장음표시 사용
21쪽
io Liber I. Commentari j Litorales&Morales,
nasciturum. Et haee silex reputata est a Deo illi Mi Mouiam. qua te vera iustiseatus suit: Deus veri, nemini imputat iustitiam. nee ullum reputat esse iustuiti, nisi vere sit talis . vel talis fat. Ε, aut . qui operatur. O .J Poirdei, qui sua actione aliqui3 si prometitus,merces,quae jure debetur,non rependetur gratuito, sed lege iustitiae est pei soluerissa. Ei vero, qui nullam exercet actionem,sed in illum solummodo et e dit, qui impium iustiseat, sua illi fi/es pro iustitia sertur accepta , eique ipsa iustitia per fidem gratis conceditur; non quia ei se id fidei debeatur: sed q ia diuinae bonitati placuit propter hominum silutem ultro decernere, ut fides christi metita apprehendat, id est, corum fructum pereipiat, eique ratione veram iustitiam Admodum conte iii ut O quam debitotes sumus Christi
quae otii aia fus6.7. s. 9. o. i. ix ouo Da da is, .l pracse Quamobrem etiam Dauid beatum inter mortam M. les assedit illum , citi accepto Deo, iustitia sue operibus ipse impertit. I Mι. inquit, quorum re- nosses intimna rate Beati homines sint, quo
rum Gimina glatuita condonatione . non operum meritis lutit te missa Proprie enim offensas remittere, est, gratis ea consonare. o quartim
addit. te a fici meevia , id est . obliterata de ob ruta per gratiae iustis cantis infusonem , itavi non amplius sint,nequeexistam: seut indu Ois vestibus nudoras tegitue. Tanta Dei est pietas , ut peccata te illa Dei ipsius oeu is ita te gutatur. vl tio amplius homini in esse videantur ros Onses ergo revera non amplius illi iti sunt. Hanet ' '. pietatem di eunt homines aemulari, Ut
cura videtini aliquem e pedibus consei sarii. . lpicii ci inti is e Gerrima metusa prodire,iam praelapsa citia, .i eam' Dei na, quorum consi i fuerant, mitratie videanti. -- eoti one omnino obliterata .l Beatus itaque vi cni κιλαι puratia Do-- peccato iam plene condomatura e de consequela ter cui nullum ain Plius peccatum inest. Beariatius erga hae. GJHaec igitur iam magnifica praedicatio , qua Dauod huiusmo li homines beatos promi iaciat, ita ei reumessionem ne solam, an etiam in praeputium eadit 3 squidem nos asseruimus Abrahae fidem fuisse pio iustitia acceptam , ipsumque ratis per fidem fuisse iustis catum. At qua tanem ratione aut quasso id ficti in putari, is Ante cireuincisionemne, an post circumcisonem3
Certe non post circumcisioncm sed multo an te, q iam pelliculam resecaret. Usi nura accipit, i Et postmodum circi cisionem recepit pro sano ae υelati sgillo, quo obsignaret iustitiam fidei. quae suo tempore resignanda esset per Clit istum : vel quae iampridem in eo , Dei silet hilara beneficio praecesserat, cum nondum esset direuineisus e ut ipse pater seret omnium credentium nou Iudaeorum solum, sed etiam ii
solum,qui circumcisorie in abnuerent, ut reputetur& illis ad iustitiam. Cur autem absque praevio hoe cireumeisionis signaculo Deus voluerit Abialimum iustiscari, secus quam quibusdam posteris eius iudaeis aecidit,qui absque
hoe signtietilo fidem sestem parentum concomitante, iustificari non poterant. Certe vi Abraham i, hoe suo facto sitsire, magister de exemplar omnium credentium tam incircumelia rum Gentilium, quam circunt eis rum Iudaeorum, duritinodo secubitur vestita 5dei, quam patet eorum Abraham exercuit adhue incircumcisus. Voluit itaque Deus nobis ii dicere 'illid sicut Abrahamus ante circumcisio nem per fidem suit iustificatust etiam omnes Gentiles, qui Abrahae fidem imitatemur, sini- litet scirent iusti fitandi pet Chiisti fidem, si vellent.
Non enim ob legis cultum , aut obseruationem illa tam magnis promissio ad Abrahamum, de ipsus posteritatein censenda est pertinere: sed pei vitam fi dei iustitiam inter filios suos ac posteros dieiatur numeraturos cunctas orbis teitae nationes.
Quod si ij, qui legis praecepta sectantur hoe
ipso nomine, quod legi obtemperant, ad Abrahae posteritatem spectant , atque in ipsius
h ereditatis partem vocantur: nullus certe erit
fidei, de tam eximiae promissionis fructus: sed
eum Austra et edetur, inanitet etiam illa pro mi ilici facta suerit. Lex Dum ira, opera uri .l
Prosecto lex ipsa per se sum pia iram operatur,
de quodammodo cumulat dan tionem : tantum abest ut ad haereditatem assequendam ,
qui est promissionis fructus , quemquam petia ducat. Ubi enim non est lex, aut praeceptuiu, ibi eius violatio, quo irritat ut Dei ita, locutunon habet. Propterea diaei, haereditatem pro positam este fidei: ut intelligamus, cam a gra-Ma vltro de graiis data pendere : de vi pio nis sos icta . ni Abrahae factam elle toti eius posse ritati eonstet, id est , non modo iis , qui sunt ex ludaeorum natione, sed etiam iis, qui quamuis snt o Gentibus, fide tamen Abrahamum
omnium nostrum parentem imitantur.
trem malis is teritium . sc Quemadmodum eriptum est in libro Genesios: Patrem multarum gentium te constitui cognatione qua
dam spirituali non a virili semine , sed a si iii
tu ali ene regia orta, quae coram Deo in pretio habetiit. Credidit igitur Abraham Deo , qui mortuos ad vitam reuocat, de ea quae noti sunt aeterna quadam praescientia , ae anticipata praenotione perinde vocat. ac ii verὸ existe rent,& vocanti possint respondere. Profecto Abrahamus Deo spondetrii illi foetum, huma nis lationibus eo utralium silentibus, maximspe animo concepta sine dubitatione cieaiyit. sore se multatum petitium patrem ii, solam Dei verbis nixus, quae ad ipsum fuerant eae litus nunciata, nempe Ac re ipsus posteritatem se undam, ae multiplici prole numer
sim, ut caeli lumina. aut aequinis arenam aequatuta videretur. Idcirco nimirae histans non eonsiderauit suum corpus, iam incolum, ac penu emortuum, cum centum circitet aetatis annumeraret annos: neque ullam Sarae, quae proli concipiendae inepta citet, rationem habendam ei putauit. Q. ao. a i. 1 a. is. In ν rami sone etiam mi
.l Neque aduersus Dei pollicitationem dis fidentia di eptauit, sed sta roboratus Deum promittentem extulit laudibus, illamque, quae par erat, gloriam tribuit. plane persuasum ha-Dens, quidquid Deus promittit. lieet difficile, imo impossibile humanitati videatur, posse abioso Deillime oraestari. Quapropter merito illi ad iustitiam Lit reputatum. Id quod non ob illum tantummodo suit sacrarum litterarum monumentis exalatum sed etiam nostra
22쪽
omnii causa, quibus etiarii repu abi radiu- quia sic non erat opus viatoris: meruit ili inistitiani sides in eum , qui Iesi uri Clixistum Fi- tamen quatenus resurrectio suit ultimus tertium sium a mortuis excitatus Q'ς Π quidςm minus mortis, & omnium passionum Chri propter scelera nostra morti addictum, Pro ' sti, & cum illis quasi unum idemque opus mo-pter nostratu iustilicatiotum a morte cuia ' rate redemptionis generis humani constituit. tum aecepimus. Et si enim hanc non meruζxix Vnde quod mortis proprium est, resurrectioni Clitisti resurrectio praecise, seu put se sumPLa, adscribitur. .
