장음표시 사용
41쪽
3o Lilis L Commentari j Literales 3c Morales,
b, seu ab eius postetis abolebit. Eι hoc istis
a me restamentum . siti scellus sancietur . cum
abstuleto Cluillus ait 4 peecata ipsorum ei rea mundi sitim. Nec enim dicendus est Domi nus aboleuisse iudaeorum impietates, qui Iaucos admodum disti pulos ad Euanoelii fidem
Perguxerit. Vnde eum diuinis Otaculis nequeatiti ste salsum , exi stimare debemus, omnes aliquando Iudaeos ad vetam Chii sti fidem tra ducendos. Secunί- Ε velitim, sc. J Itaque nune quidem quod ad Euangelium attinet, ob vestram ipsotum salutem , vel eius occasione inimiet Deo si hi sunt ; quod autem ad aeterianum Dei consilium pertinet, ipsorum parentum respectu diliguntur, quotum pietatis attentione Deus quod olim promisit implebit. Magnae .lἰ- ' O quanias utilitatis est filiis patres habuisse hiatis est fi- pietate eonspicuos ii Siaa paenUentia emissum,
sibia: ' 4 Cum lcilicet dona, & vocatio Dei huius
Fio, ' modi sint, ut ipsorum promissionis eum vnquam poenitere non posui: neque vita ratione reuocari,vel irrita iniit inania esse queant. Sicut m vos ipsi aliquando , o stat tes ex Gentibus electi, Deo noti paruistis: nunc autem Iudaeo rum contumacia, de alienatione misericordiam oti li estis cons cuti. ' Hoe pondera : Ameriιον-
ea ini se . populit, ille a Deo dilectus, tot donis ob .cra tu in tu, ingratitudinem teiectus suit , & popu- . Hoeum L. lus Gentilium a Deo remotus est electa, ad fi eulatis dili- dem. Vt timeat ille , quem Deus ad gradum tens assumi, sublime pei sectioius evexit, ne proptet desi- a quan' di eicia diuinum obsequium a Deo abiiciatur, & alius olim a Deo auersus assumat ut eius occupaturus locum.J Isas ψι nune Iudaei Euangelio non obtemperant, idque in vestram misericora am, id est,ut vos,o Centiles ea me sone miseriecitdiam praea rationis, fidei.& gi tiae . de oleam iustionis . Deo assequeremini. Vt de Indaei prouocati vestio exemplo credant postmodum in Cliti stulti r atque ita eandem vobiscum misericordiam, gratiam , & gloriam ass)quantur. Conclusi enim omnia. ad est,
omnes homines se G taeeus & syruso permist Deus sub peerato infidelitatis concludi quasi
carcere,vt sic omnium totius mundi nationum
misereatur , de ineffabilem pietatem suam totioibi patescietati Misericordia enim miseriam supponit. Vos 3 3. 4. 3 s. 3 s. o altitudo Auitiarum, .l O abditas penitusque oecultas, & ab humanis sensbus remota, diuinae sapientiae seientiaeq te diuitias; qui ira prorsus in tutabiliastini Dei Opt.Max iudicia,& quam imperiae stigabiles consilio tum ipsius rationes. luis enim. que se cognouit abditos diuinae mentis tecessus: aut quis cooliariis ei iti fuit Z Graece , seu c--βι- illius areanorum. Aaι quis denique prior in eum liberalitatem exercuit . unde merito re- numerationem expectet Vtioniam ex ipso quidem tanquam ab auctore : es fer ipsum tan- qiram conseruatorem , de custodem ninnia existunt: de in ipso, seu ad ipsum tanquam ad finem Oinnia reseruntur. IV in saecula gloria praecinatur. Porro hie attributa lieet snguli a SS. Trinitatis Personis conueniant, tamen Basi
lius Atti brosius, re alij singula singulis accommodant. Qiod vero bilingitur. I gloria, M.
Essentiae diuinae indicat vilitatem.
Incipiens iam moralia monita subiicere, hortatur Paulus, ut qui ue
suo muneri a Deo iniun Io vacet, . mimicum ex
Bs EcRo itaque vos, fratres, permisericordiam Dei γ Hex- . hibeatis corpora vestra hostiam viventem, sanctam. Deoi placentem, rationabile obsequium vestrum. 2. Et nolite
j conformari huic Deculo, sed reformamini in nouitate sensus' vestri: ut probetis quae ite voluntas Dei bona, de benepla-' cens, ta pei secta. 3. Dico enim per gratiam quae data esti mihi, omnibus qui sunt inter vos : Non plus sapere quam oportet sapere, sed sapere ad sobrietatem: de unicuique sicut Deus diuisit mensuram fidei. q. Sicut enim in uno corpore multa membra habemus , omnia autem membra non eundem actum habent: s. Ita multi unum corpus sumus in Christo, singuli autem alter alterius membra. 6. Habentes autem donationes secundum gratiam , quae data est nobis disserentes ; siue Prophetiam secundum rationem fidei , 7. Sive ministerium in ministrando , siue qui docet in doctrina . S. Qui exhortatur in exhortando , qui tribuit in simplicitate . qui praeest in sollicitudine . qui miseretur in hilaritate. 9. Dilectios ne limulatione. Odientes malum, adhaerentes bono: Io. Charitate fiaternita: is initicem diligentes: Honore inuicem praeuenientes. I l. Sollicitudine non pisti: Spiritu feruentes: Domino seruientes: tr. Spe gaudentes: In tribulatione Patientes : Oiationi instantes. I 3. Necessitatibus sanctorum communicantes.
42쪽
in Epis . Pauli ad Romanos. Caput XIII. 33
Hospitalitatem sectantes. Iq. Benedicite persequentibus vos: benedicite, &no lite maledicere. II. Gaudete cum gaudentibus, flete cum flentibus: 16. Idipsum inuiccni sentientes: Non alta Sapientes, sed humilibus consentientes. Noli te esse prudentes apud vosmetipsos: ι . Nulli malum pro malo reddentes : prouidentes bona non tantum coram Deo, se d etiam coram omnibus hominibus. I 8. Si fieri potest, quod ex vobis est, cum omnibus hominibus pacem habentes: I9. Non vota et ipsos defendentes, charissimi, sed date locum irae. Scriptum est enim: Mihi vindicta; ego retribuam, dicit Dominus. Lo. Sed si esurierit inimicus tuus, ciba illume si sitit, potum da illi, hoc enim faciens, carbones ignis congeres supersaput eius. αι. Noli vinci a malo, sed vince in bono malum.
