장음표시 사용
491쪽
cta peceati mortalis & peccati venialis intem dum non differunt specie , ut patet in obiecto furti ; nam eius lem speciei est res aliena, Gue sit in parua, siue in magna qliantitat*: Er-2D peccatum mortale & veniale sunt eiuslem speciei in rat ione peccati. ., Respondeo distingue illo Maiorem: quo um obiecta specie non differunt , sormaliter & inesse obiecti, concedo maiorem: materialiter tantum & in esse rei, nego maiorem . Similiter distinguo minorem δε Obiecta peccati mortalis Ela venialis inae dum non differunς specie, materialiter & in esse antis, concedaminorem: formaliter & tu esse obiecti, nego minorem; nam sit, hac ratione attenditur
i eorum differentia penes habitudinem impro- portiodis ad ultimum finem , quae est diuersae
rationis.& speciei in obiecto mortaliter &Venialiter tantum peccaminoso, cum primum dicat impropertionem auersitiam Sc destruct i- uana ipsius fini , non vero alterum ue quae di uersa improportio constituit obiecta L,m a lia ter diuersa in ratione obiectorum , & resua dit in actus ad illa terminatos distinction in essentialem in ratione peccati seu mali morat is .
Inferes secundo , peccatum veniale disponere quidem ad mortale. nunquam tamen ita posse agxrauari, ut transeat in mortale, vel e pluribus venialibus possit fieri u Ahin mortale. Ita D. Thomas hic qu. 88: art. 4. & s. P 'tet hoc corollarium quantum ad siliginas far tes. In primis enim quod peccatum veni ludis ponat ad mortale, manifestima est, quia bo
mo umligendo venialia paulatim & sensim
492쪽
- 'ς vra Fatus, assilescit contemptui & transgressioni Iegli, quo fit ut tande es in maiora peccata incidat, iuxta illud Pro iei K Qui perni modica, αι- tatim deeidet. Vnde Chrysbstomus homil. 8 . in Matth. hoc mirabile paradoxum docet, nia . initum maiori sellicitudine aliquo modo cauendum esse a venialibus, quam a mortalibus:
Solet mihi cinquit nonnunquam non tanto sudio magna videri peccata ' esse vitanda , quam part=a O viliora in illa enim ut alse inmur, ipse peceati natura efficit autem ipsere, quia parua funς , desides reddant , se dum estntemnunxor , non potest ad extis sionem eo- .rum animus generose instetere, unde Ciso expgruis magnae fiunt, negligentia usi a .
Quod vero peccatum veniale nunquam pos si ita augeri & aggravari,ut transeat in momeale, non minus euidens est; nam ea quae surae ordinis inferioris, quantumcumque intra pro Priam speciem augeantur , nunquam positim
pertingere ad ea quae sunt ordinis superioris: Sed malitia peccati venialis est inferioris o dinis , & diuersiae speciei a malitia mortallis cum ista sit aversiua ab ultimo fine , & destructiua ipsius, non vero illa, ut ex iupra dictita patet: Ergo &c. Ex hoc probata manet tertia pars coroll xij, nam peccata Venialia , quantumcumque multiplicentur, non possunt auertere ab ultimo siue, nec reatum poenae aeternae inducere: Ergo non possunt facere unum mortale per integritatem, sicut nec ex multis punctis simiqiunctis potest l iuea consurgere. Dices, plura furta leuia multiplicata, coimilituunt tandem unum peccatum M*rtale E
493쪽
potenno pece tis .go ex multis venialibus unum
Respondeo negando Antecedens , nam quando aliquis committit plura furta levia , ex illis simul iunctis δε collectis , unum peccatum mortale non reli illat, sed ultimum fit tum , quo peruenitur ad magnam materiae quantitatem , est peccatum mortale ; quia li. cet turtum sit rei secundum se Ieuis , ex comnotatione tamen furtorum praecedentium , cum quibus moraliten coniungitur, redditur furtum rei grauis , & graue damnum insertur
f. II. ui mortaliter pecceti, ultimum sinem in ore
l communiter docent Theologi . contra Adrianiana; Ratio est, quia omnis qui mortaliter peccat, plus appretiatiue diligit cre turam quam Deum, siquidem eius voluntatem& praeceptum propter illam contemnit, iuxta allud Ioan. 0. Nile xerunς gloriam fominum plusquam Dei: Sed finis est id quod maxime diligitur: Ergo qui mortaliter peccat , Vlt, iniim finem in creatura constituit. ἀConfirmatur ex Augustinis lib. 8 r. quaestio-rium qii. 3O. ubi tot. m Peruersitatem humanae vitae collocat in h0c quod homo fruatur utendis, & utatur fruendis : At ex eodem S. D ore Iib. IO. de civit. cap. IO. & lib. I. de doctrina Christiana cap. 4. & s. irui. non e i