Vis ibi homu iustitiae per Christi Domini fidem obtentae recensit. Damna per
originalem culpam inuecta enunciat. christi gratiam Adami crimini cir Mosaicae legi opponit.
v s et I p i C A et i ergo ex fide , pacem habeamus ad Deum per Dominum nostrum lesum Christum , a. Per quem schabemus accessum per fidem in gratiam i stam in qua stamus, de gloriamur in spe gloriae filiorum Dei. 3. Non solum autem , sed de gloriamur in tribulationibus: scientes quod tribulatio patientiam operatur: q. Patientia autem probationem , probatio vero spem, I. Spes autem non confundit;
quia charitas Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, qui datus est
nobis. 6. Vt quid enim Christus, cum adhuc infirmi cstemus, secundum tem pus pro impiis mortuus est I. Vix enim pro iusto quis moritur: nam pro bono forsitan quis audeat mori. λ Commendat autem charitatem suam Deus in nobis: quoniam cum adhuc peccatores essemus, secundum tempus. 9. Christus pro nobis mortuus est: multo igitur magis nunc iustificari in sanguine ipsius, salvi erimus ab ira per ipsum. Io. Si enim cum inimici cssemus , reconciliati sumus Deo per mortem fili j cius: multo magis reconciliati, salvi erimus in vita ipsius. it. Non solum autem : sed Sc gloriamur in Deo per Dominum nostrum Iesum Christum, per quem nunc reconciliationem accepimus. 12. Propterea sicut per unum hominem peccatum in hunc mundum intrauit, oc per peccatum mors, dc ita in omnes homines mors pcrtransiit, in quo onmes peccauerunt. i 3. Vsque ad legem enim
peccatum erat in mundo : peccatum autem non imputabatur, cum lex non esset.
r . Sed iegnauit mors ab A dani usque ad Moysen etiam in cos, qui non peccauerunt in similitudincm praeuaricationis Adae, qui cst forma futuri. a s. Sed non sicut delictum, ita de domum, si enim unius delicto multi mortui sunt: multo magis gratia Dei de domum in gratia unius hominis Iesu Christi in plures abundauit. I 6. Et non sicut per unum peccatum, ita de donum, nam iudicium quidem ex uno in condemnationem: gratia autem ex multis delictis in iustificationem. II. Si enim unius delicio mors regnauit per unum : multo magis abundantiam graistiae, bc donationis, Ze iustitiae accipientes, in vita regnabunt per unum Iesum Chiis hum. is. Igitur sicut per unius delictum in omnes homines in condemia nationem : sic oc per unius iustitiam in omnes homines in iustificationem vitae. 19. Sicut enim per inobedientiam unius hominis , peccatorcs constituti sunt multi: ita & per unius obeditionem, iusti constituentur multi. 2o. Lex autem subintrauit ut abundaret delictum. Vbi autem abundauit delictum, superabundauit gratia. 2 i. Vt sciat regnauit peccatum in mortem i ita ic gratia regnat per iustitiam in vitam aeternam, per Iesum Christum Dominum no
23쪽
ix Liber I. Commentarii Litoralest Morales,co MMENT ARII.
Graece , pacem habemus. Igitur cum certum adstruerimus, uos
iusti sciri eti fide pet Christum,
pacato iam animo sumus non metuentes Dei
vindictam , squidem ei suetimus reconciliati. An hae e animi tranquillitiis oritur ex plena certitudine fidei Attili , qua quis insallibulitet credat, peceata sbi esse remiis a 3 Minim E. sed ex probabilibus coniectutis, quae motalem mi para- statuum te mitigin .m nos esse iustos. Intet m. s. iuri y ira mihi praestans,nempe recta eontaenis Meraire gi, ii ψ nuntiis conscia grauis peccati eius , qui uitet,s oum promptus est mori potius , quam lethale pa- seupi uin trare piaculum. Pet Clitisium itaque eademn ὼtita hὴς aditum in Dei gratiam nacti sumus, a . cuius vi stamus , & ingenti spe concepta, gloriamur , nos ad Dei filiationem eius munere sui te euectos. At non sollim expectitione s tutae immortalitatis gloriamur, sed de tribui
tiones,quibus premimur gloriam,de exultationem nobis adiiciunt : cum nobis perspectum sit , oppressionibus patientiam comparari. nai pio pt Tribtilaris , inquit, patientiam Oseramur. Cur mio unius non dixit, Tribulatio operatur caeleste praepio Deo iis mi m a Lempiternam gloriam , sed patientiam. relatis aliam quasi diceret tribulatio operatur tribulatio embulatioite Nem An tribulationem pati praemii in est tria
alacres acci- bulationis 3 Piosechb iustis praemium tribula. y tionis unius, quam pro Clit isto sustinuere. praemium est noua tribulatio pro eodem nise Amanti. Ienda patienterq Quia amantibus pro ama- .a . . . '' o rati s orsa a)otiis patieratia probatur . , Η '' rusti animi virtus : Ze assuetat reabulationibu , sustinendis: replicatio veth patiendi in corde stem roborat selieitatem interminabilem asse quendi. Spes autem non confundit, 4 Spes
quidem nullo unquam timpore hominem rubore fissundit: sed potiὴs pudorem illum, qui
ex rebus aduersis eruam hominibus nonnun-
qtiam solet oriri, omnino expellit: propterea quod diuina illa charitas, qua ueti speramus, in corda nostra pio si est exuberans per spiritu ira sanctum, qui vim cum eaelestibus muneribus nobis est datus. Cur enim Christus mor tem oppetiit, insi ut irriti nostram constitia rer, certamque redderet, Ad sum in nos debi les, de spiritualibus morbis Opprellos Ostende Iet, eo passionis tempore iam a Deo Patie praefixo, de Prophetatum oraculis prae flan to Mortuus quidem Christus fuit eo tem pote , quo omnia plena eiant infidelitate, &peccato, & maxime egetetit Medico, ci te- demptione. Vers 7. 8. s. o. Vix enim pro is L quia m/νitin. ore t pro alio quopiam etsi iusto sancto, di laudato homine quis moti sistineat a viae
talis ibueniet ut 3 Dico vix, nam pro bono, hoc est benefico. &erga se liberali forsitan quis moti audebit,Graece . sustinibis. stetit Codrus, Decii, Samson, Leonides, quidam alia pro patria sua erua se henefica morti se expone te. Irona , pro benesco saepissime seriptura usuras. c. ram nes isti Brajviuscerum holis. id est . bene sei. ' Hine Christi in no, Iaera si scharitas ponderanda obiicitur, cum mortem vos C si sustinuerit non solum non is, , sed innumeria ς iras aurrectatis insectis r non solum non bonis, seu tira in benefieis , sed malefieis admodum , qui eum iotiisti in ipsum qui pro eorum vita moriebatur . intel- Metunt. t Deus igitur commendat admodum
suam erga nos charitatem eximiam, qui cum