ERS. I. 2.3. 4. s. Obsecro itaque vos fratres, M. J Per Dei misericordiam, qua se erga vos tam munificum ut vidistis) praestitit, obsecro vos, ut vicissim erga ipsum grati sitis Cumque omnia ab ipso acceperitis , aequuinest, ut omnia , ic prae omnibus corpora vestra , id est, vos ipsos exhibearis Deo perpetuam hostium, seu victimam non Aaronicam cultro jugulatam in Templo Salomonico : sed Clirilitanam , spiritualem mortiscationis gladio occisam , sed viventem fide viva, spe animatam , vegetatam charitate , sanctam , Deo beneplacenιem : sic in Gr.eco. Ita quidem, ut rationabile sit obsequium. seu cultus in non coriaporale solum, aut caeremoniale externum,qua-
lis est Iudaeorum , qui pecudibus Deo sacrifi-. cant : sed internum, de spirituale, confortat iraeque rectae rationis di flamini, quae docet Deum spiritualem, spirituali cultu praecipue Coi pote colendum. ' Vt exhibeatis, inquit, corpora v Deo oblato, stra. Cur non & animam: Quia repugnantiale ἡ;aἰ αό δ i Dei obsequi uiri ex corporis prauis a illactio iieituti nibus oritur. Vnde corpore Deo in victimam itationabile oblato . facile spiritus obsequitur.I libra Pxorsus est, bιle, addit, obsequium. Q ia tota ratio postulat,' ut Deo totus homo pareat. Vnde diuinae vota luntari non pirontes, irrationabilibus brutis comparandi Obiiciuntur.J Et nolite vos huius
Geuli impia dictamina sectari, vestrarum cupiditatum impetui obedientes, quod gerunt ij, qui Gain selicitatem huius vitae terminis circumscribunt : sed potius Per eatra mentis instaurationem, quam fidei beneficio allecuti iam estis, in nouas cogitationes, in noua studia translati, apti reddamini, ad intelligendum , quid illud sit, quod a vobis iustificatis praecipue Deus requirat, quid ei sit maximὸ acceptum, de ut uno verbo exponam, quid sit Totius sHi- undequaque perfectum. ' Haec est profectoctitati est totius sanctitatis norma, semper gerere , quod
rein uor gratius Deo, Sc perfectius esse iudicatur.J Di
Deo gratius co enim per stam gratiam, quae ad docendum Gre iudiea- mihi a Deo praestita est , cuiuis inter vos veris
M- santi cuiuscumque ille gradus sit ,& conditionis , ne quis de se , quam par sit existimet, se
magnificentius supra alios extollat affectans Sapientiae nouas , dc exquisitas inutiliter dog- Taxantur matum rationes: sed capiat ad Iobrietatem, veri Doctores as talem syncere edocens, de quae docenda sint,
- UR sobri ε, & moderate sine affectatione scientiaetiliores do tradere. ' Doctores Euangelici affectantes minae subtiliores docendae vetitatis modos inutiliter
quidem, meritδ subtaxantur. J Et intra mensuram sidei, seu donorum , quaecum fide a Spiritu sancto accepit, Ecclesiae deseruiat , haud leingeiens ministerio, ad quod vocatus a Deo non fuerit: nec ea assectans docere, quae extramen Aram captus Dii else videantur. Euan- zrrabit Egelii enim minister errabit , si extra scientiae v ' qui suae captum alios docere praesumpi sit,' Si vi docete prae
enim in uno corpore multa membra habemus, sumat. quae non autem omnibus viri communis est actio: vitra luum
sed singula munere diuerso funguntur : ha si R pxum multi Christi Domini gratia in unum velutin ysticum corpus coalescimus : sed suguli membra sumus diuersis muneribus deputata.' Corpus itaque Ecclesiae pace non potietur, Ne te alio si pes voluerit manus gerere ministerium. Prii xum dens ergo aliorum munus tuo captu sublimius agere non praesumas, nec aliorum ossicium gerere affectes.J
Vcf. 6. 7. 8. 9. o. l. 3 2. Habentes autem dona
tiones,sc.l Habentes Hebrai sinu s e st pro habemus. Alia singuli atque alia dona habemus, pro ea, quam quisque gratiam accepit. Habemus itaque alij prophetiam,vel sutura vaticinando, vel obscuariora sacrae scripturae interpretando testimonia: siquidem in vaticinando auguria non sectetur inania, neque in interpretando vel minimus a fidei praetextu tecedant. S i vero habet quis iniunctum missisterium Ecclesiasticum altaris, altari pure deseruiat. Si docendi allocutus est munus, syncere studeat discipulos ac sacrae doctrinae intelligentiam utiliter promouere. Lui adhortandi talentum accepit, proximos adhorte tur,ut sugiant vitia, virtutes sectentur. η Cer- Diffelle est te adhortandi alios ossicium dissicile est . indi a uior antigetque vocari specialiter a Deo , qui eiusnodi' kai
ministerio incumbit.l cui tribuitiis Nisi atri μμ μ' Qui Ecclesiae bonis opibusque collectis distribuendis egenti cuique praeest: id candide faciat, neque cuiusquam personam aspiciat. Taxan- la disti ibuiatur hinc vltimarum voluntatum executores,qui dis eleem
nuptui tradunt ex .gr. virginem, quia pulchra, i, va ph - . quia amici propinqua,quia intercessoribus patrocinata accedit: cum solum inodo virtutis, & .liginem, paupertatis merita debeant ponderari. J Qui tum me ita praeit , in solitudine Qui aliis praeficitur, dili ςtu pQudingenter subditorum regimini studeat. Qui 'μμμ miseretist , in hιIaritate. Cui egenorum cura commillia est , ea cum hilaritate defungatur, nec morosum , aut tetricum se iis, quos solari debeat , exhibeat. ' Qui de penu alieno dat mi aliena nummos, de proprio salteio det hilaritatem, de placidam promptitudinem. H ec enim facilita, V inde hilaritas in eleemosynarum distributione, νε te- quae quidem pluris quandoque , quam nain- leemosynam mus aestimatur , propria ipsius distributoris dat . cum hi a
meritoria est eleemosyna. J Atque haec quidem , i
43쪽
3α Lilere L Commentarij Literales Ac Morales,
dem ad singulos. Caeterum, ut iam alloquar uniuersos. Dilectιo siue 'nulatione. Sit primum inter vo, mutua charitas, & beneuolentia non ficta aut simulata. Deinde date operam, ut sitis cuncti a nequitia abhorrentes, M aequita-Qui ete E ii quodammodb agglutinati.' Si enim nos uiui- IOTimum R. cem diligamus, ex corde,nihil contra proximos
si ibit incommodi moliemur. J Charitate fraterna alij oriuhogi'' -alios prope iasi . honore alii aliis praeeuntes. molitur. Vrbanitas, & comitas, qua nullo pretio ponsdes exhibito, multorum procul dubio, emis
affectum. Liceat vulgariter expendere. No tecue nada el ρη cortes , I comprM con la cortes aeI affecto de tώοι. J Siacitudine, seu studio minime pigri, aut desidesὶ seruentes spiritu, dum
Domini obsequio studium aut operam impenditis. VFU. t l. 14. is i6.spe gauderetes,m J Gaudio debetis animi allici, dum recolitis, vos selicitatem caelestem , ad quam vocati estis expectare. Vnde incommoda vitae huius exiiij agi rara patienter tolerabitis. Si tan ess ad opem caelestem' impetrandam in patientiae acquisitionem, pre-Homini ora. cibus frequenter operam praestiteritis. 'Horionis studi minibus enim orationi instantibus placidi suntiani'l, b, labores. J Necestatibus sanctorum. seu fidelium
ies. Christianorum tam spiritualibus, quam corpo-libus prout quis potuerit, succurrentes. II persectius spualitatem se tantes. A veris Christianis, qui hospit lixa operum perfectioni student,Deus requirit, non hoser, qu sellaim , ut hospites venientes ad eorum aedes tete,quos te. benigne recipiant; sed ut bospitalitatem secten sipias, tur, inopes, aut peregrinos, quoS recipiant, quaerentes; uti sanctum Lothum egi Ile sacra scribit li istoria.J Benedicite, seu bene precamini iis, qui vos insectantur: millatenusque eos execremini.G-raecum iis,qui gaudio gestiunt:&coram flentes lacrymas compatientcs si non oculorum, saltem cordis essu ndite, id ipsum iunieran se.J Eodem inter vos animo mutuo affecti, non elate de vobis ipsis cogitantes, sed humiles seu de se humiliter existimantes studentes. aemulari. Nolite vero per arrogantiam plus vobis aequo attribuere, perinde quasi aliena
prudentia,aut consilio minimὸ indigeatis.' Ve- Vetὶ re enim nudentes se ostendunt, qui nihil nisi ς03 s h
de aliorum consilio gerunt ci;. 'At
ere.J Nulli malum pro malo vobis illato repen--A
dite. Date operam, ut quae geritis bona opera, Minias es non ipsi Deo tantum, verum etiam cunctis ho- docet.