494쪽
alii d quam alicui tanquam ultimo fini adlia rere : Ergo qui mortaliter peccat, & aliquam creaturam inordinate & contra Dei praeceptum diligit illi ut fini ultimo adhaeret. Vnde ad Ephes. s. auaritia idolorum seruitur appellatur, quia ut ibidem lect. 3. obseruat S. Thomas: Idolatria est quando honor solineo debius impenditur e reaturae : Deo autem
duplex honor debetur, scilicet ut in eo sineri nostrum constituamus, ct ut in eo sidueiani fram sinηtirem ponamus : Ergo qui bρeτω
creaturii ponit, reus est idolatriae 2 -Hoc au-φem facio auarus, qui sinem μή m in re ercata ponis, O etiam totam Ioam fiduciam .
Dices: Si peccans mora liter ultimum finem in creatura constitueret, homo posset simul h bere plures vltimos fines , cum possit plura Peccata , habentia diuersa obieeta disperata, committere: Sed hoc implicat contradictionem, ut in tractatu de ultimo sine cap. I. g. 3.
IIuic obiectioni, quam Caietanus αrrumeu-,νum Ouitiorum appellat, respondeo negando sequelam maioris, &ad illius probationem Idico , creaturam in qua mortaliter peccans finem ultimum constituit, non esse illam quarest obiectum peccati mortalis haec enim est tantiim finis proximus & intermedius a sed bonum proprium & priuatum ipsius peccat
xlv, non praecise secundum se consideratum, sed ut connotans priuationem gratiae & chariaratis. Ita Caieta inis stipra quaest l. art. s. ubi haec scribit: Pereator nee in gulae nec imini itiae apparenti bono, forsum constitui imum sinem, cuius signum es, quia ne--
495쪽
ad qua pece tor conuertitur , referuntur ad
unum communem sinem, qui est simplicitεr ωIrim ursibi, scilicet ipsemo, quoniam omnia appetit vi conferentia ad bonum tro rium , itaqAod huiusnodi bona non appetentur ως siner,trimi simpliciter , sed ut sines vl:imi parti leae, ut scilice; partes boni proprii , quod es simpliciter sinis ultimus illius , O intentum iu omni peccato mortali. Quam dominam d sumpsit ex S. Thoma in a. dist. 2. qu. 2. arta I. ubi sic ait: Finis ultimus in amore comm labilium bonorum es ipse homo , propter quem AElia quaeri , O ideo si radia peccatorum accipi rur ex parte ipsius peccantis , erio una si autem fumatur ex parte eorum quae propter se ut m peccgni quaerit, erunt plures. Ratio
etiam huic doctrinae & solutioni suffragatur: Illud enim est finis ultimus peccatori , Irio pter quod & sub cuius ratione appetit omnia bona particularia quae prosequitur: Sed quid
quid peccator appetit, appetit sibi ipsi, & stibratione boni proprij & priuati : Ergo illud
est finis ultimus peccatoris . Maior patet, mi nor probatur . Cum amor sit quaedam inclunatio inndata in aliqua natura, & in ipsa ut ita dicam radicata, semper tendit bonum ipsi naturae coniunctum &conueniens; alias non corresponderet suo principio radicali , nec Principiam & terminus illius inclinationis imter se proportionem haberent. Vnde cunicharitas radicetur in gratia sanctificante,quaei se diuinae natura participatio, & ut sic loquar quaedam natura dei sica , semper inclinat iuniim in bonum ipsius Dei , & omnes eius
496쪽
quare Apostolus ait quod charitas non quaerit quae sua sunt. E contra vero philautia seu amor inordinatus siti, qui charitati oppon tur, cum dimanet a natura corrupta & viti ta, & in ea radicetur, semper tendit & inclinat peccatorem in bonum proprium & priuatum , iuxta illud elii idem Apostoli: omnesqγα sua sunt quaerunt. Vnde Aristoteles '. Ethic. cap. 8. prauos seu peccatores Vocat hilautos, seu amatores sui. Et Augustiniis I . de civit. cap. 18 docet quod sicut amor Dei, usque ad contemptum sui, aedificat cm talem Ierusalen seu iustorum , sic amor sui, usque ad contemptum Dei, aedificat ciuitatem
Babylonis, seu peccati. - - ψ.