impij essemus, & a nobis magnis iniuriis ellet lacessitus : passus est Christum Filium suum pro nobis mortem pia finito a se tempore sustinete. Tamillustii itaque benes io affecti. Christique pios o sanguine iustificati, soli diori nos spe recreari oportet, quod ipsus demum ope sole nos ab extremi iudieii ira lia betandos. Nam si inimici Dei essemus, retpilii eius mortem sumus reconciliati : multo profecto uberius nune ab iram in tali Christo Domino gratia donati, salute aeterna donabimur. Non sitim a sem sperare id debemua, sed& nune exaltare in Deo per Christum Domi num, per quem uos post ipsius in e lum ascen sonetu . fidem amplexi, & reconciliationis uberrimum fluctum sumus allecuti. Ersi 1.3 3. l . s. ι ε. a . Proprereas vo r. unum hominem. se. J Propterea scut per unum Damna π mnium parentem Adamum peccati labes, ae editas mundum occupauit, Deccati aut notam mors suit subsecuta, quae ideo innites homines peremit, 'uia nemo est liber a culpa: fli ad eum modum Christi gratia in nos omite, exundauit , in sepemque aeternae vitae et exit. to eo tempore , quo naturalis lex vigebat, peccatum originale eiat in cunctis homi ut it sed .sque ad legem Mosaicam non impurata rur, id est, non putabatur esse. Quamuis enim homine, solo lumine naturali instructi, &fide ae doctrina legis destituti, non existima tent se originali peccato esse oblimio se tamen viguille illud etiam tum in mundo. & omnes ei esto obnoxios cetio constat, & collistitur ex eiusdem peccati poena, Puta ex morte. Nam mors regnauit, & saeuiit in omnes quotquot ab Adamo .sque ad Mosen vixere : ergo de causa moltis . seu peccatum originale. Qiod quidem imperium uium extendit in eos, han y ---- . Quali aliquo piaculo insecti,
seu propria voluntate, sicut Adam deliquerat, puta insantes. Atqui in infantibus nulla po tuit esse ea a iusta tantae poenae nisi peccatum originale . Porth Adara voeitatur hie si Diari , id est , Christi Domini ventuti totiua EeHesiae Patris t)pus. Dd nos in a. i. . GO d. M, erct Non tamen taurum nocui peccatum, quantum donum Chiisti prosuit. Nam si Adae peceato multi, id est, omnes moria tui fuere tam morie corporali, quam spirituali originalis Q, α : gratia Dei, & do num is vinia. seu per gratiam unius ho minis Iesu Christi in plures abundauit, in ce est in intitios, id est, in omnes. Id pateriti gratiis & donis nobilissimis spiritu, sati est, quae Christus contulit apostolis, Maratilibus , uirginibus , Doctoribus , Religio
sis, Praelatis, dec. ut memotiam non agam defutura vita,& gloria caelesti. η Recole vel bum Misa mes illud: Vnim delicto Miatia morati sint. Cur non di- tua nodi fuit
xk om. ι. Credideram in Cliristam Dominum de Dei param ab hominum omnium progenie
taetet, qui Adami piaculo mortui non sue -
24쪽
in Epist. pauli ad Romanos. Cispis V L a 3.
nostra iustificationi exbibuli, ulm habet, om
nes homines ad vivificam iiistis alionein ad ducendi.ut sicut ob 'niux hominis obedientiae contemptum multi sunt constituti peccatorest
haud aliter unius Christi obedientia iusti quam plurimi essiciantur. ' Est quidem illustric pes obhdiem
simum obedientiae elogium, per eam actam tiam acta virui isti humani genetis pet inobedientiam peia n 'odi pes reuntis , reparationem J Sex muem Aluutravit,
terea est ratio reatus , qui ab unius culpa pro- fictus omnes aeque assicit :&diuini beneficii, quo perChristum ad Dei amicitiam inuitamur.
Nam reatus ab unius hominis noxa ortum habuit,& in omnium condemnationem ita propagatur , ut vel una primaevae labis macula semia Diternae morti cunctos addicat. Gratiae vero Ieria donum ad innumerabilia expianda deli
' , omnium ivit.ncationem perficiena iam ver5 ad illum morbum,clito vilius dedam impendatur. Etenim si una hominis licto contaminati uniuersi mortales labor offensa nos omnes originali spoliatos iusticia bant,etiam Mosaica lex accessit, qua per homia morti,ac damnationi omni tib subiecit i ita una num malitiam illius violatorum, auctior facta est iustificationis ratio, qua per Christinn D est aegritudo. sed ubi quasi in iminensum vis minum ii, qui redundantem illam gratiam, & illa peccati excreuisset,lanta aelo gratiae copia iustitiae donum percipiunt, ad aeternam viram effluxit, ut peccatum non aequarit modo , sed destinantur. innumeris etiam partibus superarit. Rr sicis κε f. t 8.1 9. 2o. 1 t. Igit. 'ut per unius dea peccati Regnum ac tyrannis homines in intertia timim M.J Igitur sicut per unius culpam reatus tum perurgebat, ita gratiae Principatus veram ille damnationis aeternae mortales omnes obn iustitiam afferret, & vitam aeter vi per Christrinxit et ita unius obedientia, quam Patri pro stum Dominum largiretur.
r hortatur, ut diligenter studeamus eratiam per christum accepta
seruar in augere. V t D ergo dicemus , permanebimus in peccato ut gratia
abundet t. Abiit. Qui enim mortui sumus peccato, quomodo adhuc vivemus in illo 3 3. An ignoratis quia qui
cumque baptizati sumus in Christo Iesu , in morte ipsius baptizati sumus q. Consepulti enim sumus cum illo petbaptismum in. mortem l ut quomodo Christus surrexit amortuis per gloriam Patris,ita & uos in nouitate vitae ambu lemus. s. Si enim complantati facti sumus similitudini mortis eius i simul & r surrectionis erimus. 6. Hoc scientes. quia vetus homo noster simul crucifixus est,ut destruatur corpus peccati, & vltra non serviamus peccato. 7. Oui enim mortuus est, iustificatus est a peccato. s. Si autem mortui sumus cum Christoi Credimus quia simul etiam vivemus cum Christo: scientes quὀd Christus resurgens
ex mortuis iam non moritur, mors illi ultra non dominabitur. io. Quod enim mortuus est peccato, mortuus est semel: quod autem vivit, vivit Deo. II. Ita& vos existimate, vos, mortuos quidem esse peccato, viventes autem Deo, in Christo Iesu Domino nostro. 12. Non ergo tegnet peccatum in vestro mortali corpore ut obediatis concupiscontiis eius. ι 3. Sed neque exhibeatis membra vestr i arma iniquitatis peccato: sed exhibere vos Deo, tanquam ex mortuis viventes: α membra vestra arma iustitiae Deo. I . Peccatum enim vobis non dominabitur: non enim sub lege estis, sed sub gratia. 11. Quid ergor peccabimus,quoniam non sumus sub lege, sed sub gratia λ Absit. 16. Nescitis quoniam cui exhibetis vos seruos ad obediendum, serui estis eius, cui obeditis , sine peccati ad mortem, siue obeditionis ad iustitiam .i7. Grati s autem Deo q a od fuistis serui peccati,
obestis aure in ex corde in eam formam doctrinae , in quam traditi estis. i8. L, herati autem a peccato, serui facti estis iustitiae. 1 9. Humanum dico, propter infirmitatem carnis vestrae: sicut enim exhibuistis membra vestra seruire immunditiae, de iniquitati ad iniquitatem, ita nunc exhibete membra vestra seruire iustitiae in sanctificationem. 2o. Clim erum serui essetis peccati, liberi fuistis iustitiae. ai. Quem ergo fiuctum habuistis tunc in illis , in quibus nunc erubescitis Nam finis illorum mors est. 11. Nunc veth liberati a peccato, serui autem facti Deo, habetis fructum vestrum in sanctificationem, finem veris vitam aeternam.
