장음표시 사용
131쪽
Septima dolorosa febris enim se extendit δε dolores no remiserunt,tusseuia infestabant, aedissi- Eculter spirans erat. Hic sane dissicilis spirationis mentionem fecit, cu hominem male affligi collo
monem iaceret, inter alia etiam ipsam recensens, quae a principio quidem ipsi coincideram non cessauerum tamen,neq; remiserunt.Febres enim etia inluper se extendisse ait. Reliqua vero mala quatuor enim sum conlperta qine pleuriticum concursum perficiunt in eode statu pernia nere ait,dolores videlicet,luilost; ac disiicilem spirationem ab ipsa morbi substantia colliges, aeratiocinationem faciens homine dolor e habere,ac affligi.Si enim ex affecitionibus ipsum mora hum constituentibus,quatuor nam ero existentibus,tres quidem eodem modo habentes permanent, quarta vero etiam peior reddit, omnibus manifestu est q, homo male habuit. Quare palam vides q, dissicilis spirationis mentionerpterea secit, 'ea opus suerit ad costitutionis morbi prs notionem,alias ipsius liaudquau mentione Lehirus. Et ob id primu hunc sgrum ex omnibus in manus sumpsi, ut ostendam Q non male nunc dissicilis spirationis mentionem faciat, de qua in principio nihil dixit,qii ne* in totum ea opus erat. Si enim mente adhibueris ad ipsam dictione inuenies ipsam hoc indica me. Septima, inquit,dolorosa: nam 5c febris se extendit,inquit, re dilores no remiserunt,tuli eas inseliabat ac dissiculter spirans erat .Hic enim velut dixi, u quide malum extensum esse ostendit reliqua veia manere in eodem flatu.Nam quod ostendit,per hoc Fquod no remiserunt,dixit,id ipsum etiam in reliquis,tussiculis videlicet S dissicili spiratione, comunes intelligere oportet eu familiarissima sit eiusmodi interpreatio no Hippocrati solum, sedoc aliis veteribus serme omnibus.Sicut enim dolores nihil remiserunt, sic etiam tusses infestabat, eode modo scilicet, nihil remittentes, & dissiculter spirans erat,eode videlicet modo,nihil remit tete dissicili spiratione.Quin & ipsa vox erat,indicat ii militer ut prius. Ne penim dissiculter spirans fiebat dixit,qua uis dicere noluisset,& magis viis u omnia alia dixisset: si circa septima tandem haec aste filo insuper accestisset, & prius non fiuilet, sed nec accedebat videlicet , oino enim a principio ipsam O aliis cosistere oportebat. Re Re itaq; Hippocrates docuit,in principio quide
enarrationis ipsam relinquens, postea vero eius mentionem faciens. At vero in multis aegrotis sicut in principio reliquit, sic neq; inrgressit sermonis dissicilis spirationis mentionem ficere videt.Csterum oes ipsos deinceps adscribam,tum qui in primo morboris populariis,ut dixi,tum qui in tertio sum conscripti, ubi prius apposuero quae desunt adhuc expositioni in pistriptu fgrotum .Quemadmodu igitur Q dissiculter spirans erat ex ipsa morbi natura cognouissemus, ctia si nonposita ab ipso Hippocrate diiqum esset: sic etiam Q dissicilis spirationis species ipsi parma ac densa fuerit,iisi obscuru est,etia si Hippocrates noscribat. Uelut enim inpleuritici dissiculter spi Grant apparet sile etiam q, parua ac densam spiratione habent. Diximus aute antea Q Hippocrates nihil eoru quae cream aliis manifeste cognoscuntur,mabat. Atqui etiam delirauit hic homo,dicit igitur sic de ipso Sexta delirus.Sed hoc quide,non ut accessio natura sua animii percellens sed via Dictus accestarius ad sortes pleurisidas,non sane alteratione ex dolore superatum erat,nem erseipsum dissicilis respirationis sipecie formaturd. Verum dolor in latere sortis existens p seipsi uri omnino respirationem alteraturus erat. Si aute iudita materia dolor obscimiserat, delirium ver0 vehemens, omnino sane aut persecti delirium dolore stipasset,aut certe ut plurimum,at ita per omnem viii morbu talis aegrotus magnum & rarunt spiritum duxisset, aut plurimu quide huc, rarenter aut e paruum densium,si hoc Hippocrates penitus significasse velut in adoles te in
Melibia hiric enim distentio qdam submollis circa illiina erat. sed ec magnopere desipiebat.Scri bit ita de distentione quidem sic: Ilii distensio submollis oblonga ex viri scp. De deli pletia verὁ sici In decima die delirauit sensim, in decima Parta die multu delirabat, in vigesima furiebat, imquit.Sola iram vox, suriebat sussiciens est ad aelirii magnitia dine indicandam. Sed Sc qi modera tus est ac taciturnus adolescens, non parum magnitudine deli in auget. Siquidem sane re in prim dictionum libro,resp5siones temerarias,nedu Lliria ipsa malas este ait in moderatis cm enim Halterius rei gratia indecimae diei enarratione, eaqixe ad mores adolescentis pertinent adscripsit: Vt veres ne putaremus, propterea v scriptum est, delirauit sensim, simplex quoddam 5c vulgare esse deliri; m,ob id sane insert,Erat aut e moderatus*taciturnus, persius omnia vehementia delirii indicauit. At verὀ disietione circa ilium ex viris in lateribus, soriastis putauerit aliquis parua ac densum spiritum emcere.Verum per ea quae de ipsa talpsit rationabuiter ostendit ipsun a delirio vim ei te: neq; enim simpliciter dixit, Erat aute circa iliu distentio, sed apposuit,submollis,ostedens in no fuerit cu magno tumore. Molle enim quod hoc loco Hippocrates Laparon dixit, vacuum significat. Ex eo veta i ,oblonga, dixit,contrarium ostendit ei quod ipse saepe dicit, illo
reuulso.Cum enim a septo tramioso tenditur tunc quide reuellic ac tota occultatur, ad thorace
tractum: cum ver0 ab aliqua infra sta particula, tunc sane oblonga ipsa tensio apparet. Non est enim quiccb ante stum quod ipsam occultet, velut in iliorace sunt,tum costae spuriae, tum ipsummi ius.N5 sotu igitur ex his palam est, si, parua omnino fuerit assectio circa ilium ad dissicilis re spirationis generatione, sed ex eo Q Hippocrates de ipsius dolore nihil adscripsit: non tacitinis, si quidem dolorosum fuisset, hic ipsi mos sit, ut nillil eiusmodi rerum negligenter ptereat. Siquide uis haec ipsa omnino erant parua,ne enim timior aliquis magnus erat in ipse,necp d lo ne p
132쪽
A lor, cli septum transuersum premebat,sed si emdum ventrem totum exledebatur: delicio vero contra nihil deerat quo minus oc maximumWgrairissimum est et,pro ratione utiq; ab ipso penitus superata est allectio circa ilium, ut ob id per omnem morbum respiratio rara re magna sit ilia.Et propterea Hippocrates viri Q simul meminit,nope Sc speciei dissicilis spirationis, S a . sedi ionis circa ilium. Habet aute dieito ipsius hoc modo:Spiriciis rarus,magnus, per tepus, ilη di . stentio submollis. Vt nequis negligenter praetereat sermonem, sed ex ordine consequentes in ter se duas legens aflectiones,contrariam dissicilis spirationis speciem operari solitas,consideret causam cur persedi equidem superet delirium,vincatur atrie distentio circa ilium. Verii nos sane causam diximus,& mentem ac sementiam viri exposuimus,et oportet iam transitione si fila,reli quam .ppositi sermonis partem explicare. enim delirium possedi e vicerit cotrariam aste 'i nem,iplum solii per*priam vim respirationem alterat,velut in praescripto dictum est adolescentulo,qui in tertio morborum popularium ultimiis recinctiir. At vero quod etiam dolore per se fieexuperante nihil apparet pra terea ex dissicultate spiradi quam delirium inducere solet, in Am-xione demonstratum est qui& ipse in tertio popularium morborum scriptus est, o riuus a pestilenti constitutione. In iosa autem Dealcis uxore,cuius etiam antea metionem secimus,odiaua ab B hoc,decimaquinta post pestilentem comtutionem scripta, ut plurimu