장음표시 사용
421쪽
modatum , licet hoc id a quibusdam Patribus , qui allegoriis delectantur, arreptum sic Nam praeterquam qub Moses speci lam ejus saporem expresse memorat et Si cujuslibet gustui se accommodabat, cur ergo illud recusassent in deserto nihil seuli nothimiden prater man , o cur carnesin cibos AEgyptiacos adhuc deia derassenta V l. iitaculi autem istius histotia variarum quaestionum ocis casionem praebere potest, quas paucis tantum attingimus. I. Cur Deus hac ratione prospicere voluerit populi necessitatio M. Licet sola voluntas Dei nobis instar summae rationis esse debeat dubium tamen non est , quin singulare hoc illi dare voluerit paternae Providentiae testimonium , ut doceret se piis laborantibus nunquam deesse, sed illis tempestive semper prospicere, media etiam extraordinaria adhiberes, ubi ordinaria deficiunt o atque ita hominem non ex solo pane vivere , sed ex eo omni quod prodit ex ore Dei, quod Moses insinuat Deut. 8. 3. Dein te a xiii feci Fur esurires sed te cibavit etiam Manna, quod nec tu, nec Majoreor ut cognoverant, ut notumfacere tibi, non ex solopane vivere . a. minem sed ex eo omni quod procedi ex ore Des Et ut constaret Dei favorem dimidiatum 6c imperfectum non esse, per totos qua
draginta annos , quibus in deserto versati sunt hoc pane eos cibavit, supplendo per caeli favorem , quod soli sterilitas negabat, donec venerunt in Canaan , ibique ex fructibus terrae comedere ri,aetc...coeperunt Exo. 6. 3s Iose. s. ii 'ina ubi media ordinaria suppetunt, Iinis sis. extraordinaria miraculosa expeti non debent vel expectari Cessana extraordinaria, aiunt DC tib ordinari locus en , Tum etiam ne caeleste donum fastidio ellet ingratis hominibus , quod ne in ipsa quidem necessitate satis grato animo habebant. Atque in eum finem voluit portionem unam Mannae in urna aurea juxta Arcam per omnes aetates asservari , Exod 16. a. s. ut esset illustrissi Erias. a. ,, mum tum omnipotentiae, tum bonitatis erga Israelitas testimonNum, quod aposteris celebraretur.
V li Secundo , Quoad nomen quaeritur , Cur cibus iste Idan dictus lit , ita enim ab Israelitis quumprimum e caelo fuit delapsus, ab iis visus, vocatum fuisse Moles testatur Exocl. 16. Is Mn Is E Giddnies illud sit Istae dixeram quirique ad ratrem suum μ=nt man es , quia nesciverun quid esseι, α versi a. Et vocaram ii prae ejin. ma . Duae lunt l. ca nominis istius rationem Doctorum sententiae. Prima eorum, qui ciba s. 8. interrogative interpretantur is volunt idem esse tu , qud Hebra1-ce mori quid , quasi Divinum istum panem videntes , ela rei
Insolentia perculsi Israelitae admiratione moti in haec verba
422쪽
D MANNA. DIsruΥ. eruperint . Quid hoe est postea nomen hoc mansitit in VIII. appellativum transierit. Sic LXX reddunt, viam του , Sic Chaia in Paraphrases, Veim Versio Iosephin Antiquit. lib. . cap. I.
