장음표시 사용
341쪽
LIBER xxv n tantibus, moenia permixta sunt lamentis & luctii: &. per
omnia civitatis membra una vox cunctorum erat gementiti, cum laceraret crines matrona exul fuganda laribus,in quibus nata erat & educata, orbataque mater liberis vesconiuge vis duata, procul ab eorum manibus pelleretur: α turba flebilis pos es penatum amplexa vel limina lachrymabat . EXin variae complentur Viae, qua quisque poterat allabentiuno: properando enim multi furabantur cmes proprias,quas vehi pos se credebant,contempta reliqua supellectili pretiosa & multa: io hanc enim relinquebant penuria iumentorumo. Tu hoc loco fortuna orbis Romani merito incusario quae difflantibus procellis remp. excusta regimenta perito rei gerendae ductori
consummancio iuveni porrexisti. quem nullis ante actae Vitae insignibus in huiusmodi negotiis cognitum, nec vituper ri est aequum nec laudari. Illud tamen ad medullas usque bonorum pervenit : quod dum extimescit aemulum potestatis,
dumque in animo Gallias & Illyricum versat, quosdam sa*o sublimiora coeptasse, famam adventus sui praevenire fessinans, indignum imperio facinus amictu periurii fugiendillo commisit, Nisibi perdita: quae iam inde a Mithridatici regni
temporibus, ne Oriens a Per1is occuparetur, viribus restitit maximis. Nunquam enim ab urbis ortu inveniri potest at natibus replicatis,ut arbitror, terrarum partes ullas nostrarum ab Imperatore vel Cos. hosti concestas: & ne ob reus cepta quidem quae direpta sunt, verum ob amplificata regna triumphales glorias fuiste delatas. Unde P. Scipioni ob recuperatas Hispanias, Fulvio Capua post diuturna certamina superata,& Opimio post diversos exitus praeliorum, Fregellanis tunc internecivis hostibus ad deditionem compulsis,N triumphi sunt dene ali. Id etiam memoriae nos veteres docent,in extremis casibus icta cum dedecore foedera, post qua partes Verbis iuravere conceptis, repetitione bellorum ilico
disibluta : ut temporibus priscis apud Furcas Caudinas i ubiugum
342쪽
iugum legionibus misi is in Samnio, & per Albinum in Nu
imidia sceleste pace cogitata, & autore turpiter pactionis festinatae Mancino dedito Numantinis. Proinde extractis civibus,& urbe tradita minisque tribuno Constantio, qui munimenta praesidiaria cum regionibus Persicis optimatibus adsignaret, cum Iuliani supremis Procopius mittitur, ea ut superstes ille mandarat humaturus in suburbio Tarsensi. Quia a exequendum profectus, confestim corpore sepulto di iacessit, nec inveniri usquam potuit studio quaesitus ingenti,
nisi quod multo postea apud Constantinopolim visus est subito purpuratus. s hoc modo peracti sciscursisque itineribus, Antiochiam venimus, ubi per continuos dies velut OR senti numine multa visebantur &'dirata: quorum eventus fore luctificos gnari rerum prodigialium praecinebant. Nam& Maximiani statua Caesaris locata in vestibulo regiae, amu Issit repente sphaeram aeream formatam in speciem poli, quam gestabatia: & cum horrendo stridore 1bnuerunt in consistorio trabes:& visa sunt intcrdiu sidera cometarum, super quo- rum natura ratiocinantes physici variant . Quidam enim eos hoc nomine ideo existimant appellari, quod per tortos et oignes sparguntur crines, in unum stellis multiplicibus congregatis. Alii eos arbitrantur ex halitu sicciore terrarum ignec cere,paulatim in sublimiora surgente , . Quidam currenteS radios solis, densiore nube obiecta digredi ad inferiora prohibitos, splendore infuso corpori craldo, lucem velut stellis di- 26stinctam mortali conspectu monstrareti. Sedit quorundam opinioni,hanc speciem tunc apparere,cum tracta solito celsius nubes aeternorum ignium vicinitate colluccata: vel certe
stellas esse quasdam caeteris similes, quarum ortus obitusque quibus sint temporibus pnestituti, humanis mentibus igno- aorari. Plura alia de cometis apud peritos mundanae rationis sunt lectata: quae digerere nunc vetat aliorsum oratio propeians. x Ioratum pauli*er Antiochiae Principem, c arumci;