quide delirium exuperat, rarenter vero exuperatur: Uerum verba paulo antea qn exponebam quid signi licet per tempus, adscripsi. Nunc vero affectiones ipsas pugnantes reseram, secuturus cc hic sermones ab Hippo crate prolatos.Nulla ital dolorosa asseritio huic muliercule accidit se videtur, priualii ita ute fi geratio marcescente insita caliditate:ex eo enim quod scriptum est de ips Debres ad manu te nues,extremarum partium frigiditas 'oc ostenditur, & ex eo quod per omnem morbum conte gebatuccum enim dixit et, Ab initio autem coimebatur. postea in line totius narrationis, sempcontegebat ait.Quin re ex moerore initium sumpsiile, his cosentit. Inquit enim Febris eu horro re ex moerore corripuit. Sed oc ipsa febris cu horrore iuxta eadem causam furi est. Et sane etiam hoc,* potus ventrem pene rem ac percurrant, neque paruo tempore consistentes,maximum si gnum est innatam caliditatem extingui.Qum 5c cutis arida nihil aliud est quam re siccata. porit autem una cu eiusmodi siccitatibus innatus calor. At vero quod haec omnia in ipsa laeta sint, ' ipsa dustionum sequela ostendit. Decima septima enim, inquit,irritationes a ventre turbulentae, postea vero ipsi potus percurrebant, neq; consistebant, omnino nihil sentiebat, clitis arida circa tensio. ationabiliter igitur per omnem morbum magnus rarus spiritus prevaluit, intercede C est autem aliqn etiam breuisad perfrigerationes consequD. Mentione aute iaciam etiam nunc ipsius diictionis,velut antea iam adscripti: Decima quarta spiritus narii magnus, per tempus, re' rursus breuispira. Vegesima sermones multa, rursus sedata est, taciturna, breui spicia Uigcsimas prima mortua est,huic ad finem spiritus rarus,magnus. Hic igitur delirium per gerationem su-' perabat, re propterea raro quidem breuispina, per omnem vero morbum longis pira seruata est. Vice versa porro in Pythione cuius iam antea memini,hrcuis spiratio per totum quidem morbuerat,raro autem quando* longa spiratio cotingebat, atq; id iuxta rationem. Duae enim oppone hantur delirio asse stiones breuis spirationis causis,dolor re perfrigeratio, quae analbae partiam re spirationem facere seiri verum dolor densitate, per rigeratio vero cu raritate. Quia itaq; de
litauit sepe scriptum est apertis verbis ab ipso Hippocrate,ut hoc neminem latere possit sed neq3 dolor circa alui im, tram re hic aperte sic scriptus cst duxta aluum grauitas cum dolore. Qii M v iape rigeratus fuerit, re insitus calor cotabesceret, clarum ex his hi: Secunda circa medium die
Digiditas extremarum partium,ucrum magis circa manus re caput. Deinde consequenter in ter
tiae diei etiarnatione Sero circa Solis occasum subsit ac ius est parum. In quarta autem die non solum frigidicas, sed etiam quod recaliaetus sit posit tempus adscriptu es i. Clarius aute adhuc de D in tam die nairans:Mane quidem dormivit,inquit, parum.Statim autem frigidita sero excali ictus est rursus. Item in decima die rursus multa trigidita ait. Ex his igitur manifestu est et & sti oditas erat no solum dolorin delirium in Pythione. Qiuod vero prsualuerit quidem breuis spia ratio,fuerit autem re quaedam longa spiratio, perspicuum ex secundae diei enariatione redditur, sic enim scriptu est: Breui spirus ad tempus multum. Hoc enim quod ait, ad tempus multum, in dicat non solum esse breuem spirationem, sed ipsam longam spirationem ab illa superari. Porro hic Pythion in tertio morborum popularium scriptus est, tertius post pestilentem constitutione. re licet unicuim per se diuinis in ipsius senis sermonibus immorari ac conuersari ne nos omnes ipsos adscribendo longum librum texamus.
CAeterum Q nullam dictionem, suae his quae nobis dicta sunt contrapa sit, volentes praeterauimus,maxime utiq; credibile net huic, qui ad ipsos libros legendos accesserit. Atque ea gratia indicamus no tum in quo libro aeger,de quocunq; tandem nobis singulatim disseretibus sermo contingit,scriptus est,tum quotus est, aut a principio, aut a constitutione numerandi exordio iacto,ut nequis cuncitetur ob hscdc circa inuentionem pigrescat, atque aut citra experimenium nobis credat, quod minime eaetimus, aut nos suspectos habeat tanc qui perperam adstri
Tertia Classis. iii iij hamus,
133쪽
hamus, quod multi expositores secerunt. Verum illi propterea libros silent, ac volentes caelant Eo quibus singulatim adscribam dictiones: nos vero no iesios solum libros, sed & locos ac capita indicamus,quo quisl quod velit facilius reperire queat. Scimus enim Q firmiorem fidem habe hunt eorum quae dicimus,qui totum libri locum legerunt,ex quo dietionem adscribimus. et e
rum praedictiorum aegrorum mentionem nos secere sermonis sequela coegit, cum vellemus osteis idere,iuxta quem innum aliquando solu delirium spirandi difficultatem operetur,contraria asse . . vitione superata: quadocp vero penitus superatum etiam ipsiam, ite reddatur. Et aliquado quisdem ut plurimum exuperat raro intercidente diueria spirandi dissicultate aliquado veHexu oratur,ati ipsum adeo suam difficilis spirationis speciem interlabetem ostendit. Et iam sane pera spicuum est id quod a principio dicerimus, nempe ιν cui magnus et rarus est spiritus,huic omni
Porro quod ex propositus adhuc deest,id sermoni addamus,omnium aegrorum qui in primore tertio morboru scripti sunt censura Lehi, a primo Vsipad ultimum omnium,eode ordine sermonem iacientes,que ipse in scribendo obseruauit. Primus itaq; omnia Philistus,et quide do F ilirarit,ac magnum & rarum spiritu habuerit, superioribus sermonibus demonstrauimus. Quod vero ne* dolor quispiam ipsi fuerit circa ullam aliquam partem,ex quibus arietis parua ac densam fieri respirationem dicebamus, nunc ostendemus,ipsa etiam hic veteris di stione in memoria reuocata,quae sic habet Splen eleuatus est orbiculari gibbositate.Mininu enim etiam alias dolo- rarosum cli viscus spleni neque septum transuersum premit, similiter Ut hepar re venter, nisi mari mum sane habeat tumorem circa caput, quod in Philisto no erat et ob id splen ipse sussciens mi nime erat,vt spiradi dii sicultate ex delirio induciam superaret, cum neq; dolorosus esset, neq; se pium transuersum premeret. At vero Silenus qui deinceps scriptus est, cuius item in superioria Σhus sermonibus post Philiscit mentione fecimus, q, rarum ξύ magnum etia ipse habuerit spiritu,& q, delirarit,istic ostendimus. Quod vero nulla allectione habuerit, quae delirium superare potuerit,hoc loco demostrabis.Etenim tertiae diei ipsius morbi enarratio sic scriptum habet: Ilii di
stentio ex utri oblonga ad Umbilicu submollis. Igitur oc ad umbilicum secedebat distentio, ocnessi dolor quispiam, neq; tumor memorabilis erat. Quin & quod in fine dictu est, Ilij palpitatio 'nem ipsum suiliciens est difficile ex delirio respiratione alterare. Didium enim sexcelles iam est, aut dolorem esse oportere circa aliquam partem,quae iuxta respiratione mouetur,aut aliquod ex Grespiratoriis organis coaretari, ut paruus & densus spiritus sat. Igitur ne* Silenus hic neq; prior Philiscus aliqua aliam ali estionem habuit respiratione alterare potentem, praetera deliriu. Nemenim dolor, ne* copressio organorii respirationis, immo nem perfrigeratio aliqua adera quale in tertio morborum popularium, Pythioni & Dealcis uxori Lictam cile ostendimus. Caeterum tres deinceps his scriptos, Herophontem videlicet& I'hilini uxore, itemq; Epicratis reperias, si diligenter enarrationes de ipsis perlegeris, minus delirium habere, si ut iuxta hoc respiratio ipsa alterari possit. Immo Herophonti splen eleuatus est, ec illi ait, distentio,neq; apponens submol- 3lis,neq; obloi ,necp ad umbilicum .Quare huic partes circa septum transuersum inflamatae sue runt,quod ipsum septum primu 5c principalissimum respirationii organu esse,nobis in comet rins de causis respirationis est demonstratum. At vero Philini uxor dolebat, inquit, cor 8c illum dextrum. Epicratis vero uxor non solum cor dolebat, sed & lateris, est,sinistri grauitatem G do lore habuit. Ob id igitur neq; adscripsit vlli horum paruum Sc densum spiritum, sed penitus o
