쪽
e entem a Delicta iuuenititis meae , O ignorantias meas ne memineris. Forsitan reprehcndet Deum exigentem pro peccato UNoranςiar βα-xisfactionem. Et adductis vari testimoniis Scripturae s de oblatione Pontificis pro sua populi ignorantia ; de Paulo qui dicit se misericordiam consecutum, quia ignorans fecit, de Christo orante pro suis crucifixoribus, Π scientibus quid facerent; & de occisoribus Apostolorum, qui arbitr*ti sunt obsequiuia
se praestare Deo, demum concludit: Nuu- quid ex his satis apparet , in qhantis iacet ignora renebris , qui ignorας peccari puJ e interdum per ignorantiam . Hanc veritatem hariserat Bernardus ex At gustino, qui lib. 7. de peccat. merit. cap. 36. sc habet: An nullum est ignorantiae malum, O ideo nec purgandum i Et quid ait illa vox,
delicta iuuentutis O ignoranuas meas ne meminεris 3 Etsi enim damnabiliora peccara sunt qMae a scientibus committuntur, ςamen si igno rantiae peccata nulla essent, id non legeremurq od eum memoraui deli Za, iuuenputis meae o
Quorantias mea r ne memineris .
. Dico secundo , ignorantia vincibilis est causa peccati. Patet haec conclusio, tum quia ignorantia vincibilis remutiet scientiam, quae si adestet, impediret peccatum ; Vnde est cat s a per accidens peccati; sicut qui remouet c lumnam sustentantem l pidem , est causa per accidens motus lapidi . Tum etiam, quia cum talis ignorantia sit Molita directe, vel in directe, non impedit quin actus ex illa conse-