smerrograivum secundam nostram diade tum , quid hoc est signi- scans. Ita Hieron uim , c plures ex Veteribus. Quae sententia videtur firmati ex responsione Mosis , qui ad interrogationem populi respondens dixit illis, Hic spanis ille ouem dat obis Iehma ad medendum. Tum etiam ex eo ub in lingua AEgyptiaca loidem est quod di in lingua Hebraeorum , ut observat Drusi ex R. His 3ni. Nec mirum videriis beret, si Israclitae, qui tot annos triverant in AEgypto , usi fuiss2nt particula hujus linguae. VIII. Secunda sententia eorum est , qui verba illa sumunt indicative, ut designetur proprium nomen quod derivetur a radi ce ria quae significat ordinare , constituere, raparare Te secta ultima radicali idem sit quod 'ia , pars , porιio , donum scilicet a Deo datum , vel cibus a Deo ordinatus, dispositus ac paratus sine ipsorum labore , in cujus usum Israelitae nec serere deberent nec metere. Sic sentiunt hodierni Hebraei Ratibi Salomo, in praeparatio eibi es a verbo maci quia eiciveruiat quid esset. id est nesciverun nominare nomine suo , Sic Aben Est man derivm tura verbo re ad unde Dan. I. ad , constituit ordinarie escam vestram, idem senti R . . R. Bechai is alii Licet verbnon multum referat utramvis sententiam sequamur quae suis rationibus non destituitur, posterior tamen ad rei veritatem propius
IX. Tettib Quaeri potest, An istud Manna fuerit naturale, An ver,miraculosium 3 Certum est dari manna naturales, quod inter meteora que a Philosophis reponitur , quod gignitur ex rore temperatissimi lociis caeli, qui in alborum, stuticum solia decidit, illisque adhaerescit donec colligatur Quod fit praecipue in tribus regionibus , Syria Germania, catalia, unde ex regionum Aisterentia, Syriacum, Germanicum, de Calabricum appellatur, duo postremum prae caeteris commendatur in medicina, ad lenem sine flatibus bilis, pituitae purgationem , de quo Medicorum filii consulendi. Hoc tantum de Calabrico memorandum reserre non pigebit ex Ionstono in Thaumatur cap. IO. cum locum quemdam Oenotriae , in quem singulis aestatibus descendebat ab omnibus excerpebarur , Reges Neapolitani olim occlusissent , nequis sine vectioxii assumeret , occlusio loco desitis nec descendisse, eo vero recluis in vectigali remoro, iterum descendere coepisse,
quod cum semel iterumque contigiiset . Reges postea locum benim reliquisse , . omnibus colligere permisisse : Idem scribit
423쪽
scribit Coel Rhoduinis l. s. cap. ia de Tragaseo sale In Epiro, cui Drs PuΥ. cum vectigal imposuisset Lysimachus, evanuit , mox dempto sic VIII. crevit. Datur etiam Manna Polonicum non ita pridem repertuiri, de quo echermannis , libro 6 System Physici, capite io. Comnelia a Lapide in Exod. 6. quod mense Iunio Iulio nocte dein pluit, de herbis instar roris incumbit , quod butyro saccar6que modico decoctum cum Italorum delicatissimis ferculis dicitur certare posse. An ver manna Israeliticum ejusdem tuerit naturae
cum manna naturali, non sine ratione disquiritur Alfirmant alii. ut Conimbricenses in libro Meteor Aristot tom. . cap. I. Tr.
