장음표시 사용
481쪽
tiir ad peecandum, quam ad merendum, ve trecipiendum valide aliquod Sacramentum: Sed ad merendum vel recipiendum valide aliquod Sacramentum, sufficit voluntarium indirectum & in causa: Ergo&'ad peccandum.
Maior videtur certa , minor etiam constat
. exenipli, illius qui in vigilia habens propos, tum martyrij, vel baptismatis, nocte vel ba- PtiZaretur in somno, vel pro Christo occide iet ir ; ille enim vere & baptismatis gratiam& martyrii aureolam , in hoc se lici somno
Consequeretur, ut communiter ducent Theoloeti . Cur ergo simi liter omisso in somno vel ebrietate contingens, non poterit esse in se forma liter mala de peccami nosa, ratione actus voluntarii qui illam praecessit, in quo indir ete & tanquam in causa volita est. Nam ut talis actus influatide iacto in omissionem euenientem in semnis,sumit quod existat in xa liter eo tempore quo colatingit omissio : At qui eo ipso quod non est retractatus , censetin existere moraliter eo temPore quo contingit omissio : Ergo vere in illam influit moraliter, eique confert libertatem x moralitatem sussicientem, ut vere & forma liter sit in se mala de peccaminosa , quamuis in somno vel ebrietate
contingat. λDices, ex hac ratione & doctrina sequiitir
quod sacerdos ebrius aut dormiens poterit S cramentum Eucharrit Iar conscere, si ante somnii in vel ebrietatem habueri it tentionen,
consecrandi, & faciendi quod facit Ecclesia, quia similiter talis consecratio erit libera revoluntaria indirecte tu in causa Sed nego sequelam, tum quia licet Claerilius prolatia-
482쪽
mem verborum voluntarium solii in in causa, ad dignitatem sacramenti e lauare potuerit, id
tamen noluit, ob reuerentiam debitam sacra mentis. Tum etiam, quia oportet sacra menta confici a ininistro, cum morali certitudine materiar debitae: in somno autem aut in ebri tate talis certitudo esse nequit, quamuis enim ante somnum panem & vinum pro conficienda Eucharistia prope se retioqueret, postea in somno existens, aliam posset materiam applicare, & verba supra illam proferre . Addo quod verba in somno vel eb rietate prolota , non sunt sormaliter verba, defectu actualis significationis, sed duntaxat mat rialiter, scut verba prolata a pica, veIbapsittaco ; subindeque non sunt idonea , nec iussicientia , ad conficiendum Euchartitiae s
Qua res quarto, an peccata commissionis Se omissionis, ex eodem motivo procedentia,
sint eiusdem Oeciei ρ Respondeo quod licet illa in esse physico considerata distingitantur specie, & pluiquam specie habent enim se in hoc genere sicutastirmatio & negatio, & sicut ens & non ens , inter quae nulla datur conuenientia ) si tamen considerentur in esse moris, sunt eiusdem species . Ita D. Thomas hic qu. 72. art. 6. Vbi sic ait: Si loquamur de specie peceati commis si nil γ omiFonis forma iter, sic non diffνMur1pecie, quia ad idem ordinantur , o ea eodem
mortuo procedunt auarus enim ad congrπαν-
483쪽
ne pace, praetermittit. Quibus verbis hanc rationem H fundamentalem nostrae resolutioliis insinuat: Αctus humani & pecca habent speciem ex Gne: Ergo si omissio & commi fio ad idem os dinentur , . & ex eodem motivo procedant , erunt eiusdem speciei in esse moris. Porro, cum duplex sit friis actionum humanarum, alius qui dicitur sinis operis, qui actui humano intrinsecus est&essentialis, alius qui vocatur finis operantis , qui tali actui accidentalis&aduentilius est; quando omissio & commi G sio ordinabuntur ad eundem finem operis, eruut eiusdem speciei essentialis in esse moris,& in ratione peccati, ut contingit quando ad - idem vitium speet a sit; quando vero Ordinat buntur ad eundem finem operantis, erunt eiusdem speciei accidentalis in esse moris , &in ratione peccati, ut patet, si quis omissionem, audiendi facrum, & commissionem furti , ordinet ad moechiam, vel humicidium.
De peccata mortali O ,eniali .
ΡLures & graues circa peccatum mortala& veniale occurrunt dissicultates, quas breuiter hic expediemus & resolvemus .