minibus Iudaeis,& Gentilibus probentur. ' Ne Athes, .liti aliquo opere externo,quod alias probum sit -- ope te abstis probum ob scandaluio ex ipso ortum reddi vi- ne, si ex deatur.Jsseripοιest,salua pietate, de iustitiani sc talu tuuini, ut nullam cuiquam dissidij ansam ex hibeatis, sed cum omnibus semper colatis amicitiam. ' Apte praemisit: δε feri potest. Ni- Fetὸ est in hil enim dissicilius, i nὸ impossibilius di possibile omcam qu.im omnibus placere maxime qui Prae- ''U' ' , In lis munere fungitur J Non vos m i υ M.t eum,qui PKQuod si quis forte aliqua ratione iniuriam solis munere Viaoιs irrogauerit , cauete o charissimi fra iungi se tres,ne vestram ipsi iniuriam ulciscamini : quin potius irato parcite: quem quideto,nisi resipincat, ira Dei manet: cum scriptum sit Deut. 3 1.3 I. M.hιυιndicta, seu mihi est vitio relinquenda,ego reperdam, dicit Domin . ' Profecto ir- Pareere ini-rog.itit ibus iniuriam patienter ignoscere itum 'quodaam vindictat genus est, cum Dei manus duriores sint pro ignoscentium inimicis cauta est senati ad sumendam ultionem. l Sed si esurierat iniuά- . tum, egestate pressis, illum tu benigne r crea cibum ministrans: si siti videris estuantem,u giri ei potum. Hoc ii gesseris,illum beneficiis
ita obrues,ut veluti ignitis carbonibus congestis in ipsius caput,amoris ignem in eo succendes:ac sua lenitate victum ex inimico amicum facies.' Vel efferatus leo beneficiis mansuescere dis- vel esset cit.J ' Orod ii ad mysticum sensum diuertcre rus ain is libeat:Licet in te quod absit) vindicte affectus benζες
ardesceret:in inimicum conferens beneficia, de '' pro iniuria munificum ei reddens affectuin , il- Benesciatum veluti flaininis addictum esticis concrema- inimico emri,dum illum de lua infami pudet ingratitudineqNoli itaque pati, ut ab inimici iniuriis tibi illatis supereris:se patientia tua illius malitiam vincere stude.
Docet saeculari Magistratui parendum, diligendum proximum, visendum probe,
Christum Dominum inaudendum. I. M N I s anima potestatibus sublimioribus subita sit: Non
est enim potestas nisi a Deo: quae autem stant, a Deo ordinatae sunt. 2. Itaque qui resistit potestati, Dei ordinationitetistit. Qui autem relistunt, ipsi sibi damnationem acquirunt: 3. nam principes non sunt timori boni operis, sed mali. Vis autem non timere potestatem ρ Bonum fac Z dc
habebis laudem ex illa: q. Dei enim ministerest tibi in
bonum. Si autem malum seceris, time: non enim sine causa gladium portat. Dei enim minister est: vindex in iram ei, qui malum agit. s. Ideo necessitate subditi estote, non solum propter iram, sed etiam propter conscientiam. 6. Ideo enim Actributa praestatis: ministri enim Dei sunt,in hoc ipsum seruientes. 7. Reddite ergo omnibus debita : cui tributum, tributum: cui vectigal,vectigal: cui timorem, timorem : cui honorem, honorem. 8. Nemini quidquam debeatis, nisi ut inuicem
44쪽
in Epist. Pauli ad Romano g. Caput XIV. 33eem diligatis: qui enim diligit proximum, legem impleuit. 9. Nam: Non adula
terabis, Non occides: Non furaberis: Non falsum testimonium dices e Non concu pisees & si quod est aliud mandatum, in hoc verbo instauratur: Diliges proximum tuum sicut teipsum. Io. Dilectio proximi malum non operatur. Plenitudo ergo legis est dilectio. ii. Et hoc scientes tempus: quia hora est iam nos de somno surgere. Nunc enim propior est nostra salus , quam cum credidunui. in . Nox
praecessit, dies autem appropinquauit. Abiiciamus ergo ope: a tenebrarum, & induamur arma lucis. I . Sicut in die honest cambulemus; non m comessationibus& ebrietatibus, non in cubilibus N impudicitiis. non in contentione R aemulatione i i . sed induimini Dominum Iesum Christum, de carnis cuiam ne feceritis in desideriis.
ERS. I. 2. . .Omuis anima potestatini siublimioribus, ctc.J Praemitto, suisse
contra Iudaeos calumniam excitatam,
quod Scctatores ellent cuiusdam I udae G ililaei, imitti, vi siae repugnantia, R impatientia per- solii vitur J Reddite ergo omnibua id quod de- id pia ei p. te,
betis: de cui tributum praestandum est, tributum vel peimi perlolvite : item vectigal,eui vectigal debetur: x e cui timor, timor m : cui detriique honor , honorem rependite. ' Praesulibi is etiam certius de- Ptaesulibu
bitus est honor, i iam tribuxum J debilus h mer s. 9 io. Ne niui qmdqu.; n debeati , sc J nui , mamqui olim ludaeos solicitabat, ut a R omanorum Nolite, vili quidquam debere r aeter mutuam ut butum. obedientia abscederent, dicens , populum Dei dilactionem. Tributum postquam soluit ut L. non debere vlli externo subesse principi. Vnde iam non a bet ir: amoris autem in proxi- proximas Liudaeis Christicolis, ut h. eos casu aia, vindica- mum vult no, Deus nunquam nos debitores ret,haec scribit: . ut nit. siue curi nosti omi- c:r' i Prosel 3 i ii prinimum vere diligit, ne, supereminentibus subiecti sint potestati- is dicen lus est quid i iid lex praecipit, vita & s 'mo d i bus: nulla enim est potestas ii ac saecularis, si te moribus praestitille. ' Diligens enim excordemu debito- Ecclesiastica,quae ortum aDc non ducat .Qus proximum , nihil contra illum audet patrare res. autem etiam Gentiles potestates in terrarum ex his, quae septem ultimis Decalogi praece- orbe a Deo ordinatae,constitu ,& rect 3 ordi- ptis lex prohibet ui proximi geri utilii Retin J ' ne sunt expositae. Itaque qui sese cuilibet ha- Nam leges illae : Non moechaberis, Non occi- fele lege Deirum potest itum opponit , Dei ordinationi re- des, Non sutaueris, Non salsum testimonium implet. sistit. Qui autem se huiusmodi piaculo inficit, dices, Non concupisces: & si quod aliud est iustae damnatiotii se praebet obnoxium. Nam diuinum mandatum , in hoc uno praecepto riαιρes,cte. J Accedit, quod Principas, & Ma- suininatim comprehenditur, neri me ut quis.
gistratus laudabiliter viventibus quales vos que suum proximum. Sicut seipsu in diligat cile non dusitoὶ nullum metum incutiunt, D tertio namque proximi efficit, ut nullum ei sed illi, Alum, qui fi igitiosam vitam instituere inferre audeamus incommodum. Vndὰ una
non verentur.Unde si expetis nullo metu a Prae- cliaritas nos agit totam legem implere.