y riles de Philosophia sacra cap. quod ex colore, sapore ,
aliis circumstantiis conantur demonstrare. Alii vero negant, cvolunt rem fuisse prorsus novam, a Deo pro certo tempore crea,
tam suoque tempore prorsus ablatam , quam sententiam plerique Hebraeorum sequuntur, ut Aben Epra,4 Abarbanet, qui variis
rationibus eam connrmare nititur. X. Quamvis ver nostram litem hanc nolimus faceres, quae
propius spectat Physticos, Hippocratis filios , paucis tamen obse
Vamus, veriorem eorum sententiam nobis videli, qui licet magnam assinitatem esse censeant inter utrumque Manna quoad for-1nam , colorem Sc laporem , non putant tamen posse dici ejusdem generis Sed manna Israeliticum miraculosum fuisse, extraordia narium. Primb, quia si fuisset naturale , non potuisset dici plane ignotum Israelitis, cum tamen testetur Moses nequd eos, neau Pa tres 'sorum hoc cognovisse, Deut 8 3. Secundd, nihil opus fuisset illud reponi in urnam auream juxta Arcam ad miraculi monumentum, si res naturalis fuit. Tertib manna medicinale non cadit per totum annum , sed tantum in maximia aerisi caeli temperie, putarempore verno , mense Martio & Aprili. At manna hoc cadebat aequaliter omnibus anni mensibus , nec ulla aeris mutatio obstare potuit quominus per totos quadraginta annos aequaliter stillaret. Quarib, illud semper eodem modo ec tempore cadit Sed divinum
die septi in omnino non cadebat; die sexto duplicabatur ejus copia, ut alterum Homer in cibum Sabbathi reponerent. Quintb, Manna medicinale per se non est alimentum , quod habeat vini nutriendi , sed pharmacum seu medicamentum, quod habet vim purgativam. Sed Manna Divinum fuit cibus suavissimusis temperatissimus qui facilis sui digestionis, nec ut alii cibi corpus gravabat I sed non medicamentum , alias fieri non potuisset , ut illo vescerentur, quin luxatis, lolutis corporibus periissent nisi quis dicat cum Vallesio, potuisse cibum hunc vim habere purgamenti,
ad expurgandam cacochymiam, quam contraxerant in AEgypto usu reponum , cucumerum,in porrorum, sed postea ipsis in gratum ci- Diis per consuetudinem abiisse Sext..inanna natural noctu non
424쪽
Dispur. putrescit, nec vermes producit , non liquescit ad Solem , nec est VIII. durum , ut contundi debeat , ut ex eo placentae confici pollini. sicut tui Divinum. Septimh, Manna Divinum cadebat . ubicunque castra metabantu , inubcunque profecti sunt comitata est eox haec Dei benedictio cum vicinae gentes frumento vescerentur,in tantuin in castris raelitarum man esset cognitum , quod statim atque ingressi sunt terram fluctuosam de frumenti seracem, cessi vit. Ita sive proprietates caeleltis istius doni attendamus, sive lo- tum in quo dabatur, sive tempus , sive quantitatem , sive continu tionem, non obscure liquet extraordinatium fuisse Dei beneficium, Populo Israelitico ad tempus per miraculum concellum. XI. Plura de Mannae quantitate , sorma , colore in sapore
quaeri pollent, ut descirca ejus collectionem, e distributionem. Sed quia ista aliena sunt ab instituto nostro Satius est ut ad Uuvia ejus f ιrum veniamus, mysterium sub isto cortice latens sci remur. Ad quod Paulus nos ducit, quando vocat illud βρώμαμανικον, cibum s=iritualem. Ita vero vocatur , non natura , sic enim erat corporeusin materialis, sed tum origine, tum significatione . Plimo origine, quia non humana opera, sed praeter naturam
miraculose suppeditabatur a Deo , qui κα κού- Spiriim dicitur vel quia Spirituum , id est Angelorum ministerio parabatur inde n. t. dicitur panis Angelorιι seu fortimn Psalm 78. 14. non ub eo vescerentur Angeli, qui, ut Spiritus cibo corpore non egent, sed qubd ab Angelis subministraretur populo ad Dei nutum rCum enim res fuerit extraordinaria, miraculosa, ut dictum, dubium non est, quin Deus hic usus fuerit ministerio Angelorum tum ad materiam illi generationi idoneam undique convehendam. ad illam Soli exponendam, ut facilius excoqui, decidere pol-