licuit, morem hunc habens,velut etia antea inditauimus,ut qus omnibus manifeste cognoscumtur,relinquat. Manifestis Lima aute&omnibus nota erat,velut item ostedimus, respiradidissicut '
tas iuxta paruitatem ac densitatem, qua necessariὀ praescrimi tres auri habebant. Sin & Clea- Η 'nacti des qui post scriptus est,itidem necessariὀ similiter diriiculter spirabat, ob sinistri lateris dilorem. Verum neq; in hoc quicu scriptium est de dissicilis mirationis specie, ut quae citra scripti nem intelligi possit, neci; vero delirauit hic Cleanacti des. Qui vero post eum scriptus est Meton,
neq; quae dolorem inserre posset, nem quae aliquod respirandior um aristare valeret, asse- γctionem habuit immo nes: delirii ullam morbosam causam. Verum quid piaeter opinionem, ecquod occurrere non valde sbleat, ipsi accidit. Quinta. n.die sanguine ex naribus ecfo,ec sudore excluso persedie iudicatus est. Sanguine igitur esti indebat adhuc etiam post iudicationem, vigia lans existens,immo & delirabat,inquit, quamuis ante iudicationem penitus non deliraret, ob id etiam nos diximus nulla morbosam asiectionem delitii ipsi assuisse.Verum sie delirabat,velutcbriis ex capitis repleuone contingit:ob hoc autem, oc delirabat vocem Hippocratres scripsit,ut ostenderet similitudinem ad ebrietatem ipsi se fiam,ex capitis repletione. Peruenit enim no pauca sanguinis copia ad ipsius caput, velut ex his quae contigerunt conie starete licet, ob quam e totus morbus est iudicatus, suscipiente nimirum capite omnem ipsius affectionem. Verum ex hoc sanguine non parum,statim in quinta die impetuose excietum est cu sudore:multo vero magis si evacuatum est, in capite renianiit, quod ipsum grauauit, & homine delirare coegit. Vnde, sene
134쪽
later verin consauditi R. enim De surae, delua
A qua trans titio verbu mum ρον adver
δε sane Hippocrates postu dixisset,balneis circa caput usus est, Sanguine ex naribus sepe post iudicationem landebat,ait.Quare in hoc non solu nullum dulicilis respinationis modum scripsit, sed neq; an prorsus dissiculter spirarit tum; enim quomodocum deliratibus,aut ebriis, sed solis desipitabus magnus 5 rarus fit spiritus: atq; hoc est quod in praenotionibus ait Spiritus magnus re Per multum tempus desipientiam significat. Caeterum inrotus qui post ipsum scriptus est Erasi anus,necellarid dissiculter spirabat relidia autem est dissicilis spirationis species,obis pedieta causam. usqua enim ullam aliqua dolorosam asseetione,aut respirandi omina premente pri dixin se ipsum apparet,at deinceps se tuente dissicilem spiratione adscripsisye, sed vium vellit omniabus notam reliquisse. Quod vero fuerit eiusmodi aneetio ipsi Erasino, clarum fecit cu dixit, Ilia sublimia, distentio cu dolore. Magnitudine enim inflamationis declarat ob quam tametsi homo delirabat, non in dissicilem spinationem delirio .ppriam liabebat, aut certe huius,omnino nactio nem Hippocrates secisset. Quemadmodu enim partiam Sc densam in doloribus cotingente ipse semper relinquere reperitur propterea Q in manifesta ita cum eam quae in deliriis contingit iam in ambiguam, nusqua relinquit, neq; indesnitam prieterit. Equidem quae in Critone post eum 'cosequenter scripto acciderunt, manifesta causam habent.Cum enim secuda die mortuus sit prς-T V ri B ter opinionem,uclut ex ipsa narratione discere licet, merito de respirationis dissicultate quicu diu, 3. de respi- cere Hippocrates reliquit, aut Qqualis ea suerit non obseruauit, aut in mentione eius iacere non
dissicia' est dignatus. Virum enim rationi consentaneu existit, v non obseruauit quidem, tum ob mortis velocitat silurpter accession ut plerrenictione 5 cdsternationc, neq; enim paruit miraculum est hominem obambulantem,& cosueta viis munia obeuntem deinde magnum pedis digitum vehementer dolentem, prima die paululum subcaliaetum ei te, tequenti deinde mortuum esse. Cum igitur nulla mora interim fidia sit, sed velociter homo morti concess erit non aute sina pliciter deli puerat,sed,ut ait,sarierit,impossibile erat obseruare quomodo respirauerit. Etenim suriosos ne prope quidem accedere sustinemus, verum discedimus omni modo, ibrmidantes ne quid mali etiam nobis astricentinui igmir no obseruauit,ut diximus,aut no dignatus est species dim-cilis respirationis mentionem facere tropter inopinatum tot accestionum cora cursum, ad quem lunos mentem adhibere conuenit, non circiiduci ac disit Rahi ad ea quae per alios aegrotos ii, ueniri potium. Consequenter porro Clazomenium describit,qui caput, & collum, ac lumbos, ut inquit, a principio dolebat: verum haec non lassiciebam ad spiritum paruum ae densum ess ciendum, nisi de talo sane hoc dicere velimus, verum de hoc in progrestu sermonis determina C bimus. At verὀ ilium cu tumore eleuatum,susscietis erat.Quare tametsi hic desipuit, non tamen propriam despiciuiae respirationis speciem habuit, cu nimirum pGdussae dolorosae assessitiones exuperarem. Caeterum Dromadae Uxo quam etiam statim a principio huius sermonis apposui, Inon solum despuit, sed Θc magnum & rarum spiritum habebat, cum neq; circa thorace,necpeir ca ilium ulla asse 'io esset, quae paruam densam spinationem emcere ex natura sua posset. Ob id igitur & Hippocrates omnia qus mulierculam ipsam apprehenderant cxaete describens, Cimca ilium,inquit,anxia,moerens. Vitiatas Uidelicet humoribus i sila Os ventris mordetibus, non tamen ulla innaminatione existente,neq; etiam aliqua alia assectione, a qua paruus di densus spiritus produci solet Et sane in hac narratione paululum progreisus Hippocrates, ubi scripsit,ilii dolor, vocem,anxi apposuit.Et deinde rursus,anxia,siticulosa. Neq; igitur quicu eorum qus circa ilium aut tutoracem hebant, sufficiens erat delirium exuperare, sed neq; calor innatus extingue batur quemadmodum aliis sic contigisse ostendimus. re pro ratione,cu nulla affectio ex his quae delirio oppositae sunt, respirationem alterare pollet, magnus ec rarus spiritus huic sciminaehebat. Quando veta adscriptum est & hoc, statim reuulsus, hoc ipsum adhuc ine indicare ac a notare nunc oportet, ne quis suspicetur nos id segniter prieterituros suisse. erum nunc sane id exponere non est tempestiuum,explicabitur autem in sequenti libro una cum aliis quae similiter sum dic ita. terum in praesenti sermone reliquos adhuc tres aegros in manus sumemus,qui quidem & ipsi despuerunt, non tamen propriam delirio dissicilis respirationis speciem habuerunt. Ob id in primo quidem scriptum est: liij dextri dolor, inflammatio submollis ex intema parie,ex
ea videlicet quae ad septu transuersum vergit. In secundo vero,Circa ilium tumor cleuatus cum i Σdolore.& paulo si, illi dolor.oc rursus deinceps,Circa clauiculam sinistram dolor permanebat. 1 3 In tertio autem roto muliercula vero erat haec vehit etiam praecedeno Capitis,inquit, di colli 1 dc pectoris dolor Iortis Et paulo pὀst, lores permanebant.