sulibus asset,probe degere liude :&non solui in Versit. 11. is .i4 Et hoe scienter. J O fra- 3. nihil erit,quod metuas,sed multum habebis,ob tres, date operam dilectioni proximi. & om- e murum I quod a Principe,seu Praesule commendationem nium praeceptorum impletioni cum sciatis, accipias. A subditotuna corde hoc monitum horam iam et se diei gratiae, qua decet nos de non excidat: Vis nou timere potestatem ' bovum somno Cugere negligentiae , & peccatorum. saltem Pros ad licet caeleste praemium pie degen- Nunc enim exorta Euangeli j luce salus nostra si 'ili P tibus paratum non esset, probe conuersiri de- tum iustitiae, tum gloriae aetcrnae propior est, fisa Ei ''' beremus, sit tu ne Praesulum seruili merui sub- quia praesens, & ad manum nobis, quam cunimur, debe- liceremur. J Dei enim minister e Est Prina colum credidi inus, id est,cum Christus de salus, ς u pro' ceps Dei minister magno cuiusque bono , siue ac redemptio sperata per Christum nondum h* 'iης ς dum ingulos subditos in ossicio continet, siue nobis elint exhibita , sed sola fide , nobis ei Iedum ad bonarum artium studium allicit, siue obitemura, crederentur. Nox praedesit seu praedum a delinquendi licentia abstertet . Quod teriit, scilicet, tempus peccatorum & infidelia quisquam impietati seruierit, merito ei me- tatis tenebris obd ictum. Dies, seu tempus lutuendum erit. Ncc enim otiose gladium p ite-3 statis portat, quas eo legitime uti non valeat. Dei enim minister est , per ciuem ille iratus in sagitios E degentes ultor exstirgit. Mess. s. s. . Ideo necessitatesubditi estote, cte Jcis gratiae Euangeli, appropinquauit, quo Sol Chiistus caeleliis fulgoris sui quaquauerstans argit. Abucia miti ergo opera tenebrarum,
diu peccata , quae lucem fugiunt. & tenebrascis amant. ' QIia scilicet nihil magis homini ab- phee tot ad Quamobrem neeesse est, subiici Magistratibus sonum rationis experti , nihil magis pudori tenebras s non tantum metu cipplicii, sed etiam ne con- . agnatum, quam delinquere ; ideoque delictu seientia inobedie tiae piaculo iiiqiii laetiir. Cuna rus sigis ad tela bras j Et Didi amur arm oucis, heu si, seu nobis opera lucis fidei ei & charitatis quam poeta comparemus , quibus tecti contra animi ini- te. micos securi pugnemus. Sicut in die honeste a bulemus, cte. J Perinde ac si in clari stima luce in
omnium conspecta diuersaremur, nos mode ste geramus fugientes utiqire comelsationes,
ebrietates, de cubilia, ubi scortationes geriiri E tarplane nefas sit, eius potestati reluctari , cui nos Deus voluit ei Ie submissos. Ideo enim, dum tria buta persoluitis, hanc de qua agimus, parendi necessitatem profitemini ὶ Magistratusque tan- Tam durum quam Dei ininistros agnoscitis. M Tam inui- est , tributa tum quippe est,uectigalia pendere, ut neces - Ωἰμές ν rium sit meditari, a Deo id praecipi, vel per- '. Ani.de Esc. cor I nd.SS.in Scr. g. IX. P.L
45쪽
34 Liber L Commentarij Literales & Morales,
tur impuraeque libidines: ab omnibus demum litibus, & inuidelitiis abstinentes. Sed induimini Iesum, ornate, & armate vos iis maxime virtutibus, quae in Christo eluxerunt: ut ex his insignibus omnes agnoscant vos eius domesticos& filios existere. Et curam carnis , mundi, daemonium ad explenda eorum desideria ne habueritis; sed hoites illos vestros his armis configite. η Haec pondera : Induimini Domi- Euchasstia mon nostrum Iesum Christum.σ curam carnis nef-e filis. Ae si diceret: si Christum induitis, cu- muri est ιε-ram carnis non facietis. Credite mihi,nullum ita luxuriam efficacius este medicamen contra carnis vitium, medicamin.
quam Christum induere , seu saepε ad sacram Eucharisti ain , quam Chrγsostomus pallium
OHendit abstinentium a nonnullis cibis lege Mosis prohibita, iam non obligare. Monet tamen , ne infirmos fideles, qui eam adtac obsesuant quis fortior reprehendat.
NpiRMuM autem in fide assumite, non in disceptationibus Cogitationum. 2. Alius enim cr dit se manducare omnia : qui autem infirmus est, olus manducet. 3. Is qui manducat, non manducantem non spernat: & qui non manducat, manducantem non uIdicet: Deus enim illum assumpsit. q. Tu quis es, qui iudicas alienum seruum Domino suo stat, aut cadit . stabit autem, potcns est enim Deus statuere illum. s. Nam alius iudicat diem inter diem: alius autem iudicat omnem diem: unusquisque in suo sensu abundet. 6. Qui sapit diem , Domino sapit. Et qui manducat. Domino manducat: gratias enim agit Deo. Et qui non manducat, Domino non manducat, & gratias agit Deo. I. Nemo enim nostrum sibi vivit, & nemo sibi moritur. 8. Sive enim vivimus, Domino vivimus: siue morimur , Domino morimur. Sive ergo vivimus, siue morimur, Domini sumus. 9. In hoc enim Christus mortuus est, & resurrexi te ut & mortuorum & vivorum dominetur. Io. Tu autem quid iudicas fratrem tuum Z aut tu quare spernis fratrem euum Omnes enim stabimus ante tribunal Christi. 11. Scriptum cst enim : vivo ego, dicit Dominus, quoniam mihi flectetur omne genu : & omnis lingua confitebitur Deo. 2. Itaque unusquisque nostrum pro se rationem reddet Deo. 13. Non ergo amplius inuicem iudicemus: sed hoc iudicate magis, ne ponatis offendiculum fratri, vel scandalum. 14. Scio, & confido in Domino Iesu, quia nihil commune per ipsum, nisi ei qui existimat quid commune esse, illi commune est. I s. Si enim proprer cibum frater tuus contristatur: iam non secundum Charitatem ambu Ias. Noli cibo tuo illum perdere, pro quo Christus mortuus est. 16. Non ergo
blasphemetur bonum nostrum. 37. Non est enim regnum Dei, esca & potus: sed iustitia, & pax, & gaudium in Spiritu sancto : 18. Qui enim in hoc seruit Christo , placet Deo, & probatus est hominibus. I9. Itaque quae pacis sunt, sectemur: dc quae aedificationis sunt, in inuicem custodiamus. 2o. Noli propter escam destruere opus Dei. Omnia quidem sunt munda: sed malum est homini, qui per offendiculum manducat. 2I. Bonum est non manducate carnem, & non bibere vinum, neque in quo frater tuus offenditur, aut scandalizatur , aut infirmatur. 22. Tu fidem habes; penes temetipsum habe coram Deo : Beatus, qui non iudicat semetipsum in eo quod probat. 23. Qui autem discernit, si manducauerit, damnatus est: quia non ex fide. Omne autem quod non est ex fide, pecca
46쪽
in Epist. Pauli ad Romanos. Caput XIV. 31
bonae praeseriptum ad mortem usque ad Dei
---.-- - - Domini Obedientiam diligere.