XII. Secundb, hyiri ualis vocatur significatione , qui mysticamdla spiritualem significationem habuit , nimirum ut Christum verum
panem vitae adumbraret : Quamvis enim prim,datum ellet a Deo manna in cibum corporeum populo, ut famem ejus sedaret, nec aliud in eo spectarent homines et assi de profani, Deus tamen altius mysterium intendebat, fideles, qui ad opera Dei attentiores erant, sublimius mysterium in hoc miraculo oculo fidei cernebant , de Chiisti animae cibi typum eximiurn in manna agnoscebant e plane quomodo panis, vinum , quae natura sua dc per se inserviunt ad nutriendum corpus , gratia Dei tamen destinantur ad usum spiritualem, sacram, ut sint symbola Corporis QSanguinis Christi, quibus animae sustentantur, non physica, sed morali tantum ia-cramentali muta. Ione. Nec de eo dubitare nos sinit Christus , quῖ Ioannis totius mysterii istius clavem nobis aperit, dum se mannae
consciendo praeterendo colus illi 'rpi, veritatem illius figurae
425쪽
figurae se aperte fuisse docet Quo etiam non obscure respicit Apoc. Is puT. 2. . dum pollicetur , se daturum ex manna absondito, sui VIII. Dimir communionem salutiferam tam in gratia, quam in gloria, hoc a. 7. symbolo designans. XIII. Nec obstat huic expositioni, qudd Christus Ioan 6 loquitur de Manna, tanquam de cibo corruptibilluc materiali, qui
non potuit Patres a morte immunes praestare, Patres vestri, inquit Jώκ.ε. , vers 9 manna manduca runt in deserto , ct mortuisunt. Quia S cramenta sipectari possitnt, vel quoad et materiale, seu quoad naturam. Vel quoad τοforniste, seu quoadsint visnenti Priori sensu manna erat vere cibus corporeus alendis corporibus destinatus Sed
posteriori bene dicitur 'isi ualu, quia spirituale aliquid significabar. Deinde aliud est loqui de re aliqua ad hominem, id est ex hypotheti
sententiae, pro captu eorum cum quibus agimus. Aliud ver,ex rei veritate. Sic Paulus de Circumcisione non semper eodem modo
loquitur Nam cum Dei institutionem in ipsa conliderat, dicit magnam esse ejus piaerogativam de utilitatem Rom. 3. r. st quod se ii esset sigillum obsignandae justitiae fide Rom. . ii quum autem disputat adversiis eos, qui signo externo iudo gloriabantur in ea perversam salutis fiduciam collocabant, dicit nitid esse Galat.6. Is si ιε is imo maledictionis symbolum esse testatur, quia homines illi te obligant ad servandam totam Legem Gal. 1. 3. Eodem modo Christus se δι , comparat agens cum Iudatis Cum enim carnalis multitudo Mosem longe praeferret Christo ub populum per o annos in deserto miraculos aluisset , nec aliud in manna spectaret , quam cibum corporis, ut nec aliud quaercbat Christus in sua responsione non explicat quid ma significaverit, sed aliis omnibus omissis , Audit rum sensui sermonem suum accommodat , quasi diceret Moses Vobis est in summo pretio, quia Patriam vestrorum ventres saginavit in
deserto hoc enim unum mihi objicitis Ego vobis pro nihilo sum,
quia non suppedito ventris alimenta : At si tanti facitis cibum corruptibilem inuid de pane vivifico sentiendum, quo animae in vitam
aeternam aluntur Sic Christus non tam rei veritatem attendit quain
ex hypothesi Auditorum loquitur. Paulus ver dum cibum spirituatalain vocat, non impiorum abusum, sed Dei ordinem dc veram Sacramenti institutionem respicit. XIV. Hanc autem nomenclationis istius rationem non semel observant Veteres , Aug. in Ps 77. omnes quidem eundem cibumstir rualem manducaverunt, ct eundem poικm spiritualem biberunt, deia spiritualet aliqaidsigniscantem, tr. 6. in Ioh. Manni altare sacramenta fuerant in signis diversi, sed in re qua signiscatur paria, diversaspecie visibili, paria virtute irituali , Patres enim eandem
426쪽
Dis puT. eamin, Patres nonri manducaverum in Manna, ct eundem patum
VIII. sanguinis Christi, quem nos ex calice bibimm, biberum ex Peira
ideo stiritualem manducaverunt eandem, quam nos , corporalem er.