3-'Stipendia peccati, mors. Ut tia auicia Dei, vita aeterna, in Christo Iesu Do
25쪽
i4 Liber I. Commentarij Literales & Morales,
Nos hortatur, mi' circ J Quid igitur dicem iis
V V m p id haec 3 Num quia gratiae Christi
c:rco pectis tendum i st iu peccaso, ut gratia auctior, Se cuni uiati ai ibat Absiit: nam qui peccati vires fregimus, & eius veluti vitam in nobis omnino extinxi tuus: quomodo rursum illini ronouabimus, ut in peccato vivamus. Quasi im nodo ad me titὶ viuemiis tu illo i Quasi pollibile elle impossinite quidem dcbct elle, vi pzccator
Iuliani tela. ilo sacra unda sumus abluti, a morte Christib tur in rii. virtute accepta percutiss. Peccatum t Consepulti emm Iumiti , Per Baptismis in enim vel e peccato mortui, cum Christo fuimus quodatn-.
modo sepulturae mandati, ut scut ille ad Pariis gloriam illustrandam, eiusque vi diuina a
mortuis suit excitatus, ita & nos m nouam vi-ram ad Dei gloriam institutam resurganaus. Si ιnno moti seius similitudinem non aemulantes solum , sed vim haurientes , ipsit tam 'ram trunco, nos velut sirculi insitione ineffabili coaluimus : eadem quidem ratione ipsi rediuiuo coaliti una cum illo reuiuiscenius,illuis lite resurrectionis eum referemus imaginem, tum Fluctui Chii eius fructum uberrii num colligemus. ' Fruni resurie- ctus quidem iesuriectionis Christi non colli- illo mortuus fuerit, &.sequi eum glorx lxxii l/i Icie ites , veterem illum nostrum mortuus sue Nominem ab Adamo vitiatum simul eum tit, δc sepul-Claristo ruisse cruci suffixum r ut omnis scele- u . rum colluuies non aliter ac si comiti quoddam ellus, pen xus enervetur: ne quisquam postea
adiit, qui sile peccati infami seruituti subii-
In Conses ciat. ' Pieme particulam . n destruatur cornus nς oin peccati. An peccatum constat anima de cor o-tagi auia tui ς - Exir peccati vocitatur Profecto apelle a. LUta peccatinuin nralla quasi unum corpus
hominis veteris est, cuius membra sunt superbia, auaritia , libido , reliquaeque peccatorum species . cuilibet Christiano mortificanda, ut moltiscatis singulis membris totum concidat corpus. Nec enim sufficit, unum membrum morti figari,si reliqua vi iant. Vnde colligo in Confessione omnia simul crimina gra-ura eslc aperienda.J
Nam qui in ipso peccati vitam extinxit, is
plane a peccato iustificatus est,ab eiusquo vinculis libet procedit. Si autem quemadmodum. Christus corpore oppetiit mortem sic nos pecca a mortui sinus cuin ipso: credimus quide fore, ut etiam cum ipso vita ducamus immortale, jιιentes cellissime,Christuma morte excit iam, morti iam minime cile obnoxium. neque mor-
Resiit gentes t. I tyi auidi dei neeps subiacere.' Vnde qui eum eum Chiisto, Christi, iesurgitinis, deberemus nos omnino atiis,ili 's' 'Pζς Vi mcre sic potestate , ut nunquam illi b,muis Q, i, rui sit u subiiceremur.l 'Dod enim Christus moratiae vitam ae- x est peccato,id est ad poccatum in nobis externum con tinguendum non niti semes , idque breuissimolpiu i tempore factuin: quod autem resurrectione Deo vivit, seu ad Dei gloriam collustrandam, duxat, durabitque aeternum. inoin o m. . MQlςssi alcitias corporis mortis huius breui soluendas
non patienter tolerabimus aeternae consecutu- bieui soluerae se licitatis memores 3J Ba ct vos ex illiniare das,qui qtra debetis, per Clit illi Domini gratiam mortuos mς p. esse peccato , Deo autem per iustitiam ipsius
Cluisti meritis vivere. Vers δ 2. i . t .a s. ι 6. ι7. Non ergo regnei
peccatum, oeci Nullo igitur modo pallamini in
vestro mortali corpore imperium cxercere,quo ipsi voluptatibus indulgentes obseqilium e bibeatis. ' In die fro, ait, ino; tali corpore, ni - Voluptatum talitatis addicto passionibus. Voluptazum ty- itannis tam dira eit,ut cultorum suorumco po tam olpotera innumeris aegritudinibus lethalibus λniciat. lyta a.