stianum infirmum, seu non satin fide institi tum vos qui sertio te, iam estis, alsamite instruendum , Se iuuatidum ad plenam cognitionem. Non tamen id fiat ij at ceptationibus euitari num. seu disceptando , disputando, conten
dendo , cum ipsis, utrum vos, an illi male sititiant, vel agant. Alimenim Omnino Euange
li) fide edoctus probe etedit vesci posse quei
cumque ei bis ad esum sunt apti. Alius nondum penitus insormatus, oleribus contentus, 1 reliquis abstinet et bis, ne sorte contingat vetetiabus inquinati. I,.qui mantacar, sc. iam igitur, qui abiecta antiquae superstitione, que iseum que cibis sine delecta vescitur, non despiciat, aut contemptui habeat eum, qui a nonnulli, ut antea abstinet: nee manducantem iudieet id in nouae legis contemptum agere. Hunc enim Deus sua beneuolentia non adludiauit itidi gnum . eui Spiritus sancti charismata impet tili. Tu qvis es. aut cuius auctoritatis,aut scien tiae eae lesiis edoctus, qui alienum famulum, Dei scilicti, audeas iudieare Proprio ille Do mino stat. aut ea lit: eique viii aut recte . itiit aut delinquit. Stabit autem nullo stratus pia culo. Domitius enim, eui semiit, facile potest illum sub lite i etsi nondum firmus omnino me ob , degit, reddere firmiorem. Ita tur, licet ex te o oties ex rius Dei semiax aliquid agat, quod piaculi red- ema set exedat spreteiti, soli Deo qui cor intuetur , actio is so ni, illiu , iudieiuni remittendum, no truinx um iudi.enim errore pleram te est obnoxium. l ' I in
care. mo si ille ibus ritualis viri noliten
in eo, qui aut famam liabet, existi .nire debemus cun-- e se ui ilius actione, ad Domini sui dirigi obsie-quium. bullum iste deuiared Nam alim imΞ h. t. diem. seel A isne est huic exemplo, quod in
quaecumque dierum obseruatione nonnunquam contingue divRς bς assolet. N .im alius quidem Iudaico in ore dies ii Hai '' rii in dicor limina obseruans, nonniillos tanquam solenines aliis velut profanis praefert. Alius vero aeque omnes aethimat dies,nultu .nque inter cos dii eri neu agnoscit. in huius nodi e ni
s s per se non malis, non vetitis , sed indisse rentibus missi Au in suo iratu abundu, id est, sententiam animi sui pro libito expleat, suum iudieium libere sequatur. Equi sapit diem. ore. Syriace, icti si a i,quat dum. Qai diiudicat. seu disternit diem,veib.gr. abstineritiae ab alio die ' vulsari, D. iue sapis. id est, ad Dei legislatori, Oblequium id eme it, intendens praeceptis illius olim latis obtemperare. Et qui promiteles
qui litis quouis die mansueat. Da- na manuci
cat, ad eius obsequium utens libertate ab ipso Domitio tibi lege noua concella. Et uterque Dalaias Deo agit, hie pro omnibus eibis, ille saltem iis, quos lege Mosa ea Deus indali; t. Vnde neuter nunc peccat: sed nee debet ab alatero peccati damnati. Nemo enim nostrara sibi ipse vivit, de nemo sbi ipsi moritur ι aequum namque est , Cntistianos omnes Deo de Clitiasto Domino suo uiuete, de mori. id est, dum
vivunt omnes actiones tuas iuxta conleientiae
Prosecho sitie huius lucis aura fruimur, de spiritum ducimus. Domino vivimus : siue diem supremum clauilimus, Domino morimur ι quia nos Domino serui sumus. Tota spirituali, .i v; a spis tae norma est totas vitae aetiones ad mortem usque ad Dei voluntatem implendam tradu- , i. i. Mccie.l In Me enim. seu hane potissmum ob cau- mori. sani Cluilius de morti fuit traditus, di reuiuiscens vitam immortalem fuit adeptus, ut de viventibus, de morientibus ginti inetur. Vndὸ qui iudieat, suas actiones .eth ad Clitisti dili gi voluntatem, probe operatur. Tu atilem cur fratrem tuum audes condemnate , iam quia a nullo abllinet eibo . iam quia vito vel altero abstinere iudicat sibi esse necelsarium. Et quare eum hae ratione spei nisa Omnes ante Christi itibunal sistendi sumus, ut ibi nostrae actiones indicentui. Tune apparebit opera in hominum conspectu damnabilia , Deo approbari. Scriptum es .mm Isa. s. i . VM ego dicit Dominus, quoniam mitise letin amue genu , Cp --nu lingua c. rebitur Deo. Omnes homines eo Aram Christi Domini tributiali submissi adsta bunt. 5e omnis iustorum lingua illius itidie qaequitatem iusti 1 laudibus efferent. Iιaque unus- Qu.sque nostrum inibi non de aliorum vita,
sed de suis propriis actionibus iudiei eae testirationem reddet. Non τι deinceps aliorum sa-ctii iudicemus: sed potius adhibeamus iudieii. seu intellectas noliti Vim,ut statri offendiculum non appotiamus. tuo de Christi ille minus probe sciatiat, quasi permittat statium actiones a fratribus leuit et iudieati.
ms.ctc.JAgnosco quidem, de Christo M igistro. mihi peti uisum habeo, nihil esse per se impurum yet se.& natura sua, vel iam etiam lege veteri sed pro cuiusque opinione atque se latentia . aliquos cibos imparos reddi, dum qui cogitansessu vetitos, esu illorum ex eriante conscientia inqui iratur.s, enim inopter cibi. .ctet Cum vero per aeeidens ratione ignorantiae alicuius immunda est esea illi . qui putat hane, vel illam
adhue esse lege prohibita ira,& ideo immundam esse : nolim coram tali vos uti libertate pet Christum concessa eomedendi cibo, lege antiqua vetitos. Tune enim frater vester haud nouae persecte informatus proptet cibum illum libere a uobis sumptum lea a do punctus coii
tristitui εἰ atque ita contra charitatis scaternae
iura delinquitis Non ergo dedit an sim , vi blanphemet ut seu a ludaeis, seu a Gentilibus bonum nost vim teligio se ilicet, de Christiana libertas. Prosecto tune temporis eo utentiones illi de cibis. ae ciborum delectu multos offendebant. Non. st .mm Runum Dra seu religio , pietas, de iustitia spei quam Deus speei aliter in nobis regnato esca s pestis. id est, per se non consistit, aut dependet a cibi . potusve delectu : itaeon sistit in istudio iustitiae . paeis, reliquarumque virtutum , de in audio spiritus sancti, seu perpetua laetitia iri ominibus , & de omnibus, Deus Iano quae Deus disposuerit. ' Si vis in te Deo Reg basiegnat estium stabilire,debes sue in prospetis,sue in ad-tieis, de diuinae voluntatis executione gaude' ii, eae uti re. J IIui enim pacem de iustitiam colens Dei .e elude semper voluntati obtemperat; tum de Deo gra- mus.