Hieram, aut visibilem oeam spiritualiter intellexerum, piritualiter esuriveram, stiritualiter gustat m, uis'iritualiter satiarentur, nam nos areipimus visibilem cibum, c. Sic Mo ii. t. magna Civitas vocatur stiritualiter Sodoma AEgyptus. XV. Atque hinc facile solvitur scrupulus, qui moveri potest, Quomodo omnes Israelitae dicantur manducasse istum cibum spiritualem cum certum sit , ex historiae serie ic ex verbis ipsis ostoli, nonnullos ex ipsis profanos de impios mille , qui Deo
Probari non potuerunt, sed quos severe propter crimina sua in de serto punivit versis. Nam licet non manducaverint cibum istum qua Spiritualem, id est, non tantum ore eorporis ad pascendum venistrem , sed etiam fide recipiendo, ut Christi μαντικον Ἀφρα ιτικον, quia hoc ad solos fideles pertinet , potuerunt tamen dici mand
casse cibum illum , qui spiritualisis sacramensalu est , licet talem ipsi non apprehenderent. XVI. Ut vero certius capiamus , quare cibus iste spiritualis dicatur propter significationis mysterium orationes propius sunt ex j
pendendae. Non dimendum in genere posse Manna conserri cum Dei Verbo, quod est animarum nostrarum, quamdiu in desertorium di peregrinamur, pabulum caeleste , suavissimum in saluberrimum,
ut non semel sub eo symbolo Spiritus Sanctus illud nobis exhibet
Ps I9. Ii Ioan. 4. 31. 34 Hebr. s. 3. I . cui nec porri aut caepae ,
Wallia sapientiae Egyptiacae , nec siliquae traditionum humana- Π m unquam praeterri debent in quo longe verius impletur, quod de Manna dicit Syracides, quM omni gustes se accommodet, quia unusquisque pro varietate statuum casuum invenit , quo se s stentet , quod Origenes Homiliari in Exod non male explicat , SaVerbum Dei quod in Ecclesia radicatur,roia de rara devotione 6Fcipias, μι tibi ipsim Verbam quodcunque desidera , v. g.FIn ru, consolatur te, dicens , cor conirisumo humiliarum Dem non sperniι a Si araru pro θ futura , eumnia tibi gaudia, dicen , Laramini ingaadi , exultare iusti , si iracundus es , mitiga te dicens, desina ab ira est derelinque indignationem se erga manna Verbi De red- αν in ore sua saporem quemcunque voluerM , hoc tamen si u in deliter suscipia ct non comedas, sed abscondat, vermes ex eo ebulli-- , ct Dominus, qai in manna Melibus dulcedo mestu es , in e- Iam ermis incitur.
XVII. Sed certum est in specie peculiaritet ad Christum res Dexisse ejusque eximium symbolum fuisse δε quidem in hisce trious potissimum , i in origine ct causa , . in intur. Proprieta
427쪽
debat, in Deo ex indebita gratia ciberalitate dabatur nullo la Di Dpur. re,nulla hominum industria nec ullo merito partum, Unde Moses VIII. ait Israelitis, hie est panis ille auem dat nobis Iehova ad comedendum,Exo. 16 11.Ita Christus e caelo revera descenditae dicitur, tan Od.16.11. quam Dei Patris donum Ioan 3.r6. G. 33 plane gratuitum,nullonottici labore vel merito acquisitum , ne quid la Pharisaicum, Daem. 3. rLPapisticum somniemus, sed sola Dei misericordia concessum. Man σε Is non naturaliter , sed supernaturaliteri miraculose cadebat. Ita Christus non vi naturae , sed gratiae per miraculum nobis a Deo datur, ut bic sit revera magnum pseratu ad Herium Mannadatum fuit cum rore caeli Exod 16. I . christus rori consertur Hos M 4, 14. s. Er ficu ros , inquit, fra ili , qui arida nostra corda humectat, adustos ita Dei sensu recreatin resecilla , unde Cant eisis. i. dicit Sponsae, Aperi mihi seror mea, amica mea, columba mea, nam caput meum oppleium est rore capisti mei albesonibis noctumnu. Denique an , non in AEgypto , sed in deserto datum est. postquam ex durissima servitute, potenti Dei manu liberati, mare rubrum pertransiverunt. Ita Christus,quos ex AEgypto mundi liberavit,in sanguine suo redemit, lacte Verbi lane Corporis alit,