Vnde memor esse debet libidini leruiens uum. corpus esse mortale. J Sed neque membra vestra ipsius imperio sistite, ut ei sint veluti iniquitatis instrumenta, de velut quidam scelerum administri : Lil potius vos Deo sistite Ox mortuis redi uiuos, ac immoi talitate donatos; nauateque operam, ut mei abra v*str.t ipli sint quali virtutis , ac tactitatis in .strumetita. ' Membra quidem inura fiunt mi- Quomon quilinu, dum lingua peierat, aut proximo de h μ' trahit: dolii manus vindictae operam impendit , aut aliena surripit: dum pedes ad illicita properant, &c. His armis instructum peccatum nos misere debellat. J η Sunt vero inem- Quomodo bra nostra arma iustitia dam lingua Deilauia membrano dc pnunciat, & veritatem loquitur: dum tiri stia fiunt M'
nus elemolynae gerendae aperiuntur: dum pedes ad misericordiae opera festinant, &c. Hisce armis iustitia velut in Ibucta nos fortius in Dei amicitia defensat incolumes. Peccatuis
enim, ore. Vobis enim, qui non amplius stibnuda lege , quae gratiae praesidio dcstituta, vires quodammodo peccato subministrabat, sed sub gratiae praesidio vestris arma i membris vivitis: peccatum dominari non poterit: quin
potius tanto patrocinio freti, cius vires omninδ debellabitis. Quid ergo ' An quia non sumus sub legis, sed sub gratiae imperio : idcirco liberi ac soluti sumus, ut peccare nob simpune liceat 3 Minime id quidem sitisne, quod cui vos tanquam seruos sistitis ad ob temperandum , vere eius elisi seruos , siue pareatis peccato , quod interitum interminabilem affert: siue Deo obtemperetio , unde vera ortum habet iustitiae Graii.ti autem Deo, in mortales debemus reddere, quod cum aliquando serui mancipia fuistis, tamen Deo vos inisericorditer v Vcanti ex corde obtemperastis:
eamque doctrinae formam complexi et iis, quae vobis est proposita, ut eam vestris in actionibus transcribatis. Ves 8. I9. 1 o. 1 . 2 2.1 I. Liberati autem,
. J Quocirca a peccati tyrannide liberati, ad iustitiae imperium transtati,Dei pietate,si iistis. Humanum dico, se. J Iam vero rem humanstra , & humano iudicio aequana a vobis efflagito. Scilicet ut tanto conatu studeatis iustitiae seruire iuDustificationem, hoc est, ut in dies magis ae magis sanctificemini: quanto olim seruistis iniqhitari ad tuiquitatem , id Num imest, ut ex uno in aliud neccatum rueretis, in dies euaderetis sceleratiores. η operae pretium quidem est, ut peccatorum replicatio aequata ita- actuum virtutis replicatione compensetur. Tvid Petrus
26쪽
in Epis . Pauli ad Romanos. CUM VIL
Petrus Dominum abnegauit : ter se illum aria dentei amare post resurrectionem profitetur: ut triplicem negationem quo iniquitati seruierat, triplici seruiens virtuti amoris ςωmpensa-V m e- ret affectit. J ' Illud expende :Ieruire iniquit D ad iniquitatem. Vnuini peccatum alterius estis. . ' fomes. Vnde dum in animo viget, rard id vi- Legis gratiae deris consistere solitarium. J ' Et illud aiuio-- uias. ta : Humanum dico , Propter infirmitatem curuuvestra. Posset meri id Apostolus Dei gerens personam a nobis exigere,quod olim Propheta Baruch cap. 4. 18. Sicm sensim vesterfuit, is e
raretis a Deo, decies tantum iterum Co tuertentes requiretis eum. Paulus vero ex humanitate non
decuplum , sed solummodo par midium deposcit: scilicet vi tanto conatu seruias virtuti, quanto iniquitati seruieras. Vnde legis gratiae inauitas exponitur. J Cum enim diro peccati iugo premebamini, nullum iustitiae ius, aut imperium sustinuistis. suem emo suos quaeso tunc fructum percipiebatis ex his actionibus, quarum causa nunc rubore asticimini. Etenim eiusnodi opera exitii saniatrissimos sortiuntur, Demens est, citin aeternum abducant ad interitum. ' De- .ha mens profecto & sui ipsius inimicus est, qui modum iu audet actionem exponere, ex qua aliquan- beseat. do necesse ei sit erubescere. J Nunc vero, pec-
cati iugo omninδ e collo reiecto, Deoque serui seliciter Disti, ubertiin percipitis Lu- istum nempe vitae Enctitatem, qua quidem recta via ad patriam peregrinationis sanctorum finem, tenditis. Stipendia enim, σαQuemadmodum enim qui peccato scriti unt,pro ob aequi j stipendio mortem capiunt aeternam: ita qui Deo seruiunt pro merccde vita aeterna donantur, quam quidem ob Christi Domini merita. η Pro stipeudia peccati, Syrus legit
Meues peccati pro mercede iustitiae vita aeterna est; quam Paulus Dei gratiam vocat, non stipendium utit mercedem, ut antithesis exigere vide
batur. QNamuis enim supposita promissione diuina sit revera stipendium, merces, & ut alibi ait corona istitia 1.Tim. . 8. de condigno dcbiza piis operibus: quia tamen ea promissio. oc auxilium gratiae ex qua tanquam radice opera iusta promanant) plane grataita sunt: labor autem , quem nos gratia adiuti nostra ex parte coelestia .dhibemus,parui momenti censetur,nec nisi au -di xiliante gratia a nobis potuit adhiberi: hinc op
timo iure vita Mema omni ex parte vocatur, numeros ex-
& est gratia, ac gratisitum dolium.Hinc collige antlatos la- caelestem baatitudinem tanti esse pretii ut post innumerabiles iustorum exantlatos labores iu. 'e eam illi gratis vere dicantur acceptile.l
Mi sub lege nou esse, sed sub gratia chr li pluribus ostendit. De concupis
centia adhuc reliqua etiam tu Πιgis ex poccato,
I. N ignoratis fratres scientibus enim legem loquor) quia lex
in homine dominatur, quanto tempore uiuit 2. Nam quae sub viro est mulier, vivente viro, alligata cit legi: si autem mortuus fuerit vir eius, soluta est a lege viri. 3. Igitur, vivente viro, vocabitur adultera si fuerit cum alio viro :si autem mortuus fuerit vir eius, libetata est a lege viri : ut
non sit adultera si fuerit cum alio viro. q. Itaque si atres mei, & vos mortificati estis legi per corpus Christi: ut siris alterius, qui ex mortuis resirrexit, ut fructificemus Deo. F. Cum enim es lemus in carne, passiones peccatorum, quae per legem erant, operabantur in membris nostris, ut fructificarunt morti. 6. Nunc autem soluti sumus a lege mortis, in qua detinebamur, ita ut serviamus in nouitate spiritus, de non in vetustate litterae. T. Quid crgo dicemus t Lex peccatum est i Absit. Sed peccatum non cognoui, nisi per legem : nam concupiscentiam nesciebam, nisi lex diceret: Non ooncupisces. 8. Occasione aurem accepta, peccatum per mandatum operatum est in me omnem concupiscentiam. Sine lege enim peccatum mortuum erat. 9. Ego autem vivebam sinc lege aliquando. Sed cum venisset mandatum, peccatum reuixit. Io. Ego autem mortuus sum : & inuentum est mihi mandatum, quod crat ad vitam, hoc clle ad mortem. II. Nam pcccatum occasione accepta per mandatum, scduxit me,& per illud occidit. o. Itaque lex quidem Aincta, de mandatum sanctum, dc iusium, dc bonum. 13. Quod ergo bonum est, mihi factum est mors 3 Absit . sed peccatum, Ut appareat peccatum, per bonum operatum est mihi mortem tui fiat supra modum peccans peccatum per mandatum. 14. Scimus enirn quia lex spiritualis est: ego autem carnalis sum, venumdatus sub peccato. is. Quod enim Operor,
non intelligo, non enim quod volo bonum, hoc agor sed quod odi malum, illud facio. ι6. Si autetm quod nolo, illud facio: contentio legi, quoniam bona est. II. Nunc