47쪽
3s Liber I. Commentari j Litorales & Morales,
tus &eunctis hominibus charus existit. Itaque sectemur , quae ad pacem tum conciliandam tum retinendam eonserunt i 5e quae ad fidem , ac religionem piopagandam maxime δε-ciunt. Noli ρωσι, . eum. seu huius vel illius cibi eligendi causa Dei opus in Iudaeis ad Christum conuersis destruere. Omnia quae a Deo creata sunt alimonia pura censentur. At ne-sas erit tibi, si quamui; mundo δe licito cibo utaris. cum aliorum offendiculo vesceris, duiti vhi a lah; ;, instit existiniant te Christi legem violare ' Et abstinedum, go etiam , licitis aliquando abstinendum , ne ne in proxi- in proximo excitemus scandalum. J Tam est,
L.)ὼ.z honestu in laudabile carnibus non veni,& , vi
no abstinere, eaque prorsus cuncta non gerere, in. quibus frater tuus valeat impingere, ut circa
V. si 1.1 Tu fiam habe,' cte. J Tu quidem
fidem habes, qua certo credis , nullum cibum amplius esse immundum a Recte eredis. Sed penes temetipsum habe. & utere hae lieentia noli hane libertatem in publieo iactare , vel cum aliorum ea ciisendiculo uti. sed & ui qui adhue in Christiana es infirmus doctrin i, 3e existinias, non licere vesci cibis lege Mosura prohi
bitis, raue ne contra conscientiam tuam exem
plo illo tum , qui Lbe ih veicuntur, ille, ius tu ei iam eiciem vescaris. Beatus qui in eo, quod practice probat seu quod de facto eligit.& Leit, noti iudieas errone sine ipsa ad est , non putat serupulose . se delinquere. Qui enim aliquid agit contra suam conscientiam, is suomet iudicio se damnat, eo quod practicὶ male aetat, licet
speeulative cum errore procedat. avium
ius renit propria conscientia eibum , cibo , si
manducauetit eibum,quem credit immundum, de illieitum esse, peccati damnatui etiam proprio iudieio, eui diuinum consormabit ut) quia non mandueauit ex fae , seu ex dii lamine conia scientiae, quo iudieat,licere sibi tali eibo vesci. Omne autem , qvidnam est ex si prosectum, seu ex eonscientiae di istamine, quo quis censiti tale quid hie nune. &sie licere, pereatum est. Prosect5 Apostolus hae non agit de s de Christiana super iraturali. tenerali,& spe latiua sed de fide natu tali morali, particulati. de practi ea, qui nihil aliud est , quam dictamen conscientiae .seu iudieium lationis,quo iudico me v. gr. dum carne suilla veseor, recte agete, nec Deum offendere.
Iudaeos ac Gentiles hortatur, ut gratos sese Deo eos ad Christi Ecclesia1n P
cauto geraui, in inuicem pacem tueantur. Promittit Ie
mui rerum Romanos, cum in Hisp. iam
ucr m uet. EBE Mus aurem nos firmiores imbecillitates infirmiorum sustinere , de non nobis placere. 2. Unusquisque vestrum proximo suo plateat in bonum, ad aedificationem. 3. Etenim Claristus non sibi placuit sed sicut scriptum est: Improperia improperantium tibi ceciderunt super me. q. Quaecumque enim seripta sunt, ad nostram doctrinam scripta sunt; ut per patientiam , de cista solationem Scripturarum, spem habeamus. F. Deus autem patientiae de solatij, det vobis id ipsum sapere in alterutrum secundum lesu in Christum : 6. ut unanimes, uno ore honorificetis Deum, & patrem Domini nostri Iesu Christi. 7. Propter quod suscepi te inuicem, sicut Sc Claristus sit scepit vos in honorem Dei. 8. Dico enim Christum Iesum ministrum fuisse circumcisionis propter veritatem Dei, ad confirmandas promissiones patrum: 9. Gentes autem super misericordia honorare Deum, sicut scriptum est : Propterea confitebor tibi in Gentibus Domine, de nomini tuo cantabo. ro. Et iterum dicit : Laetamini Gentes cum plebecius. II. Et iterum: Laudate omnes Gentes Dominum: 1c magnificate eum omnes populi. 12. Et rursus Isaias ait: Erit radix Iesse, dc qui exurget tegere Gentes, in eum Gentes sperabunt.1 3. Deus autem spei repleat vos omni gaudio Sc pace in credendo : ut abundetis in spe, id virtute Spiritus lancti. I . Certus sum autem fratres mei, de ego ipse de vobis. quoniam deipli pleni estis dilectione, repleti omni scientia, ita ut possitis alterutrum monere. 1 F. Audacius autem scripsi vobis, fratres, ex parte, tanquam in memoriam vos reducens: propter gratiam, quae data est mihi a Deo. 36. vi sim minister Christi lesu in Gentibus i sanctificans Euangelium Dei, ut fiat oblatio Gentium accepta, de sanctificata in Spiritu sancto. II. Habeo igitur gloriam in Christo letu ad Deum. is. Non enim audeo aliquid loqui eorum, quae per me Itala cilicit Christus inobedientiam Gentium, verbo dc factis : i'. in virtute signorum
48쪽
in Epist. Pauli ad Romanos. Caput XIII. 37'
norum, & prodigiorum, in virtute Spritus sancti: ita ut ab Ierusalem per circuitum usque ad Illyricum repleuerim Euangelium Christi. 2o Sic autem praedicauis Euangelium hoc, non ubi nominatus cst Christus . ne super alienum fundamentum aedificalem: sed sicut scriptum est: tr. Quibus non ossi annuntiatum de eo, videbunt: dc qui non audierunt, intelligent. 22. Propter quod oc impediebar plut imum venire ad vos, ic prohibitus sum usque adhuc. 23. Nunc vero ulterius locum non habens in his regionibus, cupiditatum autem habens veniendi ad vos ex multis iam praecedentibus annis: 2 . cum in Hispaniam proficisci coepero, spero quod praeteriens videam vos, oc a vobis deducar illuc, si vobis primum ex parte fruitus fuero. 2I. Nunc igitur proficiscar in Ierusalem ministrare sanctis. 26. Probauerunt enim Macedonia dc Achaia, collationem aliquam facere in pauperes sanistorum, qui sunt in Ierusalem. 27. Placuit enim eis: Sc debitores sunt eorum. Nam si spiritualium eorum particeps facti sunt Gentiles: debent Sc in carnalibus ministrare illis. 28. Hoc igitur cum consummavero, dc assigna uero cis fructum hunc: per vos proficiscar in Hi paniam. 29. Scio autem quoniam veniens ad vos, in abundantia benedictionis Euangelis Chri lii veniam. 3o. Obsecro ergo vos, fratres, pcr Dominum nostrum testim Christum, de per charitatem sancti Spiritus, ut adiuuetis me in orationibus vestris pro me ad Deum, I. ut liberet ab infidelibus qui sunt in Iudaea, oc obsequij mei oblatio accepta fiat in tertisalem sanctis, 32. vi veniam ad vos in gaudio pet voluntatem Dei, dc refrigeret vobiscum. 33. Deus autem pacis sit cum omnibus vobis. Amon.