343쪽
diuersis ponderibus adflictum, exeundi mira cupiditas agitabat:proinde nec iumento parcens, nec militi, flagranti hyeme inde profectus,signis,ut diebam est,uetantibus plurimis, Tarsum urbem Cilicum nobilem introiit,cuius originem dos cuimus supra. Exindeque egredi nimium properans,exornari sepulchrum statuit Iuliani,in pomoerio situm itineris,quod ad Tauri montis angustias duci : cuius suprema & cineres, siquid tunc iuste consuleret, non Cydnus videre deberet, quamvis gratissimus amnis & liquidus: sed ad perpetuat Io dam gloriam recte factorum praeterlaberetur Tiberis inte
secans Vrbem aeternam, Divorumque veterum monumenta
perstringens. Deinde Tarso profectus extentis itineribus,v nit oppidum Cappadociae Tyanais: ubi ei reversi Procopius notarius & Memoridus tribunus occurrunt, gestorumque Is aperiunt textum, hinc ut ordo poscebat exorsi, quod Lucillianus Mediolanum ingressus cum Sentaucho & Valentiniano tribunis,quos d crat secum, cognito quod Malaricus recusavit suscipere magisterium, effuso cursu petierat Rcmos. Et tanquam in alto gentis silentio, erara calcem, ut dicia Eo tuti procurrebat : M intempestive parum etiam tum firmatis omnibus eX-actuario ratiociniis scrutandis incubuit: qui fraudum conscius & noxarum ad militaria signa confugitis: finxitque Iuliano superstite in res novas quendam medium surrexisse: cuius fallaciis turbo militaris acerrime concitusas Lucillianum&Seni auchum occidit .. Valentinianum enim paulo postea Principem trepidum, & quo confugeret ambi- . . gentem,Primitivus hospes tutius amandarat. His ita tristibus laetum aliud addebatur, mistbs a Iovino milites adventare,. quos capita scholarum ordo castrensis appellat, nuntiantes 3O aequo animo Ioviani imperium amplecti exercitum Gallicanum. Quibus compertis, Valentiniano qui cum hi isdem rodierat regenda scutariorum secunda committitur schola,&Vitalianus domesticorum consortio iungitur, Herulorum e T t numero
344쪽
no AMMIANI MARCELLI rnumero miles, qui multo postea auctus Comitis dignitate male rem per Illyricum gessit,confestimque mittitur in Gallias Arintheus, ferens litteras ad Iovinum, ut constanter ageret suum obtinens locumla: eique mandatum est, ut animadverteretur in concitorem tumultus, autoresque seditionis ad rcomitatum vincti transmitterentur. Post quae ut videbatur
expedire disposita,apud Aspuna Galatiae municipium breve, Gallicani milites vin Principi,ingressique consiliorium post
audita gratanter quae pertulerant, munerati redire iubentur adsigna . Et cum introisset Ancyram Imperator paratis ad Iopompam pro tempore necessariis, consulatum iniit adhibito in societatem trabeae Varroniano filio suo admodum parumlO : cuius vagitus, pertinaciter reluctans ne in curuli sella veheretur ex more, id quod mOX accidit portendeba . Hinc quoque Iovianum celeri gradu praescriptus vitae finiendae di- Ises exegit. Cum enim venisset Dadastanam, qui locus Bathynia am distinguit& Galatas, exanimatus inventus cst nocte: s per cuius obitu dubietates emersere complures. Fertur enim recenti calce cubiculi illiti ferre odorem noxium nequivisse, vel extuberato capite perisse succensione prunarum immem zQsa, aut certe ex colluvione ciborum avida cruditate distem tus. Decessit autem anno tricesimo aetatis M tertio. Cumque
huic & Aemiliano Scipioni vitae exitus similis evenisset, s
per neutrius morte quaestionem comperimus agitatam. Incedebat autem motu corporis gravi,vultu laetissimo,oculis caesis, vasta proceritate M ardua,adeo ut diu niuium indumentum regium ad mensuram eius aptum inveniretur. Et aemulari malebat Constantium, agens seria quaedam aliquoties postmeridiem:iocarique pallis cum proximis adsuetus. Christi- .anae legis idem studiosus, & nonnunquam honorificus, me- 3Odiocriter cruditus,magisque benevolus,& perpensius, ut ain pMςbat ex paucis quos promoverat,iudices electurus: edax