484쪽
Praeeipua inter peccatum mortale veniase
Vppono primo tanquam Certum , Pecca tum veniale distingui natura sita a mortali, & non soliam ex parte sub cli seu peo Cantis, cui omnia sint mortalia , si sit infidelis, aut reprobus , Omnia venialia, si fidelis, aut praedestinatus, ut volunt Uuicles, Luthe-xus, Caluinus, aliique haeretici. Neque ex ' Dia Dei misericordia . , quaedam nolentis punire morte aeterna, licet de se omnia sint ea iuste punibilia, ut olim docuerunt Gerion &Almainus . '
Probatur primo ex scriptura:Christus enim rucae 9. vocat quaedam peccata festucas in oculo, alia trabes: At festucae non pollivit per se excaecare oculum in quo sint: Ergo leuia quaedam sunt peccata , quae non tantuin actu non extiugunt gratiam , quae est animae
. lumen, sed quae nec eam extinguere poliunt, subindeque de se & ex natura ac lauitate in-
trinseca, venialia sunt. Item Paulus I. ad - Corintli. 3. quaedam peccata quae ii sti committunt , retinendo tamen adhaesionem via uam ad Christum, ut fundamentum linam, comparat isno ac stipulae superimpositis tu damento, Ut explicant CypriaRus in ep. ad Antonianum, Anabrosus serm. 2. in psλl a 3 S.& Augustinus Lib. α I. de civit. cap. 2 6. Sed faenum &stipula non possunt ex se destritere
nudamentum: Ergo nec illa peccata, ex se dc
485쪽
ex natltra sua , sane capacia destru end i gratiam & charitatem, perquam Christo ut iunin
Probatur secundo ratione quam inlinuat S. Thomas hic qu. 88. art. i. Peccatum est quaedam animae infirmitas , unde sicut intextu firmitates corporis quaedam sint graue , tuae mortem inducunt, auferendo principium vitae: quaedam vero leues, quae in eo perieulo non constitvupt, quamuis ad id disponant , ita& inter peccata, a liqua de se & ex natura suas mi grauia, quae nanrtem spiritualem animae inserunt, eam priuando gratia & charitate; alia leuia,quae licet ad talem effectum disponant , de se tamen illum producere non vo
Addo quod Gesionis senten' a renrobata videtur a Pio V.&Cregorio XIII. qui hinc Michaelis Ba ij p opositionem damnarunt:
es peceatum nας uro sua veniale , sed
de post hanc censuram talis vinio ad minus; temeraria censenda cst . Dices , 'ffensa infinita meretur de la &ab intrinseco pinam aeternam ,& lacundum durationem infinitam: Sed peccatum veniale, crim sit offensa Dei , qui est infinitus, est os-fensa infinita: Ergo. de te ab intrinseco pinnam aeternam meretur, subindeque non habet ex leuitate Cia intrinseca quod veniale fit, ed tantum ex diuina lege & misericordia, quae punient illud citra cO'dignum, talem poenam ei non imputat. Vnde Augustinus. Variis in locis asserit, neminem iore saluum,
, absque sisericordia iudicetur a Deo. .
486쪽
yo Tractatus V. Resipondeo , concessa maiori, negando in norem, licet enim peccatum veniale sit offensa Dei infiditi, non est tamen offensi infinita , sicut peccatum mortale ; quia non ossendit illum simpliciter , tollendo ab eo rationem ultimi finis secundum affectum,sicut culpa mortalis, sed tantam secundum quid , diuertendo hominem ab illo, quatenus diligit aliquod
obiectam creatum praeter ordinem ultimi .finis, ut magis infra declarabitur. Ad Augaestinum vero dicendum, ipsim so lum velle , neminem reipsa consecuturum vitam aeternam sine misericordia, quatenus venialia etiam debent remitti ut quis saluus fiat,& ingrediatur regnum coelorum, in quod nihil immundum & coinquinatum intrare potest . Quod autem in hoc sensu loquatur patet ex lib. q. confessi cap. vltimo , ubi ro 'at lectores , ut orent pro matre fia deliinga, ut c inquit a consequatur Dei misericordiam Atqui defunctis non remittuntur peccata mortalia, sed venialia tantum: Ergo ist rum remissio est misericordia quaedam , n cessaria cuique ut recipiatur in vitam aete=
Suppono secundo, discrimen quod ex nati
in rei inter peccatum mortale & veniale reperitur , non consistere in eo quod mortale sit . contra praeceptam, veniale Vero contra consi- Iium, ut docent Scotus, Gabriel, & alii: Nam scut consilium ad nullum peccatum obligat, ita nec contra illud agere vllum est pecca
487쪽
peccaui .i Ratio vero quare consitum ad nu .ium obliget peccatum, est quia non tenetur
homo in suis actionibus sequi quod persectius
Dices, vovere . vel proponere facere con- tra consilia, peccatum est et Ergo & agere contra illa . Re spondeo ideo votum contra consilia es e peccatum, quia Vanum , cum chreat debita materia melioris boni , in qua omne votum, ut obliget, sundari debet . Propositum vero agendi contra ς'nsilia , nequamquam peccatum est s si enim teste Apost lo) virgo non peccat, si nubat, a sortiori non peccabit, quando n bendi propositum
His praemissis breuiter hic declara nda sitiat praecipua inter peccatum veniale & mortale discrimina. Primum ac praecipuum est, qu0di peccatum mortale includat saltem virtualiter magnum Dei contemptum, in eo conta stemein , ud homo praeserar amorem creaturae amori Creatoris, & prae amore illius non curet dissoluere amicitiam & conitinctionem ciun Deo vltimo fine. Veniale vgro, hoc ipso quod amicitiam & coniunctionein cum Deo vltimo fine non dis luit, viitualem hunc contemptum Dei ultimi finis non ii