A Mihi quidem sunt quatuordecim aegroti ex primo libro morborum popularium, eo or ax dine ab Hippocrate, quo etiam nos miserum mentionem fecimus, conscripti. Porro libro tertio morborum popularium duodecim simi ante pestilentem constitutionem aegroti, sex dc decem vero post ea qui omnes tasentium cum his quae a principio, ut constanter pronunciata supposuimus. Pro comperto autem habeo,quod si relinquam ipsos permittam his qui volunt in omnibus consensam intueri, ut priuatim oc per seipsos narrationes a sene conscriptas legant,
135쪽
non propterea in longiores vitem sermones, hoc lacere videbor, sed quod non possim pronum Eciata a principio stupposita per totum sermonem conseruare ac tueri. Si vero omnes deinceps r censeam, nugator di loquaculus esse videbo ut qui ea qus quis in per sese expendere sufficiebat, ipse Dustra adscribam. At verό si penitus me alterum absurdum incurrere oportet , aut videlicet suspitionem stasi dogmatis,aut loquacitatem reperio autem loquacitatis aliqua solatia, suspici nis veta nulla,honestius utici; fuerit de omnibus dicere. Qirae igitur sunt loquacitatis solatia Primum Vt paucis percurram ipses aegros, neq; amplius limiliter immorer singulis, sed nuda talum nciam mentionem. Alterum vero ut adhorter eos qui neque tam pauca suuinent audire,quo ea transgrediantur,& ne scripta quidem esse putent. Qiiemadmodum enim in splendida mulatio ne cum multa sint apparata,alius aliud eligit, hoc quidem ut dulce,aliud vero ut talubrecilic etiam
sermonum apparatum opiparum ei se oportet,eleetionem autem in utentibus. ordo et iram trariis tari epicti m. tepesti rem mutitutionem.
Primus iram omnium aegrotus nomine Pythion, ex ipsa narratione manifestus si et nulla dis isicilis respirationis causem habuerit. Secudus vero Hermocrates, Caput,inquit, dolere incepit α& lumbos,ilh distentio submollis.non tamen ' infraWad Umbilicum ipsa tensio procelserit, aut Q oblonga fuerit,adscripsit: ex quo clarii sito a septo transuerso infllimato ilium reuellebatur, ec Fob id etiam submolle apparebat,ut quod nullam propriam haberet inflammationem. Hic igitur etiam si delirabat,tame ipsum delirium ab alio maiore assectu superabatur: quod modum etiam in tertio,& quarto quinto l3 ae sexto. Etenim in tertio, Ilii dextri distentio submollis scripta est. 3In quarto vero illum dextrum distentum filii .dc ad interna processit. In quinto autem collum do 4. storosiim habebat. Verum in sexto aegroto, Erat autem hec muliercula, praetitus Hippocraeto, 6 Haec incipiente morbo dolebat nuces, oc ad sinem rubore habebat, sum ullo reuulsus,fluxiones is multae,tenues, paruae,acres, tussiebat,niaturum nihil esserebat. paulo mu ait Erat autem Zc quid is innatum tabidosum. Qtiare manis elia etiam in haesit affectio praedominans, in respiratoriis o ganis consistens. At vero eam quae inde sequitur cnarrans aegrotam,hoc modo auspicatur: Mm Ther angi nota circa Bitonis. progressus aute,inqiiit, Spiritus sublimis. quod ipsum etiam in pro gressu sermonis exponemus.Nunc ver0 quod .pposita est absolvemus. In o si auo vero deinceps saegroto scriptum est: Ilij distentio submollis ex viris i. In nono veia, Dolores circa ilia. Verum 'haec sane muliercula non desipuit. Qtiae verὀ seciviliatur duae mulierculae, corruptione sintva io. Imale habuisse ait. Astediiones verθ quas recreet de ipsis, ut uniuersim pronunciemus,UIerorum inflammationes sunt: particulatim veta quae ad eiusmodi assectiones etiam alias consequuntur. GPostremam verὀ quae adhuc restat, cor doluilse,ait: non apponens vocem anxia. Quin & H- i a. gidum sudat se,& per omnem morbum horrore impetitam esse,ac magnopere persirigeratam, Vt vix recalfieri potuerit, aut penitus non retallacia sit. Qitare mani se situm est etiam hanc omnino secundu utrasq; afleetiones,tum doloris, tum persi gerationis,breuispita fuit se: non in dignatus est in hac Hippocrates dissicilis spirationis mentionem ficere,ut quae valde esset manifesta.
Consequenter autem sequitur pestilens constitutio, steb rursu primum quidem aegrum Iti irium scribit,in quo circa sinem stimonis,ubi quae in toto corpore continenter permanserint scribit Habetiir 5c hoc,cui do,toribus vigilans. Secunda vero in Thaso de quo ait:Tulses autem c. 2tinentes,humidae multa . Tertius est Pythion quem iam antea explicauimus. Et quartus, re 3. 4niticus. Et quintus cui repete dextrum femur dolere incepit, re cum fluxio in partes circa caput scoscenderet,statim quide delirauit,et statim ite mortuus ei similiter ut is qui in primo morbora popularium,dolore circa magnum pedis digitum oborto secunda die mortuus est. Quare in his dedissicili respiratione penitus nillil scripsit ob causa quas in illo ipso i. 1 ante retulimus. Sextus 6 deinceps neq3 deli pulsinein aliam quandam asseetionem aegram spirationem inducente habuit. HSeptimus autem aegrotus virguncula est, quae ob sanguinis multitudinem sic circa caput insest ta et velut in primo morborum popularium septimus item ex ordine aeger, cui singuis ex natibus profliixit. auare quae iam de illo diximus,ca etiam huc transferantur. Octauus poria aegro Rriis Anaxion est, de quo in superioribus mimus. Nonus aut e tum viirguncule,tum illi in primo p . libro morboru populariu cui ex naribus unguis*fluxit, consimile totius morbi cautim habuit.