27쪽
ic Liber I. Commentari j Liter ales & Morales,
17. Nunc autem iam non ego operor illud, sed quod habitat in me peccatum.
8. Scio enim quia non habitat tu me, hoc est in carne mea, bonum. Nam velle, adiacet mihi : perficere autem bonum, non inuenio. I9. Non enim quod
volo bonum, hoe iacio e sed quod nolo malum,' hoc ago. ro. Si autem quod nolo illud facio: iam non ego operor illud, sed quod habitat in me, peccatum. at . Inuenio igitur legem , volenti mihi facere bonum, quoniam mihi malum adiacet 1 21. Condelector enim legi Dei secundum interiorem hominem: a. 32. Video autem aliam legem in membris meis, re pus nantem legi mentis meae 1e captiuantem me in lege peccati, quae est in membris meis. 24. Infelix ego homo, quis me liberabit de corpore mortis huius as. Gratia Dei pet lesum Clit illum Dominum nostrum. Igitur ego ipse mente seruio legi Dei,caine autem,
I. ERS r. 1. 4. An ignoraris se sis tim. ras . se. J Si mirum cuipiam ex vobis fortasse videatur id . quod paulo
ante asseriti, nos liberos esse a legis veterii seruitute , quae gratiae huius auxilio destituta, peccato nos quadam ratione subiiciebat: tib ivos legis Moss, & etiam naturalis iuris peritos interrogare, num ilignoretis lege tantisper hominem teneri, eiusque subeste nece ilitati. quoad ipse vixerit. N m foemina, quae sis pie natura viro subelle debet, non devincta
est vito, nis eoiinubii lege : unde si eius vitfiuiti diem obierit a connubi j illius lege pior sus est soli ita. uitu, si illo vivente alteri viro
adhaesitit, adultera vere vocabitur: at mortuo
iam vito, prioris coniugii vinculo expediti, salteti nubat, adultet ij te a nullatenus eenseti 'otest. Daque frui es ms. dilectissimi haee simi itudo a niat tutionis lege ac iure petita eo potissinium spectat, vi intelligatis , legem, quae erat quasi malitus vestet iam elle mortuam. quia per eorpus Christi in cruce immolatum iam lex Molatea est abolita, de in aliam melio rem commutata. Nupsistis itaque seeundo ma tito , Christo sei licet. Proiect5 seut mortuo marito uxor a lege maritali liberatur, de libere alii; transit ad nuptias : si e mortua Mosaica lege. nos omnes ab eius dominio libe- Iamur, de colligam ut Christi legi : ut dein ceps non si acti seemus morti , id est , non pariamus mala opera digna morte, de ad mortem ducentia soliae erant fructus prioris coniugii J MI fγώ iis mas Deo. sub dominio secundi militi nostri Clitisti, id est, tecta, Se diuina
An; a opera proferamus. ' Annon execrabile ad modum iudicate, adulterium pauperculae foetiisquete . minae quam diligens Rex ad regium thalamum t. execra. ux retia elevasset a Quis dubitate potesta Col bili admodu lige sine quam exeetabiliu si adulterium stata ' mae , quae cum laboraret ino
pia a Christo eae testi Rege electa est in sponiam .l cum igitur prioris coniugij legibus tene.
remur , prauae ait chiones, de animi motus ad peccatum allicientes, intus in membris nostris vim suam exerebant i fructus mortiferos ede remu8 .agitiosas iei licet actiones.quibus stricti aliquando degebamus. Niane autem iam liber
sumus a serii tute legis,qua priori concubio adstringebamur.mortuo scilieet viro, qui nos sibi subiectos arctabat: H Chtisto Di nouitate spiritus serviamus id est, sub noua,& spiritu plena lege : de non amplius in vetustate litterae, id est, sub veteti,& non nisi litie tali lege Mosaica quae
morbos, de vulnera nostra detegebat, sed non curabat: utpote spiritu. seu gratiae auxilio destia tuta: via de saepe malo iis mali 5e peccati ansam ministrabat. Vers. 7. 8. 9. O. t. i.Quid ergo demus 'o lQuid igitur dicendum 3 Num existimandum est nolais veterem legem illam per se esse peccatum. vel peceati somitem ut patrocinium praestate Ahia. Tantum enim abest, ut lex peccatum ii , aut illud foueat,vi maxime ei repugnet,& auct-setur Porro quia lex quid sit Dei eo dum , quid svitandum dum praecepta legis negliguntur. ilia lud necessatio consequitur,vi Ieccatum alioqui latens, ac veluti abditum prodeat in lucem , de quodammodo detegatu t. Nam etiam illam prauam concupicentiam , seu cupiditatem. quae malorum omnium est origo, nemo planἡpei spectam haberet, ac dignosceret, quant pere rationi te luctetur,nisi inter legis praecepta illud etiam legeret : Non e civisces. Occa ne autem Mevia per praeceptum legis nonum& deeimum kbi vetamur concupiscere, ρα iam, id est, natuta mea peccatis, de concupis centiis subdita, de insecta, operatum est deps oduxit in me omnem concupiscentiam , seu omne genus pratiorum desdeitorum. Sitie lege enim concupi centiam prohibente, peccasum quasi moritium , id est, sopitum erat: sed praecepto legis exeitatum exarsit in omnes prauos concupiscentiae motus. ' Mittimur Iu in m procul dubio in vetitum )J Id ego in me ipso iniuim ii Paulus ait sum expertus, nam Ego aliquando nempe in prima adolescentia sine lege vivebam , v tpote nec dum Moysis legem edoctus :Miciebam tunc concupiscentiam elle peccatum , nee admodum illa in se stabat. Sed ιυνχ υ mora, mandatum illud nonum & decimum leagis in meam notitiam , mox precarum seu natura mea peccaruinosa, quae antea sopita & velut mortua iacebat, pet legem excitata reuixit, cuius morsu due laetus, mortuis sum, dum meseientem ad consensum pertraxit. Ego inquam, qui duduiti mihi vivere, ac spiritum ducere videbar,tepente Morimia sum. deprensumque est legis pi aeceptuiti quod ad vita in largiendam, de propagandam suetat institutum mihi natura
vim sedere ad mortem. ' Pondet a Pauli sincti non huin si late iii, cui praelapsos desectus prosteri non rc susu, ut te pudeat tam solicitum tua piacula operiendi. J Nam peccarum, hoc est, pestilens illa prauae concupiscentiae lues, arrecta
28쪽
in Epist. Pauli ad Rotmanos. Caput VI L i .
luti dixi occasone, per praeceptum ipsum, consentienti, seu consormi legi diuinae: si ist
non modo me seduxit, meo quidem vitio, sed etiam occidit. Itaque nequis putet, ine legem damnare, aut accusare tauqiram peccati mini stram, assero, me contrarium potius assirmare. Lex enim omnino sancta est, cius praeceptum bonum & i ustum.