tem nos firmiores , scit Nos autem, qui taeteris peritiores maiori fidei praediti cognitione, de intelligentia sumus, rudiorum & minus instructorum im-E AEn- becillitatem aequo animo ferre : de nullatenus, 2, 'φ' aliis contemptis , aut eorum Praetermissa cur. 1, solis nobis placere . seu satistacere debemus. Unusquisque itaque vestrum proximo placere curet, eique indulgeat in bonum . seu ut aliquam ei spiritualem afferat utilitatem ad ip- speetali aedi. Hus , aliorumque aedificationem. ' Qua sibi lo- iove V li vel probe vivit, apud videntes bene audit:
ης xς G- Sed qui probe Hegens simul iuuandis proximis M. . , T studium impendit,specialem aedificationem aD
miri stud'ei pectantibus affert.J Etenim Christus Dominus, ροψ imis pro quem vobis ad imitandum tanquam praelian -' tissimum exemplar propositum elle Oeor et
imii soli sibi sancti illine vixit: sed impento studio, proximis proficere curauit, caelestein eis dictando doctrinam. Sic ore Dauidico ipse testatur Psal. 68. io. IN Persa improperantium sibi, ceciderunt super me. Opprobria, de scelerata facti nequissimorum hominum tibi, o Pa- . ter , improperantium , teque offendentium, cruciarunt, & afflixerunt me. Vndὸ suscepi illa omnia in me luenda, de expianda , ut sic honorem debitum tibi, o Deus , redderem, de miseros homines tibi doctrina, gestis, &
morte mea reconciliarem. Quacumque enim
Spiritus sancti instinctu a Prophetis sunt sertia
Pt a , ad nostram instructionem fuere exarata. Vt per patientiam quam nos Scripturae docent, de per consolationein,quam tot exhortationibus, & tam egregio Christi exemplosaggerit, spem 'habeamus mercedis caelestis Obtinendae, si illum vacantem sibi ac simul proximorum saluti studentem imitemur, Dein Iem patientia, O FAMI auctor, ac largitor det nobis id ipsium sapere in alterutrum, id est, sin item affectum, ac benc ficentiam proximis exhibere, secundum exemplum, monitum, dc praeceptum Iesu Christi. Certe ministerium cir- Proximorum ca proximos tam difficile, tam plenam tein - ministeriumporariis est incommodis , ut ad illud perfecte '- ' plςnu obeundum , necesse isit, ut Deus stat entia , ct ' 'ξ flatis nobis :.dsit, id est, ut patientia nos do- Deum ναι net ad tolerandaque in hoc ministerio desae. tia, is silati xiiunt incommoda : de solatio spiritu ili, quod ζ Τ gelii nu- Tolet labores dulcorare.JH suauimes. Gre. Ut 'o μ*' in idem quodammodo conspirantes uno veluti Ore Dei immortalis, ac Domini nostri Iesu Christi Patris sempiternam gloriam praedicetis. Propter quod suscipite alii alios, & ope, consilioque fouete : quemadmodum de Christ is non dedignatus eii nos sibi alciscere, quos gloriae Dei , atque illius caelestis felicitatis fa
Ves 8 9. to. ii. 11. 3 3. Dico enim ChriΠum. . σc.J Credite mihi, Clivisium minitium suisse circumcisionis , siue circumcisorum, Iudaeorum scilicet squeis ipse asseruit veni ite ministrare. in praedicatorem , doctorem , dc serua torem a Deo inlisum propter veritatem, seu ad
explendam veritatem Dei in promi ilis suis . quibus olim pollicitus fuerat Iud eis , eorumque patribus, se immissiurum ipsis Messiam. Si igitur Dei Filius cuni sit, ministrum se Iudaeorum ad eorum salutem gessit, adstrictiori iure serui debemus conseruis ad eorum profectu iri inseruire . Gentes autem dico debere Deum honorare , eique gratias reddere propter gratuitum beneficium donati ipsis Messiae non expromissio suc Iudaeis) sed ex mera misericordia. Quilee clatia ' Debemus quidem , qui ex Gentibus ad tibus voeati Euangelij gratiam in proauis nostris per Pauli 203nge-
praedicationem fuimus ex mera Dei misericordia, non ex promissione adducti speciales Ob leuetit ita. 5hoc beneficium Deo quotidie gratias litare.J ex promissi Scriptum est enim Psal. t .so.,Propterea conia , speqiales sitebor tibi in Gentibus Domine, s nomini tuo cantabo. Et iterum scriptura dicit a. Reg. 2 2.1O. datu.
49쪽
38 . Liber I. Commentarij Literales & Morales,
Latamini Gentes eum plebe eivi. Et iterum Dauid Psal. ii 6. i. Laudate omnes Gentes Dominum. ct magnificate eum omnes populi. Item Isaias cap. m. ro. Erat radix Iesse, ct qui exurget regere Gentes : in eum Gentei sperabunt. Haec omnia Sacrae Scripturae testimonia Christicolas ex Gentibus adductos ad Euangelij gratiam
euincunt, admodum debitores elle Deo, quo-Πιam consit 3 mata est super eos misericordia min,
dum illos haud ptorm ilione adstrictus ad Euangelij gratiam aduocauit. Dem autem stri, seu Deus, in quo spes nostrae stae sunt: quique
unus hanc spei nostrae certitudinem, & firmi- ratem cordibus nostris infudit, efficiat, ut
omni gaudio , & spe , Spiritus sancti vi, de Nihil brini beneficio , abundetis. ' Preme particulam, ab homini- Deus Iθι. Unice quidem spei bonae Deus est bus spς ω Dominus, & possessor. Vnde qui sibi aliquid DI Gisim bonum, vel utile sperat a Deo solo , id debet spei inmi- postulare viaico bonae spei posscstare : non abno. hominibus, qui nullum huiusmodi spei dominium habent.J
Vers. I 4.is .ig. 37. 8. 9. Certus sum autem
. J Persuasum autem mihi habeo, &hoc de vobis 6 fratres videor mihi pollie polliceri, ira vos elle charitate in proximum flagrantes , de aded esse Euangelii seientia imbutos ut absque
Addoeendi i nea opera vos mutuo monere valeatis. Il-
ministetium lud adnota ipsi plenι estis ductisue , repleti omnis, sis est' scic Ita. Duo requiruntur ad docendi seu mo xetendis ne nendi alios minii terium dilectio, de scientia. ehssariu est, Dilectio sine scientia non susticit: quis enim Deum impe- docebit alios , quae ipse ignorat. At ii ne dile- se diligςW- ctione pigrum docendi erit studium. Tantae enim est molestiae,rudes informare , ut nece flarimn sit ad leuatnen laboris Magi strum erga discipulum astici dilectione : immo vix haec susticiet nisi erga Deum feruens dilectio adlit .l Audacius autem siripsi vobis fratres mihi dii ctissinii, hanc epistolam, seu aliquanto liberius. Sed id sollim feci, ut animi mei erga vos
affectum ostenderem, memoriam vobis refricando eorum, quae probe nostis: PNFier gratiam , quae mihi data est a Deo , seu ut muneri
Apostolico mihi a Deo imposito satisfaciam. Ne te mἰni- ' Nullus enim prudens se ingerit ministerio, sterio mone- ad quod a Deo inductus non sit, praecipue si
di si alios monere aut corripere sit aegressurus. lieo in id Iim minister christ,circ. l Data autem elimihi
eliguis. illa gratia seu Apostolicum ossicium, in eum finem, ut sim publicus minister Euangelij Christi apud Gentes. Ut oblatio Gentium grata sit Deo, & Spiritus sincti munere miram quandam concipiat sanctitatem. Habeo igitur unde per Christum Iessim gloriari queam, non quidem in rebus caducis, sed in iis , quae ad Deum sertinent. Non enim fas mihi est, aut ulla pror-bs ratione ausim, quicquam rcferre, quod per . me Christus non gesterit siue Gentibus praedicarem, siue miracula ad eorum fidem exci- . Iandam ederem. Ego instrumentum rude, ille peritus Artifex. In virtute signorum , O .lPro cho praedicatio mea auctoritatem, de cilicae iam sibi attraxit in virtute signorum,
dc prod giorum,potentia Spiritus sincti per me
editorum. Ita ut ab Ierosolyma usque ad Illiria cum flairi siclauavia vocitatur in repleuerim , seu
plene ubique euitigarim , de spariserim Christi Euangelium.