Decimus .er0 qui est in Abderis Nicodemus, delirauit quidem semel in sexta die, die viges in ioper sudord iudicatus csi existimaret se penitus sine febri esse,rursus febriat 5 rutius paululudeliarauit.Scribit de ipso etiam haec: Irritationes aut d& dolores huic ad fine. Verum quina dolores, Mouaesierit ibri assis aliquis Cordis equide dolore ipsum statim in principio impetitu fuisse dixit. MPaulula aute inde progressus dolores omnisi scripsit. Ob id igitur & deliriu, quod exiguu & permodicu omnino durans lepus illi lactu esse dixit, respirationis dissicilis specid minime alterauit.
Deinceps porrὀcosequenter est muliercula qus ex moerore in mόrhu incidit,in qua scribit: litores magni, continui. Qitin & couulsiones multae, ait. Caeterum in aphorismis de conuulsioni- Mhus hoc modo scribit in febribus spiritus ostendens, malum,convulsionem enim sigitificat.Itam Mspecies dissicilis respirationis huic mulierculae, partim iuxta dolores, partim iuxta conuulsiones
136쪽
14 A fiebant.Ob id igitur quamuis delira esset tamen magnum ac rarum spiritum non habebat,ut qui ι abaliis duabus sortioribus asse 'ionibus superatus ellet. Postea octa virgo in Larissa sequitur, quae duodecima poli pestilentem constitutionem ab Hippocrate estconscripta,& ob sanguinis multitudinem aegrotauit, re per fluxum sanguinis ex naribtis iudicaraesitatemq3 per sudores, re fluxum menstruorum tunc primum conspecstoriam, quae ipsa etiam nullam ullius alicuius dis sicilis respiratiorus stritimi ram habuit. At veta Appollonio in Abderis, qui inde sequitur,llii dextri,inquit eleuatio orin dolore. Quin & quirit temper fuerit magnis iniceribus praeditus, θύquod dolor circa ilium ipsit extiterit iamiliaris, hoc ipsum sane in principio narrationis scriptum est.Nihil igitur miri est ipsum quamuis delirauerit, non tamen respirationis speciem delirio pro Priam habuisse, cum videlicet ita magnam dolorosam affectionem in illo possideret. Deinceps ab hoc sequitur mulier, quae in Cyzico semellas puellas peperit, de qua siescripsit: Capitis ct colli Mauitas cum dolore. chiare etiam iiii mi dissicultas secundum hanc ipsam affuit. Restim post hanc duo adhue aegroti in tertio morborum popularium libro, uxor videlicet Dealcis, re adolescens in Melibia, qui ambo & deliraverunt, magnum ac rarum spiritum habucrunt, de quibus in superioribus uis licienter diximus. Caeterum cum hic liber iam ad iustam magnitudi-B nemperuenerit, dereliquis omnibus, quae de dii scili spiratione a sene tradita sunt, in ζquenti libro videbimus.
GALENI DE DIFFICULTATE RESPIRATIONIS
LIBER TERTIUS, Iano Cornario medico interprete.
Niuerib dedissicultate spirandi semione, in duplicem dodisinae modua nobis diuiso, in primo equidem libro, quae medicum de ipsa cognoscere oportet una A eum propriis demonstiationibus ostendimus. In secundo Meia qui hunc praec di sire hoc ipso tertio omnium quae ab Hippo ite de spirandi dissicultate dierasunt, in omnibus ipsius scriptis,expositionem iacimus. Quare qui ipsortim tinartis operum siladiosi sunt, nihilq; de veterum dieiis curiosius inuestigandum velut ipsi alunccensent,omnia quae cupiunt ex pitino libro,sumcienter habebui. Qui vero eua Hippocratis sententiam de his discere expetunt simulq3 possunt, ex his sane libris eam colligentactilequentur. Appetere i 3 cosmoscere ea qus ab optimis didia sunt,c5mune est omnium na tura honestatis studiosorum. Verum posse etiam ipsa disicere,longiore tempore indigesinem similiter omnibus expositum existit: pleri in enim pG multitudine molestorum negociorum, o adoptima prosequenda priuantur. Haec Lincca nos non lateant,ea quae maxime ad artis opera per tinent , in primo horum comenrariorum ea Plicauimus: Verum Hippocratis sententiam per reliquos duos libros exponimus, tuorum alter secundus est,alter tertium locum occupauit ordinis i
D principio constituti Et oportet sane eum qui ea quae in hoc ipso dicuntur assequi velit, prius diligenter secundum librum versas le,in quo primum totam mentem ipsius Hippocratis ouedimus, Q nihil vulgare,nel quae vulgus medicorum nouit, scribere dignetur. Deinde verὀ& parsicula tim omnes ex primo oc tertio morborum popularium .aegrotos recensuimus demonstrantes Q in multis,quamuis dissiculter spirarh necesse erat ipsos ros,tamenno adscripsit, quemadmodum neq; alia multa quae ad ea quae scripta sunt, necessariό consequuntur. Quae enim quispiam ab hs quae Hippocrates,inquam,dixit incitatus,citra hoc i, ab ipso ea dis hinuenire potest,haec no pii tauit scribere oportere In multis vero et ipsam dissicilis respirationis speciem ipsis narrationibus de aegrotis adscribit quando aut non necessisid sequitur a P Otos,aut non promptum erat cognosti ab his qui ipsius scripta legunt. His igitur scopis etiam nunc adhaerentes re intenti, postquam primum di tertium morborum popularium in superioribus exposuimus: rursus a secuao initium laciemus,ipsiq; etiam reliqua Hippocratis scripta conecitemus. Quemadmodum autem primus re tertius non sbium ab Hippocrate compositi est evidentur his qui optime de his sensium ac ii, dicant, sed etiam ob speculationis familiaritatem mutuo inter se connexi:eodem modo opinor, habent ea qu. e in secundo Θ quarto ac sexto habentur. In confesta est enim iam, etiam hos Thes salum Hippocratis filium composuit se,ut qui in parentis tabulis aut cliariis siue pellibus & mem
137쪽
branis quibusdam commentarios repererit, ipsemetiam aliqua,ea non pauca,de suo addiderit. EAt verό quintum oc septimum morborum populariti, non videtur mihi quispiam genuina Hiri ιpocratis do strina dignos censere, & ut ego sentio, neq; quartum,quamuis quidam etiam hunc a Thessalo compositum esse putent. Caeterum praenotionum liber, α aphorismi,& liber de aquis locis laac aere,ampliusq3 liber de viisu in morbis acuti quem alioui ad Cnidias sententias inscribunt,non prict errationem Hippo alis scripta esse creditum est. Horum igitur ubi usus postia Ἀ- irit,mentionem faciemus: itemq3 alioru,qui partim ipsi Hippocrati, parum Euryphonu&Thessalo ac Polybo,ut autoribus deseruntur.