bonum est , M.t An existimare debemus, id quod per se bonum est,factiam mihi esse letlia
lesius culpa' Absit. Nam peccatum seu natura mea peruersa, & pecca ninosa ut a pareat peccatum, id est,ut hinc pateat quanta eius fit peruersuas) per bonum, id est,per legem , seu occa sone legis quae ex se bona est, me pellexit in mortem : ita vi fieret in me sipra motam, seu excessive Se supra quam dici possit, 'eccans peccatum, id est,muha,magna, dc exuberantia pec- sancti ad cata produceret, & causareta ' Loco particu exprimedos lae suxa modum, Graece est, secundu m peravi, oram bolem. Sancti enim ad exprimendos desectus
eiuste in '' suos, exaggeratione hyperbolica utuntur cal lentes quidem Dei, quem conte inplere , maiestatem.J Scimiu plane quia lex Isiritualia est, quia spiritualia praescribit, nempe virtutes se istari, piacula fugere. Ego autem corrupta naturae vitio ea sector, q0ae non spiritui . sed carni placent, utpote Wn V tui sub peceato, Graece, sub peccatum iampridem ab Adamo vi
lissimi pomi pretio, & traditus in seruitutem
l eccati, seu naturae peccaminosae. Via id non ex ,sed ego ipse mihi causa sum peccati,&conia sequenter mortis. Multi Patres existimant Paulum hic in persona peccatoris loqui. Alij. veroc uenientiusceniciat, Apostolum de seipso , & in persona hominis iusti haec seripsin se. Qua si diceret: Ego iam liber a veteri lege,&sub gratia constitutus, de tot priuilegiis a
Deo donatus, tantos tamen concupiscentiae stimulos in malum sentio ut instar seria temptiti saepius cogar illos motus velim,nolim sentire. Sancti eium 8 Coneia pistentiae velut tyranno traditi sunt
in puςς etiam iusti . non item peccato; coguntur enimitu sed hori motus eius sentire , sed non consentire. Visia consentiunt. enim sic secundum carnem, seu partem animae inseriorem operor, impulsus Per corruptam naturam, v. gr. primos inordinatos motus
concupiscentiae ego secundum spiritum, seu
superiorem partem animae non agnosco practicἡ approbando, id est,non consentio, non ad mitiato. Non autem bonum , quod expeto exequi, hoc ago : vellem enim bona multa peragere prompte de expedite: sed inualescente concu piscentia, saepius non ita perscio: cum e contrario malum quod mente odi, nempὸ motus primos concupistentiae laepissime per naturam admittam. Si autem illud faciam nolens , vel potius inuoluntarie patiar secundum naturam, mente de voluntate per omnia bona integra, de rur Nunc, quod iam non ego operor illud scilicet in quantum homo sunt,& lcciandum rationem ac voluntatem operor) sed peccatum,
seu concupiscentia 4 quod in me habitat: id
est, natura mea corrupta. Scio enim, quod non habitat in mea corrupta natura bonum, vel aliquid quod me ad agendum bonum inuitat: sed
potius propensio, de inclinatro ad malum. Veste seu prompta voluntas, seu facultas appetendi bonum est in me iustificato : sed vix , de nonni si dissicultet illud exequi pollum Prompto enim seiritu, caro autem infirma, imo reluctans ipiritui ostentatur. Noa et , uti paulo ante d cebam) qaod bonum esseiciatio , nequaquam .dago : sed id cogor sacerc, siue pati inuitus, quod mihi maxunc displi- cc t : Ii autem id facio, leu pat: cogor,quod recta ratio non probat: concluditur, non id a me ea ratione essici, qua homo sum mente de liuelligentia praeditus: sed ab inolita concupiscentia , atque inhaerente libidinum impetu pro scisci. Vers 1 r. 21. 23. 24 2s. Inuenio igitur te em, .J Q ocirca ad optima quaeque contendens, comperio in me , seu experior aliam legem contrariam mihi, meque impedientem. Scilicet legem Mictamen, imperium concupiscentiae , quae mihi in parte animi inferiori adiacet perpetud,intim hest insitum,& inhaeretici 1- deletior.exulto , gaudio assicior, cum legis Dei expeto obteruationi studere iuxta interioris ho minis,seu superioris partis animi affictum : expcrior autem lut dixi) aliam in inferiori legem
a tyranna concupiscentia ratam, legi mentis repugnantem , de captiuantem me, non voluntatis assensu , sed passionuin commotione: ut etiam inuitus ac reluctans cogar vitiosas conci miscentiae inclinationes, dignamina, impulsuique sentire, licet non allentire. Infelix ego homo. Graece miser, de aerumnasiis , quisnam
me liberabit de corpore mortis huius, seu de moribundo hoc corpore, & mortalis huius vitae mi seri is, & nominatim tot prauis affectibus obnoxiae. Innuit Apostolus luctam Dum vita Id. hane mentis A carnis finem non accepturam, fu's. ia μ'
priusquam mortali hac vita petriancti fueri hiur,.s
mus. Ne confides, rem senectute elle ab hac mus impu- impugnatione liberandum .i Gratia quidem gnatione ii Lei. seu gratuita misericordia Christi merito rum intuitu nos ab omnibus miseriis expediens, de vita nos donans immortali, potem solumnos ab interminabili, dum vivimus, impugnatione liberare. Interea autem dum mors adhue differtur, saltem Mente . seu parte ani
mae superio te, fideliter legi Dei seruiam , etsi carne, seu parte inseriore , vel sensitiva cogar saepius seruire legi peccati, siue concupiscentiae
29쪽
Liber I. Commentarij Literales & Morales,
contra concupiscentiae praefata nocumenta vires gratia arsi d s
I M t L ergo nunc damnationis test iis, qui sunt in Christot tesu, qui non fecundδm carnem ambulant. 2. Lex enim: spiritus vitae in Christo Iesa liberauit mea lege peccati se mortis. 3. Nam quod impossibile etat legi, in quo infit-
mabatur per carnem: Deus filium suum mittens in similitudii nem carnis peccati, Sc de peccato damnauit peccatum in ca , ne . q. ut iustificatio legis impleretur in nobis, qui non secundum carnem ambulamus, sed secundum spiritum. s. Qui enim secundum carnem sunt: quae carnis sunt sapiunt: qui veto secundum spiritum sunt: quae sunt spiritus, sentiunt. 6. Nam prudentia carnis, mors est: prudentia autem spiritus, vita & pax. T. quoniam sapientia carnis inimica est Deo : legi enim Dei non est Libiecta: nec enim potest. s. Qui autem in carne sunt. Deo placere non possiunt. s. vos autem in carne non estis,sed in spiritu: si tamen spiritus Dei habitat in vobis. Si quis autem Spiti tum Christi non habet, hic non est eius. io. Si autem Christus in vobis est . corpus quidem mortuum est propter peccatum, spuritus veto vivit propter iustificationem. 1 . Quod si Spiritus eius, qui suscitauit Iesum a mortuis, habitat in vobis equi suscitauit lesum Chlistuma mortuis, vivificabit 3c mortalia corpora vestia, ptoptet. inhabitantem Spiritum eius in vobis.12. Ergo fratres, debitores sumus non carni, ut secundum carnem vivamus. I . si enim secundum carneiri vixeritis, moriemini: si autem spiritu facta earnis mortificaueritis. viuetis. I . Quicumque enim spiritu Dei aguntur, ij sunt fili j Dei. I s. Non enim accepistis spiritum seruitutis iterum in timore, sed Meepistis
spiratu iii adoptionis filiolum, in quo clamamus: Abba Pater. J 16. Ipse enim spiritu, testimonium teddit spiritui nostro. qubd sumus filii Dei. 17. Si autem filii, te heredes: hete des quidem Dei. coheredes autem Christi: si tamen compatimux , ut 5c conglorificemur. is. Existimo enim , quod non sunt conis dignae passiones huius temporis ad futuram gloriam, quae reuelabitur in nobis. 19. Nam expectatio creaturae, reuelationem filiorum Dei expectat. 2 o. Vani
tati enim creatura subiecta est, non volens, sed ptopter eum, qui subiecit eam insper xi. quia se ipsa creatura liberabitui, seruitute coituri ionis, in libertatem gloriae filiorum Dei. 22. scimus enim quod omnis creatura ingemisseit, de parturit usque adhuc. 23. Non solum autem illa, sed δῶ nos ipsi primitias spiritus habentes: de ipsi intra nos gemimus, adoptionem filiorum Dei expectantes, re, demptionem corporis nostri. 2 . Spe enim salui ficti sumus. Spes autem quae videtur, non est spes: nam quod videt quis, quid spetat 3 2s. Si autem quod non videmus, speramus: per patientiam expectamus. 26. Similiter autem & Spiritus adiuuat infirmitatem nostram: nam quid oremus, sicut oportet, nescimus i sed ipse Spiritus postulat pro nobis gemitibus inenarrabilibus. 1 . Qui autem ictui tui eoida, seit quid desideret Spiritus: quia secundum Deum postulat pro sanctis. 18. Scimus autem quoniam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum, iis, qui secundum propositum vocati sunt sancta x9. Nam quos praesciuit, dc praedestinauit conformes fieri imaginis Filij sui, ut sit ipse primogenitus in multis fratribus. 3o. Quos autem praedestinauit, hos x vocavit: & quos vocauit, hos Sc iustificavit: quos autem iustificauit. illos te glorificauit. 3 i. Quid ergo dicemus ad liare ii Deus pro nobis, quis conita nost 3 L. Qui etiam proprio Filio suo non pepercit. sed pro nobis omnibus tradidit illum : quom da non etiam cum illo omnia nobis donauit 3. Quis accusabit aduersus electus Dei t Deus qui iustificat, sq. quis est qui condemnet Christus Iesus, qui motcuus cst, immo qui de resurrexit, qui est ad dexteram Dei, qui etiam interpellae
30쪽
in Epist. Pauli ad Romanos. Caput VII ' 19 e
terpellat pro nobis, 3 I. Quis ergo nos separabitὶ charitate Christi tribulatio an angustiat an famest an nuditast an periculum t an persecutioi an gladius 36. sicut scriptum est: Quia propter te mortificam ut tota die taestimati sumus scut oves occisionis. J 37. Sed in his omnibus superamus, propter eum qui di
texit nos. 38. Certus sum enim, quia neque mors, neque vita, neque Angeli, neque principatus, neque Virtutes, neque instantia: neque futura, neque fortitudo, 39. neque altitudo, neque profundum, neque creatura alia poterit nos sepa-
tate a charitate Dei,quae est in Christo Iesu Domino nostro.