Oc. J Euangelicae autem praedicationis munere 2.
sic defungi curaui, ut non alibi verba facerem, proniit ad aut retia laxarem,quam ubi Christus notus,imo R. sevcn- nominatus non e Iletine super alιenum fundamen t-μm x cmtum ad flearem. η Si hoc in Paulo fuit merito illustrissimum, non immerito hinc D. Francisci D.rranei LXauier mei Patris gloria innuere permittatur, eus Xaeset qui tot Nationibus, tot Regnis, ubi vel nomen alter Paulus Iesu haud fuerat auditum, Apostolua illu- s. a miti 'xit. Non quidem super alienum fundamen senon ae tum aedificauit,sed fundamina plurima iecit,su- difieauit :sed pQ quae Pothea multi operaris Euangelici con- ut alii aedifi-
seruandae &augendae spirituali exaedificationi Xauerij studium impenderunt. J Porro scis L
yriptum est Isai. sa. II. 2uibus non est an- nunciatum de eo, videbunt,s qui non audierunt, intelligent. Mea, ac si diceret, opera perfectum est, id, quod olliri Prophetae vaticinio praedictum suerat: Audient re intelligent ab Apostolo a me immisio Euangelii doctrinam Gentilium populi, qui a nullo antea praedicatore id audierant. Propter quod , id est , ut etiam Romae super alienum fundamentum non aedificare in , Ied primus Euangeli, minister apud vos citum: expetii ad vos piimum venire; sed plurimis ocupationibus praepeditiis prohibitus sum usque adhue
affectui meo satisfacere. Nunc vero, cum peragrata Achaia,& Macedonia, nullum amplius in hisce regionibus locum videam, in quo Euangelii fundamenta non iecerim : & a multis annis desiderio assiciat ad vos ventitandi: Cum in Hispaniam proficiscar , dabo operam , ut in transitu vos inuisam. Et spero fore, ut vestro optato fruar conspectu; & per vos in Hispaniam deducar: si prius tamen vestra consuetudine fuero recreatus. Nuis autem , duli tempus id tam optatum aduenerit , necessum
mihi est inire Ierosolymam, hoc sanctis illis Christicolis impendens ostic ij, ut pecuniam ad eorum inopiam subleualidam hiecollectain a fidelibus, ad eos perferam. Ip- . pecunia rase Paulus pecuniam ad pium illud opus ad- pN pet Adi'scrt, nec alij committit, ut portet. Pecuniae FVennii ad pia opera dicatae e manu in manum vada.
traductae solent imminui, immo penitus sine cta assolet fructu non semel deperire. t Probauera it enim, imminui . M seu placuit M icedoniae de Achaiae nonnihil ρ ain subsidium sanctorum, leti. Christianorum,cie qui Ierosolymis egebant, benigne conserim. Placuit, inquam eis, quin etiam te id illis debere intelligunt. Quia si Gentes spiriti tali viri bonorum ipsorum participes fuerant e Sciae: profecto & ipsae debent in his, quae ad corpus fouendi im spectant illis opem ferre , cor m-que inopiam sibi euare. ' Quae spirituali mi- muod se ilini stro egenti ad sustentationem impenduntur, tuali mini- non tam dantur quam loluuntur. Corporalis stlo 'enim alimonia debctur euenti ministro , qui Qq 1piritualia impertit. J tam illi dans. 28 .as Io ti. 3 2.3 s. Hoc igitur cum tur , quia
consummauero. c J Vbi ergo hoc munere sueta istilitiar ro perfunctiis, eisque hoc subsidium impendero, ist.ic in Hispaniam proficiscar. Scio aurem , meum ad vos adueimim maxime utile ecse fututum : spero namque fore tunc, ut Deus vobis cum ii lati cinae mystcriorum Euangelicorum cognitionem impertiat. Objecio ergo vos,frasres per Domini nostri Iesu reuerentiatu de per esuritatem Spiritus iancti , ut interim Pro inco
50쪽
in Epist. Pauli ad Romano;. Caput XVI. 39
ineolumitate mea Deum oretis. Vs hsero ab cum gaugio , exlesti annuente Numine auii, , qui rebelles Euangelio sunt in iudaea a vos perueniam , de una smul in Drimi quibus non , Gentilibus mihi insidiae sta- no recreemur. D u iem pacis auctor Setuuntur. Et vi hoc ministerium, de Ob- largitor vos omnes tueatur , ae seruet, sequium erg, Ierosolymitanos fideles , qui Amen. inopia premuntur, eis gratum existat. V
Amicos saluere iubet. Monet , ut ab iis caueant, qui fiunt Fau
datorum auctores. OMMENDO autem vobis Phoeben sororem nostra quae est in ministerio Ecclesiae, quae est in Cenchris: 2. ut eam suscipiatis in Domino digne lanctis: dc astillatis ci in quocumque negotio vestri indiguerit: etenim ipsa quoque astitit multis : de mihi ipsi. 3. Salutate Priscam & Aquilam adiutores meos in Christo Iesu; . Qui pro anima mea suas cer- . uices supposuerunt: quibus non solus ego gratias ago, sed& cunctae Ecclesiae GentiumJ s. Sc domesticam Eccletiam eorum. Salutate Epaenetum dilectum mihi, qui ei h primitivus Asiae in Christo. 6. Salutare Mariam, quae multum laborauit in vobis. 7. Salutate Andronicum Sc Iuniam, cognatos de Concaptiuos meos: qui sunt nobiles in Apostolis, qui de ante me fuerunt in Christo. 8. Salutate Ampliatum dilectissimum mihi in Domino. 9. Salutate Urbanum adiutorem nolitum in Cluilio Iesu , &Stachyn dilectum meum. io. Salii tate Apellen probum in Cluisto. ii. Salutate eos, qui sunt ex Aristoboli domo. Salutate Herodionem cognatum meum. Salutate eos, qui sunt ex Narcissi domo. 1x. Salutate Tryphaenam & Tryphosam , quae laborant in Domino. Salutate Persidem charissimam , quae inultum laborauit in Domino. 13. Salutate Rufum electum in Domino, o matrem eius, Ec meam. Iq. Saluta te Asyncritum , Phlegontem, Hermam, Patrobam , Hermem , de qui cum eis sunt, fratres. 3s. Salutate Philologum de Iuliam, Nereum te sororem eius, dc Olympiadem, de omnes, qui cum eis sunt, sanctos. 16. Salutate inuicem in osculo sancto. Salutant vos omnes Ecclesiae Cluilli. 17. Rogo autem vos, fratres, ut observetis eos, qui diffensiones Zc offendicula, praeter doctrinam quam vos didicillis, faciunt, de declinate ab illis. i8. Huiuscemodi enim Christo Domino nostro non seruiunt , sed suo ventri idc per dulces sermones, de benedictiones, seducunt corda innocentium. 19. Velita enim obedientia in omnem locum diuulgata cli. Gaudeo igitur in vobis. Sed volo vos Sapientes esse in bono, Se simplices in malo. LO. Deus autem pacis conterat satanam sub pedibus vestris velociter. Gratia Domini nostri Iesu Christi vobiscum. LI. Salutat vos Timotheus adiutor meus, de Lucius, de Iason, dc Sosipater, cognati mei. 22. Saluto vos ego Tertius, qui scripsi epistolam , in Domino. 3. Salutat vos Caius hospes meus, Muniuersa Ecclesia. a . Salutat vos Erastus arcarius ciuitatis , de Quartus, frater. Gratia Domini nostri Iesu Christi cum omnibus vobis. Amen. 2s. Ei autem, qui potens est vos confirmare iuxta Euangelium meum . dc praedicationem Iesu Chiisti , secundum euelationem mysterii temporibus aeternis taciti, x6. Quod nunc patefactum est per Scripturas Prophetarum secundum princeptum aeterni Dei, ad obeditionem fidei in in eunctis Gentibus cogniti, 27. Soli Sapienti Deo per Iesum Christum, eui honor de gloria in saecula saeculorum.