ORdiamur itam iam expolitionem a dictionem secundo mor rum popularium scripta,
quae hoc modo liabet: Spiritus paruus densus agnus rarus, paruus rarus,eXtra magnus Mintra paruit alius quidem extendens, alius vero Urgens, dupla intra reuocatio velut superinspi-
rantibus,calidus frigidus. dem vero dic tio in sexto libro perseelius scripta est. Supra tres. n. co iiugationes ipsius diuicilis spirationis, quarta item adiecta est,quae manifeste in secundo morta rum popularium desideratur,no ipsius autoris,ut mihi videtur,culpa, cum perspicuum sit ipsum non ex operimento quopiam&memoria, multitudinem spirationum ditscilium coaceruasse, Esed ex rationali diuisione. equaquam igitur relicturus erat aliquam dissicilis spirationis specie, verum in hoc quispiam ex veteribus dcscriptoribus libroru peccauit, at* ita postea ha ns liberinuulgatus est, seruatusq; est hic error usi huc merito sane, cum aliqui negligeter plane veterum libros vcsent, Ut neq; an deficiat quippiam, neq; an in alio libro dicium siticiant: quidam vero ctiamsi sciant, in quod deest apponere non audent.Necv.n. similiter nostri cui hominibus priores faciles erant, ne in prompti ad adscribendum veterem dic tionem, quae eodem modo in omnibus excplaribus scripta esset: sed significatione solum facere contenti erant, et hic quidem deseditiose, in sexto vero morborum popularium perfecte, diuisio dissicilium respirationu scripta esset,lum
quae secundum magnitudinem ac paruitatem fit, tum quae iuxta raritatem ac densitatem .Harim duas oppositiones, eam videlicet quae iuxta magnitudinem ac paruitatem fit, & eam quae iuxta raritatem&densitatem, Hippocrates manifeste inter sese complicat,& coniugationes dissicilis spirationis quatuor facit: unam in qua minor simulq3 densioru naturalis, resistratio sit alteram,
cum maior rarior: 5 p tertias aliam tertiam, in qua minor ratior:& Hi pra has quartam,
quam in secundo morborum popularium desiderari relictam cisse diximus, in qua maior simulq; dei alior fit. Demonstratum enim mihi saepe est, etiamsi hoc citra demonstrationem omni- Ghus manifestum sit,*ditae oppositiones inter sese compli ratae, quatuor coniugationes faciant. Caeterum dicitio Hippocratis in sexto morborum popularium non solum in hoc differt ab ea qus in secundo habetur: sed in eo Q in sequentibus, quando inspirationis magnitudinem consertcum magnitudine expirationis, aliena conium lio penitus relicta est in secundo libro, indicante ecla te ipso librorum descriptore cxtremam secordiam, aut sedulitatem. Si enim integras dictio. nes transgressas est extreme secors crat.Si vero similes inter se,nescius quatenus disterunt,unum S idem ut rasis significare putatiit deinde alteram sustulit ad summam vitin sedulitatem p rmes sus est,correctorem scriptorum Hippocratis, non ministriam, seipsum ostendens. Hoc equidem utile est circa plerasin obscuras dictiones meminisse, in ciuibus aut relictum quid esse credibile est,aut adscriptum. Nihil enim vetat iuxta illas, aut quod deest apponendo, aut quod delictum est corrigendo, persectum ac verum reddere & absoluere sermonem. Quemadmodum enim transcribere ac mutare veteres dictiones temerarium est: sic velut scriptum est conseruare,dc patriscis quibusdam appossitis,aut immutatis,diibita tisies distatuere, bonorum expositorum opus est. Verum de his opinor me paulo post per ipsa opera demonstraturum esse quae facere Oporteat: noenim simpliciter,neq3 prout contigit,hoc ipsum faciendum est, sed cum demonstratione veritatis Hrerum,ampliusq; demonstrando prius ipsia senis sententiam sic liabere,& virili consentire, dicitionis transmutatione conuenienti nisi a. Exphcatio siementis Hipib. 6.siectione.χ.de ust. A. de cimingarionibus cissicilium restirationum. CAP.
CAeterum ad propositu iam progressi,&persectiori dictione apposita ciuae in sexto morbo
rum populariu habeatur videamus qualisnam sententia ipsa lit. γω.n. ex rationali diui sione inuenire conetur oes dissicilis spirationis differetias, hoc ipsum et his qui libros ipsius exposuerunt Uidet,& coniectare Oibus facile esse opinor. An vero recte diuidat, re an nulla reluti sit dissicilis spirationis species hoc non dioibus inuenire facile est,sed qui de his iudicaturus est,eum di diuidendi methodi expertum esse oportet,& circa Hippocratis dogmata no inexercitatum Et methodus sane ad id quod diuidit respicere oportere erit qualis naturae existat. Si.n simplex sue rit,ea quae iuxta substantiae ipsius ratione sunt,quot sunt,& quae ac qualia siderare oportet, atq; ex his diuidere.Si eiacopositum utran aut lingulas partesdiuidere,vi dum est,oportet,ioli, vero ex modo compositionis. Verum quae est Hippocratis sententia de compossitione nobis alies fusissime dictu eli relatum est et in superioribus. Quare nihil vetat ad hos scopos intellone ac re
138쪽
A seciis habito,ipsam morborum popularium dictionem tueri,quae sic habet: Spiritus parui dems si,ma i rari,parui rari,magni deii, tra magnus,intra paruus, intra magnus, extia paruus: alius c extendens,alius urgens, dupla intra reuocatio velut superinspirantibus'; calidus,frigidus .Quod igitur non quarta solum coniugatio circa densum 5c magnum consistens, in secundo morborum
popularium relidita est, sed & ex sequentibus duabus, in quibus expirationem cum insipiratione confert, altera scripta quidem est in praesenti iam propositio sermone reli sta est autem in secundo morborum popularium, palam videre est. Neq; enim in illo libro scriptum est, Intri magnus ex traparuus.sed altera setidis Solis spirationis species ostenditur, in qua magnus spiritus expira tur, paruus vero inspiratur. In multis igitur codicibus reperire licet hunc desectum adscriptum, ς verum in plurimis Ex fide dignissimis exemplaribus relicitus est,atque hoc sane nihil ad piaens relari. Propositum 'eli enim nobis pes dictiorem locutionem considerare, eam videlicet quae nunc est adscripta. Quod iram ex spiritus intra & extra meatu, totius respirationis actio composita est,&quod altera eius pars ins hiratio, altera expiratio appellatur: dieium quidem est in primo libro statim in principio i vcri in etiamsi a nobis dictum non esset, nemo sere ignorat. Quod vero nullius alterius rei quam motus propria sint velocitas ec tarditas, dicitum quidem & hoen iam est, sed etiam nunc in memoriam reuocetur. Magnitudo quidemWparilitas velut non sunt motui propria, sic omnino inseparabilia sunt ab eo quod per spatium aliquod aut distantiam I calem sertur. Et ob id iuxta virant respirationis partem, duae differentes oppositiones sient: altera iuxta velocitarem ac tarditatem, altera iuxta magnitudinem & paruitatem. M vero totius spirationis adhuc alia oppositio sit iuxta densitatem ac raritatem consistens, id ipsum etiam antea relatum esti re in haec oppositio non sit re irationis, veluti motus, sed ut compositie rei ex distantiis conflatae. Quare in his tribus generibus omnes respirationis disterentias esse necesse est. In velocitate quidem di tarditate, propterea Q haec propria re ab omni motu inseparabilia sunt. In magnitudine veru oc paruitate, propterea q motus organorum respirationis per distatia fit.Densitas autem & raritas tertium ex praedicitis genus,neutrius propriarum ac primarum respirationis partium proprium, aut inseparabile est: vertam totius