Ex hoc disicrimine , quod magis insta de clarabitur,oritur aliud assignatum a D h
ma qu. 7. de malo art. I.: his verbis, S .ch ritas excludatun est peccatum moriale, si a Lem sit satis dUectuae rectitudiniae qui chariισς non excludar , erit peccatum veniale . Ab hoc enim contemptu habet pecςatum mortale
488쪽
le, in quo talis contemptus non includitur. Hinc desiimitur denominatio illa mortalis &venialis in peccato, cum enim et raritas, qua anima Deo coniungittir, sit veluti sorma qua vivi vita supernaturali peccatum quod illam destruit, recti: mortale dicitur , utpote cat t. lanx mortem spiritualem in anima , illud vero quod eam relinquit in fit biecto, veniale appellatur a quia non excludit principium veniae , sed relinquit in subiecto aliquid per quod eam obtinere potest , nemPe charita
Ex hoc sequitur tertium di scrimen, in eo situm, quod peccatum mortale importat de
fecitum ordinis ad ultimum finem, seli altersionem & deordinationem a F vltimo fine; veniale vero habet sbliana deor mirationem circa ea quae sunt ad nnem , conferuato ordine ad ultimum. Cum enim charitas sit quae conuertit seu in linat hominem in ultimum i nera, consequens est ut pec tum quod charitatem excludit, auertat R de ardinet ab ultumo fine; illud vero quod eam non expellir,
Ex hoc discrimine aliud oritur, nes
quod mortale inordinationem irreparabilem inducat, non autem Veniate. Nam ut discin:-rit D. Thoinas hic qu. 88. arta r. vltimus sinis in muralibus est stetit primum princivium in speculatinis, unde sicu terror circa
prima principia est incorrigibilis seu irreparabilis ; itae peccatum quod ii recit atters Mem ab ultimo sis , reparari nequit per a b
489쪽
r precatis 73 quod principium intrinsecum, sed Bltim per i
virtutem diuinam ; e contra vero illlici quod non importat inordinationem a fine , sed tantum a medijs, reparari potest per aljquod. . principium intrinsecum, scilicet per rectam intentiouem finis , sicut error circa con tu siones corrigi potest ex recta cognitione prin cipij . Ex quo nascitur quintum discrimen, consistens in eo quod peccatum mortale indu
cit reatum poenae aeternae, veniale autem poe nam solum temporale meretur. Nam vir
tiocinatur D. Thomas hic. qu. 87. art. 3. pec catum ex hoc inducit reatum poenae quod peruertit ordinem diuinae iustitiae, unde illud cpinnam aeternam meretur, quod inordinati nem quantum est de se irreparabilem, subim deque aeternam importat ; illud vero mere tur poenam temporalem, quod dicit inordinationem ab intrinseco reparabilem , subii deque de se transitoriam & temporalem . Ultimum discrimen consistit in eo qliod
peccatum mortale est contra legem, peccatum autem veniale non est proprie contra legem, sed praeter vel extra legem. Nam ait S. Thomas hic qu. 88. art. I. ad i. Veni aliter teccans non 'cit quod lex prohibet, nec 'raetermi tit id ad quod lex per praecept m Obligat , sed
faciς ρη ter legem , quia non obseruat modum rationis quem lex intendit. Et qii. 7. de marido art. I. ad 3. Communirer dicitur quod fec- catum ven ale non est contra legem , sed . 'raeter legem , quia si in aliquo recedit ab ose diue legis, non tamen ipsum cρrrumpit , qMi non corrVmpit duectionem , quα est plenit o
490쪽
Tranatus V. Confirmatur: Triplex est gentis peccati Venialis, aliud est veniale ex genere suo, quod semper manet veniale , & intra propriam materiam nunquam fit mortale, uti verbum otiosum; aliud est veniale ex lin persecta delit, ratione, ut turpis cogitatio, vel motus infid statis, iudicium ante vertens; aliud demant est veniale ex leuitate materiae, Ut furtum PQ-mi : nullum autem ex his venialibus est contra legem , non quidem primum , quia actus otiosus est de se indifferens, & caret solum o dine ad bonum, finem; nec secundum, vel tertium, quia lex cum agentibus liberis imponatur, ab iis solum violatur qui libere & d iberate operantur ; & cum bonum commune intendat, non violatur simpliciter illis acti, bus, qui ob paruitatem materiae, nullum no
Ex di diis inferes primo , malitiam peccati mortalis, & malitiam venialis, essentialiter &specie inter sediiserre; nam, ut supra ostendimus, inordinatio & malitia peccati mortalis, pertingit usque ad finem , & ipsum destruitsanordinatio autem seu malitia peccati venialis, non pertingit usque ad finem , sed sistit in ipsis medi)s, quae peccans non refert actuat, ter ad finem, sed dun axat habitualiter, ut infra dicemus: Sed inordinatio & ma litia per tingens ad finem, essentialiter de specie differt
ab illa quae sistit in med ijs, & quae usque ad
finem non pertinetit: Ergo malitia peccati mortalis essentialiter & specie disteri a malitia peccati venialis. Dices : Illa peccata sunt eiusdem speciei, quorum obiecta specie non differunt:Sed obi