vino Venerique indulgens, quae vitia imperiali ve
345쪽
nus pater eius quod evenit. Id Noauobus avnicis ci adiecto quod ipii quoque destiretus impetrato uno, aaipisci non potuit celsiore fortuna,antequam eum videre ranianiment morteis. Et quia huic nomini amplissimum ni agis, Mistendi per quietem praedi m est seni, Varronian ii eius infans etiam tum cum Ioviano patre declaratus supra retulimus,consil
346쪽
LIBER X XUL ICTI simpensiore cura rerum ordinibus ad- usque memoriae confinia propioriS, conven orat iam referre a notioribus pedem, ut & p
l ricula declinentur veritati saepe contigua, κέ examinatores contexendi operis deinde non perferamus intempestivos,strepentes ut laetos, si praeteritum
sit quod locutus est Imperator in caena, vel omissum quam ob causam gregarii milites coerciti sunt apud signa, & quod non decuerat in descriptione multiplici regionum, super erβ- uis silere castellis et quodque cunctorum liomina,qui ad umbani praetoris ossicium convcnere, non sunt exprona : & similia plurima praeceptis historiar dissonantia, discurrere per negotiorum celsitudines adsuetae, non humilium minutias indagare causarunti: quas si scitari voluerit quispiam,individua illa corpuscula volitantia per inane, atomos, ut noSap- 'pellamus, numerari posse spcrabit . Haec quidam Veterum formidantes, cognitiones actuum variorum stylis uberibus explicatas non edidere superstites,ut in quadam ad Corneli um Nepotem epistola Tullius quoque testis reverendus adfirmata. Proinde inscitia vulgari contempta, ad residuanam Ioranda pergamas. Hac volubilium casuum diritate exitu luctuoso finita obituque, intervallato brevi tempore, Principis corpore curato deliincti, missoque Constantinopolim ut inter Augustorum reliquias conderetur, progresso Niceam versus eXercitu, quae in Bithynia mater ou bium, potest
347쪽
tum eivilium militiaeMe rectores mamim e eesari assistricti communium, iliterque eos quidam sp, visa stinati.
moderatorem quaeritabant diu exploratum &-Et, rumore tenus obscuris pauco aram h uiris nomen 1 gebatur Equitii, scholae primae scutariorum etiam tum-- ni: qui cum potiorum autoritate displicuisset, ut asper Magrestis, translata est sum agatio levis in Ianuarium Ioviam. adfinem, curantem summitatem necessitatum castrensitu i , per Illyricum. Quo itidem spreto,quia procul iacebat, ut ast ro tus ad id quod quaereba atq; conveniens, Valentinianus nulla discordante sententia numinis aspiratione coelestis ele elus est, agens scholam scutariorum 4cundam, relictusque apud Ancyram,postea sequuturus ut ordinatum est.Et quia
nullo renitente hoc e rep videbatur, missis qui eum venire V ocyus admonerent, diebus decem nullus imperii tenuit g bernacula:quod tunc evenisse extis Romae inspectis aruspex edixerat Marcus. Interhaec tamen , ne quid novaretur com ,
trarium placitis, neve armatorum mobilitas scin vos i ad praesentium quorundam inclinaret arbitria est inpia a. viciebat Equitius,&cum eo Leo adhuc sub Dagoin Sotii
gistro equitum rationes numerorum militarium tractans, itialis postea magister officiorum, exercitus universi iudita um, quantum facere nitique poterant, ut Pannonii resque Principis designati formantes. Qui cum venista ac Gas ius,inplendique negotii praesagus, ut subodorari dabatur Vigisomniorum adsiduitate, vel videri die secundo, nec prodita in medium voluit, bissextum vitans Februarii mensis tune lucescens, quod aliquoties rei Romanae fuisse cognorat m- faustumo: cuius notitiam certam designabo. Spatium anni3o vertentis id esse periti mundani motus & siderum definiunc. veteres,inter quos Menon,& Euctemon, & Hipparchus,& Archimedes excestunt, cum sol perenni rerum sublimium l .