Dixi finem ultimum peccantis mortaliter esse bonum propriuiam&priuatum , non Praecise & secundum se consideratum, sed ut connotans priuationem gratiar ; nam ultimus sinis peccantis mortaliter, est i r refer ibi lis in Deum, & ipsi oppositis r bonum autem proprium', secundum se non importat talem oppositionem & irreseribilitatem, sed abstrahit a relatione vel exclusione relationis in finem supernaturalem a con notando tamen gratiae priuationem, quae est in quolibet peccante mortaliter , essicitur omnino irreseribile in
Deum, & ipsi oppositum. Ex quo intel liges,
omnes actus existentis in peccato mortali, non esse malos peccaminosos, nec per omnes peccatorem, ultimum finem in creatura con-
' si ituere; nam i icet omnes sistant in bono proprio , & nullus ad supernaturalem ordinem' - erani t ; non tamen sistunt in tali bono pri
497쪽
tiatiue, excludendo gratiam & charitatemper quam bonum proprium ad bonum supe naturale , dc in Deum ut ultimum finem potest referri. Vnde existens in peccato mortali potest elicere aliquos actus honestos , &moraliter bonos, sicut colere parentes, subuenire egenis diligere amicos &c. ut dicemus in tractatu de gratia.
R Atio dκbitandi est , quia ille qui peccat
venialiter, non potest habere Deum pro vltrino fine talis cum peccatum veniale non sit in Deum, ut ultimum sinem ordinabile; nec etiam creaturam, alioquin non venialiter, sed mortaliter peccaret, cum sit peccatum mortale, ultimum finem in creatura consti-
Aliqui, ut ab hac graui dissicultate facile
se expediant , dicunt peccantem venialiter nullum habere siuem ultimum in particulari, sed solum in communi, sς licet bonum satiat, itum appeditus , seu beatitudinem in cominumni, in quam omnes actiones siue bonae siue malae positi ni actu reserri, iuxta illud Boetii
lib. 2. de consolat. prosa z. omnis mortalio m' eura , quam in triplisit m sudiopum labογexercet, di erfο ealie procedis, sed ad mn mheati udinis sinem nititur peruenire . Ita P. Contensonus tomo pagina i61. Verum
haec sententia communiter a nostris Thomistis T. . iar. X r
498쪽
Tei3citur, ex eo quod in omni operatione litimana homo agit propter aliquem finem viti, Datim materialem, seu in particulari , verum Vel apparentem, ut ostendiimis in tractatu deheatitudine cap. i. s. a. Sed peccatum veniale, quando fit cum deliberatione, est vere proprie actio humana , ut constat r Ergo hahet aliquem finem ultimum,n5 Altim ibi ma- . Iem incommuni , scilicet rationem boni ut sic,sed etiam materialem Sc in particulari, seu rationem illam boni ut sie , ut determinatam, di contractam ad aliquod bonum partaculare. Verum , vel apparens, subindeque vel ad
Alii existimant peccantem venialiter habere pro fine negati te vltimo sui actus , ereati
ram illam quam inordinate diligit, & quae
est obiectum peccati venialis . Ita Suare Vasqueet , & alij Recentiores communiter .