XVIII. Secund&, Quoad naturam ct aualisines, Manna fuit coloris albicantis,is gustus dulcissimi Christus candi dicitur a Sponsa Cantic s. s. ob vitae innocentiam , quia sanctin est, inno γη incens separacm a peccatori, Heb. 7.16. qui peccatum non novit 2. Cor. 1.2I in cujus ore dolus non fuit inventus I. Per.2.21 cujus bonitas& gratia suavissimi est gustus peccatoribus, gustate videte auam boninsit Iehova Pist. 34. s. 8 Sponsa ideo eum malo assimi-sae, cujus studim dulces palato suo esse asserit Cantici 1.3. Et ut man ς- na sui praestantissimus temperatissimus corporis cibus , quo suis stentatus est populus in deserto rata Christus divinus est animae cibus , verus panis Dei, panis viviricus, qui dat vitam Mundo quo pascimur in deserto mundi, qui, quod gratis de manna peris hibetur, perfecte in se exhibet, ut omnem saporem habeat , quia a Patre nobis factus est omnia , lux , cibus, vestis, medicamen ci. . u.
XIX. Tertib, Quoad usumis effecta,man colligi debuit a populo ut eo cibaretur Christus a fidelibus per lidem recipi debet, ut nos nutriat. Collectum aequaliter distribuebatur singulis , Christus cibus vitae pro mensura fidei distribuitur Ephes. . . ita ut totus ex aequo ad omnes pertineat, tam ad pauperes quam divites, parvosvi magnos, maresin flaminas. servos Hiberos Nam in Christo nee
Iudain, nec Gracin nec perum, nec liber, nec maι necfamina sed
Christin omnia in omnibis Colossi a. ii Manna in cibum praeparis
in tusione molae,& coctione ad lacum Christus per afflictiones V a consecratus
428쪽
DispuT. eonsecratus est Heb. 2. o. cruce destribulatione attritus propter VI II. nostras iniquitates Esaiae 3 8 i 1 ut fieret cibus salutaris animae,
Manna fastidiebant Israelitae, licet cibus elIet dulcissimus Ita Christum fastidiunt, rejiciunt tomines carnales, profani , quibus
videtur scandalum, stultitia 1 Cor. i. 13. Manna debuit asservari in urna aurea coram Arca in aditu Sanctuarii, ad perpetuam rei memoriam. Ita Christus in urna aurea cordis fidelis reponi debet quod est Sacrarium Dei, ad tanti beneficii memoriam perpetua gratitudine recolenda N.
-υ- II X X pettinet quod Apocal. 1. . dicitur de sanna abscondito, quod Christus Victori se daturum pollicetur, ut illud opponat epulis Balaamisarum, Nicolaitarum, quibus ad idolothytorum ellim Christianos alliciebant,ri doceat ipsos aegre ferre non debere, quod talia convivia Idololatrica plis interdicat cum longe lautius Malubrius victoribus sit daturus, spiritu 1le scilicet epulum gratiae gloriae, delicias immortales Paraditi in sui communione , quae quovis convivio lautissimo' ge praestant. Alludit autem ad e quae