M polo percurso signifero,quem Zodiacum sermo Graecus
348쪽
33 AMMIANI MARCELLINI appellat trecentis & sexaginta quinq; diebus emensis&no etibus ad eundum redierit cardinem :ut Verbo tenus,si a secu- . da particula elatus arieti , ad eam dimensione redierit termia nata. Sed anni intervallum verissimum memoratis diebus xhoris sex adusq; meridiem concluditur plenam : annique se- squentis erit post horam sextam initium,porrectum ad vespou ram.Tertius a prima vigilia sumens exordium,ad horam no-e si is extenditur sextam. Quartus a media noctis usque ad clara trahitur lucem. Ne igitur haec computatio variantibus anno
rum principiis, & quodam post horam sextam diei, alio post is
sextam excurso nocturnam, scientiam omnem squalida divi- .sione confundat,& autumnalis mensis inveniatur quandomvernalis , placuit senas illas horas, quae quadriennio viginti
colliguntur atque quatuor,in unius diei noctisque adiectae transire mensuram. Hocque alte considerato, eruditis concinen- Is , tibus multis effectrum est, ut ad unum distinctiamque exitum conversio cursus annui revoluta, nec vaga sit, nec incerta, nulloq, errore deinceps obumbrata ratio coelestis appareat,&menses tempora retineant praestituta. Haec nondum e
tentis fusius regnis diu ignoravere Romani, perque secula acimulta obscuris dissicultatibus implicati, tunc magis errorum profunda caligine fluctuabant,cum in sacerdotes potestatem transtulissent intercalandi :qui libenter gratificantes publicanorum vel litigantium commodis, ad arbitrium suum detrahebant tempora vel augebant. Hocque eXcepto emerserunt as alia plurima quae fallebant, quorum meminisse nunc supervacuum puto. Quibus abolitis, Octavianus Augustus Grae- cos sequutus,hanc inconstantiam correcta turbatione com-l osuit,spaciis duodecim mensium & sex horarum magna de-iberatione collectis: per quae duodecim siderum domicilia sosol discurrens motibus sempiternis, anni totius intervalla c5- .cludit. Quam rationem binexti probatam, etiam victura cum seculis Roma adiumento numinis divini laudavit . Proinde q
349쪽
pergamus ad reliqua. Elapso die parum apto ad inchoandam
rerum magnitudinem, ut quidam eXistimant, propinquanter iam vespera monitu praefecti Sallustii sub exitii denuciationestatutum est prompta consensione cunctorum, ne potioriss quisquam autoritatis,uel iuspectus altiora conari procederet postridie mane. Cumque multorum taedio, quos Votorum inanitas cruciabat, tandem finita nocte lux advenisset, in unum quaesito milite omni, progressus Valentinianus in campum, perminusq; tribunal ascendere celsius muctum, comitiorum to specie M voluntate praesentium secundissima, ut vir serius re- ctor pronunciatus imperii. Mox principali habitu circii datus corona, Augustusque nuncupatus cum laudibus amplis, quas novitatis potuit excogitare Gulcedo, praemeditata dicere iam parabat. Eoq; ut expeditius loqueretur brachium exer-