respirationis pars fit per accidens quoddam,quandoquide coposita res est, ex duobus contrariis molibus quiete distinctis constas. Hae igitur sunt primae disterentiae totius resipirationis. Caeterum cum respiratio res sit quae 5 i cere aliquid, & pati possit, aliud usim fuerit diserentiarum genus in ipsa, utra et videlicet parte . aequaliter aut inaequaliter pesiecta. At veta Sc rutius aliud, ipsius totius ut compositae, partibus C inter se mutuo collatis.Haec cum ita habeant,sciendum primas quatuor dissicilis respirationis dif- serentias inproposita Hippocratis dictione scriptas, totius respirationis esse. Neutrius.n. partis est densitas & raritas,si sane meminimus eorum quae statim a principio primi libri didia sunt. Sie vero etiam sequentes duas, riam re in his duae totius respirationis partes conseruntur,ct ob id sie. scriptum est: Extra magnus intra paruus, intra magnus extra parinis, videlicet spiriti f.Sequetes . autem deinceps duas disterentias in quibus dicitur, Alius extendens,alius ingens.alterius partis ipsius respirationis .pprias esse putandum est,quem sane iuxta substantiam esse vel maxime ipsius respirationis diximus. Extenderis. n. tardus est,urges autem velox: tarditas autem reves tas abi omni motu inseparabilia sunt. Quod veia deinceps habet: Dupla intra reuocatio velut supinspirantibus, inaequalem inspirationem ostendit. Inquireda est aut eadem oppositio inexpiratione, quam ego relictam esse credo a transcribentibus magis, si ab ipso Hippocrate' uandoquidem in
aliis scripsis et eiusmodi speciei dissicilis spirationis mentionem iacere apparet,ut in se uentibus palam ostendam. Quia si cui ab ipso Hippocrate relidii esse videtur, hic peiora pro melioribus
eligit. Equidem penitus nulla i - . . - c
ima penitus o D sane etiam sis
magis pectati J esse u ipsius Hippocratis,di coe audeam .Rationeautem utiq; aliquam sic liaberet hi quibus ad peiora animus inclinat. Atycia cum & inspirationis spectem adeo mani seste indic uerit,ut non lum dixerit,duplam intra seri spiritias reuocationem, sed &velut superinspiranti bus apposuerit, qsio Udem aliquis adhuc suspirati queat ipsum expirationis esse oblitumi De his igitur et rursus agemus. Deinceps autem alia adhuc dis scilis respirationis specierum oppositioi apposita est in fine totius sermonis sic habens: Calidus.frigidus.ut videlicet & hic subaudiamus spiritus voce. Quemadmodum.ri.magnus & paruus, & densus ac rarus sic et calidus re frigidus spiritus expiratur. anquam & hic decepti quidam, propterea v ipsi non intelligant, cori gunt dictionem immutare auden non calidus, re Digidus,velut nucclicitum est,scribentes, sed ipse cum praedicto connectentes,atqi hoc modo legentes: Velut superinspirant us calidum frigidu. Hi quidem igitur supra hoc et ipsam dictionem nullam sententiam reserentem efficituit,et iratam produnt, Q neq; senis libros legerunt omnino enim meminissent eorum quae in at is locis ab ipso sunt scripta de calida & frigida expiratione: quae qua nam ratione aut in illis ab ipso scripta sunt aut hic relicta non habent quod dicant. Si.n. non putauit ex dissicilium spirationum genere esse calidata stigidam expiratione, rite in aliis locis ipsarum veluti dissolium respirationi im me
139쪽
minit. Si vero in illis rite ipsarum commeminit, nunc sane non recte ipsas reliquit. Verum haec Enon ita habent.Nam hic re ne in dissicilium respirationum diuisione continentur . Quid verὀ λindicent,in alijs locis recite ab ipis ductum est.
Prolisnuntur quaestiones quae ex libro praenotionum II pae dissi ob i
ressi ratione oriuntur. CAP. q.
R Elictis igitur iam his qui sic ab Hippocratis mente aberrant, omnia magis a sententiam ipsius intelligunt, ipsi per nos ipsos inspiciamus, quidnam in primotionum libro de dissici.
Ii respiratione in hunc modum scribit: Spiritus derisus existens, dolorem aut inflammationem rasignificat in locis super septum trasuersum. Magnus autem 5 per multum tempus, desipientiam Moliendit.Frigidus vero ex naribus de ore sdiens,valde iam perniciosus est. Apparet enim in hoc libro, harum trium tantum dissicilium spirationum ipsum mentionem secisse. Atqui si tot solum sint,quid tandem multo plures ipse in popularium morborum libris scripsit Si vero adeo multae sunt,cur paucissimarum in pinotionum libro mentionem fecit ' An numerum quidem ipsarum noste,comodum existimauit, quid vero singulae indicent, non utile esse putauit Aut hae solae in dicant , reliquae vero nihil: sed possibile est quandom praeter naturam respirare,nullam vero ais ctionem in animali prster naturam esse Aut in tantum hoc verum esse oportet, ut penitus neceD Esarium sit ipsam assectionem in animali prster naturam fieri dissicilis respirationis causam: Siquidem igitur cauta rationem habet assectio ad difficilem respirationem, fuerit uti* hoc modo, retempore,& ordine,& facultate prior. Quomodo igitur Hippocrates in praenotionum libro,tantudissicilium respirationum numerum relinquere videtur Equidem ea gratia volebam ipsos cx positores inter se conserre,& quaerere, ac soluere,verum eius rei faciedae nulla est facultas.Etenim expositorum cur q uis tandem mentionem faciat Eorum vero qui ante nos Vixerunt,& quorum commentaria ad nostram aetatem seruantur,multas 5c lon s nuras conscriptas inuenire cli quae
verὀsic alicuius momenti lant, penitus ab ipsis relicta sunt. Verum nos sane inquirimus ipsa, etiamsi nullam viam habeamus ad inueniendum ab illis pnemonstratam. Dictum quidem a n bis est,& in his quae de optima secta sunt,& in curandi melliodi scriptis,quomodo talia omnia inquirere& inuenire oporteat. Immo Ac in primo horum commentariorum duplicem viam ostendi ad eiusmodi inuenienda,alteram ex differentijs difficilis spirationis procedentem, alteram ex asscctionibus in organis respirationis, quam etiam faciliorem & manifestiorem esse dicebam. Et quisquis illa scripta diligenter verseuerit, haud indigebit multis rationibus ad praesentium solutionem. Si vero negligenter illa tractauit,aut alias ad discendum hebes est qui quidem negligen- Gter tractauit, rursus ipia relegens, idcntidem cadem repetat: qui verὀJicbes ad discendum cst, aliud quid agat,ac sciat Q parus naturae magni viri sententiam adsequi impossibile est qualis sane ipse Hippocrates erat. Qitae igitur nemo priorum aut proposuit, aut dubia putauit,aut quaesiuit, aut inuenit,ego Sc proponam, Sc dubia faciam, θc quomodo quaerere oporteat dicam, & dijs vo- ,
lentibus inuetiturum me spero.At vero ipsum problema etiam paulo antea me relatum est. Curnam tot dissicilium respirationum species Hippocrates in praenotionum libro reliquit. Dubitatio vero nunc dicetur, ubi quae in primo sermone scripta sunt prius in memoriam reuocaucro. Omnes enim dissicilium respirationum differentias,in illis sermonibus,in quin* ex toto tum aD sectionum,tum dissicilium respirationum genera reduxi. are adhuc magis dubium constitui tur problema,spe etia quae sola restabat sublata. In eiusmodi cnim omnibus,in quibus cuiuscunqx tandem rei disterentiae plures quidem ab altero quopiam', siue viro, siue scripto,pauciores Vcro rursus ab aliquo astero dicuntur una sola superest consensus spes, si quis demonstrare queat alte rum in primis diuisionis partibus rem ipsam extendisse, alterum vero contraxisse.Hac igitur spe nobis sublata, demonstratum est.n.in primo libro nem assectionum,nec dissicilium respirationum Xenera,in minorem numerum reduci posse. quae amplius ars soluendi quaesita inueniri pos Hsit ' Cum ob alia enim, tum ob id quod quaium prima genera relicta sunt,ampliusq; diuulsa, ecmale distinetim mutuo opposita, ac obscure enarrata in praenotionum libro reprehendere quis