Sed hic etiam modus dicendi displicet nostris
Thomistis , quia finis ultimus negative dici tur ille qui ad finem ulteriorem non ordinatur , ut illi Authores dicunt: Sed creatura il la quam peccans venialiter, inordinate dili-git, &quae est obiectum peccati Venialis , saepe ordinatur ad finem ulteriorem, ut patet in eo qui furatur assem ad dandam eleemos nani, vel qui dicit mendacium leue ad saluandam vitam proximi ; imo semper venialiter rPeccatis, refert obloctuin peccati venialis ad bonum proprium dc Privatum, clim omnis incli natio tendat ad bonum proprium & perse- , et tuum illius naturae a qua dimanat,& in qua qradicatur, seu illius suppositi in quo talis noetura exist : Ergo creatura illa quae est obie- .
499쪽
De pereatyrctum peccati venialis, non est, nec esse potest, finis ultimus, etiam negative, peccan is venialiteris Dico igitiir, iustnm venialiter peccantem,
respicere bonum proprium & priuatum , ut ultimum finem , non simpliciter & ab Elute, sed secundum quid & cum addito, nempe in ratione finis praecise actualis. Prima pars patet ex supra dictis, cuni enim actus qui in homine iusto non imperantur acharitate, non habeant aliud principium in
quo actualiter radicentur & fundentur, quam propriam operantis naturam , non possunc habere alium finem in quem actualiter reseran- . tur , quam bonum proprium &perfecti utim
talis naturae, seu suppositi in quo illa existit; alias inclinatio non coiresponderet suo principio radica l i, Lu principium & terminus inclinationis non haberent inter se proportionem, Ut g. praecedenti dicebamus. Secunda vero pars , nempe quod taleb num non sit fin s simpliciter & ablalute vitimus peccantis veniat iter, ex eo constat quod finis simpliciter & absolute ultimus , Omnem relationem tam habitualem quam actualem adulteriorem finem excludit: Sed bonum proprium & priuatum in iusto peccante venialiter, per habitum charitatis est habitualiter relatum in Deum : Ergo non potest dici nec esse finis abselute M simpliciter ultimus iulius, sed cum addito tantum diminuente, nempe in ratione finis praecise actitatis , seii per exclusionem duntaxat relationis actualis in Deum, non exclusa habituali, quod est esse finem ultimum selum secti radiim quid.
500쪽
Sed quaeres quid dicendum sit de illo qui est
in statu peccati mortalis , & venia liter peccat , in illo enim per habitum charitatis bonum proprium & priuatum non est habitualiter relatum in Deum : Ergo habebit rati nem ultimi finis simpliciter. Respondeo quod iste, etiam dum venialiter peccat, non habet bonum priuatuin pro vitimo fine simpliciter, ieri tantum secundiim quid, quia vi q. praecedenti dicebamus, de ratione finis ultimi simpliciter, est quod non δε-lum praescindat ab ordine ad finem ulteri rem, sed etiam quod talem relationem positiue excludat: licet autem ille qui non est in
statu gratiae, per peccatum mortale tendat in bonum priuatum, excludendo relationem eius in Deum ut ultimum finem; tamen qu do peccat venialiter, tendit in bonum proprium, praescindendo solum a tali relatione , non Voro positule excludendo illam, ut ibidem ii clarati imus . Unde licet peccans mortaliter, consi ituat in bono proprio S priuato Itimum
sinem simpliciter, non tamen ille qui solum
venia liter peccat. Dices, peccans venialiter non utitur cre
e tura illa circa quam peccat, & quae est obie mina peccati venialis , quia uti creaturis nul- lam dicit inordinationem : Ergo illa fruitur, c um non detur medium inter fruitionem &vsum, iuxta illud Augustini: Omnis qui amatrii quid , aut amat utens , aro fruens : Sed fruitio est tantiim respectu ultim finis, ut d , Cet D. Thomas supra q. II. aret. s. Ergo pro Caias venialiter constilliit vltimum finem in iu