Victoribus dabantur. Cettum enim Hieronicas seu Vica res in quatuor Graeciae certaminibus solenibiis Nariis arrectos uille praemiis. In te alia dabatur illis ροεδεια in Agonibus , dc vacatio is victus epublico, ut Athenis de Rep. bene meritis in Prytanco,quod inde nomen habebat, quia ibi annona publica altervabatut in granariis abscondita'. d. πυρὰ Euci, Et Hellanodicae candido calculo tum a gabantur, c victores pronunciabant. Promittit ergo Agonotheta caelestis vincentibus Nicolaitarum illecebras, pro eo quod idolothyta spreverint, non maLam in Prytaneo, sed manna cales , non repositum in Arca foederis, sed absconditum penes Deum , ubi corrumpi nequit. Se ergo cum beneficiis suis vocat manna absconditum, respiciendo ad manna,quod in urna aurea reponi debuit, ut alterva retur in Sacrario coram Iehova, idque quadrifariam, I in Verbo, quia Chrism abscondiιm es naturaliter hominibus, iii ad ejus notitiam pervenire nequeunt sine revelationes, homo enim animalis noni C.ν. a. t . Vice qua sunt Stici. Or. 2. I .in caro est sanguis non revelat nobis, is i i . Cirristi mysterium , sed solus Pater caelestis Matth is. II. II. 1 F. 26. m. 16. deris ii quod ideo dicitur absconditum m sterium gentib-RO.16.16. quia continet res quas oculin non vidiι, nec auris audivit, e qua in l. Cor. I. . cor hominis non ascenderunt i Cor. 1 9. Rursus abscondititi dicitur
resipectu reproborum, quibus non datum est nosse mysteria regni Cae-- lorum Matth. ii 26 dc t 3 ii. quibus Evangelium tectum est a. r. ' . . a Cor. q. . Absconditus denique Us fidelibin, qui nunquam persecte eum cognostere in hac vita pollunt, sed sit velo tantum Min aeni-
gmate intuentur I. Cor. Is ix quia per fidem non per aspectum ambulant 2 Cor. s. 7. a. in Sacramentis quia ibi Christus occultatur
sub symbolis externis, non physice, sed moraliter , de se offert non sensibus, Dissilire by Ooste
429쪽
sensibus, sed menti, per fidem apprehendendum. in istae, quia Dispuet Christus habitat in cordibus nostiis per fidem Ephel 3.17. ubi non VIII videtur ab aliis, sed sentitur ab anima fideli per solatium incredibile Dia1.3.i . quo persunditur,4 per novum ilIud nomen filii Dei, quo nos insignit , quod nemo novit, nil qui recepit Apoc. a. IT. 4 3n caelo , quia Christus in caelum receptus oculis nostris subductus est,' veluti A c. a. m. absconditus manet in Sacrario Dei, donec ultimo die per novissimum adventum reveletur 'hac ita nostra dicitur esse abscondita cum Chrso in Deo, Colo. Cοιιν XXI. Qualiscunque ver sit Mannae cum Christo similitudo; Certum est tamen, ut veritasin corpus longe perfectius est ipsa figura , maximum intercedere, etiam in his tribus inter utrumque discrimen. Nam si origo attenditur, Manna e caelo quidem, sed infimo dc aereo tantum descendebat Sed Christus e caelo Empyreo Ἀμpremo, non descensu reali per mutationem loci, sed oeconomico& morali, per carnis nostra assumptionem. Unde Christus Io, 6. a. . Moses non dedi,vobis panem e caelo, sed Pater mem dat vobis verum panem e calo non e nubibus tantum, sed e sinu Patris. Manna obistinuerunt Israelitae a Deo, ministerio Angelorum, mosis precibus: Sed Christus nobis datur , immediate munice a Deo, Joan 6. 32. unde viis ἐξοχει vocatur panis Dei. a. ausa naturam Manna Hiecibus materialis S corpoteus quoad substantiam , licet esset piria tualis quoad significationem vitae terrenae corporeae sustentandae
primo destinatus Sed Christus est cibus non corporis sed animi.