merito possit,quamuis si quis alius Hippocratis liber,is ipse perspicuus existat. Atqui obscurum simul El; indeterminatum est quod statim in principio dicitionis dicitum est: Spiritus densus cxi Nstens dolorem aut inflammationem significat in locis super septum transuersum.Si enim nondu- plex esset spiritus densus, alter quidem cum magnitudine, alter vero cum paruitate:aut si non ex divcrsa affectione uterm ipsorum generaretur,recte uti Hippocrates aut indiuisum ipsum retia
quisset,aut differentiam eius quod per utrunq; significatur non indicasset. Quando verὀ ipse manifeste in morborum popularium libris,alterum densum simuli paruum alterum densum & magnum statuit,& nos demonstrauimus hos ex prima ipsorum differentia esse: male utique indiui so relicito denso, simpliciter sic dicere contentus suit: Spiritus densus cxistens dolorem aut inflamationem significat in locis super septum transuersum . atque hoc sane unum dubium existit. υConsequenter ver0 tertiae disserentiae mentionem faciens sic: Magnus autem re per multum rarem iis delirium significiat. hanc solam exprimis disterentijs manifeste prolocutus, oppostae ipsi spirandi dissicultatis,quae rarum S paruum spiritum ostendit, nullam omnino mentionem fecit:
140쪽
Aseest: quaquam sane veIut densus spiritus duplex erat, magnitudine& paruitate distinctius, sic
etiam rarus necessariὀ duplex est, magnitudine ac paruitate distinetus. Verum alterius solius in praenotionibus meminit ubi ait: Magnus autem oc permultum tempus, delirium significat. alterum vero rarum simul& paruum reli sitam esse apparet. Quare ex quatuor coniugationiabus, quas in morbis popularibus scripsit, primae duae indiscriniinatim& obscure ac confuse di elae sunt.Sola vero tertia, ut diximus, tum msa, tum quod per eam significatur, ambo manifeste scripta sunt. Caeterum non in his solum obscurus ec indistineius,&qui plura relinquat, sermo esse vidi potest, sed & ex eis,quae deinceps inserens ait: Frigidus vero ex naribus Sc ore pro diens, valde perniciosus est. Cur enim tandem, si disterentias iuxta calidum & frigidum recensere statuerat frigidae tantum mentionem secit Et amplius, Cur nam aliarum duarum, tum eiusquam indiscriminatim spiritum densum nominat, tum quam distincte rarum ec magnum, a
mones ipsas solas adscripsit, non tamen in quid finiant significauit, dolorem quidem 5c inflammationem a densa, delirium autem a rara oc magna spirationis dissicultate indicari dicens: in dis serentia vero iuxta frigidum i in quid desinat dicit: inquit enim perniciosum valde esse huiusmodi spiritinra aste 'ionem vero ob quam ita dissiculter spirant obscuriorem existentem, non etiam n dicit, cum tamen praestaret in omnibus dissicilibus respirationibus, tum ipsas assectiones dice re , quaecun* tandem hae sint,tum alterationis ipsarum modum adscinbere,mansuetas a malignis distinguendo A sic non secit, verum in prioribus spirandi dissicultatibus aflectiones, in ultima alterationis modum solum ostendit. Et quod crimen omnium minime estirgere potest,q, via delicet nihil penitus de inaequali spirationis dissicultate dixit, id ipsum sane etia iam siermoni apponatur.Extendens equidem 6c urgens spiritus, & extra magnus intra paruus, & intra magnus exini paruus: nec ipsi quidem in prienotionum libro relati sunt. Verum ex his quae nos in priamo libro explicauimus,in quatuor dissicilium spirationum coniugationibus comprehensi reporiuntur. At veta quintam inaequalem, cuius dimidiam partem in morbis quidem popularibus scripsit duplam intra inquiens reuocationem, in praenotionum vero libro penitus relliquit,sub nulla quatuor coni tionum iuxta ullum aliquem modum comprehensam inuenire licet. At tot quidem ac tales sunt dubitationes.
O ia ac rationem; lustrae quaesiones explicari querari. CAP. s.
O Portet aut hinc nos non similiter, ut multi faciunt, qui Hippocrati contradicunt,dubitatio
nes quidem facile reperire, in selutionibus vero ipsarum haerere: verum primum quidem viam quandam facultatis inuenire, deinceps vero per demonstrationem, ea quae per ipsam viam inuenta sunt confirmare. Quae est igitur via facultatis oportet enim inde initium sumere. Vna quidem communis illa omnibus veteribus familiaris breviloquentia. Altera vero peculiaris illa Hippocratis animi altitudo.Demonstratum.n.nobis est si grauis sit saepenumero hic visivi qui ea quae alijs medicis nota sunt praetereat,velut quae a nemine eorum qui arte ingenue exercent isnorari queam qus vero talibus ignota sunt, omnia diligenter simulq; perspicue cxponat.Si vero hic ipsi mos est,quod mirum est ambiguam ac obscuram apud plerosq; disserentiam dissicilis respira- nis, eam videlicet quae fit i in magnitudinem & raritatem, tum per alia scrinia demonstrare conatum esse,ut quae desipientiae propria sit,ciim in praenotionum libr manifestaria docitrina dignam censuisse: verum din entias densitatis,
densitatis,ut quae medicis ignotae esse no queant, Vna summa comprehensas breuibus indicasserIn pleuritidc.ri.& pcripneumoni banginisq35 orthopnoeis, dentus & magnus sit spiritus. & si pleuritis non sit, solus autem dolor circa costas extet,densus &paruus sit spiritus. Quemadmodum etiam ii circa os ventris, aut stomachum,aut splenis caput,
authepatis gibbam parte. Nam & in his locis si quis sit dolor necessarium est paruum & densum fieri spiritum,& multo magis si sit circa septum transuersum, & partem eius quae coniungitur occohaeret peritonam,item' musculos illic circvsuos. Atqui etiamsi non istic solum, sed longe insorius peritonaeum suerit allectum, & offensam ipsius percipit septum transuersum,itidem paruuac densum spiritum emeit. Quin re ventris ipsius maiores allacitiones, quae cum dolore fiunt Sctumore,splenis item ac hepatilinsernae partes non minus densum ac paruum cssiciunt spiritum. Et in uniuersum,siue tumor quis sit premens ac coardians quodcunq; tandem respiratorium oraganum , silue dolor circa quamcunm partem, sic appropinquantem respiratoriis organi s,ut ipsis motis simul moueatur, densus ac paruus erit spiritus. Reliquas porro hora causas in primo libro recensuimus. uemadmodum Me & q, caliditate multa in respiratoriis organis coaceruata,densus*magnus spiritus fiet id quod serme omni die,in omnibus exurentibus febribus apparet,ut nemine laterepossit. Etenim ', inflamationem praeter natur a phlogosin Graecis dieia,non Hippocrates solu,sed omnes sere alij qui ante Erasistratum fuerunt,phlegmone nominarint. no a no Dis tin, sed ab omnibus Hippocratis expositores iis est ossessim .His itam sic statibus,mhil amplius mirum est,praedietas ambas disserentias Hippocratem una summa ostedere ubi ait: Spiritus den sus existens dolorem aut inflammationem significat in locis super septum transuersum. tanquam sane nos intelligere possimus,u cum paruitate dolorem significet iam magnitudine vero inflammatione. Apponit autetationabilite in locis super septu transuersum siue respiratoriis,tanu immodicae