ERS. I. a. 3. 4. Nihil ergo nuue damnationis est iis, M.t Nulla igitur ratione motus illi quι 1
concupiscentia ortum habent,vitio vertuntur: unde damnationis
periculum nullum imminet iis, qui Christo Iesu ha: rentes non iuxta carnis, sed iuxta spi ritus placitum incedunt. Lex enim illius vitalis spiritus, qui Christo acceptus reserri debet,mea peccati & mortis lege liberauit, vires praestans, ut intestinam impugnationem fortiter superarem. Non quod Mnpojib le erat , omni alteri legi tam naturali, qu/m Mosai ae , quotcnus . & quia infirmabatur, seu infirma erat Partim propter carentiam gratiae, & auxilii ad id nectitari j; partim stor Hrrem , seu propter naturam humanam nimis infectam,Sc immersam concupiscentiis , de peccatis, quae lex Perse tollere non poterat. Vnae Deus inisericordia motus misit in mundum Filium suuinin Omlundiisem cairnis peccati, ieu peccatricis, id est , indutum carne , id est , humana natura, quae simi lis esset carni Deccatrici aliorum hominum. Qua indutus Cliri itus de peccato
dansuauit peccatis is in came, in est, per oblationem carnis suae in cruce , damnauit peccatum . & dominio , quod instar tyranni in omnes homines usurpabat, spoliauit : idque pro--M- pter grauissimum peccatum a peccato admissum , nempe propter vim iniuste illatam Filio Dei, qua Agnum innocentissimum interemit, eo quod videret illum carnis peccati similitudinem ha te. Est prosopopeia. Quasi diceret : Iulte priuauit Christus peccatum dominio suo , eo quod dominium non silum usurianopii; a bo- pauit. Iuste priuatur suis bonis, qui in alie
vis priuatur, ira iniuste matium extendit. saepe videris,
qui iniust eum qui aliena bona inique posse lix,'demum Possi ς hq proprii, bonis absumptis, misera inopia laborare. J Duo itaque tyramu peccatum & mors de possessione Regni, quod in astrant, per Christum fuere deturbati. Vt iustimatio lego, seu vi remissio peccatorum, iustitia, & tactitas, quam lex Mosaica praescribebat. & exigebat , nec tamen per se prae stabat: per legem ae ratiam Christi in nolns co seretur, seu perticeretur : in nobis, inquam, qui non iuxta carnis placitum,sed iuxta spiritus praescriptum
Vers r. 6. . s. svi enim secvudum carnem sunt, erc. J Nam qui sese carni conformant, ij profectd quae carnis sitiat sapium et qui vero sectantur spiritum , ij spiritualia curant. dc sedulo
Cainἰι τω meditantur. ' Preme illud. Qua carnis sivi. Iuptatib' ad-piunt. Videris homines voluptatis carnis addi-
ctos adoc, intellectu stupidos, ut nihil aliud sa- dim solam
pere videantur,ad impudicum sermonem valde sapiεtes sunt disciti, id scri bendu de ecco amore eloquentes:&ad utiliaque sese prudelitiae inopQ Qitentan εiuutitur. Scitum enim veneris facultatem didicerunt, unde solam qua carnalia sunt, sipiuntqNam nudeutia, de Sapientia carnis, quae cupidi- talis imperium sequitur, mors quidem est, de ideo ea quae ad mortem ducunt, sapit: Spiritas vero prudentia, quae caelesti instine u mouetur, vita plane est, ide6que quae ad vitam 4 dirigunt, sapit Quoniam Sapientia carnis, G.J Certe carnis Sapientia , quae diuinae legi neque sibiicitur, neque subiici potest tanta est eius peruersitasὶ inimicitias aduersus Deum exereet. η Illud annota : Legi Dei non est Ab- Voluptatumiecta , nec potest illi subiici, quia prors is illi repugnat, sicut igni aqua. Porro qui iuxta
desideria carnalia vivit adeo solet voluptatibus rem reduci haerescere , ut quodammodo ab eis semoueri tuti non possit. Tanta est difficultas reductionis in voluptatum sect itore .l Qui autem carnis affectionibus & sordidis voluptatibus tenentur impliciti, Deo, cui omnis foeda libido exosa est,
Placere non valeat. 'σ9. o. ii. I 1. 33. Vos autem in carne non
estis, ore. J Vos quidem 6 fratres, ex horum o carnalium numero non estis , sed potius inter eos recensendi, qui sese totos spiritui colendo: si modo in vobis Dei spiritus inest. Nam qui hoc Christi spiritu destituitur , hic inter eius
sectatores nequiti annumerari. Staurem Christim in vobis habitat, per spiritum suuin . et si corpus vilior pars vestri mortuum, seu mortis necessitati sit obnoxium ita certo & breui ut ex toc pro mortuo habeaturi idque propter peccatum , seu peccati merito talem poenam deposcentis : iam spiritus vester vivit vita spirituali gratiae propter iustificationem, id est, pro pter iustificantem gratiam , quam in anima vestra producit, fouet, de continuo auget
spiritus Christi, qui in vobis habitat. Quod
si spiritus illius, qui Iesum a mortuis excitauit, in vobis adest; is prosecto, qui Christum reuocauit ad vivos, ipsis etiam corporibus vestris morti obnoxiis vi Dominici spiritus, qui in vobis habitat,seu propter Christi merita vitam impertiet immortalem. Ergo Irarres, debitores sumus non quidem carni, ut ad ipsus praescriptum vitam instituamus : sed potius spiritui omnia studia litare debemus magis ac magis' perficiendo. Si e non carni, eiusque prauis cupiditatibus obtemperaueritis, geminam mor . tem contrahetis , &hanc, quae spirituali vitae aduersatures: & illam, quae impios ad tarta ra detrudet. At si spiritu affectiones carnis compresseritis , duplici vita donabimini, unaquae a gratia oritur, altera caelesti, ac plenE