quo in spem vitae aeternae alimur, non premendo ore , sed credendo cordes, panis non tantum vivus , sed & vivificus , qui non modbi crit viventes , sed etiam vivificat mortuos , non tantum alit sanos, sed sanat aegros, non ad tempus, sed in aeternum, qui non convertitur in nostram substantiam, sed qui convertit nos Mutat in suam,
panis non tantum Dei , sed ripie Deus. 3. quoad pectum, Manna
corpoream vitam sustentabat , sed ad tempus tantum, nec a mort servabat Sed cibus hic non tantum vitam sustentat , sed amissam
reddit, datam conservat in aeternum, non corpoream terr
nam, sed divinam immortalem, quod Christus notat Ioan 6. 69. Danaca, C. FI Patres vestri manducarunt manna in deserto ct mortui sunt, hic GIpanis qui de ces descendia, nisi quu ex eo comedi non mo
XXII. Unde facile colligitur non sine ratione Manna ab Apo stoici cibum spiritualem suille dictum propter significationis multe rium. An autem quemadmodum Christi fuit symbolum, etiam figura Eucharistiae fuerit , inter Nosin Pontificios quaeritur. Et illi quidem
hoc pertendunt, eam esse differentiam statuentes inter manna, quod
Corporis Christi figura fuit, de panem Eucharisticum, qubd Manna vir caveantasit a dorcyraesentaverit Coapus Chiisti Eucharistis
430쪽
I6 DE MANNA Di, oue vero se ipsum Corpus Christi, in quod substantia panis conversa est.
VIII. ut Bectar de Euch notat. Nos vero figuras quidem similes sibi invicem respondentes eandemque rem signincantesis r praesentantes fuisse non negamus, dc hactenus conferri ab Apostolo, non ut figuras cum figurato, sed ut sacramentum alteri simile, ela an logum. Sed negamus manna posse dic figuram Eucharistiae , quae ideo sit a Deo instituta, ut eam significaret, quia ut praecedenti Dia utatione jam monuimus , absurdum est dari figuram figurae , cum illa rei internae de spiritualis imaginem gerere debeat, non verbi ter ac materialis, quae in sensus incurriti Nam quod Adversarii volunt, Eueharistia elle ipsissimum Christi Corpus , in quod panis substantia conversa est, ἄνοιαν est ψευδιι, quod nec probare potue-xunt hactenus, nec in aeternum probaturi sunt. XXIII. Frustra Beliarminin excipit l. c.'ubi nisi haec statuatur differentia inter Manna, dk Eueharistiam, quod Mannituit figura tantum, Eucharistia autem res ipsa, non plus veritatis significatae habebimus, quam ipsi Iudaei, imb longe minus, quia Manna longe clarius repraesentabat Christi Corpus, quam aridus panis, de multo praestantius erat, utoote quod plueret e caelo, Heret manibus Angelorum, panis vero noster e furno exeat, fiat manibus hominum M. Sed gratis hoc dicitur,quia Sacramenta non sunt spectandamiareialiter,in quoadsubstanιiam, sed formaliter quoad innituri nem , ex qua eorum praestantia vel significationis evidelitia pendet; Cum autem verbum institutionis in Eucharistia , longe sit clarius institutione Mannae, patet Eucharistiam , quoad modum recipiendi fuisse praestantiorem, licet quoad rem significatam, eadem veritas utrobique erit, Christus scit cum suis beneficiis. Praestantia ergo Sacramentorum Novi Testamenti supra Vetera , non intelligenda est ratione reri in significata, qubd illa rum ipsam in se contineat, haec autem tantum significaverint, utraque enim siunt signa significantia&obsignantia gratiam Christi; sed ratione modi signi
rationu, quia e cacius rem repraesentant, non tantum ut ruturam,
sed ut factam ampletam diuisAH, quia manere debent usque ad finem seculi , latiks, quia ad omnes populos indiscriminatim pet-
XXIV. Hisce ita discussis superest videndum , quo seris di
cat Apostolus,Israelitas omnes eundem cibum iritualem manducasse, An scilicet loquatur de Israelitis inter se in de iisdem nobiscum. Ponti ii quidem Transubstantiationis figmento patrocinaturi, cum Satin hoc ad Israielitas reserunt, ut dicantur eandem escam spiritualem comedisse inter 1e, quia omnes indiscriminatim tam boni quam mali ea usi sunt, ad quos etiam accedunt Lutheran Con- substantiationis sententiam confii maturi. Sed utrique aberrant a scopo Apostoli, qui non est tantum identitatem istorum Sacramento