II tante,obmurmuratio gravis CXOritur, concrepantibus 'centuriis & manipulis,cohortiumq; omnium plebe,urgentiu destinate confestim Imperatorem alterum declarari. Quod licet nonnulli existimarunt paucis corruptis ad gratia fieri despectorum, ex eo tamen id frustra creditum videbatur, quo a nozo emercati, sed consoni totius multitudinis paria volentis, clamores audiebantur, documento recenti fragilitate pertime .centis sublimium fortunarum. Deinde ex susurris immaniter strepentis exercitus cieri tumultus violentior apparebat, &cofidentia militis erumpentis interdit ad pernicio1a facinora as timebatur. Quod Valentinianus magis prae cunctis ne fieret extimescens , elata prospere dextera ut Princeps fiducia plenus, ausus increpare quosdam ut seditiosos & pertinaces, cogitata nullis interpellatibus absolvebat. Exulto provinciaruso tissimi defenseres,es prae me fero perj laturus μm,nec ster ati,nec
3o adpetenti moderamina orbu Romani mihi,ut potissimo ommu,veseras detulisse virtuteου. s md erat igitur in ma nu positum ves , nondum electo imperiiformatore,utibter σglorioste compleso,a cito in hono
rum verticem eo, quem ab ineunte ad sentia ad hanc usue ata
ιὰ misturitatem Plendiae integret vixisse experiundo cognsu ia
350쪽
336 AMMIANI MARCELLINI Proindepaeatu auri accipite simpliciorib/u verbis , qt id
conducere arbitror in commune. -dhiberi oportere in cmneae caseo Ρ-cia potestate collegam,contemplationepscente multiplici, nec ambigo,
nec repugno, curarum acervos eae mutationes varias accidentιum ιme
quos ut homo formiaans est iudendum est concordiae viribus ictis, sper quam quos minima convalescunt. quod impetrabitu acile , si patientia vestra cum aequitate consentiens, id mihi,quod mearum es partium concesserit libens Sasit enim fuisseroὰ fortuna consiliorum , adiutrix bonorum,quantum sicere&consequipossum diligenterscrutanti temperamentum. Ut enim sapientes definiunt, non modo in im- Ioperis,ubi pericula maximasunto creberrima,verum etiam in priva- tu quotidianis1 rationibuκ, alienum ad amicitia eum iudicaverit qui quam prudens,adiungere sibi debuit, non cum adiunxerit, iud eare. Inae cum spe laetiorum possicior: vos firmitatem factorum retianentes et fidem, dum hyberna patitur quio animorum reparate vigo- Isrem ais membrorum , ch nuncupationem augustam debita protinus acceptura. Finita oratione, quam autoritas erexerat inopina,
flexit Imperator in suam sententiam universos: consiliique eius viam sequuti, qui paulo ante flagrantissimis vocibus aliud postulaban circumseptum aquilis & vexillis, agminibus- Ioque diversorum ordinum ambitiose stipatum, iamque terribilem duxerimi in regiam.Dum haec in Oriente volubiles fatorum explicant sortes, ronianus regens Vrbem aeternam,
iudex integer & severus,inter curarum praecipua quibus haec praefectitra saepe sollicitatur, id primum opera curabat enixa, Σs ut veneficos, qui tuncaearescebant,captos, postque agitatas quaestiones nocuisse quibusdam aperte confutatos, indicatis consciis morte mulctaret, atque ita paucorum discrimine reliquos,si qui laterent, formidine parium exturbaret. Haec egis. se ideo efficaciter fertur, quod Iuliani promotus arbitrio go agentis etiam tum per Syrias, in itinere unum amiserat oculum,suspicatusq; artibus se nefariis adpetitum, iusto quidem
sed inulitato dolore haec & alia magna quaeritabat industria.